[Zawgyi/Unicode]
ၿဗိတိန္ႏိုင္ငံမွာ Pfizer ေဆးလုပ္ငန္းႀကီးက ထုတ္လုပ္တဲ့ ကိုဗစ္ကာကြယ္ေဆးေတြကို ေ႐ွ႕သီတင္းပတ္ အဂၤါေန႔ကစၿပီး သတ္မွတ္ထားသူေတြကို အဆင့္ဆင့္ ေဆးထိုးေပးေတာ့မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ၿဗိတိန္ႏိုင္ငံရဲ႕ ေဆးနဲ႔ ေဆးဝါးပစၥည္း ႀကီးၾကပ္ေရးဌာန (MHRA) ရဲ႕ အၾကံျပဳခ်က္နဲ႔ Pfizer နဲ႔ BioNTech စမ္းသပ္ထုတ္လုပ္တဲ့ ကာကြယ္ေဆးေတြကို ၿဗိတိန္အစိုးရက ခြင့္ျပဳလိုက္ၿပီးေနာက္မွာ ခုလို ကိုဗစ္ကာကြယ္ေဆးေတြကို စတင္ထိုးေတာ့မွာပါ။ ကိုဗစ္ကာကြယ္ေဆးကို ၿဗိတိန္ႏိုင္ငံမွာ ပထမဆံုး စတင္ အသံုးျပဳေတာ့မွာနဲ႔ပတ္သက္လို႔ ၿဗိတိန္ႏိုင္ငံ Leeds ၿမိဳ႕ က သမားေတာ္ႀကီး ေဒါက္တာသက္ကိုကိုကို မစုျမတ္မြန္က ဆက္သြယ္ေမးထားပါတယ္။
ပထမဆံုး ကာကြယ္ေဆးနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ NHS က ဆရာဝန္ေတြကို ဘယ္လို ညႊန္ၾကားခ်က္ေတြ ထုတ္ျပန္ထားသလဲဆုိတာကို ေဒါက္တာသက္ကိုကိုက ခုလိုစေျဖပါတယ္။
ေဒါက္တာ သက္ကိုကို။ ။ MHRA ေပါ့ေနာ္... အေမရိကမွာေတာ့ FDA နဲ႔ equivalent ျဖစ္တဲ့ body တခုေပါ့ ဒီကေနၿပီးေတာ့ ခြင့္ျပဳလိုက္ပါတယ္။ အဂါၤေန႔ကို စထိုးပါလိမ့္မယ္။ စထိုးမွာေတာ့ ဘယ္လိုထိုးမလဲဆိုေတာ့ေနာ္... ဘိုးဘြားရိပ္သာေပါ့ေနာ္ ဒီမွာေတာ့ nursing home ၊ care home လို႔ ေခၚတယ္။ ဘိုးဘြားရိပ္သာမွာေနတဲ့ အဘိုး၊ အဘြားေတြရယ္၊ ၿပီးလို႔ရွိရင္ အဲ့ဒီ care home ေတြမွာ အလုပ္လုပ္တဲ့ carer ေတြ၊ ဝန္ထမ္းေတြ၊ nurse ေတြ ... သူတို႔ေတြနဲ႔ စထိုးမယ္။ ၿပီးလို႔ရွိရင္ ဒုတိယအသုတ္အေနနဲ႔ က်ေနာ္တို႔ေတြေပါ့ေနာ္... NHS နဲ႔ ဒီမွာေတာ့ social service လို႔ေခၚပါတယ္။ လူမႈဝန္ထမ္းအဖဲြ႔အစည္းေတြနဲ႔ သူတို႔ေတြကို ဒုတိယအသုတ္အေနနဲ႔ ထိုးပါမယ္။
