(Zawgyi / Unicode)
စစ်အာဏာရှင်ကို တော်လှန်ခဲ့ကြတဲ့ ၈ လေးလုံး လူထုအရေးတော်ပုံကြီး ၃၂ နှစ်သက်တမ်းမှာ ပြည်သူတွေမျှော်လင့်တဲ့ ဒီမိုကရေစီ အပြောင်းအလဲမျိုး ပေါ်ပေါက်နေပါပြီလား၊ ၈ လေးလုံး မျိုးဆက်တွေရဲ့ အမြင်တွေကို မဆုမွန် စုစည်းတင်ပြပေးထားပါတယ်။
၈ ရက် ၈ လ ၁၉၈၈ ခုနှစ်က နိုင်ငံတဝန်း ရဟန်းရှင်လူ ကျောင်းသားပြည်သူအများ တတိုင်းပြည်လုံး အတိုင်းအတာနဲ့ ဒီမိုကရေစီရရှိရေး တောင်းဆို တိုက်ပွဲဝင်ခဲ့ကြတဲ့ လူထုလှုပ်ရှားမှုကြီးဟာ ဒီကနေ့ ၂၀၂၀ ပြည့်နှစ် သြဂုတ်လ ၈ ရက်နေ့မှာ နှစ်ပေါင်း ၃၂ နှစ်တိုင်ခဲ့ပြီ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် ၈ လေးလုံး လူထုအရေးတော်ပုံကြီးကနေ ရဟန်းရှင်လူ ကျောင်းသူပြည်သူလူထု လိုလားတောင့်တ တိုက်ပွဲဝင်ခဲ့တဲ့ စစ်မှန်တဲ့ ဒီမိုကရေစီစနစ်၊ ဒီမိုကရေစီစံနှုန်းနဲ့ညီတဲ့ အခြေခံ လူ့အခွင့်အရေးတွေ အခုအချိန်အထိ တင်းပြည့်ကျပ်ပြည့် မရရှိသေးဘူးလို့ ၈ လေးလုံးမျိုးဆက်တွေနဲ့ ဒီမိုကရေစီ အင်အားစုတွေက ပြောဆိုလိုက်ပါတယ်။
လူထုက မဲအများစုနဲ့ ရွေးချယ်ခဲ့တဲ့ NLD အရပ်သားအစိုးရလက်ထက် မျက်မှောက်ခေတ် နိုင်ငံရေး အခင်းအကျင်းကတော့ စစ်အစိုးရ ရေးဆွဲခဲ့တဲ့ ၂၀၀၈ အခြေခံဥပဒေအောက်မှာပဲ ရှိနေသေးပြီး ဖက်ဒရယ်ဒီမိုကရေစီစနစ် ထူထောင်ရေးကလည်း အလှမ်းဝေးနေတုန်းပဲလို့ ၈ လေးလုံးမျိုးဆက်တွေက ဒီကနေ့မှာပဲ သဘောထားကြေညာချက် ထုတ်ပြန်ထားပါတယ်။
၈ လေးလုံး လူထုအရေးတော်ပုံကြီးရဲ့ အဓိက ဘုံရည်မှန်းချက်ဖြစ်တဲ့ စစ်အာဏာရှင်စနစ် အပြီးတိုင်ချုပ်ငြိမ်းရေး၊ ဒီမိုကရေစီစနစ် ထွန်းကားရေး အပါအဝင် တိုင်းပြည်ရဲ့ အဓိကလိုအပ်ချက်တွေဖြစ်တဲ့ ပြည်တွင်းငြိမ်းချမ်းရေး၊ တရားဥပဒေ စိုးမိုးရေးနဲ့ လူ့အခွင့်အရေး ချိုးဖောက်မှု ပပျောက်ရေးတွေကို အစိုးရ၊ တိုင်းရင်းသားတွေနဲ့ ပြည်တွင်းပြည်ပ ဒီမိုကရေစီအင်အားစုတွေ ဆက်လက် ကြိုးပမ်းသွားကြဖို့လည်း ၈ လေးလုံးမျိုးဆက်တွေက တိုက်တွန်းကြပါတယ်။
ရှစ်လေးလုံး အရေးတော်ပုံ ၃၂ နှစ်ပြည့် ရန်ကုန်မြို့မှာ ကျင်းပတဲ့ မြင်ကွင်းများ။
ပြည်သူလူထု လိုလားတောင့်တတဲ့ ၈ လေးလုံး ရည်မှန်းချက် ဖြစ်ထွန်းလာနိုင်အောင် ခိုင်မာတဲ့ အခြေခံဥပဒေနဲ့ မူတရပ်ကို ထူထောင်နိုင်ရေး ဒီမိုကရေစီ အင်အားစုတွေဘက်က မဟာမိတ်ဖွဲ့ ပူးပေါင်းပြီး ကြိုးစားသွားကြဖို့ ၈ လေးလုံး နှစ်ပတ်လည်နေ့မှာ ၈၈ မျိုးဆက် ခေါင်းဆောင်တဦးဖြစ်သူ ကိုမြအေးက တိုက်တွန်းပါတယ်။
