(Zawgyi/ Unicode)
မြန်မာနိုင်ငံမှာ စစ်တပ်အာဏာသိမ်းလိုက်တဲ့ ဖေဖော်ဝါရီလ ၁ ရက်နေ့ နောက်ပိုင်း လွှတ်တော်စနစ် ဖျက်သိမ်းခံရပါတယ်။ မဲဆန္ဒနယ်ထဲကပြည်သူတွေရဲ့ အခက်အခဲတွေကို လွှတ်တော်မှာ ကိုယ်စားပြု တင်ပြ တောင်းဆိုပေးမယ့် လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ်တွေ မရှိတာ အခုဆို ၉လကျော်ခဲ့ပါပြီ။ လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ်တွေ မရှိတဲ့အတွက် ပြည်သူတွေအတွက် ဘယ်လောက် ထိခိုက် နစ်နာပါသလဲ။ ရန်ကုန်က လာတဲ့ သတင်းကိုရဲမွန်က တင်ပြပေးပါမယ်။
မြန်မာနိုင်ငံမှာ ၅ နှစ်တစ်ကြိမ် ကျင်းပတဲ့ ပါတီစုံ ဒီမိုကရေစီအထွေထွေရွေးကောက်ပွဲ ကျင်းပခဲ့တာ ဒီနေ့ ၁ နှစ်ပြည့်ပါတယ်။ ရွေးကောက်ပွဲမှာ အနိုင်ရထားတဲ့ လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ်တွေနဲ့ ပထမဆုံး လွှတ်တော် စည်းဝေးပွဲလုပ်မယ့် ဖေဖော်ဝါရီလ ၁ ရက်နေ့မှာ စစ်တပ်က အာဏာသိမ်းယူခဲ့ပြီး လွှတ်တော်ကိုလည်း ဖျက်သိမ်းခဲ့ပါတယ်။
ရွေးကောက်ခံ လွှတ်တော် ကိုယ်စားလှယ်တော်တော်များများ ဖမ်းဆီးခံရ၊ တချို့လည်း လွတ်မြောက်ရာကို ထွက်ပြေးနေကြရတဲ့အတွက် မဲဆန္ဒနယ်တွေထဲက ပြည်သူတွေရဲ့ လိုအပ်ချက်တွေကို တင်ပြပေးမယ့် ရွေးကောက်ခံ လွတ်တော်ကိုယ် စားလှယ်တွေ မရှိကြတော့ပါဘူး။
ရခိုင်ပြည်နယ်မှာ ဆိုရင် ရခိုင်လက်နက်ကိုင် AA အဖွဲ့နဲ့ အစိုးရတပ်တို့ တိုက်ပွဲတွေကြောင့် နေရပ်စွန့်ခွာထွက်ပြေးနေကြတဲ့ စစ်ဘေးဒုက္ခသည်တွေ နေပြန်နိုင်ဖို့အတွက် လွှတ်တော်မှာ တင်ပြပြောဆိုပေးမယ့် လွတ်တော်ကိုယ်စားလှယ်တွေ မရှိတော့သလို ဒေသဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးအတွက် လုပ်ပေးမယ့် ပြည်သူ့ကိုယ်စားပြုလွတ်တော်ကိုယ်စားလှယ်မရှိတော့တာဟာ ပြည်သူတွေအတွက် နစ်နာမှုတစ်ခုဖြစ်တယ်လို့လည်း ရခိုင်ပြည်နယ်အမျိုးသမီးကွန်ရက်က ဥက္ကဌ ဒေါ်ညိုအေးက ပြောပါတယ်။
“ အခုက ဘယ်လိုပြောမလဲ ရွေးကောက်ပွဲ ဆိုရင် ဒီနေ့က တစ်နှစ်ပြည့်ပြီပေါ့နော်။ ဒီအချိန်မှာ ကျမတို့ဆီမှာ လွတ်တော်ကိုယ်စားလှယ်လည်း မရှိဘူး။ ပြီးတော့ ကျမတို့ နိုင်ငံရဲ့ လွတ် တော်ကြီးကလည်း ရပ်ဆိုင်းထားတယ်။ကျမတို့ဖက်မှာဆိုရင် ပိုပြီးတော့ စိန်ခေါ်မှုတွေ ပိုပြီးတော့ များလာတာပေါ့။ ဘယ်လို စိန်ခေါ်မှုလည်း ဆိုလို့ ရှိရင်တော့ လွတ်တော်ကိုယ် စားလှယ် ရှိစဉ်က ဆိုလို့ရှိရင် သူ့ဒေသအလိုက် ပြောပေးမယ့်သူတွေရှိတယ်။ အခုက စစ်ရှောင်တွေကလည်း နေရပ်မပြန်နိုင်ကြသေးဘူး။ စစ်ရှောင်တွေအတွက် ကျမတို့မှာ ဒေသအလိုက် ပြောပေးမယ့်သူ ကိုယ်စားလှယ်အင်အားတွေတော့ လျော့သွားတယ်လို့ ဆိုရမှာပေါ့နော်။”
ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှု နောက်ကျနေတဲ့ ချင်းပြည်နယ်မှာလည်း စီးပွားရေး၊ ပညာရေး၊ စားဝတ်နေရေး နဲ့ လမ်းပန်းဆက်သွယ်ရေးတွေ တိုးတက်အောင် လုပ်ဆောင်ပေးမယ့် လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ်တွေ မရှိတော့ပါဘူး။ အထူးသဖြင့် တိုက်ပွဲတွေဖြစ်နေချိန် ဒေသခံတွေရဲ့ အခက်အခဲကို လွှတ်တော်မှာ ဖြေရှင်းဆောင်ရွက်တာမျိုး မလုပ်နိုင်တာမို့ ပြည်သူတွေအနေနဲ့ ထွက်ပေါက်ပိတ်နေသလို ဖြစ်နေတယ်လို့ ပလက်ဝဒေသခံတစ်ဦးဖြစ်တဲ့ ဆလိုင်းအောင်မျိုးကပြောပါတယ်။
“လွတ်တော်ကိုယ်စားလှယ်ရှိတော့ ဥပမာပြောရရင် ပြည်သူလူထုတွေရဲ့ လိုအပ်ချက်တွေကို တင်ပြခွင့်ရှိမယ်။ ကျနော်တို့ ဒီမှာ တစ်ခုခု လမ်းတံတား ကျိုးနေတယ်။ ကျနော်တို့ ဒီနေရာက အရေးပေါ် သွာဖို့ လိုတယ်လို့ တင်ပြရင် သူတို့က မဖြစ်ဖြစ်အောင် လွတ်တော်ကိုယ်စား လှယ် တွေက စီမံခန့်ခွဲပြီးတော့ ရအောင်ကို သူတို့က စွမ်းဆောင်ပေးတယ်။ အခုက တင်ပြမယ့် လမ်းပိတ်သလို ဖြစ်နေတယ်။ ဘယ်သူ့ကို တင်ပြရမလည်း ဆိုတာကိုလည်း မသိဘူး။အခုက လိုအပ်ချက်တွေကို ပြောပြလည်း ပြောစရာမလိုဘူး ပြောတဲ့ စကားပဲ နားထောင် အဲလိုမျိုး အနေအထားကိုပဲ တွေ့မြင်နေရတယ်။”
အစိုးကို ထိန်းကျောင်းပေမယ့် လွတ်တော် ကိုယ်စားလှယ်တွေ မရှိတာဟာ ပြည်သူတွေ အတွက် နောက်ထပ် နစ်နာမှုတစ်ခုဖြစ်တယ်လို့ ရန်ကုန်တိုင်းဒေသကြီး ထန်းတပင်မြို့ နယ်က နော်အေဖော ကပြောပါတယ်။
“ ဆုံးရှုံးနစ်နာမှုကတော့ ရှိတာပေါ့နော်။ ကိုယ့်မြို့နယ်မှာ ရှိတဲ့ပြည်သူလူထုကနေပြီးတော့ သူတို့ရဲ့ အခက်အခဲတွေ လိုအပ်ချက်တွေကို အထက်ကိုတင်ပြဖို့ ကြားခံ လွတ်တော် ကိုယ် စားလှယ်မရှိဘူး ဆိုတော့ အခက်အခဲကရှိတာပေါ့နော်။ ဘာဖြစ်လို့လည်း ဆိုတော့ ဒီလွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ်သာ ရှိမယ်ဆိုရင် ဒါဒေသရဲ့ အခက်အခဲတွေကို လာပြီးတော့ ဆင်းကြည့် ပေးတာရှိတယ်လေ။ အခုကတော့ အဲလို မရှိတော့ဘူး ဆိုတော့ ဒေသခံတွေရဲ့ အခက်အခဲ ဘယ်လိုဖြစ်နေတယ်ဆိုတာကို အထက်ကလည်း မသိရဘူးပေါ့နော်။”
