[Zawgyi/Unicode]
ကိုဗစ်ကပ်ရောဂါ ကြုံနေရချိန်မှာပဲ ကုန်ထုတ်လုပ်ငန်းတွေ ပြန်လည်လုပ်ကိုင်ခွင့် ပြုလိုက်တာကြောင့် ရောဂါကူးစက်မယ့် အန္တရာယ်ကို ကာကွယ်နိုင်အောင် ပြင်ဆင်ထားကြဖို့ ကျန်းမာရေးပညာရှင်တွေ သတိပေးနေတဲ့အကြောင်းကို ဗွီအိုအေမြန်မာပိုင်းသတင်းထောက် မအဂ္ဂနွန်က ပြောပြပါမယ်။
ကပ်ရောဂါကြောင့် အိမ်ပြင်မထွက်ရ အမိန့်ထုတ်ထားပေမဲ့ ကျန်းမာရေးသတ်မှတ်ချက်တွေနဲ့ ကိုက်ညီတဲ့ ကုန်ကြမ်းယူ၊ ကုန်ချောပေး လက်ခစားလုပ်ငန်းတွေကို ပြန်လည်လုပ်ကိုင်နိုင်ကြောင်း ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနက ခွင့်ပြုလိုက်ပေမဲ့ ရောဂါကူးစက်မှုတွေ မဖြစ်အောင် ပြင်ဆင်ထားဖို့ ကျန်းမာရေး ပညာရှင်တွေ သတိပေးနေကြတာပါ။ ရောဂါကူးစက်မှုတွေ အများဆုံး ကြုံနေရတဲ့ ရန်ကုန်တိုင်း အပါအဝင် တခြားဒေသတွေမှာပါ ကုန်ကြမ်းယူ ကုန်ချောပေးလက်ခစားလုပ်ငန်း (CMP) ဝန်ထမ်းတွေ အလုပ်သမားတွေ လုပ်ငန်းခွင် ပြန်ဝင်ခွင့်ပြုလိုက်ကြောင်း ကျန်းမာရေးနဲ့ အားကစားဝန်ကြီးဌာက မနေ့ကပဲ ကြေညာခဲ့တာပါ။ ဒါပေမဲ့လည်း ကပ်ရောဂါ ကူးစက်မှု အန္တရာယ် ရှိနေဆဲ ဖြစ်တာကြောင့် လုပ်ငန်းခွင်မှာ ကျန်းမာရေးစစ်ဆေးနိုင်မယ့် ဆရာဝန်တွေထားရှိပြီး ပုံမှန်စစ်ဆေးသင့်တယ်လို့လည်း ဖျားနာကုဆေးခန်း တာဝန်ခံ ဒေါက်တာကျော်မင်းထွန်းက ပြောပါတယ်။
“ဆေးခန်းပေ့ါနော် ... ဆရာဝန်က ကိုယ်ပိုင်ဆရာဝန်တွေနဲ့ ထားဖို့လိုအပ်တယ်။ ဝန်ထမ်းအယောက်ရေများတဲ့ စက်ရုံတွေပေါ့နော်။ ၂၀၀၊ ၃၀၀ လောက်ရှိမယ်ဆိုရင်တော့ အနည်းဆုံး ဆရာဝန်တစ်ယောက်လောက်ထားဖို့ လိုမယ်။ တစ်ပတ် နှစ်ရက်၊ သုံးရက်လောက်ပေါ့နော်၊ နှစ်ရက်လောက် ထားမယ်ဆိုရင် အဲ့ဒီဆရာဝန်က လာပြီး ကြည့်မယ်။ ဖျားနာလူနာတွေ့တာရှိမယ်၊ ကိုဗစ်သံသယလူနာ ဟုတ်၊ မဟုတ်ဆုံးဖြတ်မယ်ပေါ့နော်။ ဆုံးဖြတ်ပြီးတော့ တကယ်လို့ ဟုတ်တယ်ဆိုရင် ချက်ချင်းလိုတာလေး မြန်မြန်လုပ်လို့ရအောင်ပေါ့နော်။”
COVID-19 ကာကွယ်၊ ထိန်းချုပ်ကုသရေး အမျိုးသားအဆင့် ဗဟိုကော်မတီကလည်း ဒီလထဲမှာပဲ ကျန်းမာရေးအဆင့်သတ်မှတ်ချက်နဲ့ ကိုက်ညီတဲ့ CMP စက်ရုံ၊ အလုပ်ရုံတွေ၊ အသေးစား၊ အလတ်စား လုပ်ငန်းတွေကို ပြန်လည်လုပ်ကိုင်ခွင့် ပြုထားပါတယ်။ အလုပ်သမား အချင်းချင်း ရိုင်းပင်းကူညီရေးအဖွဲ့ LHEO အငြင်းပွားမှု ဖြေရှင်းရေး တာဝန်ခံ ဒေါ်ခခ ကတော့ လုပ်ငန်းတွေ ပြန်ဖွင့်ဖို့ တာဝန်ရှိသူတွေဘက်က ပြင်ဆင်မှုတွေ အားနည်းတာတွေ့ရတယ်လို့ ပြောပါတယ်။
