လောင်စာဆီနဲ့ ဓာတ်မြေသြဇာ ဈေးကြီးမှုကြောင့် ထုတ်လုပ်မှုထိခိုက်မှာ မြန်မာတောင်သူတွေစိုးရိမ်
{{Zawgyi/Unicode}}
လောင်စာဆီဈေး၊ ဓာတ်မြေဩဇာဈေးတွေက တရိပ်ရိပ်တက်လာတဲ့အတွက် အခုနှစ်မိုးရာသီမှာ စပါးစိုက်ဖို့ အတော်လေးစဉ်းစားခဲ့ရတယ်လို့ ဧရာဝတီတိုင်းနဲ့ ပဲခူးတိုင်းကလယ်သမားတွေက ပြောပါတယ်။ ရှမ်းပြည်နယ်က တချို့တောင်သူတွေဆိုရင် ဓာတ်မြေဩဇာကို မဝယ်နိုင်ကြတော့တဲ့အတွက် စိုက်ဧကကို ထက်ဝက်လောက် လျှော့ချလိုက်ရပါတယ်။ ရန်ကုန်ကပေးပို့တဲ့ ဒီသတင်းကို ခင်မောင်စိုးမင်း က ပြောပြမှာပါ။
ပြည်တွင်းမှာ ဓာတ်ဆီတလီတာကို ကျပ် ၂,၀၀၀ ကျော် ( တဂါလံကို ကျပ် ၁၃,၀၀၀ ကျော်) လောက် ပေးဝယ်နေရချိန်၊ ဓာတ်မြေဩဇာဈေးနှုန်းတွေကလည်း ၁နှစ်အတွင်းမှာ ထက်ဝက်ကျော်လောက် တက်လာတဲ့အတွက် အခုနှစ်မိုးရာသီမှာ စပါးစိုက်ဖို့ အတော်လေး ခက်ခဲနေကြောင်း ပဲခူးတိုင်းက လယ်သမားတဦးက ဗွီအိုအေကို ပြောပါတယ်။
" အခုစက်ဆီဈေး၊ ပိုးသတ်ဆေး၊ ပေါင်းသတ်ဆေး အဲဒါကအစ အခက်အခဲဖြစ်နေတဲ့အပြင် ကျနော်တို့ဒီဘက် ( ပဲခူးတိုင်း) မှာဆိုရင် လယ်သမားက ထွန်ယက်ရေအတွက် အခုကတည်းက တင်နေရတာပေါ့။ ဒီရေနံဈေး တက်တာနဲ့ဆိုရင်တော့ လယ်သမားက အတော်ကိုချူသံပါအောင် ညီးနေရာပေါ့။ အခုဝယ်လို့ရနေသေးတဲ့ဆီနဲ့ သူတို့ အဲဒါလေးနဲ့ သူတို့ဆက်လုပ်နေတာ တွေ့ရတယ်။"
အရင်လို ကျွဲ၊နွားကို မသုံးတော့တဲ့အတွက် အရာရာကို ငွေနဲ့ရင်းနှီးနေရတယ်လို့ လယ်သမားတွေက ပြောပါတယ်။ လယ် ၁၀ဧကအောက်ပဲရှိတဲ့ လယ်သမားတွေဆိုရင် သူတို့လယ်ကိုထုတ်ရောင်းကုန်ပြီလို့ ဗမာနိုင်ငံလုံးဆိုင်ရာ တောင်သူလယ်သမားများ အဖွဲ့ချုပ် (ဧရာဝတီတိုင်း တာဝန်ခံ) ဦးဆွေငြိမ်းက ဗွီအိုအေကို ပြောပါတယ်။
