(Zawgyi/Unicode)
COVID ရောဂါ အကြပ်အတည်းကာလအပြီး စီးပွားရေး နောက်ဆက်တွဲ ဆိုးကျိုးတွေကနေ မြန်မာနိုင်ငံကို ပြန်ပြီး ထူထောင်ပေးနိုင်ဖို့ ကမ္ဘာ့ဘဏ်မှာ ပံ့ပိုးရေး အစီအစဉ်တွေ ရှိနေတယ်ဆိုတဲ့ သတင်းကို တင်ဆက်ပေးမှာပါ။ ဒီအကြောင်းဗွီအိုအေမြန်မာပိုင်း သတင်းထောက် ကိုဇော်ထက်က ပြောပြပေးပါမယ်။
လေး၊ ငါးနှစ်အတွင်း ဦးမော့လာခဲ့တဲ့ မြန်မာ့စီးပွားရေးဟာ ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ ရောဂါအကြပ်အတည်းကြောင့် အခုနှစ်ထဲမှာ ကျသွားနိုင်တယ်လို့ ကမ္ဘာ့ဘဏ်က ခန့်မှန်းထားပါတယ်။ ဒါကြောင့်လည်း မြန်မာအစိုးရနဲ့ ပူးတွဲအကောင်အထည်ဖော်နေတဲ့ ဖွံ့ဖြိုးရေးစီမံကိန်းတွေမှာ ဘယ်အပိုင်းက ငွေကြေးပံ့ပိုးပေးနိုင်မလဲ ဆိုတာ အစိုးရနဲ့ ကမ္ဘာ့ဘဏ်ကြား ညှိနှိုင်းတာတွေရှိကြောင်း ကမ္ဘာ့ဘဏ်မြန်မာရဲ့ ပြောဆိုခွင့်ရှိသူ ဦးကျော်စိုးလင်းက ပြောပါတယ်။
မြန်မာအစိုးရနဲ့ ကမ္ဘာ့ဘဏ် ပူးတွဲဆောင်ရွက်နေတဲ့ ကျန်းမာရေး၊ စွမ်းအင်၊ စိုက်ပျိုးရေး၊ ပညာရေး၊ ကျေးလက်ဖွံ့ဖြိုးရေး ဒီလိုကဏ္ဍတွေမှာသုံးဖို့ လျာထားတဲ့ ဘဏ္ဍာငွေတွေကို COVID ကြောင့် ထိခိုက်သွားတဲ့ စီးပွားရေးလုပ်ငန်းတွေမှာ အရေးပေါ် သုံးစွဲဖို့ နှစ်ဘက်ဆွေးနွေး ဖြေရှင်းနိုင်တဲ့ နည်းလမ်းရှိကြောင်း သူကပြောပါတယ်။
“စီးပွားရေး ပြန်လည်ထူထောင်ဖို့အတွက်ကို ရန်ပုံငွေရဖို့ပေါ့နော်။ ဘဏ္ဍာငွေတွေက ဘယ်ကနေ ရနိုင်သေးလဲဆိုတော့ ကမ္ဘာ့ဘဏ်ကနေ သက်ဆိုင်ရာ ဝန်ကြီးဌာနအသီးသီးနဲ့ ဆောင်ရွက်နေနဲ့ စီမံကိန်းတွေ ရှိတယ်ပေါ့၊ အဲဒီ ပရော့ဂျက်တွေကနေ အရေးပေါ်အခြေအနေဖြစ်ရင် ခွဲဝေသုံးစွဲလို့ရအောင်ဆိုပြီးတော့ အပိုင်းကဏ္ဍာတခုအနေနဲ့ ထည့်ထားတာရှိတယ်ဆိုတော့ အဲဒီကဏ္ဍကနေ ဘယ်လိုသုံးမလဲပေါ့၊ ဘယ်လောက်အထိ ခွဲဝေမလဲဆိုတာ ဒီအပိုင်းတွေကတော့ သက်ဆိုင်ရာဌာနနဲ့ ကျနော်တို့ ဆွေးနွေးနေတာရှိပါတယ်။”