ဒါအပြင့် မွန်ပြည်နယ် မော်လမြိုင် ဒေသခံအမျိုးသမီး တစ်ဦးကလည်း ပြည်သူ့တွေရဲ့ ဆန္ဒကို အကောင်အထည်ဖော်ပေးမယ့်လွတ်တော်ကိုယ်စားလှယ်ကို မဲပေးခဲ့ပေမယ် ထင်သလိုဖြစ်ခဲ့သလို ပြည်သူတွေအတွက် အကူအညီမဲ့ ဖြစ်နေတယ်လို့ ပြောပါတယ်။
“လွတ်တော်ကိုယ်စားလှယ်တွေ ရှိခဲ့ရင်တော့ ကိုယ်ဒေသမှာ အဆင်မပြေတာတွေကို တိုင်ကြားလို့ရတယ်။ကိုယ့်ပြည်နယ်မှာ လွတ်တော်ရှိတယ် တိုင်းကြာလို့ရတယ်။ ဖြေရှင်းရမယ့် ပြဿနာ တစ်စုံတစ်ရာရှိရင်လည်း သူတို့နဲ့ သွားပြီး တင်သွင်းတာတို့ ဘာတို့ လုပ်လို့ရတယ်။ အခုကကျတော့ မရှိတဲ့ အခါကျတော့ ကျမတို့ ပြဿနာဖြေရှင်းတဲ့အခါ အထောက်အကူမဖြစ်ဘူး။နောက် ဥပဒေမယ့်သလို အကူအညီမယ့် ဖြစ်သွားတာပေါ့နော် ပြည်သူတွေအတွက် အဲလိုမြင်ပါတယ်။”
အရင် NLD အစိုးရလက်ထက်က ဆောင်ရွက်ခဲ့မှုတွေနဲ့ပါတ်လို့ ထောက်ပြဝေဖန်စရာတွေကို လွှတ်တော် စည်းဝေးပွဲတွေမှာ တင်ပြဆွေးနွေးခဲ့တာတွေရှိခဲ့ပါတယ်။၂၀၂၀ခုနှစ် နိုင်ဝင်ဘာလ ၈ ရက်နေ့က ကျင်းပခဲ့တဲ့ ရွေးကောက်ပွဲမှာ NLD ပါတီက မဲအများစု အနိုင်ရခဲ့ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ မဲစာရင်းမှားယွင်းမှုတွေကြောင့်လို့ဆိုပြီး စစ်တပ်က အာဏာသိမ်းခဲ့တာ အခုဆို ၉လကျော်ရှိနေပါပြီ။
(Unicode )
လှှတျတောျကိုယျစားလှယျတှမေရှိလို့ လူထုနဈနာမှု တခြို့
မွနျမာနိုငျငံမှာ စဈတပျအာဏာသိမျးလိုကျတဲ့ ဖဖေောျဝါရီလ ၁ ရကျနေ့ နောကျပိုငျး လှှတျတောျစနဈ ဖကြျသိမျးခံရပါတယျ။ မဲဆန်ဒနယျထဲကပွညျသူတှရေဲ့ အခကျအခဲတှကေို လှှတျတောျမှာ ကိုယျစားပွု တငျပွ တောငျးဆိုပေးမယ့ျ လှှတျတောျကိုယျစားလှယျတှေ မရှိတာ အခုဆို ၉လကြောျခဲ့ပါပွီ။ လှှတျတောျကိုယျစားလှယျတှေ မရှိတဲ့အတှကျ ပွညျသူတှအေတှကျ ဘယျလောကျ ထိခိုကျ နဈနာပါသလဲ။ ရနျကုနျက လာတဲ့ သတငျးကိုရဲမှနျက တငျပွပေးပါမယျ။
မွနျမာနိုငျငံမှာ ၅ နှဈတဈကွိမျ ကငြျးပတဲ့ ပါတီစုံ ဒီမိုကရစေီအထှထှေရှေေးကောကျပှဲ ကငြျးပခဲ့တာ ဒီနေ့ ၁ နှဈပွည့ျပါတယျ။ ရှေးကောကျပှဲမှာ အနိုငျရထားတဲ့ လှှတျတောျကိုယျစားလှယျတှနေဲ့ ပထမဆုံး လှှတျတောျ စညျးဝေးပှဲလုပျမယ့ျ ဖဖေောျဝါရီလ ၁ ရကျနေ့မှာ စဈတပျက အာဏာသိမျးယူခဲ့ပွီး လှှတျတောျကိုလညျး ဖကြျသိမျးခဲ့ပါတယျ။
