ကိုရီးယားအစိုးရဟာ သူ့နိုင်ငံထဲမှာ ဗီဇာမဲ့နေထိုင်နေတဲ့ နိုင်ငံခြားသားတွေကို အခုနှစ် ဧပြီလနောက်ဆုံးထားပြီး ရှင်းလင်းသွားမယ်လို့ ထုတ်ပြန်ထားတဲ့အတွက် ဗီဇာမရှိတဲ့ မြန်မာနိုင်ငံသားတွေလည်း စိုးရိမ်နေရပါတယ်။ အလုပ်ပြောင်းရွှေ့ပြီး လုပ်ကိုင်နေတဲ့ မြန်မာနိုင်ငံသားတွေ အနေနဲ့ အလုပ်တစ်ခုကနေ တစ်ခုကို ရွှေ့ပြောင်းလိုက်လို့ ဗီဇာသက်တမ်း အလိုလိုကုန်ဆုံး၊ ပျက်ပြယ်သွားသူတွေ အနေနဲ့ တရားဝင်နေထိုင်ဖို့ ခက်ခဲတာကြောင့် အခုလို စည်းကမ်းတင်း ကျပ်မယ်ဆိုရင် အခက်အခဲတွေရှိလာနိုင်ကြောင်း ကိုရီးယားရောက် မြန်မာတွေက ပြောပါတယ်။ ဒီအကြောင်း မေးမြန်းပေးပို့ထားတာကို ဇော်ဝင်းလှိုင်က ပြောပြမှာပါ။
ဗီဇာမဲ့နေထိုင်တဲ့ နိုင်ငံခြားသားအားလုံးကို ဖမ်းဆီးအရေးယူသွားမယ်လို့ ကိုရီးယားတရားရေးဌာနက မကြာသေးခင်က ထုတ်ပြန်လိုက်ပါတယ်။ ဒီထုတ်ပြန်ချက်ဟာ ဗီဇာမဲ့ နိုင်ငံခြားသားတွေအတွက် အခက်တွေ့နိုင်ပြီး လွတ်လွပ်လပ်လပ် အလုပ်လုပ်နိုင်ဖို့ မသေချာတော့သလို အလုပ်လုပ်နေရင်း ဖမ်းဆီးခံရတာတွေ ရှိလာနိုင်ကြောင်း ကိုရီးယား-မြန်မာ ပူးတွဲလုပ်ဆောင်ရေးအဖွဲ့ရဲ့ ဥက္ကဋ္ဌ ဦးဇော်မိုးအောင်က ပြောပါတယ်။
" ကိုရိုနာကိစ္စတွေလည်း တဖြည်းဖြည်း လျော့နည်းလာတာ ဖြစ်တဲ့အတွက် ပြည်ပက နိုင်ငံခြားသား အလုပ်သမားတွေ ပြန်လည် ဝင်ရောက်လို့ရတဲ့ အနေအထား ဖြစ်လာတော့လေ၊ ပြီးတော့ ဗီဇာမဲ့တွေ မနှစ်ကထက်၊ အရင်နှစ်တွေထက် ပိုပြီးများလာတော့လေ၊ အဲဒါတွေကို သူတို့ထိန်းချုပ်ချင်တဲ့ သဘောနဲ့ လုပ်တယ်လို့ ယူဆပါတယ်။ ဗီဇာမဲ့ဖြစ်ရင်တော့ လဝကက တွေ့တယ်ဆိုရင် ဖမ်းပြီး မြန်မာပြည် ပြန်ပို့မှာပဲ။"
တောင်ကိုရီးယားမှာ သမ္မတအသစ်ဖြစ်တဲ့ Yoon Suk-yeol တက်လာပြီးတဲ့နောက် တရားမဝင် ဗီဇာမဲ့နေထိုင်သူတွေကို တင်းတင်းကျပ်ကျပ် ကိုင်တွယ်ဖို့ ပြင်ဆင်နေတာပါ။ ရှေ့နေချုပ်ဟောင်းဖြစ်ခဲ့တဲ့ သမ္မတ Yoon Suk-yeol ဟာ လာဘ်ပေးလာဘ်ယူ တိုက်ဖျက်ဖို့ ကတိပြုထားသလို ဥပဒေအရ ကိုင်တွယ်တဲ့နေရာမှာလည်း နာမည်ကြီးသူ ဖြစ်ပါတယ်။ အခုဆိုရင် တောင်ကိုရီးယားမှာ ဗီဇာမဲ့နေထိုင်တဲ့ နိုင်ငံခြားသားက လေးသိန်းလောက်ရှိနေပြီး အဲဒီထဲမှာ မြန်မာနိုင်ငံသားတွေလည်း အရေအတွက်များများ ရှိနေတာပါ။