" စက်နဲ့ပဲထွန်ယက် စက်ဆိုတာလူတိုင်းဝယ်နိုင်တာ မဟုတ်ဘူးလေ။ ပိုက်ဆံပေးထွန်ရတာ။ ထွန်ယက်ပြီးတော့ စပါးကိုကြဲပက်စိုက်တယ်။ ပေါင်းသတ်ဆေးတွေ ဖြန်းတယ်။ မြေဩဇာတွေပက်တယ်၊ ပိုက်ဆံအားကိုးတဲ့ စိုက်နည်းစနစ် ဖြစ်သွားပြီ။ ပိုက်ဆံမရှိရင် စိုက်လို့မရဘူး။ အဲလိုငွေကြေးရှာပြီးတော့ လုပ်တာပေါ့ဗျာ နောက်ဆုံတော့ အဲဒီလယ်တွေက ရောင်းစားရတဲ့ အဖြစ်ရောက်ရော။ အဲတော့မှသာ လက်လုပ်လက်စားဘဝကို ရောက်သွားတာလေ။ ဆယ်ဧကအောက် လယ်သမားဆိုရင် တရွာမှာ နည်းနည်းပဲရှိတော့တာ။ ငွေအရင်အနှီးများတဲ့သူ လက်ထဲပဲ ရောက်ကုန်တော့ အဲလိုဘဝကို ဖြစ်သွားတာ။"
ဓာတ်မြေဩဇာ တအိတ်ကို ကျပ် ၁၀၀,၀၀၀ ကပ်လာတဲ့အတွက် လယ်သမားအများစုက ဝယ်မသုံးကြတော့ပါဘူး။ ဓာတ်မြေဩဇာရောင်းအားက အခု ၂၀၂၂မှာ ထက်ဝက်ကျော်လောက် ကျသွားတယ်လို့ ဓာတ်မြေဩဇာ တင်သွင်းနေတဲ့ လုပ်ငန်းရှင် နန်းစမ်းစမ်းအေးက ဗွီအိုအေကို ပြောပါတယ်။ ရှမ်းပြည်ဘက်က တောင်သူတွေဆိုရင် သူတို့ရဲ့စိုက်ဧက ထက်ဝက်လောက်ကို လျှော့စိုက်လာကြတယ်လို့ သူကပြောပါတယ်။
" ကျမတို့ ရောင်းအားမကောင်းဘူး။ သုံးပုံနှစ်ပုံလောက် ကျမတို့က မရောင်းရတော့ဘူး။ အရင်တုန်းက ၂၀,၀၀၀ နဲ့ရောင်းတယ် ပုလဲဓာတ်မြေဩဇာ တအိတ်က အခုက (ကျပ်) ၉၀,၀၀၀ ကျော်သွားမယ်။ ကျမတို့ ကုန်သည်ကလေ ဆီကုန်သည်ကိုစွပ်ဆွဲသလို ခရိုနီတွေက...။ ကျမတို့မှာ ကုမ္ပဏီက တခုတည်းမဟုတ်ဘူး ကုမ္ပဏီပေါင်းများစွာ (ဒေါ်လာ) ပေါက်ဈေးနဲ့၊ ဝယ်ဈေးနဲ့၊ ဝယ်ဈေးက ဒီဈေးရှိတယ်။ လမ်းစရိတ်က ဒီလောက်ရှိတယ် အဲဒါကိုတွက်ပြီးမှ ကျမတို့ မြေဆီဆိုပိုဆိုးသေးတယ် လယ်သမားက အဲဒီ ၉၀,၀၀၀ ဆို မဝယ်နိုင်ဘူး။ အဲဒီ ၉၀,၀၀၀ ကိုထည့်ပြီးရင် သူ့ရဲ့ထွက်လာတဲ့ ပစ္စည်းက အရင်းကျေပါ့မလား။ အဲလိုမျိုးတွေနဲ့ သူတို့က (စိုက်ဧက) သုံးပုံနှစ်ပုံကို လျှော့ချပစ်တာ။ နောက်နှစ်ဆို ဘာတွေဘယ်လို ဈေးတက်မလဲ ကျမတို့တောင် မတွေးရဲဘူး။ တောင်သူလယ်သမားတွေက မစိုက်နိုင်တော့ဘူး။"
တကယ်တော့ ဓာတ်မြေဩဇာတအိတ်ရဲ့ တန်ဖိုးက နယ်စပ်ကသွင်းမယ်ဆိုရင် ဘယ်လောက်မှမရှိပေမဲ့ ပင်လယ်ရေကြောင်းကနေ တင်သွင်းနေရတဲ့အတွက် အမေရိကန်ဒေါ်လာငွေ ရှားပါတဲ့အခုအချိန်မျိုးမှာ ပြည်တွင်းရောက်လာဖို့ အတော်ခက်ခဲတယ်လို့ သူကပြောပါတယ်။ ဆိပ်ကမ်းရောက်လာတဲ့ ဓာတ်မြေဩဇာတွေကိုလည်း အခုအချိန်အထိ ကုန်သည်တွေက မယူနိုင်ကြသေးဘူးလို့ သူကပြောပါတယ်။
