(Zawgyi / Unicode)
အစ္စလာမ်ဘာသာဝင်တွေရဲ့ အထွတ်အမြတ်ထားရာ ဘာသာရေး အိဒ်ပွဲတော်ကို ကိုဗစ်စည်းကမ်းချက်တွေနဲ့အညီ ရိုဟင်ဂျာ ဒုက္ခသည်စခန်းတွေမှာ ကျင်းပပြီး ဝတ်ပြုဆုတောင်းခဲ့ကြပါတယ်။ အပြည့်အစုံကို မဆုမွန် စုစည်းတင်ပြထားပါတယ်။
ကမ္ဘာ့ကပ်ရောဂါ COVID-19 ဖြစ်ပွားနေပေမယ့်လို့ ကမ္ဘာတဝန်းက အစ္စလာမ်ဘာသာဝင် မွတ်စလင်တွေဟာ အထွတ်အမြတ်ပွဲတော်ဖြစ်တဲ့ အိဒ်ပွဲတော်ကို ကိုဗစ်ကာလ စည်းကမ်းသတ်မှတ်ချက်တွေ ကြားကပဲ သြဂုတ်လ ၁ ရက်နေ့က ဝတ်ပြုဆုတောင်းပွဲတွေ ကျင်းပခဲ့ကြတာပါ။ ရိုဟင်ဂျာမွတ်စလင်သိန်းချီ စုဝေးခိုလှုံနေထိုင်နေကြတဲ့ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံ ကော့ဇ်ဘဇားခရိုင်က ရိုဟင်ဂျာ ဒုက္ခသည်စခန်း အသီးသီးမှာလည်း အစ္စလာမ်ဘာသာဝင်တွေရဲ့ အိဒ်ပွဲတော်ကျင်းပခွင့် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်အစိုးရနဲ့ ကမ့်ပ်အာဏာပိုင်တွေဘက်က ကိုဗစ်စည်းကမ်းချက် သတ်မှတ်ချက်တွေနဲ့အညီ ကျင်းပခွင့်ပြုခဲ့တယ်လို့ ရိုဟင်ဂျာဒုက္ခသည်တွေက ဗွီအိုအေမြန်မာပိုင်းကို ပြောပါတယ်။
သြဂုတ်လ ၁ ရက်နေ့မှာ ကျရောက်တဲ့ အိဒ်ပွဲတော်နေ့မှာ စခန်းတိုင်းမှာ ကျင်းပခွင့်ရခဲ့တဲ့အပေါ် အိဒ်ပွဲတော်ဖြစ်မြောက်ရေး ဦးဆောင်ကြိုးပမ်းခဲ့သူ တဦးဖြစ်တဲ့ ရိုဟင်ဂျာဒုက္ခသည် ဦးအီစလံက ပြောပြပါတယ်။
“၂၀၂၀ ပြည့်နှစ် သြဂုတ်လ ၁ ရက်နေ့ စနေနေ့က ကျရောက်တဲ့ အိဒ်ဒိလ်အသွာဟာနေ့ ကုရ်ဘာနီ နေ့ထူးနေ့မြတ်ကြီးကို ကော့ဇ်ဘဇားခရိုင်မှာ ခိုလှုံနေထိုင်ကြတဲ့ ရိုဟင်ဂျာ ဒုက္ခသည်တိုင်းဟာ ကမ့်ပ်အသီးသီးမှာ ကိုဗစ်ကာလထဲမှာ ကျင်းပနိုင်ခဲ့တဲ့အပေါ် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် အစိုးရကို အထူးကျေးဇူးတင်ကြောင်းနဲ့ အားလုံးကို အိဒ်မိုဘာရ်ခ်နေ့ မင်္ဂလာပါလို့ နှုတ်ဆက်ခြင်း ဖြစ်ပါတယ်ခင်ဗျာ။