“အစိုးရအဖွဲ့အနေနဲ့လည်း ဒီလို စက်ရုံ၊ အလုပ်ရုံ ပိတ်ဖို့ ကိစ္စနဲ့ ပတ်သက်ပြီး အားတက်သရော ကြိုတင်စီမံဆောင်ရွက်မှု အားနည်းတယ်၊ ဒီဧရာဝတီတိုင်းအစိုးရအနေနဲ့က အမှန်တကယ်ဆိုရင် စက်ရုံ၊ အလုပ်ရုံပိတ်တဲ့ကိစ္စနဲ့ ပတ်သက်တယ်ဆိုရင် ကြိုတင်ပြီးတော့မှာ ဆွေးနွေးတိုင်ပင်ပြီးတော့မှ အချိန်မီ အချိန်နဲ့ တပြေးညီပေါ့... တိကျပြတ်သားတဲ့ ထုတ်ပြန်ချက်တွေ ထုတ်ပြန်ပေးဖို့ လိုတယ်ပါတယ်ရှင်။”
ကိုဗစ်ကပ်ရောဂါ ကူးစက်မှုတွေ အများစုကြုံနေရတဲ့ ရန်ကုန်တိုင်းအတွင်း လုပ်ငန်းတွေ ပြန်လည်လုပ်ကိုင်ခွင့် ပြုလိုက်တဲ့အတွက် လူအများနဲ့ လုပ်ကိုင်တဲ့ လုပ်ငန်းခွင်တွေမှာ ကူးစက်မှုတွေ ကြုံရမှာကိုလည်း အလုပ်သမားရေး လှုပ်ရှားသူတွေနဲ့ ကျန်းမာရေးဝန်ထမ်းတွေ စိုးရိမ်နေပါတယ်။ ဖျားနာကုဆေးခန်းတာဝန်ခံ ဒေါက်တာကျော်မင်းထွန်းကတော့ လုပ်ငန်းခွင်မှာ သွားလာလှုပ်ရှားမှုတွေကို သတိထားဖို့ လိုတယ်လို့ ပြောပါတယ်။
“စက်ရုံ၊ အလုပ်ရုံကကျတော့ အဓိကပြန်လည်ပတ်နေပြီးပေါ့နော်၊ လည်ပြန်နေပြီဆိုတော့ အခုကအထူးသဖြင့် ဖျားနာမှု မရှိအောင် အဓိကဂရုစိုက်ရမယ်၊ အဲ့မှာ တစ်ယောက်က ဖျားရင် အဲ့မှာ စက်ရုံ၊ အလုပ်ရုံက အဓိက ပြဿနာက လူကအများကြီးနဲ့ အလုပ်လုပ်ရတယ်၊ အလုပ်လုပ်ရတော့ တစ်ယောက်က positive တကယ်၍ထွက်သွားခဲ့ရင် အဲ့မှာအကုန်လုံးကူးစက်နိုင်ခြေရှိတယ်ပေါ့နော်၊ အဓိက ဆောင်ရန် ရှောင်ရန်တွေအနေနဲ့ကတော့ ဖြစ်နိုင်ရင် အတတ်နိုင်ဆုံး အပြင်မထွက်ဘဲနဲ့ စက်ရုံဝန်း ပြင်ပ မထွက်ဘဲနဲ့ အဲ့ဒီထဲမှာပဲ နေပြီးတော့ အလုပ်လုပ်နိုင်ရင် ပိုအဆင်ပြေနိုင်တယ်ပေါ့နော်။”
မြန်မာနိုင်ငံမှာ ကိုဗစ်ကပ်ရောဂါ ကူးစက်မှုတွေ တကျော့ပြန်တိုးလာရာက သေဆုံးသူ ထောင်ဂဏန်းနဲ့ ကူးစက်သူ သောင်းဂဏန်းအထိ ရှိလာနေပေမဲ့လည်း စီးပွားရေးအရ ထိခိုက်မှုတွေ ကြီးမားနိုင်တာကြောင့် လုပ်ငန်းတွေ ပြန်ဖွင့်ဖို့ လိုအပ်တယ်ဆိုပြီးတော့လည်း တာဝန်ရှိသူတွေ ပြောဆိုထားကြပါတယ်။