ရှေးကောကျခံ လှှတျတောျ ကိုယျစားလှယျတောျတောျမြားမြား ဖမျးဆီးခံရ၊ တခြို့လညျး လှတျမွောကျရာကို ထှကျပွေးနကွေရတဲ့အတှကျ မဲဆန်ဒနယျတှထေဲက ပွညျသူတှရေဲ့ လိုအပျခကြျတှကေို တငျပွပေးမယ့ျ ရှေးကောကျခံ လှတျတောျကိုယျ စားလှယျတှေ မရှိကွတော့ပါဘူး။
ရခိုငျပွညျနယျမှာ ဆိုရငျ ရခိုငျလကျနကျကိုငျ AA အဖှဲ့နဲ့ အစိုးရတပျတို့ တိုကျပှဲတှကွေောင့ျ နရေပျစှန့ျခှာထှကျပွေးနကွေတဲ့ စဈဘေးဒုက်ခသညျတှေ နပွေနျနိုငျဖို့အတှကျ လှှတျတောျမှာ တငျပွပွောဆိုပေးမယ့ျ လှတျတောျကိုယျစားလှယျတှေ မရှိတော့သလို ဒသေဖှံ့ဖွိုးတိုးတကျရေးအတှကျ လုပျပေးမယ့ျ ပွညျသူ့ကိုယျစားပွုလှတျတောျကိုယျစားလှယျမရှိတော့တာဟာ ပွညျသူတှအေတှကျ နဈနာမှုတဈခုဖွဈတယျလို့လညျး ရခိုငျပွညျနယျအမြိုးသမီးကှနျရကျက ဥက်ကဌ ဒေါျညိုအေးက ပွောပါတယျ။
“ အခုက ဘယျလိုပွောမလဲ ရှေးကောကျပှဲ ဆိုရငျ ဒီနေ့က တဈနှဈပွည့ျပွီပေါ့နောျ။ ဒီအခြိနျမှာ ကမြတို့ဆီမှာ လှတျတောျကိုယျစားလှယျလညျး မရှိဘူး။ ပွီးတော့ ကမြတို့ နိုငျငံရဲ့ လှတျ တောျကွီးကလညျး ရပျဆိုငျးထားတယျ။ကမြတို့ဖကျမှာဆိုရငျ ပိုပွီးတော့ စိနျခေါျမှုတှေ ပိုပွီးတော့ မြားလာတာပေါ့။ ဘယျလို စိနျခေါျမှုလညျး ဆိုလို့ ရှိရငျတော့ လှတျတောျကိုယျ စားလှယျ ရှိစဉျက ဆိုလို့ရှိရငျ သူ့ဒသေအလိုကျ ပွောပေးမယ့ျသူတှရှေိတယျ။ အခုက စဈရှောငျတှကေလညျး နရေပျမပွနျနိုငျကွသေးဘူး။ စဈရှောငျတှအေတှကျ ကမြတို့မှာ ဒသေအလိုကျ ပွောပေးမယ့ျသူ ကိုယျစားလှယျအငျအားတှတေော့ လြော့သှားတယျလို့ ဆိုရမှာပေါ့နောျ။”
ဖှံ့ဖွိုးတိုးတကျမှု နောကျကနြတေဲ့ ခငြျးပွညျနယျမှာလညျး စီးပှားရေး၊ ပညာရေး၊ စားဝတျနရေေး နဲ့ လမျးပနျးဆကျသှယျရေးတှေ တိုးတကျအောငျ လုပျဆောငျပေးမယ့ျ လှှတျတောျကိုယျစားလှယျတှေ မရှိတော့ပါဘူး။ အထူးသဖွင့ျ တိုကျပှဲတှဖွေဈနခြေိနျ ဒသေခံတှရေဲ့ အခကျအခဲကို လှှတျတောျမှာ ဖွရှေငျးဆောငျရှကျတာမြိုး မလုပျနိုငျတာမို့ ပွညျသူတှအေနနေဲ့ ထှကျပေါကျပိတျနသေလို ဖွဈနတေယျလို့ ပလကျဝဒသေခံတဈဦးဖွဈတဲ့ ဆလိုငျးအောငျမြိုးကပွောပါတယျ။