COVID ကပ်ရောဂါ အရေးပေါ်တုံ့ပြန်ရေး အစီအစဉ်နဲ့ ကမ္ဘာ့ဘဏ်က ချေးငွေ အမေရိကန်ဒေါ်လာ သန်း ၅၀ မြန်မာနိုင်ငံကို ပေးထားပါတယ်။ ပြီးတော့ ကမ္ဘာ့ဘဏ်ရဲ့ ကပ်ရောဂါ အရေးပေါ်ပံ့ပိုးမှု အစီအစဉ်ကနေ မြန်မာနိုင်ငံက ကန်ဒေါ်လာ ၈ သန်းကို ခွဲတမ်းအနေနဲ့ ရရှိဦးမှာပါ။
COVID အလွန်မှာ စီးပွားရေးပြန်ဦးမော့လာအောင် မြန်မြန်ဆန်ဆန် အကျိုးဖြစ်မယ့် လုပ်ငန်းတွေ၊ ကဏ္ဍတွေမှာ အစိုးရက ရင်းနှီးမြှုပ်နှံဖို့၊ နိုင်ငံတကာ ငွေကြေးအထောက်ပံ့တွေကိုလည်း ဒီကဏ္ဍတွေမှာ သုံးစွဲဖို့ ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော် စီးပွားရေးအကြံပေး ဦးဇော်ဖေဝင်း က အကြံပြုပါတယ်။
“မြန်မြန်ထပ်ထပ်လည်း အကောင်အထည် ဖော်နိုင်မယ်၊ လူအများစု အကျိုးဖြစ်ထွန်းနိုင်မယ်ဆိုတဲ့ ဥစ္စာမျိုးတွေကို ဦးစားပေးပြီးတော့ လုပ်ရမယ်ပေါ့။ Tourist လုပ်ငန်းကျ အစိုးရလည်းလုပ်ထားတယ်။ သူက အတော်လေး ထိခိုက်သွားတာ မှန်တယ်။ သို့သော် သူက မြန်မြန်အကျိုးအမြတ် ပြန်မပေါ်နိုင်ဘူး။ ဘာဖြစ်လို့ဆို နိုင်ငံခြား တိုင်းပြည်တွေမှာပါ ဒီ COVID ကအတော်လေး ဆိုးနေတာကိုး။ ကိုယ့်အတွက် ဈေးကွက်ဖြစ်လာမယ့် ဥစ္စာမျိုးကို ဦးစားပေးပြီးတော့ လုပ်ရမယ်။”
COVID-19 ကပ်ရောဂါဒဏ် ခံခဲ့ရတဲ့ နိုင်ငံတွေက နွမ်းပါးသူတွေကိုပံ့ပိုးဖို့၊ စီးပွားရေးလုပ်ငန်းတွေ ပြန်ထူထောင်ပေးဖို့ ကမ္ဘာဘဏ်အနေနဲ့ လာမယ့် ၁၅ လအတွင်းမှာ အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၁၆၀ ဘီလီယံလောက်သုံးဖို့ လျာထားပါတယ်။ ပြီးတော့ အတိုးနှုန်းနည်းနည်းနဲ့ ချေးငွေပေးဖို့ ဒေါ်လာ ၅၀ ဘီလီယံ လျာထားတာလည်း ရှိပါတယ်။
ကမ္ဘာ့ဘဏ်ရဲ့ ထုတ်ပြန်ချက်အရဆိုရင် ၂၀၀၅ - ၂၀၁၇ ဆယ်နှစ်ကျော်အတွင်း မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ ဆင်းရဲနွမ်းပါးမှုနှုန်းက ထက်ဝက်လောက်ကျသွားတယ်လို့ ဆိုပေမဲ့ ပဋိပက္ခဖြစ်တဲ့ဒေသတွေရှိနေတာက တိုးတက်ဖို့ ကြီးမားတဲ့ အဟန့်အတားလို့ ပြောပါတယ်။ ၂၀၁၈- ၂၀၁၉ မှာ မြန်မာ့စီးပွားရေးတိုးတက်နှုန်းက ၆.၃ ကနေ COVID ရောဂါအကြပ်အတည်းကြောင့် အခုနှစ်ထဲ ၂ ရာခိုင်နှုန်း ထိုးကျသွားနိုင်တယ်လို့ ကမ္ဘာ့ဘဏ်က ခန့်မှန်းထားတာပါ။