[Unicode Version]
စကျရုံ၊ အလုပျရုံတှေ ပွနျဖှင့ျပမေဲ့ ကပျရောဂါသတိထားဖို့ လိုသေး
ကိုဗဈကပျရောဂါ ကွုံနရေခြိနျမှာပဲ ကုနျထုတျလုပျငနျးတှေ ပွနျလညျလုပျကိုငျခှင့ျ ပွုလိုကျတာကွောင့ျ ရောဂါကူးစကျမယ့ျ အန်တရာယျကို ကာကှယျနိုငျအောငျ ပွငျဆငျထားကွဖို့ ကနြျးမာရေးပညာရှငျတှေ သတိပေးနတေဲ့အကွောငျးကို ဗှီအိုအမွေနျမာပိုငျးသတငျးထောကျ မအဂ်ဂနှနျက ပွောပွပါမယျ။
ကပျရောဂါကွောင့ျ အိမျပွငျမထှကျရ အမိန့ျထုတျထားပမေဲ့ ကနြျးမာရေးသတျမှတျခကြျတှနေဲ့ ကိုကျညီတဲ့ ကုနျကွမျးယူ၊ ကုနျခြောပေး လကျခစားလုပျငနျးတှကေို ပွနျလညျလုပျကိုငျနိုငျကွောငျး ကနြျးမာရေးဝနျကွီးဌာနက ခှင့ျပွုလိုကျပမေဲ့ ရောဂါကူးစကျမှုတှေ မဖွဈအောငျ ပွငျဆငျထားဖို့ ကနြျးမာရေး ပညာရှငျတှေ သတိပေးနကွေတာပါ။ ရောဂါကူးစကျမှုတှေ အမြားဆုံး ကွုံနရေတဲ့ ရနျကုနျတိုငျး အပါအဝငျ တခွားဒသေတှမှောပါ ကုနျကွမျးယူ ကုနျခြောပေးလကျခစားလုပျငနျး (CMP) ဝနျထမျးတှေ အလုပျသမားတှေ လုပျငနျးခှငျ ပွနျဝငျခှင့ျပွုလိုကျကွောငျး ကနြျးမာရေးနဲ့ အားကစားဝနျကွီးဌာက မနေ့ကပဲ ကွညောခဲ့တာပါ။ ဒါပမေဲ့လညျး ကပျရောဂါ ကူးစကျမှု အန်တရာယျ ရှိနဆေဲ ဖွဈတာကွောင့ျ လုပျငနျးခှငျမှာ ကနြျးမာရေးစဈဆေးနိုငျမယ့ျ ဆရာဝနျတှထေားရှိပွီး ပုံမှနျစဈဆေးသင့ျတယျလို့လညျး ဖြားနာကုဆေးခနျး တာဝနျခံ ဒေါကျတာကြောျမငျးထှနျးက ပွောပါတယျ။
“ဆေးခနျးပေ့ါနောျ... ဆရာဝနျက ကိုယျပိုငျဆရာဝနျတှနေဲ့ ထားဖို့လိုအပျတယျ။ ဝနျထမျးအယောကျရမြေားတဲ့ စကျရုံတှပေေါ့နောျ။ ၂၀၀၊ ၃၀၀ လောကျရှိမယျဆိုရငျတော့ အနညျးဆုံး ဆရာဝနျတဈယောကျလောကျထားဖို့ လိုမယျ။ တဈပတျ နှဈရကျ၊ သုံးရကျလောကျပေါ့နောျ၊ နှဈရကျလောကျ ထားမယျဆိုရငျ အဲ့ဒီဆရာဝနျက လာပွီး ကွည့ျမယျ။ ဖြားနာလူနာတှေ့တာရှိမယျ၊ ကိုဗဈသံသယလူနာ ဟုတျ၊ မဟုတျဆုံးဖွတျမယျပေါ့နောျ။ ဆုံးဖွတျပွီးတော့ တကယျလို့ ဟုတျတယျဆိုရငျ ခကြျခငြျးလိုတာလေး မွနျမွနျလုပျလို့ရအောငျပေါ့နောျ။”