" ပင်လယ်ရေကြောင်းမှာတော့ ဒေါ်လာအခက်အခဲကြောင့် မဝင်နိုင်သေးဘူး။ ဒီ အိတ်စပို့၊ အင်ပို့သမားတွေ ဆိုတာလေ ဗြောင်းသတ်နေတာ၊ အင်ပို့လုပ်ဖို့ ကျမပိုက်ဆံဘယ်က သွားယူမလဲ၊ အပြင်ကဝယ်ပြီးထည့်တော့လည်း မရဘူးလေ။ ကျမတို့တွေသည် သင်္ဘောမှာ ရန်ကုန်ဆိပ်ကမ်းမှာ အများကြီးပဲ မဝင်ရသေးတာ။ ပုလဲဓာတ်မြေဩဇာ တအိတ်ကို (ကျပ်) ၉၀,၀၀၀ ရောင်းတယ်၊ ကျမ မနှစ်ကတောင် ၂၀,၀၀၀ ကျော်နဲ့ပဲရောင်းလိုက်တယ်။ အဲဒါ ဘယ်လိုလုပ်ကြမလဲ၊ နယ်စပ်ကနေသွင်းမယ်ဆိုရင် အချိန်ကုန်သက်သာမယ် သယ်ယူပို့ဆောင်ခ သက်သာမယ်။ အဲဒါတွေကိုတင်ပြတယ် မရဘူး၊ အဲဒါ G to G ( အစိုးရချင်း) ဖြစ်ရမယ့်ကိစ္စ။"
လယ်သမားအများစု အသုံးများတဲံ့ ဓာတ်မြေဩဇာတွေက တအိတ်ကို ကျပ် ၁၀၀,၀၀၀ ဝန်းကျင်ရှိပါတယ်။ ကိုဗစ်ရောဂါမတိုင်ခင်က ပုလဲဓာတ်မြေဩဇာတအိတ်ကို ကျပ်၂သောင်းကျော်ပဲ ရှိခဲ့တာပါ။
အခု ၂၀၂၂ အတွက် တနိုင်ငံလုံးက လယ်သမားတွေကို စိုက်ပျိုးစရိတ်ချေးငွေ ထုတ်ပေးမယ်လို့ မြန်မာ့လယ်ယာ ဖွံ့ဖြိုးရေးဘဏ်က မေလလယ်မှာ ကြေညာခဲ့ပေမဲ့ လယ်သမားအများစုက မနှစ်ကကြွေးကျန်တွေ ရှိသေးတဲ့အတွက် ချေးငွေသစ်ကို မယူနိုင်ကြပါဘူး။ ပြင်ပကလည်း ယူခင်ကိုငွေချေးဖို့ မလွယ်ကူတော့ဘူးလို့ လယ်သမားတွေက ပြောပါတယ်။
အခုဇွန်လအစမှာ စပါးဈေးက တင်း၁၀၀ကို ကျပ်၁၀သိန်းလောက်ထိ ဈေးတက်လာပေမဲ့ လယ်သမားတွေက ဒီမတိုင်ခင်က ထုတ်ရောင်းထားပြီးဖြစ်လို့ ဈေးကောင်းချိန်ကို သူတို့မမီလိုက်ပါဘူး။ စပါးတဧကကို ကုန်ကျစရိတ်က ကျပ်၄သိန်းလောက်ရှိပါတယ်။ တဧကကိုပျမ်းမျှ စပါးတင်း၆၀ ထွက်တယ်ဆိုရင် လာမယ့်နှစ်စပါးပေါ်ချိန်စပါးဈေး မကောင်းဘူးဆိုပါက တဧကကို ကျပ် ၅၀,၀၀၀ လောက်ပဲ အမြတ်ကျန်နိုင်မယ်လို့ လယ်သမားတွေက ပြောပါတယ်။
.......................................................