“အိဒ်ပွဲတော်ကို ကမ့်ပ်ထဲမှာရှိတဲ့ ဗလီ ဝတ်ပြုကျောင်းတွေမှာပဲ ဝတ်ပြုဆုတောင်းကြပါတယ်။ အရင်နှစ်တုန်းကလို ကွင်းပြင်တွေမှာ လူစုလူဝေးတွေလိုမျိုး မလုပ်ခဲ့ကြပါဘူး။ ကိုယ်နေတဲ့အကွက်တွေ ဗလီတွေမှာပဲ လူစုလူဝေးတွေ အများကြီးနဲ့ မဟုတ်ဘဲနဲ့ အိဒ်ပွဲကို လုပ်ခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။ ကျနော်တို့က ကိုဗစ်ကာလကြားကနေ ဒီ အိဒ်ပွဲတော်ကို ကျင်းပခဲ့ပေမယ့် သေချာ နှာခေါင်းစည်းတွေ Mask တွေ သေချာတပ်ဆင်ထားကြပါတယ်ခင်ဗျ။ ဗလီကိုမဝင်ခင် ဝင်ပြီးတိုင်းလည်း လူတိုင်းက လက်ကို သေချာ ဆပ်ပြာနဲ့ ဆေးကြောကြတာ တွေ့ရပါတယ်။ နောက် ဝတ်ပြုချိန်မှာလည်း လူတယောက်နဲ့ တယောက်ကြား သုံးပေအကွာမှာ နေကြပြီးတော့ ဝတ်ပြုဆုတောင်းခဲ့ကြပါတယ်။ ကိုဗစ်မကူးစက်ရအောင် သတိဝီရိယတွေနဲ့ လုပ်ခဲ့ကြတာပါ။”
ကူးစက်မြန်ရောဂါ ကိုဗစ်ဖြစ်နေတဲ့ကာလ ဖြစ်ပေမယ့် အစ္စလာမ်တွေရဲ့ အိဒ်ပွဲတော် ကျင်းပခွင့်ရသလို ဒုက္ခသည်တွေအတွက် အလှူရှင်တွေ ပေးလှူတဲ့ အလှူတွေကိုလည်း လက်ခံရရှိကြတဲ့အတွက် ဒုက္ခသည်တွေက ဝမ်းသာနေကြတယ်လို့ ဘာလုခါလီ ဒုက္ခသည်စခန်း အမှတ် ၁၀ မှာ ခိုလှုံနေထိုင်သူ ရိုဟင်ဂျာဒုက္ခသည် ဦးစိုးမြင့်က ပြောပြပါတယ်။
“ဘာလုခါလီ ဒုက္ခသည်စခန်း အမှတ် ၁၀ မှာ လုပ်ဖြစ်ပါတယ်။ စခန်းတာဝန်ခံတွေက နေရာတွေ သတ်မှတ်ပေးတယ်။ လူတွေသွားလာဖို့ လွယ်ကူပြီး အချက်အချာကျတဲ့ နေရာတွေမှာ သူတို့က ပွဲတွေလုပ်ပေးတယ်။ အဲဒီမှာ အစားအစာတွေ ဖြန့်ဖြူးပေးတယ်။ တဦးချင်း ပုဂ္ဂလိက အလှူရှင်တွေဘက်ကလည်း ကျွဲနွားတွေ လာလှူဒါန်းတာ ရှိပါတယ်။ မိသားစု တစုချင်းစီကို ဂရမ် ၈၀၀ စီ ပေးလှူပါတယ်။ အိဒ်ပွဲကို လာတဲ့သူတိုင်း အပြင်ကို ထွက်လာရင် မဖြစ်မနေ Mask တွေ ဝတ်ဆင်ရတယ်။ ကျနော်တို့ Social Distancing ကတော့ နည်းနည်း အခက်အခဲဖြစ်တယ်။ လူတွေက စုပြုံပြီး နေကြရတာဆိုတော့ Social Distance လုပ်ရဖို့ ခက်ပေမယ့် Mask ကို လူတိုင်း မဖြစ်မနေ တပ်ခိုင်းပါတယ်။”
