[Zawgyi/Unicode]
မြန်မာနိုင်ငံမှာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်မှုတွေ စံချိန်ချိုးလောက်အောင် တိုးလာတာကြောင့် ကျင်းပဖို့လပိုင်းလောက်သာ လိုတော့တဲ့ ရွေးကောက်ပွဲအပေါ် ရိုက်ခတ်လာမှာကို စိုးရိမ်မှုတွေလည်း ထွက်ပေါ်လာနေတဲ့အကြောင်း ပြောပြပေးပါမယ်။ ဗွီအိုအေမြန်မာပိုင်းသတင်းထောက် ကိုဇော်ထက်က တင်ပြပေးထားပါတယ်။
ရခိုင်ပြည်နယ်မှာ အများစု အပါအဝင် ကိုဗစ်ရောဂါကူးစက်သူ အတည်ပြုလူနာ ၂၄ နာရီအတွင်း ၁၀၀ လောက်အထိ တိုးလာတာကြောင့် ကူးစက်မှုတွေကို ထိန်းချုပ်ဖို့ သွားလာလှုပ်ရှားမှုတွေကိုလည်း ကန့်သတ်လာကြပါတယ်။ ကပ်ရောဂါ ကာကွယ်ထိန်းချုပ်ရေးအတွက် ကန့်သတ်မှုတွေကြောင့် ရွေးကောက်ပွဲ လုပ်ငန်းစဉ်တွေမှာ ထိခိုက်လာမှာ စိုးရိမ်ကြောင်း ရွေးကောက်ပွဲစောင့်ကြည့်လှုပ်ရှားမှု အဖွဲ့တခုဖြစ်တဲ့ အောက်ချင်းအဖွဲ့ အမှုဆောင်ဒါရိုက်တာ ဦးချန်လျန်က ပြောပါတယ်။
“အများကြီး သက်ရောက်မှုက ရှိလာမယ်လို့ ကျနော်က ယူဆတယ်။ နယ်စပ်ဒေသမှာရှိတဲ့ ကျနော်တို့ရဲ့ observer တွေအတွက် ကျနော်တို့ သင်တန်းပေးလို့ မရတော့ဘူးဖြစ်သွားတယ်၊ ပထမအချက်။ ပြီးရင် ဥပမာ ရခိုင်ပြည်နယ်က ကျနော်တို့ volunteer ခေါ်ထားတဲ့သူတွေက အခုခေါ်လို့ မရတော့ဘူး၊ လေယာဉ်လည်းပိတ်တယ်၊ ကားလည်းပိတ်တယ်။ ထိုလည်းလည်းကောင်းပဲ (ရွေးကောက်ပွဲ) ကော်မရှင်ကလည်း social distance ဆိုတဲ့ ကျန်းမာရေးစံ သတ်မှတ်ချက်နဲ့အညီ လုပ်ဖို့အတွက် သူ့မှာလည်း အတော်များများ အဟန့်အတားတွေ၊ အခက်အခဲတွေ ကြုံနေတယ်လို့ပဲ အဲလိုပဲ ကျနော်ကတော့ သုံးသပ်တယ်။”
အစောပိုင်းမှာတုန်းကတော့ မြန်မာနိုင်ငံမှာ ရောဂါကူးစက်မှုတွေ လျော့ကျလာတာကြောင့် မြန်မာတာဝန်ရှိသူတွေက လူ ၃၀ အထိ စုဝေးခွင့် အပါအဝင် ကပ်ရောဂါကာလ ကန့်သတ်ချက်တွေကို လျှော့ပေါ့ပေးခဲ့တာပါ။ ဒါပေမဲ့လည်း ရွေးကောက်ပွဲအတွက် စည်းရုံးရေးဆင်းခွင့်ရဖို့ ရက်ပိုင်းအလိုမှာပဲ တကျော့ပြန် ကူးစက်မှုတွေကြောင့် အခက်ကြုံရမှာ စိုးရိမ်တယ်လို့ လာမယ့် ရွေးကောက်ပွဲမှာ ပြန်လည်ယှဉ်ပြိုင်ဖို့ ပြင်ဆင်နေတဲ့ ကချင်တိုင်းရင်းသူ ဒေါ်ဒွဲဘူက ပြောပါတယ်။
“မဲဆွယ်ကာလဖြစ်တဲ့ ဒီလကုန်ပေါ့နော်၊ ဒီလိုအခြေအနေနဲ့ ကျမတို့က ဘယ်လိုမှ လူများများနဲ့ ကျမတို့ စည်းရုံးဖို့ မလွယ်ဘူး။ အဲဒီတော့ တအိမ်တက်ဆင်း door to door လိုက်ပြောဖို့ဆိုတာကလည်း လူများတဲ့ မြို့ကြီးတွေမှာ ဘယ်လိုမှ မလွယ်ဘူးပေါ့နော်။ အဲဒီတော့ အစိုးရမဖွဲ့နိုင်တဲ့ ပါတီတွေအတွက်တော့ တော်တော် အခက်အခဲရှိပါတယ်ရှင့်။”