“၈၈ လူထုအရေးတော်ပုံကြီးကာလ တောင့်တချက်တွေကတော့ ပွင့်ပွင့်လင်းလင်းပြောရင် ကျနော်တို့က မမီသေးဘူး၊ မရောက်သေးဘူးလို့ မြင်တယ်။ ပြီးတော့ အခုလက်ရှိ မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ နိုင်ငံအခင်းအကျင်းကလည်း ဘာလဲဆိုတော့ လမ်းပြမြေပုံရဲ့ ၂၀၀၈ အခြေခံဥပဒေ အောက်မှာပဲ ရှိနေသေးတယ်လို့ မြင်တယ်။ ဒါက လက်ရှိ ပကတိအခြေအနေကို သုံးသပ်တာပါ။ ဒီကနေ့ တိုင်းရင်းသားပြည်သူလူထု တရပ်လုံးကနေ ပြောနေတာက မြန်မာနိုင်ငံကို ဖက်ဒရယ်ဒီမိုကရေစီ နိုင်ငံတော်ကြီး တည်ဆောက်မယ်၊ အဲ့တော့ ကျနော်တို့က ဖက်ဒရယ်စနစ်နဲ့သွားတဲ့ Constitution တရပ် ပေါ်ပေါက်ရေးအတွက်ဆို ၂၀၀၈ အခြေခံဥပဒေကို ပြင်ရင်ပြင်၊ မပြင်ရင် အသစ်ရေးဆွဲ၊ အဲ့လိုသွားမှသာလျှင် ကျနော်တို့ ၈ လေးလုံးရည်မှန်းချက်တွေလည်း ပြည့်မီမယ်။ ပြည်သူလူထု လိုလားတောင့်တချက်တွေလည်း ပြည့်ဝမယ်။ ကျနော်တို့နိုင်ငံလည်း တိုးတက်ပြောင်းလဲသွားလိမ့်မယ်လို့ မြင်တယ်။”
တိုင်းပြည်မှာ စစ်မှန်တဲ့ ဒီမိုကရေစီ ဖော်ဆောင်နိုင်ရေး ပြည်သူလူထု မျှော်လင့်ချက်အတိုင်း ဖြစ်လာအောင် ဒီမိုကရေစီလမ်းစ ပေါ်လာချိန် နောက်ပြန်မဆုတ်ဘဲ ညီညီညွတ်ညွတ်နဲ့ ရှေ့ဆက်သွားကြဖို့ ၈၈ မျိုးဆက် ခေါင်းဆောင်တဦးဖြစ်သူ ကိုဂျင်မီကလည်း တိုက်တွန်းပါတယ်။
“အာဏာရှင်စနစ် အပြီးတိုင်ချုပ်ငြိမ်းရေး၊ ဒီမိုကရေစီရရှိရေး၊ အဲဒီအခြေခံနဲ့ ကျနော်တို့ သွားခဲ့ကြတော့ အခုလက်ရှိ အခြေအနေမှာတော့ ဒီမိုကရေစီက အပြည့်အဝ မရသေးပါဘူး။ ဒါပေမယ့် သေချာတာတခုကတော့ အခု ကျနော်တို့ရောက်နေတဲ့ အခြေအနေတခုက လွယ်လွယ်ကူကူနဲ့ ရောက်ခဲ့ကြတာ မဟုတ်ပါဘူး။ အဲဒီတော့ အဓိက အရေးကြီးဆုံးက ကျနော်တို့တွေ ရှေ့ကို ဆက်တက်ကြဖို့ လိုသလို လက်ရှိအခြေအနေကနေ နောက်ပြန် လျှောမကျသွားအောင်လည်း လုပ်ဖို့လိုတယ်။ အဲဒါ အရေးကြီးဆုံးပဲ။
“အခုက ဘာပဲပြောပြော ဒီ ကိုဗစ်ကာလမှာတောင်မှ ကျနော်တို့ တချိန်တုန်းက ကျည်ဆန်တွေ ထွက်လာတဲ့ မြို့တော်ခန်းမကြီးရှေ့မှာတောင် ၈ လေးလုံးကို ဂုဏ်ပြုထားတဲ့ ဆိုင်းဘုတ်အကြီးကြီး ထောင်နိုင်ပြီပေါ့ဗျာ။ နောက် အဲဒီအရှေ့မှာလည်း ပန်းတွေချပြီး အလေးပြုနိုင်ပြီပေါ့ဗျာ။ ဒါပေမယ့် ကျနော်တို့ ကျဆုံးသွားသူတွေရဲ့ သစ္စာအဓိဋ္ဌာန်ကို ခိုင်ခိုင်မြဲမြဲ ကိုင်ပြီးတော့ ရှေ့ဆက်သွားရဦးမယ့် ခရီးကလည်း တော်တော်လိုဦးမယ်။ ဒါကြောင့်မို့ ၂၀၀၈ အခြေခံဥပဒေကို ပြင်ဖို့ ကြိုးစားကြဦးမယ်။”