အစ္စလာမ်တွေရဲ့ အိဒ်ပွဲတော် ဝတ်ပြုဆုတောင်းပွဲမှာ ရိုဟင်ဂျာ ဒုက္ခသည်တွေ စားသောက်နေထိုင်ရေး တာဝန်ယူ စောင့်ရှောက်ပေးခဲ့တဲ့ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်အစိုးရ၊ ပြည်သူတွေ၊ ကုလသမဂ္ဂ အပါအဝင် နိုင်ငံတကာ အဖွဲ့အစည်းတွေ၊ နိုင်ငံတကာ အလှူရှင်တွေကို ရည်စူးပြီးလည်း ဆုတောင်းပေးသလို အမြန်ဆုံး ဌာနပြန်နိုင်ရေးအတွက်လည်း ဆုတောင်းခဲ့ကြတယ်လို့ ရိုဟင်ဂျာ ဒုက္ခသည်တွေက ပြောပါတယ်။ ဦးစိုးမြင့်ကတော့ သူတို့ကို လက်ခံပေးထားတဲ့ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်ကို ကျေးဇူးတင်သလို မြန်မာပြည် နေရပ်ပြန်ရေးကို ဆုတောင်းခဲ့ပါတယ်။
“အိဒ်ပွဲမှာ ဆုတောင်းပေးချင်တာကတော့ အဓိကအားဖြင့် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် အစိုးရကိုရော ဘင်္ဂလားလူထုကိုရော ကျနော်တို့ အများကြီး ကျေးဇူးတင်တယ်။ ထပ်ပြီးတော့ နိုင်ငံတကာ အသိုင်းအဝိုင်းကိုလည်း ကျနော်တို့ကို ဒီလိုနေနိုင်အောင် လှူပေးတဲ့ စီစဉ်ပေးတဲ့ လှူဒါန်းပေးတဲ့အတွက်လည်း အများကြီး ကျေးဇူးတင်တယ်။ နောက်တခုက ကျနော်တို့ဆန္ဒကို ပြောပြရမယ်ဆိုရင် ကျနော်တို့တွေ အမြန်ဆုံး မိမိနေရပ်ဒေသကို ပြန်လိုတယ်။ အဲဒါကို နိုင်ငံတကာ အသိုင်းအဝိုင်းအနေနဲ့ ဝိုင်းဝန်းဆောင်ရွက်ပေးပါလို့ပဲ တောင်းဆိုချင်တယ်။
“ကျနော်တို့ မိမိနေရပ်ဒေသကို မြန်မာနိုင်ငံကို ဘယ်တော့မှ မမေ့ပါဘူး။ မြန်မာနိုင်ငံသူ နိုင်ငံသားတွေ အေးအေးချမ်းချမ်း နေနိုင်အောင်၊ သက်တောင့်သက်သာ နေနိုင်အောင်၊ ဒီ COVID-19 ကပ်ဘေးက လွတ်ကင်းအောင် ဆုတောင်းပေးတယ်။ ဒီကပ်ဆိုးကြီးက တကမ္ဘာလုံး ရင်ဆိုင်နေရတယ်ဆိုတော့ တကမ္ဘာလုံး ဒီရောဂါဆိုးကနေ လွတ်အောင်လို့ ကျနော်တို့ ဗလီတိုင်းမှာ ဆုတောင်းပေးကြပါတယ်။”