ရခိုင်ပြည်နယ်က ကူးစက်မှုတွေ အများစုတွေ့နေရတဲ့ စစ်တွေမှာတော့ ညမထွက်ရအမိန့် ထုတ်ပြန်ထားသလို သွားလာလှုပ်ရှားမှုတွေကို ကန့်သတ်ထားပါတယ်။ ဒီလိုအခြေအနေမျိုးတွေကြောင့် လာမယ့် ရွေးကောက်ပွဲအပေါ် ရိုက်ခတ်လာနိုင်တယ်လို့လည်း ရခိုင်ပြည်နယ် ရွေးကောက်ပွဲကော်မရှင် အတွင်းရေးမှူး ဦးသူရိန်ထွဋ်က ဗွီအိုအေကို ပြောပါတယ်။
“သက်ရောက်မှုတော့ ရှိမှာပေါ့ဗျာ အထိုက်အလျောက်တော့။ အခုက social distancing နဲ့တင်ကို လူတွေက တော်တော်ဒုက္ခရောက်နေကြတာ။ အင်း (ပြည်ထောင်စုကတော့) ညွှန်ကြားချက်တော့ ထွက်လာမှာပါ၊ အခုလောလောဆယ်တော့ ဒါတွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီးတော့ လေ့လာနေတုန်း အခြေအနေ ရှိမှာပေါ့။ ကျနော်တို့ ဘက်ကတော့ လိုအပ်တာတွေတော့ ပြင်တာ၊ ဆင်တာတော့ လုပ်တာပေါ့လေ။”
ကိုဗစ်ရောဂါ ကူးစက်မှုတွေ တိုးလာနေချိန်မှာ ရွေးကောက်ပွဲ လုပ်ငန်းစဉ်တွေ အပြောင်းအလဲရှိမရှိ သိနိုင်ဖို့ ပြည်ထောင်စု ရွေးကောက်ပွဲကော်မရှင်ကို ဗွီအိုအေက ဆက်သွယ်ခဲ့ပေမဲ့ ဖုန်းဖြေကြားခြင်း မရှိပါဘူး။ နိုဝင်ဘာလ ၈ ရက်နေ့မှာ ကျင်းပမယ့် ရွေးကောက်ပွဲမှာတော့ နိုင်ငံရေးပါတီ ၉၀ ကျော်နဲ့ တသီးပုဂ္ဂလ ကိုယ်စားလှယ်လောင်းတွေ ပါဝင်ယှဉ်ပြိုင်ဖို့ ပြင်ဆင်ထားပါတယ်။
[Unicode Version]
ကိုဗဈ ဒုတိယလှိုငျးကွောင့ျ မွနျမာ့ရှေးကောကျပှဲအခွအေနေ စိတျမအေးဖှယျဖွဈနေ
မွနျမာနိုငျငံမှာ ကိုရိုနာဗိုငျးရပျဈ ကူးစကျမှုတှေ စံခြိနျခြိုးလောကျအောငျ တိုးလာတာကွောင့ျ ကငြျးပဖို့လပိုငျးလောကျသာ လိုတော့တဲ့ ရှေးကောကျပှဲအပေါျ ရိုကျခတျလာမှာကို စိုးရိမျမှုတှလေညျး ထှကျပေါျလာနတေဲ့အကွောငျး ပွောပွပေးပါမယျ။ ဗှီအိုအမွေနျမာပိုငျးသတငျးထောကျ ကိုဇောျထကျက တငျပွပေးထားပါတယျ။
ရခိုငျပွညျနယျမှာ အမြားစု အပါအဝငျ ကိုဗဈရောဂါကူးစကျသူ အတညျပွုလူနာ ၂၄ နာရီအတှငျး ၁၀၀ လောကျအထိ တိုးလာတာကွောင့ျ ကူးစကျမှုတှကေို ထိနျးခြုပျဖို့ သှားလာလှုပျရှားမှုတှကေိုလညျး ကန့ျသတျလာကွပါတယျ။ ကပျရောဂါ ကာကှယျထိနျးခြုပျရေးအတှကျ ကန့ျသတျမှုတှကွေောင့ျ ရှေးကောကျပှဲ လုပျငနျးစဉျတှမှော ထိခိုကျလာမှာ စိုးရိမျကွောငျး ရှေးကောကျပှဲစောင့ျကွည့ျလှုပျရှားမှု အဖှဲ့တခုဖွဈတဲ့ အောကျခငြျးအဖှဲ့ အမှုဆောငျဒါရိုကျတာ ဦးခနြျလနြျက ပွောပါတယျ။