ရဟန်းရှင်လူ ပြည်သူလူထု လမ်းတွေပေါ်ထွက် လူထုအားနဲ့ တောင်းဆိုခဲ့တဲ့ အခြေခံလူ့အခွင့်အရေး၊ အလုပ်သမား အခွင့်အရေး၊ အမျိုးသမီး အခွင့်အရေး စတဲ့ အခြေခံခိုင်မာတဲ့ စနစ်တွေ ထူထောင်နိုင်ဖို့ ၈ လေးလုံး ရည်မှန်းချက်တွေ ပြည့်မီအောင် တိုင်းပြည်ကို ဦးဆောင်သူတွေဘက်က ဆက်ပြီး အကောင်အထည်ဖော်ဖို့ အရေးကြီးတယ်လို့လည်း အမျိုးသမီး အခွင့်အရေး လှုပ်ရှားသူ Triangle Women အဖွဲ့က မခင်လေးက သုံးသပ်ပါတယ်။
“စခဲ့ကြတုန်းက လုံးဝ အမှောင်အခြေအနေ။ အခုမှာဆိုရင်တော့ ရောင်ခြည်လေး ပျိုးလာရုံလောက်ပဲ ရှိသေးတယ်လို့ မြင်ရတယ်။ လမ်းကြောင်းပေါ် ရောက်နေပြီလို့ ပြောလို့ရဖို့ ခက်သေးတယ်။ အဲ့တော့ အများကြီး လုပ်ဆောင်စရာတွေ လုပ်ရဦးမယ်။ ဦးဆောင်သူအပိုင်းက ဒီ့ထက်ပိုပြီး ပြတ်ပြတ်သားသားနဲ့ ဦးဆောင်နိုင်မယ်ဆိုရင် ကျမတို့ နောက်ကလိုက်ရမယ့် ပြည်သူလူထုတွေ နိုင်ငံရေးအာသီသရှိတဲ့သူတွေ အားလုံးက ညီညီညွတ်ညွတ်နဲ့ အားလုံးလိုက်ကြမှာပဲလို့ ကျမ အပြည့်အဝ ယုံကြည်တယ်။ အဲဒီတော့ ဦးဆောင်သူ အခန်းကဏ္ဍကလူတွေ ပိုပြီးတော့ ကြိုးစားဖို့လိုတယ် ဆိုတာကိုတော့ ကျမ ဒီနေ့မှာ သုံးသပ်မိပါတယ်။”
ဆရာကြီး သခင်ကိုယ်တော်မှိုင်း ကွန်ရက်က ဦးထွန်းဝင်းငြိမ်းကလည်း တိုင်းပြည်ရဲ့ ဒီမိုကရေစီပြောင်းလဲရေးမှာ ဒီမိုကရေစီအင်အားစုတွေ ညီကြဖို့လိုတယ်လို့ မြင်ပါတယ်။
“၈ လေးလုံး ၃၂ နှစ်မြောက်နေ့ပေါ့နော် ကျနော်တို့ တောင်းဆိုခဲ့တဲ့ မဆလ တပါတီ အာဏာရှင်စနစ် ချုပ်ငြိမ်းရေး၊ ဒီမိုကရေစီ ရရှိရေးပေါ့၊ တပါတီအာဏာရှင်စနစ် ပြုတ်ကျဖို့ပေါ့၊ အခုအချိန်အထိ စစ်အာဏာရှင်စနစ်ကြီးက ၂၀၀၈ အခြေခံဥပဒေကို အကာအကွယ် ယူထားပြီးမှ ဆက်ပြီး ရပ်တည်နေတာဖြစ်တယ်။ ဒါကြောင့် လူထုအားကို ယုံကြည်ဖို့ လိုပါတယ်။ ဒီမိုကရေစီ အင်အားစုတွေကလည်း ညီညီညွတ်ညွတ်နဲ့ ဆက်ပြီး တိုက်ပွဲဝင်ကြရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။”