“လှတျတောျကိုယျစားလှယျရှိတော့ ဥပမာပွောရရငျ ပွညျသူလူထုတှရေဲ့ လိုအပျခကြျတှကေို တငျပွခှင့ျရှိမယျ။ ကနြောျတို့ ဒီမှာ တဈခုခု လမျးတံတား ကြိုးနတေယျ။ ကနြောျတို့ ဒီနရောက အရေးပေါျ သှာဖို့ လိုတယျလို့ တငျပွရငျ သူတို့က မဖွဈဖွဈအောငျ လှတျတောျကိုယျစား လှယျ တှကေ စီမံခန့ျခှဲပွီးတော့ ရအောငျကို သူတို့က စှမျးဆောငျပေးတယျ။ အခုက တငျပွမယ့ျ လမျးပိတျသလို ဖွဈနတေယျ။ ဘယျသူ့ကို တငျပွရမလညျး ဆိုတာကိုလညျး မသိဘူး။အခုက လိုအပျခကြျတှကေို ပွောပွလညျး ပွောစရာမလိုဘူး ပွောတဲ့ စကားပဲ နားထောငျ အဲလိုမြိုး အနအေထားကိုပဲ တှေ့မွငျနရေတယျ။”
အစိုးကို ထိနျးကြောငျးပမေယ့ျ လှတျတောျ ကိုယျစားလှယျတှေ မရှိတာဟာ ပွညျသူတှေ အတှကျ နောကျထပျ နဈနာမှုတဈခုဖွဈတယျလို့ ရနျကုနျတိုငျးဒသေကွီး ထနျးတပငျမွို့ နယျက နောျအဖေော ကပွောပါတယျ။
“ ဆုံးရှုံးနဈနာမှုကတော့ ရှိတာပေါ့နောျ။ ကိုယ့ျမွို့နယျမှာ ရှိတဲ့ပွညျသူလူထုကနပွေီးတော့ သူတို့ရဲ့ အခကျအခဲတှေ လိုအပျခကြျတှကေို အထကျကိုတငျပွဖို့ ကွားခံ လှတျတောျ ကိုယျ စားလှယျမရှိဘူး ဆိုတော့ အခကျအခဲကရှိတာပေါ့နောျ။ ဘာဖွဈလို့လညျး ဆိုတော့ ဒီလှှတျတောျကိုယျစားလှယျသာ ရှိမယျဆိုရငျ ဒါဒသေရဲ့ အခကျအခဲတှကေို လာပွီးတော့ ဆငျးကွည့ျ ပေးတာရှိတယျလေ။ အခုကတော့ အဲလို မရှိတော့ဘူး ဆိုတော့ ဒသေခံတှရေဲ့ အခကျအခဲ ဘယျလိုဖွဈနတေယျဆိုတာကို အထကျကလညျး မသိရဘူးပေါ့နောျ။”
ဒါအပွင့ျ မှနျပွညျနယျ မောျလမွိုငျ ဒသေခံအမြိုးသမီး တဈဦးကလညျး ပွညျသူ့တှရေဲ့ ဆန်ဒကို အကောငျအထညျဖောျပေးမယ့ျလှတျတောျကိုယျစားလှယျကို မဲပေးခဲ့ပမေယျ ထငျသလိုဖွဈခဲ့သလို ပွညျသူတှအေတှကျ အကူအညီမဲ့ ဖွဈနတေယျလို့ ပွောပါတယျ။
“လှတျတောျကိုယျစားလှယျတှေ ရှိခဲ့ရငျတော့ ကိုယျဒသေမှာ အဆငျမပွတောတှကေို တိုငျကွားလို့ရတယျ။ကိုယ့ျပွညျနယျမှာ လှတျတောျရှိတယျ တိုငျးကွာလို့ရတယျ။ ဖွရှေငျးရမယ့ျ ပွူနာ တဈစုံတဈရာရှိရငျလညျး သူတို့နဲ့ သှားပွီး တငျသှငျးတာတို့ ဘာတို့ လုပျလို့ရတယျ။ အခုကကတြော့ မရှိတဲ့ အခါကတြော့ ကမြတို့ ပွူနာဖွရှေငျးတဲ့အခါ အထောကျအကူမဖွဈဘူး။နောကျ ဥပဒမေယ့ျသလို အကူအညီမယ့ျ ဖွဈသှားတာပေါ့နောျ ပွညျသူတှအေတှကျ အဲလိုမွငျပါတယျ။”
အရငျ NLD အစိုးရလကျထကျက ဆောငျရှကျခဲ့မှုတှနေဲ့ပါတျလို့ ထောကျပွဝဖေနျစရာတှကေို လှှတျတောျ စညျးဝေးပှဲတှမှော တငျပွဆှေးနှေးခဲ့တာတှရှေိခဲ့ပါတယျ။၂၀၂၀ခုနှဈ နိုငျဝငျဘာလ ၈ ရကျနေ့က ကငြျးပခဲ့တဲ့ ရှေးကောကျပှဲမှာ NLD ပါတီက မဲအမြားစု အနိုငျရခဲ့ပါတယျ။ ဒါပမေဲ့ မဲစာရငျးမှားယှငျးမှုတှကွေောင့ျလို့ဆိုပွီး စဈတပျက အာဏာသိမျးခဲ့တာ အခုဆို ၉လကြောျရှိနပေါပွီ။