လောငျစာဆီနဲ့ ဓာတျမွသွေဇာ ဈေးကွီးမှုကွောင့ျ ထုတျလုပျမှုထိခိုကျမှာ မွနျမာတောငျသူတှစေိုးရိမျ
{{Zawgyi/Unicode}}
လောငျစာဆီဈေး၊ ဓာတျမွေဩဇာဈေးတှကေ တရိပျရိပျတကျလာတဲ့အတှကျ အခုနှဈမိုးရာသီမှာ စပါးစိုကျဖို့ အတောျလေးစဉျးစားခဲ့ရတယျလို့ ဧရာဝတီတိုငျးနဲ့ ပဲခူးတိုငျးကလယျသမားတှကေ ပွောပါတယျ။ ရှမျးပွညျနယျက တခြို့တောငျသူတှဆေိုရငျ ဓာတျမွေဩဇာကို မဝယျနိုငျကွတော့တဲ့အတှကျ စိုကျဧကကို ထကျဝကျလောကျ လြှော့ခလြိုကျရပါတယျ။ ရနျကုနျကပေးပို့တဲ့ ဒီသတငျးကို ခငျမောငျစိုးမငျး က ပွောပွမှာပါ။
ပွညျတှငျးမှာ ဓာတျဆီတလီတာကို ကပြျ ၂,၀၀၀ ကြောျ ( တဂါလံကို ကပြျ ၁၃,၀၀၀ ကြောျ) လောကျ ပေးဝယျနရေခြိနျ၊ ဓာတျမွေဩဇာဈေးနှုနျးတှကေလညျး ၁နှဈအတှငျးမှာ ထကျဝကျကြောျလောကျ တကျလာတဲ့အတှကျ အခုနှဈမိုးရာသီမှာ စပါးစိုကျဖို့ အတောျလေး ခကျခဲနကွေောငျး ပဲခူးတိုငျးက လယျသမားတဦးက ဗှီအိုအကေို ပွောပါတယျ။
" အခုစကျဆီဈေး၊ ပိုးသတျဆေး၊ ပေါငျးသတျဆေး အဲဒါကအစ အခကျအခဲဖွဈနတေဲ့အပွငျ ကနြောျတို့ဒီဘကျ ( ပဲခူးတိုငျး) မှာဆိုရငျ လယျသမားက ထှနျယကျရအေတှကျ အခုကတညျးက တငျနရေတာပေါ့။ ဒီရနေံဈေး တကျတာနဲ့ဆိုရငျတော့ လယျသမားက အတောျကိုခြူသံပါအောငျ ညီးနရောပေါ့။ အခုဝယျလို့ရနသေေးတဲ့ဆီနဲ့ သူတို့ အဲဒါလေးနဲ့ သူတို့ဆကျလုပျနတော တှေ့ရတယျ။"
အရငျလို ကြှဲ၊နှားကို မသုံးတော့တဲ့အတှကျ အရာရာကို ငှနေဲ့ရငျးနှီးနရေတယျလို့ လယျသမားတှကေ ပွောပါတယျ။ လယျ ၁၀ဧကအောကျပဲရှိတဲ့ လယျသမားတှဆေိုရငျ သူတို့လယျကိုထုတျရောငျးကုနျပွီလို့ ဗမာနိုငျငံလုံးဆိုငျရာ တောငျသူလယျသမားမြား အဖှဲ့ခြုပျ (ဧရာဝတီတိုငျး တာဝနျခံ) ဦးဆှငွေိမျးက ဗှီအိုအကေို ပွောပါတယျ။