ကျောင်းသားသမဂ္ဂ ခေါင်းဆောင်ဟောင်း တယောက်ဖြစ်တဲ့ ကိုမင်းသွေးသစ်ကလည်း ၈ လေးလုံးတုန်းက လူထုလူတန်းစားအားလုံး ကိုယ့်အခွင့်အရေးအတွက် တောင်းဆို တိုက်ပွဲဝင်ခဲ့ကြသလို လက်ရှိ ပြည်သူတွေ လိုလားတဲ့ဆန္ဒ ပြည့်မီဖို့ဆိုရင် လူထုရဲ့ မျှော်လင့်ချက် ရင်ဆိုင်နေရတဲ့ အခက်အခဲတွေကို ဖြေရှင်းပေးနိုင်ဖို့ လိုတယ်လို့ သုံးသပ်ပါတယ်။
“၈ လေးလုံး ၃၂ နှစ်ပြည့် အရေးတော်ပုံကြီး နှစ် ၃၀ ကျော် ကြာလာပေမယ့် လူထုကလိုလားတဲ့ ဆန္ဒတွေ အခုအချိန်အထိ အပြည့်အဝတော့ မရရှိသေးပါဘူး။ ကျနော်တို့ ဒီမိုကရေစီ အင်အားစုတွေ အားလုံး စုပေါင်းပြီး ဆက်ပြီး တိုက်ပွဲဝင်နေကြရဦးမှာပဲ၊ ဆက်လုပ်နေကြရဦးမှာပါပဲ။ စစ်တပ်ဘက်က အဘက်ဘက်ကနေ စီးပွားရေးမှာဆို ဦးပိုင်လိုကအစ အားလုံး တည်ဆောက်ထားတယ်။ ကျနော်တို့လိုချင်တဲ့ပန်းတိုင်ရဖို့ ၈လေးလုံးရည်မှန်းချက်တွေပြည့်မှီဖို့ဆိုရင် ကျနော်တို့ လူထုအားနဲ့ရော လွှတ်တော်တွင်း လူထုက ရွေးချယ်တင်မြှောက်လိုက်တဲ့ လူထုကိုယ်စားလှယ် အင်အားစုတွေနဲ့ပါ တိုက်ပွဲဝင်နေကြရဦးမှာပဲ။”
ဒီကနေ့ကျရောက်တဲ့ ၈ လေးလုံး လူထုအရေးတော်ပုံကြီး ၃၂ နှစ်ပြည့် နှစ်ပတ်လည်နေ့ အခမ်းအနားကို ရန်ကုန်မြို့ မြို့တော်ခန်းမရှေ့မှာ ၃၂ နှစ်မြောက် ၈ လေးလုံး ဒီမိုကရေစီ အရေးတော်ပုံနေ့ အထိမ်းအမှတ် ဆိုင်းဘုတ်နီတွေ စိုက်ထူကြသလို မဟာဗန္ဓုလပန်းခြံက လွတ်လပ်ရေးကျောက်တိုင် အနီးမှာလည်း ၈ လေးလုံး ရင်ပြင်နီဟစ်တိုင် အထိမ်းအမှတ်အနေနဲ့ နှင်းဆီနီတွေ ဖြန့်ကြဲပြီးတော့ ဒီမိုကရေစီ အင်အားစုတွေ စုပေါင်းပြီး ၈ လေးလုံး အရေးတော်ပုံ ကာလအတွင်း အသက်ပေးခဲ့ကြ၊ ဘဝတွေ ရင်းခဲ့ကြတဲ့ ရဟန်းရှင်လူ ပြည်သူလူထုကို ဦးညွှတ် ဂုဏ်ပြုကြပါတယ်။
ဒီကနေ့ကျရောက်တဲ့ ၃၂ နှစ်မြောက် ၈ လေးလုံး နှစ်ပတ်လည်နေ့မှာ ဒီမိုကရေစီရေးအတွက် မားမားမတ်မတ် ရပ်တည်ခဲ့ကြတဲ့ သိန်းချီတဲ့ မြန်မာပြည်သူတွေရဲ့ ရဲဝံ့မှုက မြန်မာပြည်သူ၊ အမေရိကန်ပြည်သူတွေနဲ့ ကမ္ဘာတဝန်းက ပြည်သူတွေအတွက် စိတ်ဓာတ်ခွန်အား ဖြစ်ရပါကြောင်းလည်း ရန်ကုန်အခြေစိုက် မြန်မာနိုင်ငံဆိုင်ရာ အမေရိကန်သံရုံးကလည်း သဘောထားကြေညာချက် ထုတ်ပြန်ပါတယ်။
ဒီနေ့ကျရောက်တဲ့ ၃၂ နှစ်မြောက် ၈ လေးလုံး နှစ်ပတ်လည်နေ့ဟာ ကမ္ဘာ့ကပ်ရောဂါ COVID-19 ကာလဖြစ်တာမို့ ၈ လေးလုံး အရေးတော်ပုံ အခမ်းအနားတွေကို ရန်ကုန်မြို့ အပါအဝင် မြို့တော်တော်များများမှာတော့ လူတွေက ကိုဗစ်စည်းကမ်းချက်တွေနဲ့အညီ မျက်နှာဖုံး နှာခေါင်းစည်းတွေ တပ်ဆင်ပြီး လူစုလူဝေးမဖြစ်အောင် ရှောင်ပြီးတော့ အောက်မေ့ဘွယ် ဂုဏ်ပြု ဦးညွတ်ခဲ့ကြတယ်လို့ ပါဝင်သူတွေက ပြောပါတယ်။
