[Zawgyi/Unicode]
ကိုဗစ်ကပ်ရောဂါကာလ ရပ်နားထားတဲ့ ကချင်ပြည်နယ်က ကျောက်မျက်တူးဖော်ရေးလုပ်ငန်းတွေ ပြန်လည်စတင်ခွင့်ရဖို့ လုပ်ငန်းရှင်တွေ ကြိုးပမ်းနေတဲ့အကြောင်း ပြောပြပါမယ်။ ဗွီအိုအေမြန်မာပိုင်း သတင်းထောက် မအဂ္ဂနွန်က သတင်းပေးပို့ထားပါတယ်။
မိုးတွင်းကာလ အန္တရာယ်ရှိတာကြောင့် ရပ်နားထားခဲ့ရာက နောက်ပိုင်းမှာ ကပ်ရောဂါကူးစက်မှုတွေကြောင့်ပါ ဆက်လက် ရပ်နားထားတဲ့ ကချင်ပြည်နယ်က ကျောက်မျက်တူးဖော်ရေး လုပ်ငန်းတွေကို အခုအခါ ပြန်လည်လုပ်ခွင့်ရဖို့ လုပ်ငန်းရှင်တွေက အာဏာပိုင်တွေကို တိုက်တွန်းနေတာ ဖြစ်ပါတယ်။ ၆ လလောက်ကြာ လုပ်ငန်းတွေ ရပ်ဆိုင်းထားခဲ့ရတဲ့ လုပ်ငန်းတွေကို ပြန်လည်လုပ်ပိုင်ခွင့်ရဖို့ မြန်မာနိုင်ငံ ကျောက်မျက် ရတနာလုပ်ငန်းရှင်များ အသင်းချုပ်ကတဆင့် တာဝန်ရှိသူတွေထံ တင်ပြထားတယ်လို့လည်း ဖားကန့်မြို့နယ် ကျောက်မျက်လုပ်ငန်းရှင်များ အသင်း ဥက္ကဋ္ဌ ဦးဇော်လေးမြင့်က ပြောပါတယ်။
“အခုကိုဗစ်လည်း ဟိုလိုကြီး လျော့နည်းတာမျိုး မဟုတ်ပေမဲ့လည်း အတိုင်းအတာတစ်ခုလျော့နည်းလာတာနဲ့အမျှ ပြီးတော့ ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနရဲ့ လမ်းညွှန်ချက်နဲ့ အညီပေါ့နော် ဒီလိုထားပြီးတော့ လုပ်ကိုင်ဆောင်ရွက်သွားရင်ရော မဖြစ်နိုင်ဘူးလားပေါ့နော်... ဒီလိုလေးပေါ့တင်ပြချင်တာ၊ အဲ့ဒီမှာလည်း ကျနော်တို့က နည်းနည်းလေး တင်ပြတောင်းဆိုထားတာကတော့ ဘာတွေလဲဆိုတော့ လက်ရှိ ဖေဖော်ဝါရီလ ၁ ရက်နေ့မှာ ဖွင့်ဖွင့်ချင်းကို လုပ်ငန်းကို လည်ပတ်ပြီး လုပ်ငန်းချင်တယ်ပေါ့နော်။ ဒီအတွက်ကို လက်ရှိ ကျနော်တို့ ဝန်ထမ်းတွေ ခေါ်ယူရမယ့် ကိစ္စ သို့မဟုတ် လုပ်ငန်းတွေပြင်ဆင်ရမယ့်ကိစ္စတွေကိုလည်း ဇန်နဝါရီလ တစ်လပိုင်းထဲမှာတော့ လုပ်ငန်းတွေကို ကြိုတင်ပြင်ဆင်ခွင့်လေးပေ့ါနော်... ပေးဖို့ အဲ့ဒီလိုလည်း ကျနော်တောင်းဆိုထားပါတယ်။”
ကျောက်မျက်တူးဖော်ရေး လုပ်ငန်းတွေကိုတော့ အန္တရာယ်ရှိတဲ့ မိုးရာသီကာလ ပြီးခဲ့တဲ့ ဇူလိုင်လကနေ စက်တင်ဘာလအထိ ရပ်နားထားရာက နောက်ပိုင်းမှာ ကိုဗစ်ရောဂါကူးစက်မှုတွေ ကြုံခဲ့ရတာကြောင့် အာဏာပိုင်တွေက နောက်ထပ် သက်တမ်းတိုးလာခဲ့တာ အခုဆိုရင် ဒီလ ဇန်နဝါရီလကုန်အထိ ဖြစ်ပါတယ်။