ၿပီးရင္ အဲဒီလူေတြနဲ႔အတူတူ အသက္ ၈၀ နဲ႔ အထက္ေပါ့ေနာ္... မိမိအိမ္မွာ မိမိ ေနထိုင္တဲ့ အဘိုး၊ အဘြားေတြ အကုန္ပါပါ့မယ္။ ထိုးမယ္။ ၿပီးလို႔ရွိရင္ တဆင့္ခ်င္းေပါ့ေနာ္... ေနာက္တဆင့္က အသက္ ၇၅ နဲ႔ အထက္ရယ္၊ ေရာဂါအခံရွိတဲ့သူေတြကို ဦးစားေပးမယ္။ ၿပီးရင္ ေနာက္ ၇၀ ေပါ့ အဲ့ဒီလိုသြားမယ္။ သူတို႔ သတ္မွတ္ထားတာေတာ့ ေနာက္အပတ္ကို လူ ၈၀၀,၀၀၀ ေလာက္ ရေအာင္ထိုးမယ္လို႔ ေျပာပါတယ္။ ၿပီးလို႔ရွိရင္ ဒီ ႏွစ္မကုန္ခင္မွာေတာ့ ၄,၀၀၀,၀၀၀ ေတာ့ အနည္းဆံုး ၿပီးေအာင္ထိုးမယ္လို႔ သူတို႔ ေျပာပါတယ္။ ၿပီးလို႔ရွိရင္ေတာ့ ျဖည္းျဖည္းခ်င္းေပါ့ေနာ္... သတ္မွတ္ထားတာေတာ့ အသက္ ၅၀ အထက္ေလာက္ ကို ေဖေဖာ္ဝါရီလကုန္ေလာက္ကို အၿပီးထိုးမယ္လို႔ ခန္႔မွန္းထားပါတယ္တဲ့။ ၿပီးလို႔ရွိရင္ ဒီ summer ... ေႏြရာသီေရာက္လို႔ရွိရင္ တႏိုင္ငံလံုးအၿပီး ထိုးမယ္လို႔ ခန္႔မွန္းထားပါတယ္။ ဒါေပမဲ့လည္း ထံုးစံအတိုင္းပဲ အစိုးရက လုပ္ထားေပမယ့္ တခါတေလက်ေတာ့ ေႏွာင့္ေႏွးတာေတြလည္း ရွိႏိုင္ပါတယ္ေနာ္။ ၿပီးလို႔ရွိရင္ Pfizer က လုပ္တဲ့ေဆးက အႏုတ္ ၇၀ ဒီဂရီမွာ ထားရမွာ ျဖစ္တဲ့အတြက္ ေနရာေတြအခက္အခဲေပါ့ေနာ္။ ဘာလို႔လည္းဆိုေတာ့ ေဆးက cold chain လို႔ က်ေနာ္တို႔ ေခၚပါတယ္။ ထားရမယ့္ေနရာက နည္းနည္း အရမ္းကို အေအးခ်ိန္အရမ္းျမင့္မွာျဖစ္တဲ့အတြက္ သူတို႔ သတ္မွတ္ထားတဲ့ ေနရာေတြေပါ့ေနာ္။ အခု UK မွာ ေဆးရံု ၅၀ ေရြးလိုက္တယ္။ အဲဒီ ေဆးရံုေတြထဲမွာ ထိုးရမယ္ေပါ့။ ၿပီးလို႔ ရွိရင္ ေနာက္ GP surgery ေတြေပါ့ေနာ္၊ ေဆးခန္းေတြ၊ ၿပီးလို႔ရွိရင္ pharmacy ေတြ၊ ၿပီးရင္ ေနာက္အစိုးရကေနၿပီးေတာ့ ထူေထာင္ပါလိမ့္မယ္။ immunization စင္တာေတြေပါ့ေနာ္... vaccine စင္တာေပါ့ေနာ္ အဲ့ဒါ ကာကြယ္ေဆးထိုးတဲ့ေနရာေတြ။ ဥပမာ ေဘာလံုးကြင္းတို႔လို၊ conference စင္တာေတြလိုမ်ိဳးမွာ ထိုးပါမယ္။ အဲ့လိုမ်ိဳးေပါ့။
မစုျမတ္မြန္။ ။ ကိုဗစ္ကာကြယ္ေဆးေတြက ႏွစ္ဆင့္ ထိုးရမယ္ေပါ့ေနာ္။ ႏွစ္ခါ ထိုးရမယ္လို႔ နားလည္ထားပါတယ္။ ဆိုေတာ့ အဲ့ဒီေဆးေတြနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ side effect ေတြေပါ့ေနာ္၊ ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳးေတြ ဘာေတြ ရွိတယ္ဆိုတာမ်ိဳးေရာ သတိထားဖို႔အတြက္ ညႊန္ၾကားထားတာမ်ိဳးေရာ ရွိပါသလားရွင့္။