ကိုရီးယားရောက်လာပြီး ဗီဇာမရှိဘဲ နေထိုင်နေရတဲ့ အကြောင်းအရင်းတွေက အမျိုးမျိုးရှိနေကြောင်း ဂယောင်နမ်မြန်မာအသင်းရဲ့ ဥက္ကဋ္ဌ ကိုနဲအုန်းက ဗွီအိုအေကို အခုလို ပြောပါတယ်။
" မြန်မာပြည်ကတော့ နိုင်ငံချင်း သံတမန်ရေးအရ လာကြတယ်၊ ဒါပေမဲ့ လုပ်ငန်းခွင်ထဲမှာ အဆင်မပြေတဲ့သူတွေရှိတယ်။ တချို့က အလုပ်ထွက်ချင်တယ်၊ စက်ရုံတွေက ဘယ်တော့မှ တရားဝင်တော့ အလုပ်ထွက်ခွင့် မပေးဘူး၊ ဒီအတိုင်းထွက်ရင်ထွက် မထွက်ရင် တရားမဝင် အလုပ်သမားအဖြစ်နဲ့ နေဆိုတော့ တချို့တွေက အဲဒီစက်ရုံမှာ ဘယ်လိုမှ သည်းမခံနိုင်ဘူးပေါ့နော်။ သူ့အနေနဲ့ ရှေ့ဆက်လုပ်ဖို့ အဆင်မပြေတဲ့အခါကြတော့ 'အို' လိုက်ကြတယ်။ နောက်တခုက စက်ရုံကလည်း နားလည်မှုနဲ့ အလုပ်သမားဘက်ကလည်း နားလည်မှုနဲ့ ဪအဆင်ပြေမှာပဲဆိုပြီး 'အို'တဲ့သူတွေလည်းရှိတယ်။ တချို့ကလည်း အလုပ်ပြောင်းတဲ့ကာလမှာ အကြောင်းအမျိုးမျိုးကြောင့် ဟိုဘက်အလုပ်လည်း မချိတ်မိ၊ ဒီဘက်အလုပ်လည်း မချိတ်မိ ဒီကြားထဲမှာ 'အို' လိုက်ရတဲ့သူတွေလည်း ရှိတယ်ပေါ့နော်။"
ဘွဲ့ယူဖို့ပြင်ဆင်နေတဲ့ နိုင်ငံခြားသား ကျောင်းသားတွေလည်း ဒီအထဲမှာ ပါနေပါတယ်။ ဘွဲ့ယူဖို့ စောင့်ဆိုင်းရင်း ကျောင်းအာဏာပိုင်တွေနဲ့ ညှိနှိုင်းမှုတွေ အဆင်မပြေမှုကြားမှာ ဗီဇာမဲ့ဖြစ်သွားတဲ့ ကျောင်းသားတွေလည်းရှိကြောင်း သူကပြောပါတယ်။
နိုင်ငံရေးလှုပ်ရှားမှုမှာ ပါဝင်ပတ်သက်နေတဲ့ မြန်မာတချို့ကတော့ တစ်လတစ်ခါ သက်တမ်းတိုးရတဲ့ ခိုလှုံခွင့်ဗီဇာကို လျှောက်ထားကြသလို၊ တချို့ကလည်း နိုင်ငံသားအဖြစ် ခိုလှုံခွင့်လျှောက်ကြသူတွေလည်း ရှိပါတယ်။