ကျောက်မျက်တူးဖော်ရေးလုပ်ငန်းတွေ ရပ်နားထားရတာ ၆ လလောက် ကြာလာတဲ့အချိန်မှာ လုပ်ငန်းရှင်တွေ ထိခိုက်နစ်နာနေသလို အလုပ်သမားတွေကြားမှာလည်း အခက်အခဲတွေ ကြုံနေရတယ်လို့ ဖားကန့်မြို့နယ် လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ် ဦးခင်မောင်မြင့်က ပြောပါတယ်။
“အခြေခံလူတန်းစားတွေ ကျောက်ရှာတဲ့ သူတွေလည်း အလုပ်လက်မဲ့ဖြစ်နေတာပေါ့ဗျာ။ တူးလည်း မတူးနိုင်ဆိုတော့ အကုန်လုံးအဲ့ဒီမှာ ကိုဗစ်နဲ့ ဆိုတော့ အကုန်လုံးက လုပ်ငန်းတွေ ရပ်တန့်နေတာပေါ့။ ရန်ကုန်မှာတောင်မှ အထည်ချုပ်လုပ်ငန်းတွေဘာတွေ အထည်စက်ရုံတွေ၊ ဘာတွေပြန်လုပ်ခိုင်းတာလေ... အမိုးအောက်မှာလေ။ ကျနော်တို့ဆီကျတော့ လွတ်လွတ်လပ်လပ် ကွင်းပြင်ကြီးအောက်မှာ social distancing ဆိုလည်း အကွာကြီးနဲ့ လုပ်လို့ရတယ်လေ။ လွတ်လွတ်လပ်လပ်လုပ်လို့ရတယ်။ ဒါတွေလည်း လုပ်လို့ရရင်တော့ ကျနော်အနေနဲ့ တစ်ဘက်တစ်လမ်းကနေ နိုင်ငံရဲ့ အခွန်ဘဏ္ဍာရတာပေါ့ဗျာ။”
ဒါပေမဲ့လည်း ပြီးခဲ့တဲ့နှစ်ထဲ မြန်မာနိုင်ငံမှာ ကိုဗစ်ကပ်ရောဂါ ဒုတိယလှိုင်းကြုံရချိန်မှာ ကချင်ပြည်နယ်က ကျောက်မျက်တူးဖော်ရာ ဒေသတွေ အပါအဝင် ရောဂါကူးစက်မှုတွေ ရှိခဲ့တာကြောင့် ထိန်းချုပ်ကန့်သတ်တာတွေလည်း ရှိခဲ့ပါတယ်။ ရောဂါကူးစက်မှုတွေကို ထိန်းချုပ်ဖို့ အိမ်ပြင်မထွက်ရ အမိန့်ထုတ်ပြန်ထားတာကို ပြီးခဲ့တဲ့လထဲမှာပဲ ရုပ်သိမ်းလိုက်ပေမဲ့ ကူးစက်မှု အန္တရာယ်ရှိနေတဲ့ ဖားကန့်မြို့နယ်က ရပ်ကွက်နဲ့ ကျေးရွာအုပ်စု ၈ ခုမှာတော့ ဆက်လက် ထုတ်ပြန်ထားဆဲ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါကြောင့်လည်း ကျောက်မျက် တူးဖော်ရေးလုပ်ငန်းတွေ ပြန်လည်လုပ်ကိုင်မယ်ဆိုရင် ကပ်ရောဂါကာလ ကျန်းမာရေးစည်းကမ်းတွေကို လိုနာဖို့ လိုအပ်မယ်လို့လည်း ကချင်ပြည်နယ်၊ သယံဇာတနဲ့ သဘာဝပတ်ဝန်းကျင် ထိန်းသိမ်းရေးဝန်ကြီး ဦးဒါရှီလဆိုင်းက ပြောပါတယ်။