--------------------------------
(Unicode)
၈ လေးလုံး လူထုအရေးတောျပုံ ၃၂ နှဈပွည့ျပမေယ့ျ ဒီမိုကရစေီရေး မပွီးဆုံးသေး
စဈအာဏာရှငျကို တောျလှနျခဲ့ကွတဲ့ ၈ လေးလုံး လူထုအရေးတောျပုံကွီး ၃၂ နှဈသကျတမျးမှာ ပွညျသူတှမြှေောျလင့ျတဲ့ ဒီမိုကရစေီ အပွောငျးအလဲမြိုး ပေါျပေါကျနပေါပွီလား၊ ၈ လေးလုံး မြိုးဆကျတှရေဲ့ အမွငျတှကေို မဆုမှနျ စုစညျးတငျပွပေးထားပါတယျ။
၈ ရကျ ၈ လ ၁၉၈၈ ခုနှဈက နိုငျငံတဝနျး ရဟနျးရှငျလူ ကြောငျးသားပွညျသူအမြား တတိုငျးပွညျလုံး အတိုငျးအတာနဲ့ ဒီမိုကရစေီရရှိရေး တောငျးဆို တိုကျပှဲဝငျခဲ့ကွတဲ့ လူထုလှုပျရှားမှုကွီးဟာ ဒီကနေ့ ၂၀၂၀ ပွည့ျနှဈ သွဂုတျလ ၈ ရကျနေ့မှာ နှဈပေါငျး ၃၂ နှဈတိုငျခဲ့ပွီ ဖွဈပါတယျ။ ဒါပမေယ့ျ ၈ လေးလုံး လူထုအရေးတောျပုံကွီးကနေ ရဟနျးရှငျလူ ကြောငျးသူပွညျသူလူထု လိုလားတောင့ျတ တိုကျပှဲဝငျခဲ့တဲ့ စဈမှနျတဲ့ ဒီမိုကရစေီစနဈ၊ ဒီမိုကရစေီစံနှုနျးနဲ့ညီတဲ့ အခွခေံ လူ့အခှင့ျအရေးတှေ အခုအခြိနျအထိ တငျးပွည့ျကပြျပွည့ျ မရရှိသေးဘူးလို့ ၈ လေးလုံးမြိုးဆကျတှနေဲ့ ဒီမိုကရစေီ အငျအားစုတှကေ ပွောဆိုလိုကျပါတယျ။
လူထုက မဲအမြားစုနဲ့ ရှေးခယြျခဲ့တဲ့ NLD အရပျသားအစိုးရလကျထကျ မကြျမှောကျခတျေ နိုငျငံရေး အခငျးအကငြျးကတော့ စဈအစိုးရ ရေးဆှဲခဲ့တဲ့ ၂၀၀၈ အခွခေံဥပဒအေောကျမှာပဲ ရှိနသေေးပွီး ဖကျဒရယျဒီမိုကရစေီစနဈ ထူထောငျရေးကလညျး အလှမျးဝေးနတေုနျးပဲလို့ ၈ လေးလုံးမြိုးဆကျတှကေ ဒီကနေ့မှာပဲ သဘောထားကွညောခကြျ ထုတျပွနျထားပါတယျ။
၈ လေးလုံး လူထုအရေးတောျပုံကွီးရဲ့ အဓိက ဘုံရညျမှနျးခကြျဖွဈတဲ့ စဈအာဏာရှငျစနဈ အပွီးတိုငျခြုပျငွိမျးရေး၊ ဒီမိုကရစေီစနဈ ထှနျးကားရေး အပါအဝငျ တိုငျးပွညျရဲ့ အဓိကလိုအပျခကြျတှဖွေဈတဲ့ ပွညျတှငျးငွိမျးခမြျးရေး၊ တရားဥပဒေ စိုးမိုးရေးနဲ့ လူ့အခှင့ျအရေး ခြိုးဖောကျမှု ပပြောကျရေးတှကေို အစိုးရ၊ တိုငျးရငျးသားတှနေဲ့ ပွညျတှငျးပွညျပ ဒီမိုကရစေီအငျအားစုတှေ ဆကျလကျ ကွိုးပမျးသှားကွဖို့လညျး ၈ လေးလုံးမြိုးဆကျတှကေ တိုကျတှနျးကွပါတယျ။
ပွညျသူလူထု လိုလားတောင့ျတတဲ့ ၈ လေးလုံး ရညျမှနျးခကြျ ဖွဈထှနျးလာနိုငျအောငျ ခိုငျမာတဲ့ အခွခေံဥပဒနေဲ့ မူတရပျကို ထူထောငျနိုငျရေး ဒီမိုကရစေီ အငျအားစုတှဘေကျက မဟာမိတျဖှဲ့ ပူးပေါငျးပွီး ကွိုးစားသှားကွဖို့ ၈ လေးလုံး နှဈပတျလညျနေ့မှာ ၈၈ မြိုးဆကျ ခေါငျးဆောငျတဦးဖွဈသူ ကိုမွအေးက တိုကျတှနျးပါတယျ။