ဒါ့အပြင် မြန်မာနိုင်ငံမှာ အာဏာသိမ်းပြီးနောက်ပိုင်း ကိုရီးယားအစိုးရက လူသားချင်းစာနာမှု အစီအစဉ်နဲ့ ခြောက်လတခါ သက်တမ်းတိုးပေးတဲ့ G-1-99 ဆိုတဲ့ဗီဇာတမျိုးလည်း ရှိပါတယ်။ ဒီဗီဇာကို ၂၀၂၁ မတ်လလယ်လောက်မှာ ကိုရီးယားအစိုးရက စီစဉ်ပေးခဲ့တာပါ။ အခုဒီဗီဇာကို ပတ်စ်ပို့စာအုပ် သက်တမ်းရှိမှ ကိုရီးယားအစိုးရက တိုးပေးတော့မယ်လို့ မကြာသေးခင်က အသိပေးခဲ့ပါတယ်။ မြန်မာသံရုံးကတော့ သူတို့အနေနဲ့ G-1-99 ဗီဇာနဲ့ နေထိုင်ခဲ့သူတွေကို ပတ်စ်ပို့စာအုပ် မထုတ်ပေးနိုင်ကြောင်း တုံ့ပြန်ခဲ့တဲ့အတွက် ဗီဇာသက်တမ်းတိုးဖို့ အခက်အခဲဖြစ်နေကြောင်း မြန်မာအဖွဲ့အစည်းတွေက ဗွီအိုအေကို ပြောပါတယ်။
ကိုရီးယားအစိုးရက ဗီဇာမဲ့နေထိုင်သူတွေကို ဖမ်းဆီး၊ အရေးယူပြီးရင် နေရပ်ပြန်ပို့နိုင်ခြေ များပါတယ်။ ဒီအထဲမှာ နိုင်ငံရေးလှုပ်ရှားခဲ့သူတွေ ပါမယ်ဆိုရင် စိုးရိမ်စရာ အခြေအနေဖြစ်ကြောင်း ကိုရီးယားရောက် မြန်မာအဖွဲ့အစည်းတွေက ပြောနေကြပါတယ်။
{Unicode}
ဗီဇာမဲ့နိုငျငံခွားသားတှကေို အရေးယူဖို့ ကိုရီးယားအစိုးရပွငျဆငျနေ
ကိုရီးယားအစိုးရဟာ သူ့နိုငျငံထဲမှာ ဗီဇာမဲ့နထေိုငျနတေဲ့ နိုငျငံခွားသားတှကေို အခုနှဈ ဧပွီလနောကျဆုံးထားပွီး ရှငျးလငျးသှားမယျလို့ ထုတျပွနျထားတဲ့အတှကျ ဗီဇာမရှိတဲ့ မွနျမာနိုငျငံသားတှလေညျး စိုးရိမျနရေပါတယျ။ အလုပျပွောငျးရှှေ့ပွီး လုပျကိုငျနတေဲ့ မွနျမာနိုငျငံသားတှေ အနနေဲ့ အလုပျတဈခုကနေ တဈခုကို ရှှေ့ပွောငျးလိုကျလို့ ဗီဇာသကျတမျး အလိုလိုကုနျဆုံး၊ ပကြျပွယျသှားသူတှေ အနနေဲ့ တရားဝငျနထေိုငျဖို့ ခကျခဲတာကွောင့ျ အခုလို စညျးကမျးတငျး ကပြျမယျဆိုရငျ အခကျအခဲတှရှေိလာနိုငျကွောငျး ကိုရီးယားရောကျ မွနျမာတှကေ ပွောပါတယျ။ ဒီအကွောငျး မေးမွနျးပေးပို့ထားတာကိုဇောျဝငျးလှိုငျက ပွောပွမှာပါ။