“ကိုဗစ်ထိန်းချုပ်ကာကွယ်ရေးက ထုတ်ပြန်ထားတဲ့ စည်းမျဉ်းစည်းကမ်းတွေ အပေါ်မှာတော့ သူတို့လိုက်နာပြီးမှ ဆောင်ရွက်ဖို့တော့ လိုမှာပေါ့။ အဲ့ဒါလေးကို လိုက်နာဖို့အတွက်ကိုလည်း ဒီသက်ဆိုင်ရာလုပ်ငန်းရှင် ကုမ္ပဏီတွေကိုတော့ လမ်းညွှန်သွားဖို့တော့ရှိဖို့များမယ် ရှိကြမှာပေါ့နော်။ ဒါတော့ ပြည်ထောင်စုရဲ့ လုပ်ငန်းအခြေအနေဖြစ်တဲ့အခါကျတော့ ကျနော်တို့ပြည်နယ်ကလည်း ဒီထုတ်ပြန်အပေါ်မှာ လိုက်နာမှုရှိ၊ မရှိဆိုတာကိုတော့ ပုံမှန်ပေါ့နော်... ကျနော်တို့အနေနဲ့လည်း သွားရောက်ကြည့်ရှုစစ်ဆေးပြီးမှပေါ့နော်... လိုက်နာမှုမရှိဘူးဆိုရင်လည်း ကျနော်အနေနဲ့ ဒါကို လိုက်နာပြီးမှ စနစ်တကျ ဆောင်ရွက်ကြဖို့အတွက်ကို တောက်လျှောက်ပေါ့နော်.. ကြပ်မတ်ဆောင်ရွက်မှုတော့ ပေါင်းစပ်ဖို့တော့ ရှိပါတယ်။”
ကျန်းမာရေးနဲ့ အားကစားဝန်ကြီးဌာနရဲ့ အင်္ဂါနေ့ အစောပိုင်းအထိ ထုတ်ပြန်ချက်အရ ကချင်ပြည်နယ်မှာ ကိုဗစ်ကပ်ရောဂါကြောင့် သေဆုံးသူ ၁ ဦး အပါအဝင် ရောဂါကူးစက်သူ အတည်ပြုလူနာ ၆၄၆ ဦး ရှိပါတယ်။
[Unicode Version]
ကခငြျကြောကျမကြျတူးဖောျရေးပွနျစဖို့ လုပျငနျးရှငျတှတေောငျးဆို
ကိုဗဈကပျရောဂါကာလ ရပျနားထားတဲ့ ကခငြျပွညျနယျက ကြောကျမကြျတူးဖောျရေးလုပျငနျးတှေ ပွနျလညျစတငျခှင့ျရဖို့ လုပျငနျးရှငျတှေ ကွိုးပမျးနတေဲ့အကွောငျး ပွောပွပါမယျ။ ဗှီအိုအမွေနျမာပိုငျး သတငျးထောကျ မအဂ်ဂနှနျက သတငျးပေးပို့ထားပါတယျ။
မိုးတှငျးကာလ အန်တရာယျရှိတာကွောင့ျ ရပျနားထားခဲ့ရာက နောကျပိုငျးမှာ ကပျရောဂါကူးစကျမှုတှကွေောင့ျပါ ဆကျလကျ ရပျနားထားတဲ့ ကခငြျပွညျနယျက ကြောကျမကြျတူးဖောျရေး လုပျငနျးတှကေို အခုအခါ ပွနျလညျလုပျခှင့ျရဖို့ လုပျငနျးရှငျတှကေ အာဏာပိုငျတှကေို တိုကျတှနျးနတော ဖွဈပါတယျ။ ၆ လလောကျကွာ လုပျငနျးတှေ ရပျဆိုငျးထားခဲ့ရတဲ့ လုပျငနျးတှကေို ပွနျလညျလုပျပိုငျခှင့ျရဖို့ မွနျမာနိုငျငံ ကြောကျမကြျ ရတနာလုပျငနျးရှငျမြား အသငျးခြုပျကတဆင့ျ တာဝနျရှိသူတှထေံ တငျပွထားတယျလို့လညျး ဖားကန့ျမွို့နယျ ကြောကျမကြျလုပျငနျးရှငျမြား အသငျး ဥက်ကဋ်ဌ ဦးဇောျလေးမွင့ျက ပွောပါတယျ။