အများစိုးရိမ်နေသလို လူသိန်းချီနေထိုင်တဲ့ ဒုက္ခသည်စခန်းတွေထဲ အခုချိန်အထိ ကိုဗစ်ရောဂါ ဆိုးဆိုးဝါးဝါး မဖြစ်သွားအောင် ကြိုတင်စီမံမှုတွေနဲ့ အထူးဂရုစိုက် ကာကွယ်စောင့်ရှောက်မှု ပညာပေးခဲ့သူတွေအတွက်လည်း ဦးအီစလံက အိဒ်ပွဲတော်မှာ ဆုတောင်းပေးပါတယ်။
“COVID-19 ရောဂါ ကာကွယ်ဖို့အတွက် ကျနော်တို့ကို ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် အစိုးရရယ် UNHCR ရယ် INGO, NGO တွေက ကျနော်တို့ကို ကျန်းမာရေး အသိပညာပေး စခန်းတိုင်းမှာ လုပ်ပေးလို့ ကပ်ဘေးရောဂါကနေ ကျော်လွှားနိုင်ခဲ့တယ်။ ကူးစက်မှုလည်း နည်းပါးခဲ့တဲ့အတွက် ကျေးဇူးတင်ပါတယ်။ ဝမ်းလည်း ဝမ်းသာပါတယ်။ အိဒ်ပွဲတော်နေ့မှာ သူတို့အတွက်လည်း ဆုတောင်းမေတ္တာ ပို့သခဲ့ကြပါတယ်။ နောက် ဒုက္ခသည်ဘဝကနေ အမြန်ဆုံး မြန်မာနိုင်ငံ ပြန်နိုင်ရေးအတွက်လည်း ဆုတောင်းပါတယ်။ မြန်မာအစိုးရ အပါအဝင် ကမ္ဘာ့အသိုင်းအဝိုင်းကိုပါ ဒီအကျပ်အတည်းကို ပြေလည်အောင် ဆောင်ရွက်ပေးဖို့ ကျနော်တို့က အလေးအနက် အိဒ်ပွဲနေ့မှာ ကျနော်တို့တွေအားလုံး ဘေးကင်းလုံခြုံစွာ နေရပ်အမြန်ဆုံး ပြန်နိုင်ရေး အတွက်လည်း ဆုတောင်းခဲ့တာ ရှိပါတယ်ခင်ဗျ။”
ပြီးခဲ့တဲ့ ၂၀၁၇ ခုနှစ် သြဂုတ်လကုန်ပိုင်းမှာ ရခိုင်မြောက်ပိုင်းက အကြမ်းဖက် တိုက်ခိုက်မှုတွေရဲ့ နောက်ပိုင်း နယ်မြေရှင်းလင်းမှုတွေအတွင်း အသက်ဘေး စိုးရိမ်ရလို့ သိန်းချီထွက်ပြေးခဲ့ကြရတဲ့ ရိုဟင်ဂျာဒုက္ခသည်တွေ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် နိုင်ငံဘက်မှာ ခိုလှုံနေခဲ့ကြတာ ဒီသြဂုတ်လဆိုရင်ပဲ သုံးနှစ်တင်းတင်း ပြည့်တော့မှာ ဖြစ်ပါတယ်။
ရိုဟင်ဂျာဆိုတဲ့ အသုံးအနှုန်းကို လက်ခံမထားတဲ့ မြန်မာအစိုးရဘက်ကတော့ ဒီဒုက္ခသည်တွေ နေရပ်ရင်းကို ပြန်လာနိုင်ရေး ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်အစိုးရ၊ ကုလသမဂ္ဂနဲ့ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ပြီး ပြန်လည်လက်ခံရေး အစီအမံတွေနဲ့ ဆောင်ရွက်နေတယ်လို့ ပြောဆိုထားပေမယ့် အခုအချိန်အထိကတော့ ဒုက္ခသည်တွေ အိဒ်ပွဲတော်နေ့မှာ ဆုတောင်းနေကြသလို နေရပ်ရင်း ပြန်နိုင်ရေးကတော့ အခုအချိန်အထိ မရေမရာ ဖြစ်နေဆဲဖြစ်ပါတယ်။