[Unicode Version]
ကိုဗဈဒဏျသင့ျ မွနျမာ့စီးပှားရေးအတှကျ ကမ်ဘာ့ဘဏျရဲ့ အစီအစဉျ
COVID ရောဂါ အကွပျအတညျးကာလအပွီး စီးပှားရေး နောကျဆကျတှဲ ဆိုးကြိုးတှကေနေ မွနျမာနိုငျငံကို ပွနျပွီး ထူထောငျပေးနိုငျဖို့ ကမ်ဘာ့ဘဏျမှာ ပံ့ပိုးရေး အစီအစဉျတှေ ရှိနတေယျဆိုတဲ့ သတငျးကို တငျဆကျပေးမှာပါ။ ဒီအကွောငျးဗှီအိုအမွေနျမာပိုငျး သတငျးထောကျ ကိုဇောျထကျက ပွောပွပေးပါမယျ။
လေး၊ ငါးနှဈအတှငျး ဦးမော့လာခဲ့တဲ့ မွနျမာ့စီးပှားရေးဟာ ကမ်ဘာလုံးဆိုငျရာ ရောဂါအကွပျအတညျးကွောင့ျ အခုနှဈထဲမှာ ကသြှားနိုငျတယျလို့ ကမ်ဘာ့ဘဏျက ခန့ျမှနျးထားပါတယျ။ ဒါကွောင့ျလညျး မွနျမာအစိုးရနဲ့ ပူးတှဲအကောငျအထညျဖောျနတေဲ့ ဖှံ့ဖွိုးရေးစီမံကိနျးတှမှော ဘယျအပိုငျးက ငှကွေေးပံ့ပိုးပေးနိုငျမလဲ ဆိုတာ အစိုးရနဲ့ ကမ်ဘာ့ဘဏျကွား ညှိနှိုငျးတာတှရှေိကွောငျး ကမ်ဘာ့ဘဏျမွနျမာရဲ့ ပွောဆိုခှင့ျရှိသူ ဦးကြောျစိုးလငျးက ပွောပါတယျ။
မွနျမာအစိုးရနဲ့ ကမ်ဘာ့ဘဏျ ပူးတှဲဆောငျရှကျနတေဲ့ ကနြျးမာရေး၊ စှမျးအငျ၊ စိုကျပြိုးရေး၊ ပညာရေး၊ ကြေးလကျဖှံ့ဖွိုးရေး ဒီလိုကဏ်ဍတှမှောသုံးဖို့ လြာထားတဲ့ ဘဏ်ဍာငှတှေကေို COVID ကွောင့ျ ထိခိုကျသှားတဲ့ စီးပှားရေးလုပျငနျးတှမှော အရေးပေါျ သုံးစှဲဖို့ နှဈဘကျဆှေးနှေး ဖွရှေငျးနိုငျတဲ့ နညျးလမျး ရှိကွောငျး သူကပွောပါတယျ။
“စီးပှားရေး ပွနျလညျထူထောငျဖို့အတှကျကို ရနျပုံငှရေဖို့ပေါ့နောျ။ ဘဏ်ဍာငှတှေကေ ဘယျကနေ ရနိုငျသေးလဲဆိုတော့ ကမ်ဘာ့ဘဏျကနေ သကျဆိုငျရာ ဝနျကွီးဌာနအသီးသီးနဲ့ ဆောငျရှကျနနေဲ့ စီမံကိနျးတှေ ရှိတယျပေါ့၊ အဲဒီ ပရော့ဂကြျတှကေနေ အရေးပေါျအခွအေနဖွေဈရငျ ခှဲဝသေုံးစှဲလို့ရအောငျဆိုပွီးတော့ အပိုငျးကဏ်ဍာတခုအနနေဲ့ ထည့ျထားတာရှိတယျဆိုတော့ အဲဒီကဏ်ဍကနေ ဘယျလိုသုံးမလဲပေါ့၊ ဘယျလောကျအထိ ခှဲဝမေလဲဆိုတာ ဒီအပိုငျးတှကေတော့ သကျဆိုငျရာဌာနနဲ့ ကနြောျတို့ ဆှေးနှေးနတောရှိပါတယျ။”