“၈၈ လူထုအရေးတောျပုံကွီးကာလ တောင့ျတခကြျတှကေတော့ ပှင့ျပှင့ျလငျးလငျးပွောရငျ ကနြောျတို့က မမီသေးဘူး၊ မရောကျသေးဘူးလို့ မွငျတယျ။ ပွီးတော့ အခုလကျရှိ မွနျမာနိုငျငံရဲ့ နိုငျငံအခငျးအကငြျးကလညျး ဘာလဲဆိုတော့ လမျးပွမွပေုံရဲ့ ၂၀၀၈ အခွခေံဥပဒေ အောကျမှာပဲ ရှိနသေေးတယျလို့ မွငျတယျ။ ဒါက လကျရှိ ပကတိအခွအေနကေို သုံးသပျတာပါ။ ဒီကနေ့ တိုငျးရငျးသားပွညျသူလူထု တရပျလုံးကနေ ပွောနတောက မွနျမာနိုငျငံကို ဖကျဒရယျဒီမိုကရစေီ နိုငျငံတောျကွီး တညျဆောကျမယျ၊ အဲ့တော့ ကနြောျတို့က ဖကျဒရယျစနဈနဲ့သှားတဲ့ Constitution တရပျ ပေါျပေါကျရေးအတှကျဆို ၂၀၀၈ အခွခေံဥပဒကေို ပွငျရငျပွငျ၊ မပွငျရငျ အသဈရေးဆှဲ၊ အဲ့လိုသှားမှသာလြှငျ ကနြောျတို့ ၈ လေးလုံးရညျမှနျးခကြျတှလေညျး ပွည့ျမီမယျ။ ပွညျသူလူထု လိုလားတောင့ျတခကြျတှလေညျး ပွည့ျဝမယျ။ ကနြောျတို့နိုငျငံလညျး တိုးတကျပွောငျးလဲသှားလိမ့ျမယျလို့ မွငျတယျ။”
တိုငျးပွညျမှာ စဈမှနျတဲ့ ဒီမိုကရစေီ ဖောျဆောငျနိုငျရေး ပွညျသူလူထု မြှောျလင့ျခကြျအတိုငျး ဖွဈလာအောငျ ဒီမိုကရစေီလမျးစ ပေါျလာခြိနျ နောကျပွနျမဆုတျဘဲ ညီညီညှတျညှတျနဲ့ ရှေ့ဆကျသှားကွဖို့ ၈၈ မြိုးဆကျ ခေါငျးဆောငျတဦးဖွဈသူ ကိုဂငြျမီကလညျး တိုကျတှနျးပါတယျ။
“အာဏာရှငျစနဈ အပွီးတိုငျခြုပျငွိမျးရေး၊ ဒီမိုကရစေီရရှိရေး၊ အဲဒီအခွခေံနဲ့ ကနြောျတို့ သှားခဲ့ကွတော့ အခုလကျရှိ အခွအေနမှောတော့ ဒီမိုကရစေီက အပွည့ျအဝ မရသေးပါဘူး။ ဒါပမေယ့ျ သခြောတာတခုကတော့ အခု ကနြောျတို့ရောကျနတေဲ့ အခွအေနတေခုက လှယျလှယျကူကူနဲ့ ရောကျခဲ့ကွတာ မဟုတျပါဘူး။ အဲဒီတော့ အဓိက အရေးကွီးဆုံးက ကနြောျတို့တှေ ရှေ့ကို ဆကျတကျကွဖို့ လိုသလို လကျရှိအခွအေနကေနေ နောကျပွနျ လြှောမကသြှားအောငျလညျး လုပျဖို့လိုတယျ။ အဲဒါ အရေးကွီးဆုံးပဲ။
“အခုက ဘာပဲပွောပွော ဒီ ကိုဗဈကာလမှာတောငျမှ ကနြောျတို့ တခြိနျတုနျးက ကညြျဆနျတှေ ထှကျလာတဲ့ မွို့တောျခနျးမကွီးရှေ့မှာတောငျ ၈ လေးလုံးကို ဂုဏျပွုထားတဲ့ ဆိုငျးဘုတျအကွီးကွီး ထောငျနိုငျပွီပေါ့ဗြာ။ နောကျ အဲဒီအရှေ့မှာလညျး ပနျးတှခေပြွီး အလေးပွုနိုငျပွီပေါ့ဗြာ။ ဒါပမေယ့ျ ကနြောျတို့ ကဆြုံးသှားသူတှရေဲ့ သစ်စာအဓိဋ်ဌာနျကို ခိုငျခိုငျမွဲမွဲ ကိုငျပွီးတော့ ရှေ့ဆကျသှားရဦးမယ့ျ ခရီးကလညျး တောျတောျလိုဦးမယျ။ ဒါကွောင့ျမို့ ၂၀၀၈ အခွခေံဥပဒကေို ပွငျဖို့ ကွိုးစားကွဦးမယျ။”