---------------------------------
(Unicode)
ရိုဟငျဂြာဒုက်ခသညျစခနျးတှငျး အိဒျပှဲတောျ ကငြျးပ
အစ်စလာမျဘာသာဝငျတှရေဲ့ အထှတျအမွတျထားရာ ဘာသာရေး အိဒျပှဲတောျကို ကိုဗဈစညျးကမျးခကြျတှနေဲ့အညီ ရိုဟငျဂြာ ဒုက်ခသညျစခနျးတှမှော ကငြျးပပွီး ဝတျပွုဆုတောငျးခဲ့ကွပါတယျ။ အပွည့ျအစုံကို မဆုမှနျ စုစညျးတငျပွထားပါတယျ။
ကမ်ဘာ့ကပျရောဂါ COVID-19 ဖွဈပှားနပေမေယ့ျလို့ ကမ်ဘာတဝနျးက အစ်စလာမျဘာသာဝငျ မှတျစလငျတှဟော အထှတျအမွတျပှဲတောျဖွဈတဲ့ အိဒျပှဲတောျကို ကိုဗဈကာလ စညျးကမျးသတျမှတျခကြျတှေ ကွားကပဲ သွဂုတျလ ၁ ရကျနေ့က ဝတျပွုဆုတောငျးပှဲတှေ ကငြျးပခဲ့ကွတာပါ။ ရိုဟငျဂြာမှတျစလငျသိနျးခြီ စုဝေးခိုလှုံနထေိုငျနကွေတဲ့ ဘငျ်ဂလားဒေ့ရျှနိုငျငံ ကော့ဇျဘဇားခရိုငျက ရိုဟငျဂြာ ဒုက်ခသညျစခနျး အသီးသီးမှာလညျး အစ်စလာမျဘာသာဝငျတှရေဲ့ အိဒျပှဲတောျကငြျးပခှင့ျ ဘငျ်ဂလားဒေ့ရျှအစိုးရနဲ့ ကမ့ျပျအာဏာပိုငျတှဘေကျက ကိုဗဈစညျးကမျးခကြျ သတျမှတျခကြျတှနေဲ့အညီ ကငြျးပခှင့ျပွုခဲ့တယျလို့ ရိုဟငျဂြာဒုက်ခသညျတှကေ ဗှီအိုအမွေနျမာပိုငျးကို ပွောပါတယျ။
သွဂုတျလ ၁ ရကျနေ့မှာ ကရြောကျတဲ့ အိဒျပှဲတောျနေ့မှာ စခနျးတိုငျးမှာ ကငြျးပခှင့ျရခဲ့တဲ့အပေါျ အိဒျပှဲတောျဖွဈမွောကျရေး ဦးဆောငျကွိုးပမျးခဲ့သူ တဦးဖွဈတဲ့ ရိုဟငျဂြာဒုက်ခသညျ ဦးအီစလံက ပွောပွပါတယျ။
“၂၀၂၀ ပွည့ျနှဈ သွဂုတျလ ၁ ရကျနေ့ စနနေေ့က ကရြောကျတဲ့ အိဒျဒိလျအသှာဟာနေ့ ကုရျဘာနီ နေ့ထူးနေ့မွတျကွီးကို ကော့ဇျဘဇားခရိုငျမှာ ခိုလှုံနထေိုငျကွတဲ့ ရိုဟငျဂြာ ဒုက်ခသညျတိုငျးဟာ ကမ့ျပျအသီးသီးမှာ ကိုဗဈကာလထဲမှာ ကငြျးပနိုငျခဲ့တဲ့အပေါျ ဘငျ်ဂလားဒေ့ရျှ အစိုးရကို အထူးကြေးဇူးတငျကွောငျးနဲ့ အားလုံးကို အိဒျမိုဘာရျချနေ့ မငျ်ဂလာပါလို့ နှုတျဆကျခွငျး ဖွဈပါတယျခငျဗြာ။