" စကျနဲ့ပဲထှနျယကျ စကျဆိုတာလူတိုငျးဝယျနိုငျတာ မဟုတျဘူးလေ။ ပိုကျဆံပေးထှနျရတာ။ ထှနျယကျပွီးတော့ စပါးကိုကွဲပကျစိုကျတယျ။ ပေါငျးသတျဆေးတှေ ဖွနျးတယျ။ မွေဩဇာတှပေကျတယျ၊ ပိုကျဆံအားကိုးတဲ့ စိုကျနညျးစနဈ ဖွဈသှားပွီ။ ပိုကျဆံမရှိရငျ စိုကျလို့မရဘူး။ အဲလိုငှကွေေးရှာပွီးတော့ လုပျတာပေါ့ဗြာ နောကျဆုံတော့ အဲဒီလယျတှကေ ရောငျးစားရတဲ့ အဖွဈရောကျရော။ အဲတော့မှသာ လကျလုပျလကျစားဘဝကို ရောကျသှားတာလေ။ ဆယျဧကအောကျ လယျသမားဆိုရငျ တရှာမှာ နညျးနညျးပဲရှိတော့တာ။ ငှအေရငျအနှီးမြားတဲ့သူ လကျထဲပဲ ရောကျကုနျတော့ အဲလိုဘဝကို ဖွဈသှားတာ။"
ဓာတျမွေဩဇာ တအိတျကို ကပြျ ၁၀၀,၀၀၀ ကပျလာတဲ့အတှကျ လယျသမားအမြားစုက ဝယျမသုံးကွတော့ပါဘူး။ ဓာတျမွေဩဇာရောငျးအားက အခု ၂၀၂၂မှာ ထကျဝကျကြောျလောကျ ကသြှားတယျလို့ ဓာတျမွေဩဇာ တငျသှငျးနတေဲ့ လုပျငနျးရှငျ နနျးစမျးစမျးအေးက ဗှီအိုအကေို ပွောပါတယျ။ ရှမျးပွညျဘကျက တောငျသူတှဆေိုရငျ သူတို့ရဲ့စိုကျဧက ထကျဝကျလောကျကို လြှော့စိုကျလာကွတယျလို့ သူကပွောပါတယျ။
" ကမြတို့ ရောငျးအားမကောငျးဘူး။ သုံးပုံနှဈပုံလောကျ ကမြတို့က မရောငျးရတော့ဘူး။ အရငျတုနျးက ၂၀,၀၀၀ နဲ့ရောငျးတယျ ပုလဲဓာတျမွေဩဇာ တအိတျက အခုက (ကပြျ) ၉၀,၀၀၀ ကြောျသှားမယျ။ ကမြတို့ ကုနျသညျကလေ ဆီကုနျသညျကိုစှပျဆှဲသလို ခရိုနီတှကေ...။ ကမြတို့မှာ ကုမ်ပဏီက တခုတညျးမဟုတျဘူး ကုမ်ပဏီပေါငျးမြားစှာ (ဒေါျလာ) ပေါကျဈေးနဲ့၊ ဝယျဈေးနဲ့၊ ဝယျဈေးက ဒီဈေးရှိတယျ။ လမျးစရိတျက ဒီလောကျရှိတယျ အဲဒါကိုတှကျပွီးမှ ကမြတို့ မွဆေီဆိုပိုဆိုးသေးတယျ လယျသမားက အဲဒီ ၉၀,၀၀၀ ဆို မဝယျနိုငျဘူး။ အဲဒီ ၉၀,၀၀၀ ကိုထည့ျပွီးရငျ သူ့ရဲ့ထှကျလာတဲ့ ပစ်စညျးက အရငျးကြပေါ့မလား။ အဲလိုမြိုးတှနေဲ့ သူတို့က (စိုကျဧက) သုံးပုံနှဈပုံကို လြှော့ခပြဈတာ။ နောကျနှဈဆို ဘာတှဘေယျလို ဈေးတကျမလဲ ကမြတို့တောငျ မတှေးရဲဘူး။ တောငျသူလယျသမားတှကေ မစိုကျနိုငျတော့ဘူး။"
တကယျတော့ ဓာတျမွေဩဇာတအိတျရဲ့ တနျဖိုးက နယျစပျကသှငျးမယျဆိုရငျ ဘယျလောကျမှမရှိပမေဲ့ ပငျလယျရကွေောငျးကနေ တငျသှငျးနရေတဲ့အတှကျ အမရေိကနျဒေါျလာငှေ ရှားပါတဲ့အခုအခြိနျမြိုးမှာ ပွညျတှငျးရောကျလာဖို့ အတောျခကျခဲတယျလို့ သူကပွောပါတယျ။ ဆိပျကမျးရောကျလာတဲ့ ဓာတျမွေဩဇာတှကေိုလညျး အခုအခြိနျအထိ ကုနျသညျတှကေ မယူနိုငျကွသေးဘူးလို့ သူကပွောပါတယျ။