COVID-19 ကာကှယျ၊ ထိနျးခြုပျကုသရေး အမြိုးသားအဆင့ျ ဗဟိုကောျမတီကလညျး ဒီလထဲမှာပဲ ကနြျးမာရေးအဆင့ျသတျမှတျခကြျနဲ့ ကိုကျညီတဲ့ CMP စကျရုံ၊ အလုပျရုံတှေ၊ အသေးစား၊ အလတျစား လုပျငနျးတှကေို ပွနျလညျလုပျကိုငျခှင့ျ ပွုထားပါတယျ။ အလုပျသမား အခငြျးခငြျး ရိုငျးပငျးကူညီရေးအဖှဲ့ LHEO အငွငျးပှားမှု ဖွရှေငျးရေး တာဝနျခံ ဒေါျခခ ကတော့ လုပျငနျးတှေ ပွနျဖှင့ျဖို့ တာဝနျရှိသူတှဘေကျက ပွငျဆငျမှုတှေ အားနညျးတာတှေ့ရတယျလို့ ပွောပါတယျ။
“အစိုးရအဖှဲ့အနနေဲ့လညျး ဒီလို စကျရုံ၊ အလုပျရုံ ပိတျဖို့ ကိစ်စနဲ့ ပတျသကျပွီး အားတကျသရော ကွိုတငျစီမံဆောငျရှကျမှု အားနညျးတယျ၊ ဒီဧရာဝတီတိုငျးအစိုးရအနနေဲ့က အမှနျတကယျဆိုရငျ စကျရုံ၊ အလုပျရုံပိတျတဲ့ကိစ်စနဲ့ ပတျသကျတယျဆိုရငျ ကွိုတငျပွီးတော့မှာ ဆှေးနှေးတိုငျပငျပွီးတော့မှ အခြိနျမီ အခြိနျနဲ့ တပွေးညီပေါ့... တိကပြွတျသားတဲ့ ထုတျပွနျခကြျတှေ ထုတျပွနျပေးဖို့ လိုတယျပါတယျရှငျ။”
ကိုဗဈကပျရောဂါ ကူးစကျမှုတှေ အမြားစုကွုံနရေတဲ့ ရနျကုနျတိုငျးအတှငျး လုပျငနျးတှေ ပွနျလညျလုပျကိုငျခှင့ျ ပွုလိုကျတဲ့အတှကျ လူအမြားနဲ့ လုပျကိုငျတဲ့ လုပျငနျးခှငျတှမှော ကူးစကျမှုတှေ ကွုံရမှာကိုလညျး အလုပျသမားရေး လှုပျရှားသူတှနေဲ့ ကနြျးမာရေးဝနျထမျးတှေ စိုးရိမျနပေါတယျ။ ဖြားနာကုဆေးခနျးတာဝနျခံ ဒေါကျတာကြောျမငျးထှနျးကတော့ လုပျငနျးခှငျမှာ သှားလာလှုပျရှားမှုတှကေို သတိထားဖို့ လိုတယျလို့ ပွောပါတယျ။
“စကျရုံ၊ အလုပျရုံကကတြော့ အဓိကပွနျလညျပတျနပွေီးပေါ့နောျ၊ လညျပွနျနပွေီဆိုတော့ အခုကအထူးသဖွင့ျ ဖြားနာမှု မရှိအောငျ အဓိကဂရုစိုကျရမယျ၊ အဲ့မှာ တဈယောကျက ဖြားရငျ အဲ့မှာ စကျရုံ၊ အလုပျရုံက အဓိက ပွူနာက လူကအမြားကွီးနဲ့ အလုပျလုပျရတယျ၊ အလုပျလုပျရတော့ တဈယောကျက positive တကယျ၍ထှကျသှားခဲ့ရငျ အဲ့မှာအကုနျလုံး ကူးစကျနိုငျခွရှေိတယျပေါ့နောျ၊ အဓိက ဆောငျရနျ ရှောငျရနျတှအေနနေဲ့ကတော့ ဖွဈနိုငျရငျ အတတျနိုငျဆုံး အပွငျမထှကျဘဲနဲ့ စကျရုံဝနျး ပွငျပ မထှကျဘဲနဲ့ အဲ့ဒီထဲမှာပဲ နပွေီးတော့ အလုပျလုပျနိုငျရငျ ပိုအဆငျပွနေိုငျတယျပေါ့နောျ။”
မွနျမာနိုငျငံမှာ ကိုဗဈကပျရောဂါ ကူးစကျမှုတှေ တကြော့ပွနျတိုးလာရာက သဆေုံးသူ ထောငျဂဏနျးနဲ့ ကူးစကျသူ သောငျးဂဏနျးအထိ ရှိလာနပေမေဲ့လညျး စီးပှားရေးအရ ထိခိုကျမှုတှေ ကွီးမားနိုငျတာကွောင့ျ လုပျငနျးတှေ ပွနျဖှင့ျဖို့ လိုအပျတယျဆိုပွီးတော့လညျး တာဝနျရှိသူတှေ ပွောဆိုထားကွပါတယျ။