ေဒါက္တာ သက္ကိုကို။ ။ က်ေနာ္တို႔အခုေပါ့ေနာ္.. flu jab ထိုးတယ္ဆိုတာေလ... တုပ္ေကြးေရာဂါ ကာကြယ္ေဆးနဲ႔ သူနဲ႔အတူတူပါပဲတဲ့။ ဘာမွ အထူးတလည္ ပုိဆိုးတာမ်ိဳးမရွိပါဘူးတဲ့။ အရမ္း safe ျဖစ္ပါတယ္။ လူတိုင္း ထိုးသင့္ပါတယ္လို႔ ေျပာပါတယ္။ အခုသူတို႔က ေသခ်ာ safe ျဖစ္လို႔ ေသေသခ်ာခ်ာေပ့ါေနာ္ တကယ့္ကို သံုးသင့္လို႔ကို ကမာၻ႔ကပ္ေရာဂါ ျဖစ္တဲ့အတြက္ ကပ္ေရာဂါကို ႏွိမ္နင္းမယ္ဆိုလို႔ရွိရင္ ကာကြယ္ေဆးနဲ႔ပဲ ႏွိမ္နင္းလို႔ရပါတယ္။ ၿပီးလို႔ရွိရင္ ေနာက္တခုက အဲဒီလိုမ်ိဳးကာကြယ္ေဆး ထိုးမွသာလွ်င္ ျပည္သူလူထုေတြအကုန္ တေယာက္နဲ႔ တေယာက္ၾကားမွာ မျပန္႔ေအာင္ ထိန္းႏိုင္မယ္။ ၿပီးလို႔ရွိရင္ ေနာက္တခုက side effect ေပါ့ေနာ္၊ ဆိုးက်ိဳးက ဘာမွ မရွိသေလာက္ဘဲ နည္းပါတယ္။ က်ေနာ္တို႔အခု တုပ္ေကြးကာကြယ္ေဆး ထိုးသေလာက္ပဲ... သရိုးသရည္ေလး ျဖစ္တာတို႔၊ နည္းနည္း အေက်ာအဆစ္ေလးေတြ နာတာတို႔ဘာတို႔ေပါ့ေနာ္၊ ၿပီးလို႔ရွိရင္ ၾကြက္သားေလးေတြနာတာတို႔၊ တုပ္ေကြးေလး ျဖစ္သလိုေပါ့ေနာ္... ႏွာေခ်သလိုလို၊ ဘာလိုလုိေပါ့ေနာ္... ဒါမ်ိဴးေလာက္နဲ႔ပဲ ၿပီးမယ္လို႔ ေျပာပါတယ္။
[Unicode Version]
ဗြိတိန်နိုင်ငံမှာ Pfizer ဆေးလုပ်ငန်းကြီးက ထုတ်လုပ်တဲ့ ကိုဗစ်ကာကွယ်ဆေးတွေကို ရှေ့သီတင်းပတ် အင်္ဂါနေ့ကစပြီး သတ်မှတ်ထားသူတွေကို အဆင့်ဆင့် ဆေးထိုးပေးတော့မှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဗြိတိန်နိုင်ငံရဲ့ ဆေးနဲ့ ဆေးဝါးပစ္စည်း ကြီးကြပ်ရေးဌာန (MHRA) ရဲ့ အကြံပြုချက်နဲ့ Pfizer နဲ့ BioNTech စမ်းသပ်ထုတ်လုပ်တဲ့ ကာကွယ်ဆေးတွေကို ဗြိတိန်အစိုးရက ခွင့်ပြုလိုက်ပြီးနောက်မှာ ခုလို ကိုဗစ်ကာကွယ်ဆေးတွေကို စတင်ထိုးတော့မှာပါ။ ကိုဗစ်ကာကွယ်ဆေးကို ဗြိတိန်နိုင်ငံမှာ ပထမဆုံး စတင် အသုံးပြုတော့မှာနဲ့ပတ်သက်လို့ ဗြိတိန်နိုင်ငံ Leeds မြို့ က သမားတော်ကြီး ဒေါက်တာသက်ကိုကိုကို မစုမြတ်မွန်က ဆက်သွယ်မေးထားပါတယ်။
ပထမဆုံး ကာကွယ်ဆေးနဲ့ ပတ်သက်ပြီးတော့ NHS က ဆရာဝန်တွေကို ဘယ်လို ညွှန်ကြားချက်တွေ ထုတ်ပြန်ထားသလဲဆိုတာကို ဒေါက်တာသက်ကိုကိုက ခုလိုစဖြေပါတယ်။