“အိဒျပှဲတောျကို ကမ့ျပျထဲမှာရှိတဲ့ ဗလီ ဝတျပွုကြောငျးတှမှောပဲ ဝတျပွုဆုတောငျးကွပါတယျ။ အရငျနှဈတုနျးကလို ကှငျးပွငျတှမှော လူစုလူဝေးတှလေိုမြိုး မလုပျခဲ့ကွပါဘူး။ ကိုယျနတေဲ့အကှကျတှေ ဗလီတှမှောပဲ လူစုလူဝေးတှေ အမြားကွီးနဲ့ မဟုတျဘဲနဲ့ အိဒျပှဲကို လုပျခဲ့တာ ဖွဈပါတယျ။ ကနြောျတို့က ကိုဗဈကာလကွားကနေ ဒီ အိဒျပှဲတောျကို ကငြျးပခဲ့ပမေယ့ျ သခြော နှာခေါငျးစညျးတှေ Mask တှေ သခြောတပျဆငျထားကွပါတယျခငျဗြ။ ဗလီကိုမဝငျခငျ ဝငျပွီးတိုငျးလညျး လူတိုငျးက လကျကို သခြော ဆပျပွာနဲ့ ဆေးကွောကွတာ တှေ့ရပါတယျ။ နောကျ ဝတျပွုခြိနျမှာလညျး လူတယောကျနဲ့ တယောကျကွား သုံးပအေကှာမှာ နကွေပွီးတော့ ဝတျပွုဆုတောငျးခဲ့ကွပါတယျ။ ကိုဗဈမကူးစကျရအောငျ သတိဝီရိယတှနေဲ့ လုပျခဲ့ကွတာပါ။”
ကူးစကျမွနျရောဂါ ကိုဗဈဖွဈနတေဲ့ကာလ ဖွဈပမေယ့ျ အစ်စလာမျတှရေဲ့ အိဒျပှဲတောျ ကငြျးပခှင့ျရသလို ဒုက်ခသညျတှအေတှကျ အလှူရှငျတှေ ပေးလှူတဲ့ အလှူတှကေိုလညျး လကျခံရရှိကွတဲ့အတှကျ ဒုက်ခသညျတှကေ ဝမျးသာနကွေတယျလို့ ဘာလုခါလီ ဒုက်ခသညျစခနျး အမှတျ ၁၀ မှာ ခိုလှုံနထေိုငျသူ ရိုဟငျဂြာဒုက်ခသညျ ဦးစိုးမွင့ျက ပွောပွပါတယျ။
“ဘာလုခါလီ ဒုက်ခသညျစခနျး အမှတျ ၁၀ မှာ လုပျဖွဈပါတယျ။ စခနျးတာဝနျခံတှကေ နရောတှေ သတျမှတျပေးတယျ။ လူတှသှေားလာဖို့ လှယျကူပွီး အခကြျအခြာကတြဲ့ နရောတှမှော သူတို့က ပှဲတှလေုပျပေးတယျ။ အဲဒီမှာ အစားအစာတှေ ဖွန့ျဖွူးပေးတယျ။ တဦးခငြျး ပုဂ်ဂလိက အလှူရှငျတှဘေကျကလညျး ကြှဲနှားတှေ လာလှူဒါနျးတာ ရှိပါတယျ။ မိသားစု တစုခငြျးစီကို ဂရမျ ၈၀၀ စီ ပေးလှူပါတယျ။ အိဒျပှဲကို လာတဲ့သူတိုငျး အပွငျကို ထှကျလာရငျ မဖွဈမနေ Mask တှေ ဝတျဆငျရတယျ။ ကနြောျတို့ Social Distancing ကတော့ နညျးနညျး အခကျအခဲဖွဈတယျ။ လူတှကေ စုပွုံပွီး နကွေရတာဆိုတော့ Social Distance လုပျရဖို့ ခကျပမေယ့ျ Mask ကို လူတိုငျး မဖွဈမနေ တပျခိုငျးပါတယျ။”