" ပငျလယျရကွေောငျးမှာတော့ ဒေါျလာအခကျအခဲကွောင့ျ မဝငျနိုငျသေးဘူး။ ဒီ အိတျစပို့၊ အငျပို့သမားတှေ ဆိုတာလေ ဗွောငျးသတျနတော၊ အငျပို့လုပျဖို့ ကမြပိုကျဆံဘယျက သှားယူမလဲ၊ အပွငျကဝယျပွီးထည့ျတော့လညျး မရဘူးလေ။ ကမြတို့တှသေညျ သငျ်ဘောမှာ ရနျကုနျဆိပျကမျးမှာ အမြားကွီးပဲ မဝငျရသေးတာ။ ပုလဲဓာတျမွေဩဇာ တအိတျကို (ကပြျ) ၉၀,၀၀၀ ရောငျးတယျ၊ ကမြ မနှဈကတောငျ ၂၀,၀၀၀ ကြောျနဲ့ပဲရောငျးလိုကျတယျ။ အဲဒါ ဘယျလိုလုပျကွမလဲ၊ နယျစပျကနသှေငျးမယျဆိုရငျ အခြိနျကုနျသကျသာမယျ သယျယူပို့ဆောငျခ သကျသာမယျ။ အဲဒါတှကေိုတငျပွတယျ မရဘူး၊ အဲဒါ G to G ( အစိုးရခငြျး) ဖွဈရမယ့ျကိစ်စ။"
လယျသမားအမြားစု အသုံးမြားတဲံ့ ဓာတျမွေဩဇာတှကေ တအိတျကို ကပြျ ၁၀၀,၀၀၀ ဝနျးကငြျရှိပါတယျ။ ကိုဗဈရောဂါမတိုငျခငျက ပုလဲဓာတျမွေဩဇာတအိတျကို ကပြျ၂သောငျးကြောျပဲ ရှိခဲ့တာပါ။
အခု ၂၀၂၂ အတှကျ တနိုငျငံလုံးက လယျသမားတှကေို စိုကျပြိုးစရိတျခြေးငှေ ထုတျပေးမယျလို့ မွနျမာ့လယျယာ ဖှံ့ဖွိုးရေးဘဏျက မလေလယျမှာ ကွညောခဲ့ပမေဲ့ လယျသမားအမြားစုက မနှဈကကွှေးကနြျတှေ ရှိသေးတဲ့အတှကျ ခြေးငှသေဈကို မယူနိုငျကွပါဘူး။ ပွငျပကလညျး ယူခငျကိုငှခြေေးဖို့ မလှယျကူတော့ဘူးလို့ လယျသမားတှကေ ပွောပါတယျ။
အခုဇှနျလအစမှာ စပါးဈေးက တငျး၁၀၀ကို ကပြျ၁၀သိနျးလောကျထိ ဈေးတကျလာပမေဲ့ လယျသမားတှကေ ဒီမတိုငျခငျက ထုတျရောငျးထားပွီးဖွဈလို့ ဈေးကောငျးခြိနျကို သူတို့မမီလိုကျပါဘူး။ စပါးတဧကကို ကုနျကစြရိတျက ကပြျ၄သိနျးလောကျရှိပါတယျ။ တဧကကိုပမြျးမြှ စပါးတငျး၆၀ ထှကျတယျဆိုရငျ လာမယ့ျနှဈစပါးပေါျခြိနျစပါးဈေး မကောငျးဘူးဆိုပါက တဧကကို ကပြျ ၅၀,၀၀၀ လောကျပဲ အမွတျကနြျနိုငျမယျလို့ လယျသမားတှကေ ပွောပါတယျ။