“အခုကိုဗဈလညျး ဟိုလိုကွီး လြော့နညျးတာမြိုး မဟုတျပမေဲ့လညျး အတိုငျးအတာတဈခုလြော့နညျးလာတာနဲ့အမြှ ပွီးတော့ ကနြျးမာရေးဝနျကွီးဌာနရဲ့ လမျးညှှနျခကြျနဲ့ အညီပေါ့နောျ ဒီလိုထားပွီးတော့ လုပျကိုငျဆောငျရှကျသှားရငျရော မဖွဈနိုငျဘူးလားပေါ့နောျ... ဒီလိုလေးပေါ့တငျပွခငြျတာ၊ အဲ့ဒီမှာလညျး ကနြောျတို့က နညျးနညျးလေး တငျပွတောငျးဆိုထားတာကတော့ ဘာတှလေဲဆိုတော့ လကျရှိ ဖဖေောျဝါရီလ ၁ ရကျနေ့မှာ ဖှင့ျဖှင့ျခငြျးကို လုပျငနျးကို လညျပတျပွီး လုပျငနျးခငြျတယျပေါ့နောျ။ ဒီအတှကျကို လကျရှိ ကနြောျတို့ ဝနျထမျးတှေ ခေါျယူရမယ့ျ ကိစ်စ သို့မဟုတျ လုပျငနျးတှပွေငျဆငျရမယ့ျကိစ်စတှကေိုလညျး ဇနျနဝါရီလ တဈလပိုငျးထဲမှာတော့ လုပျငနျးတှကေို ကွိုတငျပွငျဆငျခှင့ျလေးပေ့ါနောျ... ပေးဖို့ အဲ့ဒီလိုလညျး ကနြောျတောငျးဆိုထားပါတယျ။”
ကြောကျမကြျတူးဖောျရေး လုပျငနျးတှကေိုတော့ အန်တရာယျရှိတဲ့ မိုးရာသီကာလ ပွီးခဲ့တဲ့ ဇူလိုငျလကနေ စကျတငျဘာလအထိ ရပျနားထားရာက နောကျပိုငျးမှာ ကိုဗဈရောဂါကူးစကျမှုတှေ ကွုံခဲ့ရတာကွောင့ျ အာဏာပိုငျတှကေ နောကျထပျ သကျတမျးတိုးလာခဲ့တာ အခုဆိုရငျ ဒီလ ဇနျနဝါရီလကုနျအထိ ဖွဈပါတယျ။
ကြောကျမကြျတူးဖောျရေးလုပျငနျးတှေ ရပျနားထားရတာ ၆ လလောကျ ကွာလာတဲ့အခြိနျမှာ လုပျငနျးရှငျတှေ ထိခိုကျနဈနာနသေလို အလုပျသမားတှကွေားမှာလညျး အခကျအခဲတှေ ကွုံနရေတယျလို့ ဖားကန့ျမွို့နယျ လှှတျတောျကိုယျစားလှယျ ဦးခငျမောငျမွင့ျက ပွောပါတယျ။
“အခွခေံလူတနျးစားတှေ ကြောကျရှာတဲ့ သူတှလေညျး အလုပျလကျမဲ့ဖွဈနတောပေါ့ဗြာ။ တူးလညျး မတူးနိုငျဆိုတော့ အကုနျလုံးအဲ့ဒီမှာ ကိုဗဈနဲ့ ဆိုတော့ အကုနျလုံးက လုပျငနျးတှေ ရပျတန့ျနတောပေါ့။ ရနျကုနျမှာတောငျမှ အထညျခြုပျလုပျငနျးတှဘောတှေ အထညျစကျရုံတှေ၊ ဘာတှပွေနျလုပျခိုငျးတာလေ... အမိုးအောကျမှာလေ။ ကနြောျတို့ဆီကတြော့ လှတျလှတျလပျလပျ ကှငျးပွငျကွီးအောကျမှာ social distancing ဆိုလညျး အကှာကွီးနဲ့ လုပျလို့ရတယျလေ။ လှတျလှတျလပျလပျလုပျလို့ရတယျ။ ဒါတှလေညျး လုပျလို့ရရငျတော့ ကနြောျအနနေဲ့ တဈဘကျတဈလမျးကနေ နိုငျငံရဲ့ အခှနျဘဏ်ဍာရတာပေါ့ဗြာ။”