အစ်စလာမျတှရေဲ့ အိဒျပှဲတောျ ဝတျပွုဆုတောငျးပှဲမှာ ရိုဟငျဂြာ ဒုက်ခသညျတှေ စားသောကျနထေိုငျရေး တာဝနျယူ စောင့ျရှောကျပေးခဲ့တဲ့ ဘငျ်ဂလားဒေ့ရျှအစိုးရ၊ ပွညျသူတှေ၊ ကုလသမဂ်ဂ အပါအဝငျ နိုငျငံတကာ အဖှဲ့အစညျးတှေ၊ နိုငျငံတကာ အလှူရှငျတှကေို ရညျစူးပွီးလညျး ဆုတောငျးပေးသလို အမွနျဆုံး ဌာနပွနျနိုငျရေးအတှကျလညျး ဆုတောငျးခဲ့ကွတယျလို့ ရိုဟငျဂြာ ဒုက်ခသညျတှကေ ပွောပါတယျ။ ဦးစိုးမွင့ျကတော့ သူတို့ကို လကျခံပေးထားတဲ့ ဘငျ်ဂလားဒေ့ရျှကို ကြေးဇူးတငျသလို မွနျမာပွညျ နရေပျပွနျရေးကို ဆုတောငျးခဲ့ပါတယျ။
“အိဒျပှဲမှာ ဆုတောငျးပေးခငြျတာကတော့ အဓိကအားဖွင့ျ ဘငျ်ဂလားဒေ့ရျှ အစိုးရကိုရော ဘငျ်ဂလားလူထုကိုရော ကနြောျတို့ အမြားကွီး ကြေးဇူးတငျတယျ။ ထပျပွီးတော့ နိုငျငံတကာ အသိုငျးအဝိုငျးကိုလညျး ကနြောျတို့ကို ဒီလိုနနေိုငျအောငျ လှူပေးတဲ့ စီစဉျပေးတဲ့ လှူဒါနျးပေးတဲ့အတှကျလညျး အမြားကွီး ကြေးဇူးတငျတယျ။ နောကျတခုက ကနြောျတို့ဆန်ဒကို ပွောပွရမယျဆိုရငျ ကနြောျတို့တှေ အမွနျဆုံး မိမိနရေပျဒသေကို ပွနျလိုတယျ။ အဲဒါကို နိုငျငံတကာ အသိုငျးအဝိုငျးအနနေဲ့ ဝိုငျးဝနျးဆောငျရှကျပေးပါလို့ပဲ တောငျးဆိုခငြျတယျ။
“ကနြောျတို့ မိမိနရေပျဒသေကို မွနျမာနိုငျငံကို ဘယျတော့မှ မမေ့ပါဘူး။ မွနျမာနိုငျငံသူ နိုငျငံသားတှေ အေးအေးခမြျးခမြျး နနေိုငျအောငျ၊ သကျတောင့ျသကျသာ နနေိုငျအောငျ၊ ဒီ COVID-19 ကပျဘေးက လှတျကငျးအောငျ ဆုတောငျးပေးတယျ။ ဒီကပျဆိုးကွီးက တကမ်ဘာလုံး ရငျဆိုငျနရေတယျဆိုတော့ တကမ်ဘာလုံး ဒီရောဂါဆိုးကနေ လှတျအောငျလို့ ကနြောျတို့ ဗလီတိုငျးမှာ ဆုတောငျးပေးကွပါတယျ။”