COVID ကပျရောဂါ အရေးပေါျတုံ့ပွနျရေး အစီအစဉျနဲ့ ကမ်ဘာ့ဘဏျက ခြေးငှေ အမရေိကနျဒေါျလာ သနျး ၅၀ မွနျမာနိုငျငံကို ပေးထားပါတယျ။ ပွီးတော့ ကမ်ဘာ့ဘဏျရဲ့ ကပျရောဂါ အရေးပေါျပံ့ပိုးမှု အစီအစဉျကနေ မွနျမာနိုငျငံက ကနျဒေါျလာ ၈ သနျးကို ခှဲတမျးအနနေဲ့ ရရှိဦးမှာပါ။
COVID အလှနျမှာ စီးပှားရေးပွနျဦးမော့လာအောငျ မွနျမွနျဆနျဆနျ အကြိုးဖွဈမယ့ျ လုပျငနျးတှေ၊ ကဏ်ဍတှမှော အစိုးရက ရငျးနှီးမွှုပျနှံဖို့၊ နိုငျငံတကာ ငှကွေေးအထောကျပံ့တှကေိုလညျး ဒီကဏ်ဍတှမှော သုံးစှဲဖို့ ပွညျထောငျစုလှှတျတောျ စီးပှားရေးအကွံပေး ဦးဇောျဖဝေငျး က အကွံပွုပါတယျ။
“မွနျမွနျထပျထပျလညျး အကောငျအထညျ ဖောျနိုငျမယျ၊ လူအမြားစု အကြိုးဖွဈထှနျးနိုငျမယျဆိုတဲ့ ဥစ်စာမြိုးတှကေို ဦးစားပေးပွီးတော့ လုပျရမယျပေါ့။ Tourist လုပျငနျးကြ အစိုးရလညျးလုပျထားတယျ။ သူက အတောျလေး ထိခိုကျသှားတာ မှနျတယျ။ သို့သောျ သူက မွနျမွနျအကြိုးအမွတျ ပွနျမပေါျနိုငျဘူး။ ဘာဖွဈလို့ဆို နိုငျငံခွား တိုငျးပွညျတှမှောပါ ဒီ COVID ကအတောျလေး ဆိုးနတောကိုး။ ကိုယ့ျအတှကျ ဈေးကှကျဖွဈလာမယ့ျ ဥစ်စာမြိုးကို ဦးစားပေးပွီးတော့ လုပျရမယျ။”
COVID-19 ကပျရောဂါဒဏျ ခံခဲ့ရတဲ့ နိုငျငံတှကေ နှမျးပါးသူတှကေိုပံ့ပိုးဖို့၊ စီးပှားရေးလုပျငနျးတှေ ပွနျထူထောငျပေးဖို့ ကမ်ဘာဘဏျအနနေဲ့ လာမယ့ျ ၁၅ လအတှငျးမှာ အမရေိကနျဒေါျလာ ၁၆၀ ဘီလီယံလောကျသုံးဖို့ လြာထားပါတယျ။ ပွီးတော့ အတိုးနှုနျးနညျးနညျးနဲ့ ခြေးငှပေေးဖို့ ဒေါျလာ ၅၀ ဘီလီယံ လြာထားတာလညျး ရှိပါတယျ။
ကမ်ဘာ့ဘဏျရဲ့ ထုတျပွနျခကြျအရဆိုရငျ ၂၀၀၅ - ၂၀၁၇ ဆယျနှဈကြောျအတှငျး မွနျမာနိုငျငံရဲ့ ဆငျးရဲနှမျးပါးမှုနှုနျးက ထကျဝကျလောကျကသြှားတယျလို့ ဆိုပမေဲ့ ပဋိပက်ခဖွဈတဲ့ဒသေတှရှေိနတောက တိုးတကျဖို့ ကွီးမားတဲ့ အဟန့ျအတားလို့ ပွောပါတယျ။ ၂၀၁၈- ၂၀၁၉ မှာ မွနျမာ့စီးပှားရေးတိုးတကျနှုနျးက ၆.၃ ကနေ COVID ရောဂါအကွပျအတညျးကွောင့ျ အခုနှဈထဲ ၂ ရာခိုငျနှုနျး ထိုးကသြှားနိုငျတယျလို့ ကမ်ဘာ့ဘဏျက ခန့ျမှနျးထားတာပါ။