ရဟနျးရှငျလူ ပွညျသူလူထု လမျးတှပေေါျထှကျ လူထုအားနဲ့ တောငျးဆိုခဲ့တဲ့ အခွခေံလူ့အခှင့ျအရေး၊ အလုပျသမား အခှင့ျအရေး၊ အမြိုးသမီး အခှင့ျအရေး စတဲ့ အခွခေံခိုငျမာတဲ့ စနဈတှေ ထူထောငျနိုငျဖို့ ၈ လေးလုံး ရညျမှနျးခကြျတှေ ပွည့ျမီအောငျ တိုငျးပွညျကို ဦးဆောငျသူတှဘေကျက ဆကျပွီး အကောငျအထညျဖောျဖို့ အရေးကွီးတယျလို့လညျး အမြိုးသမီး အခှင့ျအရေး လှုပျရှားသူ Triangle Women အဖှဲ့က မခငျလေးက သုံးသပျပါတယျ။
“စခဲ့ကွတုနျးက လုံးဝ အမှောငျအခွအေနေ။ အခုမှာဆိုရငျတော့ ရောငျခွညျလေး ပြိုးလာရုံလောကျပဲ ရှိသေးတယျလို့ မွငျရတယျ။လမျးကွောငျးပေါျ ရောကျနပွေီလို့ ပွောလို့ရဖို့ ခကျသေးတယျ။ အဲ့တော့ အမြားကွီး လုပျဆောငျစရာတှေ လုပျရဦးမယျ။ ဦးဆောငျသူအပိုငျးက ဒီ့ထကျပိုပွီး ပွတျပွတျသားသားနဲ့ ဦးဆောငျနိုငျမယျဆိုရငျ ကမြတို့ နောကျကလိုကျရမယ့ျ ပွညျသူလူထုတှေ နိုငျငံရေးအာသီသရှိတဲ့သူတှေ အားလုံးက ညီညီညှတျညှတျနဲ့ အားလုံးလိုကျကွမှာပဲလို့ ကမြ အပွည့ျအဝ ယုံကွညျတယျ။ အဲဒီတော့ ဦးဆောငျသူ အခနျးကဏ်ဍကလူတှေ ပိုပွီးတော့ ကွိုးစားဖို့လိုတယျ ဆိုတာကိုတော့ ကမြ ဒီနေ့မှာ သုံးသပျမိပါတယျ။”
ဆရာကွီး သခငျကိုယျတောျမှိုငျး ကှနျရကျက ဦးထှနျးဝငျးငွိမျးကလညျး တိုငျးပွညျရဲ့ ဒီမိုကရစေီပွောငျးလဲရေးမှာ ဒီမိုကရစေီအငျအားစုတှေ ညီကွဖို့လိုတယျလို့ မွငျပါတယျ။
“၈ လေးလုံး ၃၂ နှဈမွောကျနေ့ပေါ့နောျ ကနြောျတို့ တောငျးဆိုခဲ့တဲ့ မဆလ တပါတီ အာဏာရှငျစနဈ ခြုပျငွိမျးရေး၊ ဒီမိုကရစေီ ရရှိရေးပေါ့၊ တပါတီအာဏာရှငျစနဈ ပွုတျကဖြို့ပေါ့၊ အခုအခြိနျအထိ စဈအာဏာရှငျစနဈကွီးက ၂၀၀၈ အခွခေံဥပဒကေိုအကာအကှယျ ယူထားပွီးမှ ဆကျပွီး ရပျတညျနတောဖွဈတယျ။ ဒါကွောင့ျလူထုအားကို ယုံကွညျဖို့ လိုပါတယျ။ ဒီမိုကရစေီ အငျအားစုတှကေလညျး ညီညီညှတျညှတျနဲ့ ဆကျပွီး တိုကျပှဲဝငျကွရမှာ ဖွဈပါတယျ။”
ကြောငျးသားသမဂ်ဂ ခေါငျးဆောငျဟောငျး တယောကျဖွဈတဲ့ ကိုမငျးသှေးသဈကလညျး ၈ လေးလုံးတုနျးက လူထုလူတနျးစားအားလုံး ကိုယ့ျအခှင့ျအရေးအတှကျ တောငျးဆို တိုကျပှဲဝငျခဲ့ကွသလို လကျရှိ ပွညျသူတှေ လိုလားတဲ့ဆန်ဒ ပွည့ျမီဖို့ဆိုရငျ လူထုရဲ့ မြှောျလင့ျခကြျ ရငျဆိုငျနရေတဲ့ အခကျအခဲတှကေို ဖွရှေငျးပေးနိုငျဖို့ လိုတယျလို့ သုံးသပျပါတယျ။