အမြားစိုးရိမျနသေလို လူသိနျးခြီနထေိုငျတဲ့ ဒုက်ခသညျစခနျးတှထေဲ အခုခြိနျအထိ ကိုဗဈရောဂါ ဆိုးဆိုးဝါးဝါး မဖွဈသှားအောငျ ကွိုတငျစီမံမှုတှနေဲ့ အထူးဂရုစိုကျ ကာကှယျစောင့ျရှောကျမှု ပညာပေးခဲ့သူတှအေတှကျလညျး ဦးအီစလံက အိဒျပှဲတောျမှာ ဆုတောငျးပေးပါတယျ။
“COVID-19 ရောဂါ ကာကှယျဖို့အတှကျ ကနြောျတို့ကို ဘငျ်ဂလားဒေ့ရျှ အစိုးရရယျ UNHCR ရယျ INGO, NGO တှကေ ကနြောျတို့ကို ကနြျးမာရေး အသိပညာပေး စခနျးတိုငျးမှာ လုပျပေးလို့ ကပျဘေးရောဂါကနေ ကြောျလှှားနိုငျခဲ့တယျ။ ကူးစကျမှုလညျး နညျးပါးခဲ့တဲ့အတှကျ ကြေးဇူးတငျပါတယျ။ ဝမျးလညျး ဝမျးသာပါတယျ။ အိဒျပှဲတောျနေ့မှာ သူတို့အတှကျလညျး ဆုတောငျးမတေ်တာ ပို့သခဲ့ကွပါတယျ။ နောကျ ဒုက်ခသညျဘဝကနေ အမွနျဆုံး မွနျမာနိုငျငံ ပွနျနိုငျရေးအတှကျလညျး ဆုတောငျးပါတယျ။ မွနျမာအစိုးရ အပါအဝငျ ကမ်ဘာ့အသိုငျးအဝိုငျးကိုပါ ဒီအကပြျအတညျးကို ပွလေညျအောငျ ဆောငျရှကျပေးဖို့ ကနြောျတို့က အလေးအနကျ အိဒျပှဲနေ့မှာ ကနြောျတို့တှအေားလုံး ဘေးကငျးလုံခွုံစှာ နရေပျအမွနျဆုံး ပွနျနိုငျရေး အတှကျလညျး ဆုတောငျးခဲ့တာ ရှိပါတယျခငျဗြ။”
ပွီးခဲ့တဲ့ ၂၀၁၇ ခုနှဈ သွဂုတျလကုနျပိုငျးမှာ ရခိုငျမွောကျပိုငျးက အကွမျးဖကျ တိုကျခိုကျမှုတှရေဲ့ နောကျပိုငျး နယျမွရှေငျးလငျးမှုတှအေတှငျး အသကျဘေး စိုးရိမျရလို့ သိနျးခြီထှကျပွေးခဲ့ကွရတဲ့ ရိုဟငျဂြာဒုက်ခသညျတှေ ဘငျ်ဂလားဒေ့ရျှ နိုငျငံဘကျမှာ ခိုလှုံနခေဲ့ကွတာ ဒီသွဂုတျလဆိုရငျပဲ သုံးနှဈတငျးတငျး ပွည့ျတော့မှာ ဖွဈပါတယျ။
ရိုဟငျဂြာဆိုတဲ့ အသုံးအနှုနျးကို လကျခံမထားတဲ့ မွနျမာအစိုးရဘကျကတော့ ဒီဒုက်ခသညျတှေ နရေပျရငျးကို ပွနျလာနိုငျရေး ဘငျ်ဂလားဒေ့ရျှအစိုးရ၊ ကုလသမဂ်ဂနဲ့ ပူးပေါငျးဆောငျရှကျပွီး ပွနျလညျလကျခံရေး အစီအမံတှနေဲ့ ဆောငျရှကျနတေယျလို့ ပွောဆိုထားပမေယ့ျ အခုအခြိနျအထိကတော့ ဒုက်ခသညျတှေ အိဒျပှဲတောျနေ့မှာ ဆုတောငျးနကွေသလို နရေပျရငျး ပွနျနိုငျရေးကတော့ အခုအခြိနျအထိ မရမေရာ ဖွဈနဆေဲဖွဈပါတယျ။