ဒေါက်တာ သက်ကိုကို။ ။ MHRA ပေါ့နော်... အမေရိကမှာတော့ FDA နဲ့ equivalent ဖြစ်တဲ့ body တခုပေါ့ ဒီကနေပြီးတော့ ခွင့်ပြုလိုက်ပါတယ်။ အဂါၤနေ့ကို စထိုးပါလိမ့်မယ်။ စထိုးမှာတော့ ဘယ်လိုထိုးမလဲဆိုတော့နော်... ဘိုးဘွားရိပ်သာပေါ့နော် ဒီမှာတော့ nursing home ၊ care home လို့ ခေါ်တယ်။ ဘိုးဘွားရိပ်သာမှာနေတဲ့ အဘိုး၊ အဘွားတွေရယ်၊ ပြီးလို့ရှိရင် အဲ့ဒီ care home တွေမှာ အလုပ်လုပ်တဲ့ carer တွေ၊ ဝန်ထမ်းတွေ၊ nurse တွေ ... သူတို့တွေနဲ့ စထိုးမယ်။ ပြီးလို့ရှိရင် ဒုတိယအသုတ်အနေနဲ့ ကျနော်တို့တွေပေါ့နော်... NHS နဲ့ ဒီမှာတော့ social service လို့ခေါ်ပါတယ်။ လူမှုဝန်ထမ်းအဖွဲ့အစည်းတွေနဲ့ သူတို့တွေကို ဒုတိယအသုတ်အနေနဲ့ ထိုးပါမယ်။
ပြီးရင် အဲဒီလူတွေနဲ့အတူတူ အသက် ၈၀ နဲ့ အထက်ပေါ့နော်... မိမိအိမ်မှာ မိမိ နေထိုင်တဲ့ အဘိုး၊ အဘွားတွေ အကုန်ပါပါ့မယ်။ ထိုးမယ်။ ပြီးလို့ရှိရင် တဆင့်ချင်းပေါ့နော်... နောက်တဆင့်က အသက် ၇၅ နဲ့ အထက်ရယ်၊ ရောဂါအခံရှိတဲ့သူတွေကို ဦးစားပေးမယ်။ ပြီးရင် နောက် ၇၀ ပေါ့ အဲ့ဒီလိုသွားမယ်။ သူတို့ သတ်မှတ်ထားတာတော့ နောက်အပတ်ကို လူ ၈၀၀,၀၀၀ လောက် ရအောင်ထိုးမယ်လို့ ပြောပါတယ်။ ပြီးလို့ရှိရင် ဒီ နှစ်မကုန်ခင်မှာတော့ ၄,၀၀၀,၀၀၀ တော့ အနည်းဆုံး ပြီးအောင်ထိုးမယ်လို့ သူတို့ ပြောပါတယ်။ ပြီးလို့ရှိရင်တော့ ဖြည်းဖြည်းချင်းပေါ့နော်... သတ်မှတ်ထားတာတော့ အသက် ၅၀ အထက်လောက် ကို ဖေဖော်ဝါရီလကုန်လောက်ကို အပြီးထိုးမယ်လို့ ခန့်မှန်းထားပါတယ်တဲ့။ ပြီးလို့ရှိရင် ဒီ summer ... နွေရာသီရောက်လို့ရှိရင် တနိုင်ငံလုံးအပြီး ထိုးမယ်လို့ ခန့်မှန်းထားပါတယ်။ ဒါပေမဲ့လည်း ထုံးစံအတိုင်းပဲ အစိုးရက လုပ်ထားပေမယ့် တခါတလေကျတော့ နှောင့်နှေးတာတွေလည်း ရှိနိုင်ပါတယ်နော်။ ပြီးလို့ရှိရင် Pfizer က လုပ်တဲ့ဆေးက အနုတ် ၇၀ ဒီဂရီမှာ ထားရမှာ ဖြစ်တဲ့အတွက် နေရာတွေအခက်အခဲပေါ့နော်။ ဘာလို့လည်းဆိုတော့ ဆေးက cold chain လို့ ကျနော်တို့ ခေါ်ပါတယ်။ ထားရမယ့်နေရာက နည်းနည်း