“အမြားကွီး သကျရောကျမှုက ရှိလာမယျလို့ ကနြောျက ယူဆတယျ။ နယျစပျဒသေမှာရှိတဲ့ ကနြောျတို့ရဲ့ observer တှအေတှကျ ကနြောျတို့ သငျတနျးပေးလို့ မရတော့ဘူးဖွဈသှားတယျ၊ ပထမအခကြျ။ ပွီးရငျ ဥပမာ ရခိုငျပွညျနယျက ကနြောျတို့ volunteer ခေါျထားတဲ့သူတှကေ အခုခေါျလို့ မရတော့ဘူး၊ လယောဉျလညျးပိတျတယျ၊ ကားလညျးပိတျတယျ။ ထိုလညျးလညျးကောငျးပဲ (ရှေးကောကျပှဲ) ကောျမရှငျကလညျး social distance ဆိုတဲ့ ကနြျးမာရေးစံ သတျမှတျခကြျနဲ့အညီ လုပျဖို့အတှကျ သူ့မှာလညျး အတောျမြားမြား အဟန့ျအတားတှေ၊ အခကျအခဲတှေ ကွုံနတေယျလို့ပဲ အဲလိုပဲ ကနြောျကတော့ သုံးသပျတယျ။”
အစောပိုငျးမှာတုနျးကတော့ မွနျမာနိုငျငံမှာ ရောဂါကူးစကျမှုတှေ လြော့ကလြာတာကွောင့ျ မွနျမာတာဝနျရှိသူတှကေ လူ ၃၀ အထိ စုဝေးခှင့ျ အပါအဝငျ ကပျရောဂါကာလ ကန့ျသတျခကြျတှကေို လြှော့ပေါ့ပေးခဲ့တာပါ။ ဒါပမေဲ့လညျး ရှေးကောကျပှဲအတှကျ စညျးရုံးရေးဆငျးခှင့ျရဖို့ ရကျပိုငျးအလိုမှာပဲ တကြော့ပွနျ ကူးစကျမှုတှကွေောင့ျ အခကျကွုံရမှာ စိုးရိမျတယျလို့ လာမယ့ျ ရှေးကောကျပှဲမှာ ပွနျလညျယှဉျပွိုငျဖို့ ပွငျဆငျနတေဲ့ ကခငြျတိုငျးရငျးသူ ဒေါျဒှဲဘူက ပွောပါတယျ။
“မဲဆှယျကာလဖွဈတဲ့ ဒီလကုနျပေါ့နောျ၊ ဒီလိုအခွအေနနေဲ့ ကမြတို့က ဘယျလိုမှ လူမြားမြားနဲ့ ကမြတို့ စညျးရုံးဖို့ မလှယျဘူး။ အဲဒီတော့ တအိမျတကျဆငျး door to door လိုကျပွောဖို့ဆိုတာကလညျး လူမြားတဲ့ မွို့ကွီးတှမှော ဘယျလိုမှ မလှယျဘူးပေါ့နောျ။ အဲဒီတော့ အစိုးရမဖှဲ့နိုငျတဲ့ ပါတီတှအေတှကျတော့ တောျတောျ အခကျအခဲရှိပါတယျရှင့ျ။”
ရခိုငျပွညျနယျက ကူးစကျမှုတှေ အမြားစုတှေ့နရေတဲ့ စဈတှမှောတော့ ညမထှကျရအမိန့ျ ထုတျပွနျထားသလို သှားလာလှုပျရှားမှုတှကေို ကန့ျသတျထားပါတယျ။ ဒီလိုအခွအေနမြေိုးတှကွေောင့ျ လာမယ့ျ ရှေးကောကျပှဲအပေါျ ရိုကျခတျလာနိုငျတယျလို့လညျး ရခိုငျပွညျနယျ ရှေးကောကျပှဲကောျမရှငျ အတှငျးရေးမှူး ဦးသူရိနျထှဋျက ဗှီအိုအကေို ပွောပါတယျ။
“သကျရောကျမှုတော့ ရှိမှာပေါ့ဗြာ အထိုကျအလြောကျတော့။ အခုက social distancing နဲ့တငျကို လူတှကေ တောျတောျဒုက်ခရောကျနကွေတာ။ အငျး (ပွညျထောငျစုကတော့) ညှှနျကွားခကြျတော့ ထှကျလာမှာပါ၊ အခုလောလောဆယျတော့ ဒါတှနေဲ့ ပတျသကျပွီးတော့ လေ့လာနတေုနျး အခွအေနေ ရှိမှာပေါ့။ ကနြောျတို့ ဘကျကတော့ လိုအပျတာတှတေော့ ပွငျတာ၊ ဆငျတာတော့ လုပျတာပေါ့လေ။”
ကိုဗဈရောဂါ ကူးစကျမှုတှေ တိုးလာနခြေိနျမှာ ရှေးကောကျပှဲ လုပျငနျးစဉျတှေ အပွောငျးအလဲရှိမရှိ သိနိုငျဖို့ ပွညျထောငျစု ရှေးကောကျပှဲကောျမရှငျကို ဗှီအိုအကေ ဆကျသှယျခဲ့ပမေဲ့ ဖုနျးဖွကွေားခွငျး မရှိပါဘူး။ နိုဝငျဘာလ ၈ ရကျနေ့မှာ ကငြျးပမယ့ျ ရှေးကောကျပှဲမှာတော့ နိုငျငံရေးပါတီ ၉၀ ကြောျနဲ့ တသီးပုဂ်ဂလ ကိုယျစားလှယျလောငျးတှေ ပါဝငျယှဉျပွိုငျဖို့ ပွငျဆငျထားပါတယျ။