ဒါပမေဲ့လညျး ပွီးခဲ့တဲ့နှဈထဲ မွနျမာနိုငျငံမှာ ကိုဗဈကပျရောဂါ ဒုတိယလှိုငျးကွုံရခြိနျမှာ ကခငြျပွညျနယျက ကြောကျမကြျတူးဖောျရာ ဒသေတှေ အပါအဝငျ ရောဂါကူးစကျမှုတှေ ရှိခဲ့တာကွောင့ျ ထိနျးခြုပျကန့ျသတျတာတှလေညျး ရှိခဲ့ပါတယျ။ ရောဂါကူးစကျမှုတှကေို ထိနျးခြုပျဖို့ အိမျပွငျမထှကျရ အမိန့ျထုတျပွနျထားတာကို ပွီးခဲ့တဲ့လထဲမှာပဲ ရုပျသိမျးလိုကျပမေဲ့ ကူးစကျမှု အန်တရာယျရှိနတေဲ့ ဖားကန့ျမွို့နယျက ရပျကှကျနဲ့ ကြေးရှာအုပျစု ၈ ခုမှာတော့ ဆကျလကျ ထုတျပွနျထားဆဲ ဖွဈပါတယျ။ ဒါကွောင့ျလညျး ကြောကျမကြျ တူးဖောျရေးလုပျငနျးတှေ ပွနျလညျလုပျကိုငျမယျဆိုရငျ ကပျရောဂါကာလ ကနြျးမာရေးစညျးကမျးတှကေို လိုနာဖို့ လိုအပျမယျလို့လညျး ကခငြျပွညျနယျ၊ သယံဇာတနဲ့ သဘာဝပတျဝနျးကငြျ ထိနျးသိမျးရေးဝနျကွီး ဦးဒါရှီလဆိုငျးက ပွောပါတယျ။
“ကိုဗဈထိနျးခြုပျကာကှယျရေးက ထုတျပွနျထားတဲ့ စညျးမဉြျးစညျးကမျးတှေ အပေါျမှာတော့ သူတို့လိုကျနာပွီးမှ ဆောငျရှကျဖို့တော့ လိုမှာပေါ့။ အဲ့ဒါလေးကို လိုကျနာဖို့အတှကျကိုလညျး ဒီသကျဆိုငျရာလုပျငနျးရှငျ ကုမ်ပဏီတှကေိုတော့ လမျးညှှနျသှားဖို့တော့ရှိဖို့မြားမယျ ရှိကွမှာပေါ့နောျ။ ဒါတော့ ပွညျထောငျစုရဲ့ လုပျငနျးအခွအေနဖွေဈတဲ့အခါကတြော့ ကနြောျတို့ပွညျနယျကလညျး ဒီထုတျပွနျအပေါျမှာ လိုကျနာမှုရှိ၊ မရှိဆိုတာကိုတော့ ပုံမှနျပေါ့နောျ... ကနြောျတို့အနနေဲ့လညျး သှားရောကျကွည့ျရှုစဈဆေးပွီးမှပေါ့နောျ... လိုကျနာမှုမရှိဘူးဆိုရငျလညျး ကနြောျအနနေဲ့ ဒါကို လိုကျနာပွီးမှ စနဈတကြ ဆောငျရှကျကွဖို့အတှကျကို တောကျလြှောကျပေါ့နောျ.. ကွပျမတျဆောငျရှကျမှုတော့ ပေါငျးစပျဖို့တော့ ရှိပါတယျ။”
ကနြျးမာရေးနဲ့ အားကစားဝနျကွီးဌာနရဲ့ အငျ်ဂါနေ့ အစောပိုငျးအထိ ထုတျပွနျခကြျအရ ကခငြျပွညျနယျမှာ ကိုဗဈကပျရောဂါကွောင့ျ သဆေုံးသူ ၁ ဦး အပါအဝငျ ရောဂါကူးစကျသူ အတညျပွုလူနာ ၆၄၆ ဦး ရှိပါတယျ။