“၈ လေးလုံး ၃၂ နှဈပွည့ျ အရေးတောျပုံကွီး နှဈ ၃၀ ကြောျ ကွာလာပမေယ့ျ လူထုကလိုလားတဲ့ ဆန်ဒတှေ အခုအခြိနျအထိ အပွည့ျအဝတော့ မရရှိသေးပါဘူး။ ကနြောျတို့ ဒီမိုကရစေီ အငျအားစုတှေ အားလုံး စုပေါငျးပွီး ဆကျပွီး တိုကျပှဲဝငျနကွေရဦးမှာပဲ၊ ဆကျလုပျနကွေရဦးမှာပါပဲ။ စဈတပျဘကျက အဘကျဘကျကနေ စီးပှားရေးမှာဆို ဦးပိုငျလိုကအစ အားလုံး တညျဆောကျထားတယျ။ ကနြောျတို့လိုခငြျတဲ့ပနျးတိုငျရဖို့ ၈လေးလုံးရညျမှနျးခကြျတှပွေည့ျမှီဖို့ဆိုရငျ ကနြောျတို့ လူထုအားနဲ့ရော လှှတျတောျတှငျး လူထုက ရှေးခယြျတငျမွှောကျလိုကျတဲ့ လူထုကိုယျစားလှယျ အငျအားစုတှနေဲ့ပါ တိုကျပှဲဝငျနကွေရဦးမှာပဲ။”
ဒီကနေ့ကရြောကျတဲ့ ၈ လေးလုံး လူထုအရေးတောျပုံကွီး ၃၂ နှဈပွည့ျ နှဈပတျလညျနေ့ အခမျးအနားကို ရနျကုနျမွို့ မွို့တောျခနျးမရှေ့မှာ ၃၂ နှဈမွောကျ၈ လေးလုံး ဒီမိုကရစေီ အရေးတောျပုံနေ့ အထိမျးအမှတျ ဆိုငျးဘုတျနီတှေ စိုကျထူကွသလို မဟာဗန်ဓုလပနျးခွံက လှတျလပျရေးကြောကျတိုငျ အနီးမှာလညျး ၈ လေးလုံး ရငျပွငျနီဟဈတိုငျ အထိမျးအမှတျအနနေဲ့ နှငျးဆီနီတှေ ဖွန့ျကွဲပွီးတော့ ဒီမိုကရစေီ အငျအားစုတှေ စုပေါငျးပွီး ၈ လေးလုံး အရေးတောျပုံ ကာလအတှငျး အသကျပေးခဲ့ကွ၊ ဘဝတှေ ရငျးခဲ့ကွတဲ့ ရဟနျးရှငျလူ ပွညျသူလူထုကို ဦးညှှတျ ဂုဏျပွုကွပါတယျ။
ဒီကနေ့ကရြောကျတဲ့ ၃၂ နှဈမွောကျ ၈ လေးလုံး နှဈပတျလညျနေ့မှာ ဒီမိုကရစေီရေးအတှကျ မားမားမတျမတျ ရပျတညျခဲ့ကွတဲ့ သိနျးခြီတဲ့ မွနျမာပွညျသူတှရေဲ့ ရဲဝံ့မှုက မွနျမာပွညျသူ၊ အမရေိကနျပွညျသူတှနေဲ့ ကမ်ဘာတဝနျးက ပွညျသူတှအေတှကျ စိတျဓာတျခှနျအား ဖွဈရပါကွောငျးလညျး ရနျကုနျအခွစေိုကျ မွနျမာနိုငျငံဆိုငျရာ အမရေိကနျသံရုံးကလညျး သဘောထားကွညောခကြျ ထုတျပွနျပါတယျ။
ဒီနေ့ကရြောကျတဲ့ ၃၂ နှဈမွောကျ ၈ လေးလုံး နှဈပတျလညျနေ့ဟာ ကမ်ဘာ့ကပျရောဂါ COVID-19 ကာလဖွဈတာမို့ ၈ လေးလုံး အရေးတောျပုံ အခမျးအနားတှကေို ရနျကုနျမွို့ အပါအဝငျ မွို့တောျတောျမြားမြားမှာတော့ လူတှကေ ကိုဗဈစညျးကမျးခကြျတှနေဲ့အညီ မကြျနှာဖုံး နှာခေါငျးစညျးတှေ တပျဆငျပွီး လူစုလူဝေးမဖွဈအောငျ ရှောငျပွီးတော့အောကျမေ့ဘှယျ ဂုဏျပွု ဦးညှတျခဲ့ကွတယျလို့ ပါဝငျသူတှကေ ပွောပါတယျ။