အရမ်းကို အအေးချိန်အရမ်းမြင့်မှာဖြစ်တဲ့အတွက် သူတို့ သတ်မှတ်ထားတဲ့ နေရာတွေပေါ့နော်။ အခု UK မှာ ဆေးရုံ ၅၀ ရွေးလိုက်တယ်။ အဲဒီ ဆေးရုံတွေထဲမှာ ထိုးရမယ်ပေါ့။ ပြီးလို့ ရှိရင် နောက် GP surgery တွေပေါ့နော်၊ ဆေးခန်းတွေ၊ ပြီးလို့ရှိရင် pharmacy တွေ၊ ပြီးရင် နောက်အစိုးရကနေပြီးတော့ ထူထောင်ပါလိမ့်မယ်။ immunization စင်တာတွေပေါ့နော်... vaccine စင်တာပေါ့နော် အဲ့ဒါ ကာကွယ်ဆေးထိုးတဲ့နေရာတွေ။ ဥပမာ ဘောလုံးကွင်းတို့လို၊ conference စင်တာတွေလိုမျိုးမှာ ထိုးပါမယ်။ အဲ့လိုမျိုးပေါ့။
မစုမြတ်မွန်။ ။ ကိုဗစ်ကာကွယ်ဆေးတွေက နှစ်ဆင့် ထိုးရမယ်ပေါ့နော်။ နှစ်ခါ ထိုးရမယ်လို့ နားလည်ထားပါတယ်။ ဆိုတော့ အဲ့ဒီဆေးတွေနဲ့ ပတ်သက်လို့ side effect တွေပေါ့နော်၊ ဘေးထွက်ဆိုးကျိုးတွေ ဘာတွေ ရှိတယ်ဆိုတာမျိုးရော သတိထားဖို့အတွက် ညွှန်ကြားထားတာမျိုးရော ရှိပါသလားရှင့်။
ဒေါက်တာ သက်ကိုကို။ ။ ကျနော်တို့အခုပေါ့နော်.. flu jab ထိုးတယ်ဆိုတာလေ... တုပ်ကွေးရောဂါ ကာကွယ်ဆေးနဲ့ သူနဲ့အတူတူပါပဲတဲ့။ ဘာမှ အထူးတလည် ပိုဆိုးတာမျိုးမရှိပါဘူးတဲ့။ အရမ်း safe ဖြစ်ပါတယ်။ လူတိုင်း ထိုးသင့်ပါတယ်လို့ ပြောပါတယ်။ အခုသူတို့က သေချာ safe ဖြစ်လို့ သေသေချာချာပေ့ါနော် တကယ့်ကို သုံးသင့်လို့ကို ကမ္ဘာ့ကပ်ရောဂါ ဖြစ်တဲ့အတွက် ကပ်ရောဂါကို နှိမ်နင်းမယ်ဆိုလို့ရှိရင် ကာကွယ်ဆေးနဲ့ပဲ နှိမ်နင်းလို့ရပါတယ်။ ပြီးလို့ရှိရင် နောက်တခုက အဲဒီလိုမျိုးကာကွယ်ဆေး ထိုးမှသာလျှင် ပြည်သူလူထုတွေအကုန် တယောက်နဲ့ တယောက်ကြားမှာ မပြန့်အောင် ထိန်းနိုင်မယ်။ ပြီးလို့ရှိရင် နောက်တခုက side effect ပေါ့နော်၊ ဆိုးကျိုးက ဘာမှ မရှိသလောက်ဘဲ နည်းပါတယ်။ ကျနော်တို့အခု တုပ်ကွေးကာကွယ်ဆေး ထိုးသလောက်ပဲ... သရိုးသရည်လေး ဖြစ်တာတို့၊ နည်းနည်း အကျောအဆစ်လေးတွေ နာတာတို့ဘာတို့ပေါ့နော်၊ ပြီးလို့ရှိရင် ကြွက်သားလေးတွေနာတာတို့၊ တုပ်ကွေးလေး ဖြစ်သလိုပေါ့နော်... နှာချေသလိုလို၊ ဘာလိုလိုပေါ့နော်... ဒါမျိူးလောက်နဲ့ပဲ ပြီးမယ်လို့ ပြောပါတယ်။