ဗီဇာမဲ့နထေိုငျတဲ့ နိုငျငံခွားသားအားလုံးကို ဖမျးဆီးအရေးယူသှားမယျလို့ ကိုရီးယားတရားရေးဌာနက မကွာသေးခငျက ထုတျပွနျလိုကျပါတယျ။ ဒီထုတျပွနျခကြျဟာ ဗီဇာမဲ့ နိုငျငံခွားသားတှအေတှကျ အခကျတှေ့နိုငျပွီး လှတျလှပျလပျလပျ အလုပျလုပျနိုငျဖို့ မသခြောတော့သလို အလုပျလုပျနရေငျး ဖမျးဆီးခံရတာတှေ ရှိလာနိုငျကွောငျး ကိုရီးယား-မွနျမာ ပူးတှဲလုပျဆောငျရေးအဖှဲ့ရဲ့ ဥက်ကဋ်ဌ ဦးဇောျမိုးအောငျက ပွောပါတယျ။
" ကိုရိုနာကိစ်စတှလေညျး တဖွညျးဖွညျး လြော့နညျးလာတာ ဖွဈတဲ့အတှကျ ပွညျပက နိုငျငံခွားသား အလုပျသမားတှေ ပွနျလညျ ဝငျရောကျလို့ရတဲ့ အနအေထား ဖွဈလာတော့လေ၊ ပွီးတော့ ဗီဇာမဲ့တှေ မနှဈကထကျ၊ အရငျနှဈတှထေကျ ပိုပွီးမြားလာတော့လေ၊ အဲဒါတှကေို သူတို့ထိနျးခြုပျခငြျတဲ့ သဘောနဲ့ လုပျတယျလို့ ယူဆပါတယျ။ ဗီဇာမဲ့ဖွဈရငျတော့ လဝကက တှေ့တယျဆိုရငျ ဖမျးပွီး မွနျမာပွညျ ပွနျပို့မှာပဲ။"
တောငျကိုရီးယားမှာ သမ်မတအသဈဖွဈတဲ့ Yoon Suk-yeol တကျလာပွီးတဲ့နောကျ တရားမဝငျ ဗီဇာမဲ့နထေိုငျသူတှကေို တငျးတငျးကပြျကပြျ ကိုငျတှယျဖို့ ပွငျဆငျနတောပါ။ ရှေ့နခြေုပျဟောငျးဖွဈခဲ့တဲ့ သမ်မတ Yoon Suk-yeol ဟာ လာဘျပေးလာဘျယူ တိုကျဖကြျဖို့ ကတိပွုထားသလို ဥပဒအေရ ကိုငျတှယျတဲ့နရောမှာလညျး နာမညျကွီးသူ ဖွဈပါတယျ။ အခုဆိုရငျ တောငျကိုရီးယားမှာ ဗီဇာမဲ့နထေိုငျတဲ့ နိုငျငံခွားသားက လေးသိနျးလောကျရှိနပွေီး အဲဒီထဲမှာ မွနျမာနိုငျငံသားတှလေညျး အရအေတှကျမြားမြား ရှိနတောပါ။
ကိုရီးယားရောကျလာပွီး ဗီဇာမရှိဘဲ နထေိုငျနရေတဲ့ အကွောငျးအရငျးတှကေ အမြိုးမြိုးရှိနကွေောငျး ဂယောငျနမျမွနျမာအသငျးရဲ့ ဥက်ကဋ်ဌ ကိုနဲအုနျးက ဗှီအိုအကေို အခုလို ပွောပါတယျ။
" မွနျမာပွညျကတော့ နိုငျငံခငြျး သံတမနျရေးအရ လာကွတယျ၊ ဒါပမေဲ့ လုပျငနျးခှငျထဲမှာ အဆငျမပွတေဲ့သူတှရှေိတယျ။ တခြို့က အလုပျထှကျခငြျတယျ၊ စကျရုံတှကေ ဘယျတော့မှ တရားဝငျတော့ အလုပျထှကျခှင့ျ မပေးဘူး၊ ဒီအတိုငျးထှကျရငျထှကျ မထှကျရငျ တရားမဝငျ အလုပျသမားအဖွဈနဲ့ နဆေိုတော့ တခြို့တှကေ အဲဒီစကျရုံမှာ ဘယျလိုမှ သညျးမခံနိုငျဘူးပေါ့နောျ။ သူ့အနနေဲ့ ရှေ့ဆကျလုပျဖို့ အဆငျမပွတေဲ့အခါကွတော့ 'အို' လိုကျကွတယျ။ နောကျတခုက စကျရုံကလညျး နားလညျမှုနဲ့ အလုပျသမားဘကျကလညျး နားလညျမှုနဲ့ ဪအဆငျပွမှောပဲဆိုပွီး 'အို'တဲ့သူတှလေညျးရှိတယျ။ တခြို့ကလညျး အလုပျပွောငျးတဲ့ကာလမှာ အကွောငျးအမြိုးမြိုးကွောင့ျ ဟိုဘကျအလုပျလညျး မခြိတျမိ၊ ဒီဘကျအလုပျလညျး မခြိတျမိ ဒီကွားထဲမှာ 'အို' လိုကျရတဲ့သူတှလေညျး ရှိတယျပေါ့နောျ။"
ဘှဲ့ယူဖို့ပွငျဆငျနတေဲ့ နိုငျငံခွားသား ကြောငျးသားတှလေညျး ဒီအထဲမှာ ပါနပေါတယျ။ ဘှဲ့ယူဖို့ စောင့ျဆိုငျးရငျး ကြောငျးအာဏာပိုငျတှနေဲ့ ညှိနှိုငျးမှုတှေ အဆငျမပွမှေုကွားမှာ ဗီဇာမဲ့ဖွဈသှားတဲ့ ကြောငျးသားတှလေညျးရှိကွောငျး သူကပွောပါတယျ။
နိုငျငံရေးလှုပျရှားမှုမှာ ပါဝငျပတျသကျနတေဲ့ မွနျမာတခြို့ကတော့ တဈလတဈခါ သကျတမျးတိုးရတဲ့ ခိုလှုံခှင့ျဗီဇာကို လြှောကျထားကွသလို၊ တခြို့ကလညျး နိုငျငံသားအဖွဈ ခိုလှုံခှင့ျလြှောကျကွသူတှလေညျး ရှိပါတယျ။
ဒါ့အပွငျ မွနျမာနိုငျငံမှာ အာဏာသိမျးပွီးနောကျပိုငျး ကိုရီးယားအစိုးရက လူသားခငြျးစာနာမှု အစီအစဉျနဲ့ ခွောကျလတခါ သကျတမျးတိုးပေးတဲ့ G-1-99 ဆိုတဲ့ဗီဇာတမြိုးလညျး ရှိပါတယျ။ ဒီဗီဇာကို ၂၀၂၁ မတျလလယျလောကျမှာ ကိုရီးယားအစိုးရက စီစဉျပေးခဲ့တာပါ။ အခုဒီဗီဇာကို ပတျဈပို့စာအုပျ သကျတမျးရှိမှ ကိုရီးယားအစိုးရက တိုးပေးတော့မယျလို့ မကွာသေးခငျက အသိပေးခဲ့ပါတယျ။ မွနျမာသံရုံးကတော့ သူတို့အနနေဲ့ G-1-99 ဗီဇာနဲ့ နထေိုငျခဲ့သူတှကေို ပတျဈပို့စာအုပျ မထုတျပေးနိုငျကွောငျး တုံ့ပွနျခဲ့တဲ့အတှကျ ဗီဇာသကျတမျးတိုးဖို့ အခကျအခဲဖွဈနကွေောငျး မွနျမာအဖှဲ့အစညျးတှကေ ဗှီအိုအကေို ပွောပါတယျ။
ကိုရီးယားအစိုးရက ဗီဇာမဲ့နထေိုငျသူတှကေို ဖမျးဆီး၊ အရေးယူပွီးရငျ နရေပျပွနျပို့နိုငျခွေ မြားပါတယျ။ ဒီအထဲမှာ နိုငျငံရေးလှုပျရှားခဲ့သူတှေ ပါမယျဆိုရငျ စိုးရိမျစရာ အခွအေနဖွေဈကွောငျး ကိုရီးယားရောကျ မွနျမာအဖှဲ့အစညျးတှကေ ပွောနကွေပါတယျ။
