အရပ္သားအစိုးရလက္ထက္ၿငိမ္းခ်မ္းေရး အေျခအေနဟာ အေတာ္ေလးကို စိုးရိမ္စရာေကာင္းတဲ့ အေနအထားျဖစ္ေနၿပီလို႔ ႏုိင္ငံေရး အကဲခတ္ေတြက သံုးသပ္ပါတယ္။ တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္ေတြနဲ႔ ျမန္မာစစ္တပ္ၾကား အပစ္ရပ္စဲႏုိင္ဖို႔ ေဖာ္ေဆာင္ေနခ်ိန္မွာပဲ တုိင္းရင္းေဒသအခ်ိဳ႕မွာ တုိင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္ေတြနဲ႔ ျမန္မာ အစိုးရတပ္တို႔ၾကား တုိက္ပြဲေတြ ဆက္တုိက္ျဖစ္ေနတာပါ။ အပစ္မရပ္ရေသးတဲ့ အဖြဲ႔ေတြ ဘက္က ၿငိမ္းခ်မ္းေရးလုပ္ငန္းစဥ္ေတြမွာ တစ္ဆို႔ေနတဲ့အခ်က္ေတြကို ညွိႏိႈင္းရဦးမယ့္ အေနအထား ျဖစ္တယ္လို႔ေျပာသလို အပစ္ရပ္အဖြဲ႔ေတြဘက္ကလည္း အေရးေပၚ အစည္းအေဝးေခၚဖို႔ စီစဥ္ေနပါတယ္။ အေသးစိတ္ မဆုမြန္ စုစည္းတင္ျပထားပါတယ္။
မၾကာခင္ တတိယအၾကိမ္ေျမာက္ ၂၁ရာစု ပင္လံုညီလာခံ က်င္းပေတာ့မယ့္အခ်ိန္မွာပဲ ရွမ္းေျမာက္နဲ႔ ကခ်င္ ေနာက္ ကရင္ျပည္နယ္စတဲ့ တုိင္းရင္းေဒသေတြမွာ ျမန္မာစစ္တပ္နဲ႔ တုိင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္တပ္ေတြနဲ႔ တုိက္ပြဲျပင္းထန္ေနပါတယ္။ အပစ္မရပ္ရေသးတဲ့ တုိင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္အဖြဲ႔ေတြျဖစ္တဲ့ ကခ်င္ KIA လက္နက္ကိုင္တပ္၊ တအာင္းပေလာင္တပ္ေတြနဲ႔ တုိက္ပြဲေတြျဖစ္ေနသလို အပစ္ရပ္လက္မွတ္ထိုးၿပီးသားအဖြဲ႔ျဖစ္တဲ့ RCSS-SSA ေတာင္ပိုင္းတပ္ဖဲြ႔ေတြနဲ႔လည္း ရွမ္းျပည္နယ္ေတာင္ပိုင္း လြယ္လင္နဲ႔ မိုင္းပ်ဥ္းၿမိဳ႕နယ္ေတြအတြင္းမွာ တိုက္ပဲြျဖစ္ေနပါတယ္။
ဒါ့အျပင္ ကရင္ျပည္နယ္၊ လိႈင္းဘဲြ႔ၿမိဳ႕နယ္ မဲသေ၀ါေဒသဘက္နဲ႔ ဟတ္ႀကီး ေရကာတာအနီးမွာ အစိုးရရဲ႕ နယ္ျခားေစာင့္တပ္ BGF တပ္၊ KNU ကရင္အမ်ိဳးသားအစည္းအရံုးကတပ္ နဲ႔ ျမန္မာတပ္မေတာ္တို့ ၃ဖဲြ႔ပူးေပါင္းၿပီး (DKBA) တပ္ေတြ ရွိတဲ့ မဲသေ၀ါေဒသကို လက္နက္ ႀကီးနဲ႕ ပစ္ခတ္ၿပီး ထိုးစစ္ဆင္ေနပါတယ္။ တခ်ိန္တည္းမွာပဲ အပစ္ရပ္လက္မွတ္ထိုးထားၿပီးသား အဖြဲ႔(၈)ဖြဲ႔ဘက္ကလည္း လက္ရွိ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး အေျခအေနနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ဒီသီတင္းပတ္ထဲမွာပဲ အေရးေပၚအစည္းအေဝးေခၚယူဖို႔ျပင္ေနပါတယ္။
အခုလို NLD ဦးေဆာင္တဲ့ အရပ္သားအစိုးရလက္ထက္ စစ္ေရးပဋိပကၡေတြ တင္းမာလာေနတဲ့အေျခအေနဟာ အေတာ္ေလးကို စိုးရိမ္စရာေကာင္းတဲ့ အေနအထားျဖစ္လာေနတယ္လို႔ ျမန္မာ့ၿငိမ္းခ်မ္းေရးေလ့လာအကဲခတ္သူေတြကဆိုပါတယ္။
ကခ်င္ဒီမိုကေရစီပါတီရဲ႕ ဥကၠ႒ ေဒါက္တာတူးဂ်ာကေတာ့ျမန္မာ့ၿငိမ္းခ်မ္းေရးလုပ္ငန္းစဥ္မွာ အဓိက တာဝန္ရွိသူေတြျဖစ္တဲ့ တပ္မေတာ္၊ အစိုးရနဲ႔ တုိင္းရင္းသားလက္နက္ကို္င္ေခါင္းေဆာင္ေတြၾကား ခုိင္မာတဲ့ယံုၾကည္မႈတည္ေဆာက္ႏိုင္ဖို႔နဲ႔ အခုလိုအေျခအေနမွာ အေရးေပၚေတြ႔ဆံုၿပီး ႏို္င္ငံေရးေဆြးေႏြးမႈေတြနဲ႔ အျပန္အလွန္ညိွႏိႈင္းေဆာင္ရြက္ဖို႔လိုအပ္တယ္လို႔ ပါတယ္။
"အဲဒီမွာ ဘာလိုအပ္သလဲဆိုရင္ က်ေနာ္တို႔က ဒါအဓိကတာ၀န္ရွိတဲ့ ပုဂၢိဳလ္ေတြ ၂ ဖက္ ပုဂၢိဳလ္ေတြ ေပ့ါဗ်ာ ရိုးသားေျဖာင့္မတ္မႈ ၊ စိတ္ေကာင္းေစတနာရွိမႈ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး စိတ္ဓါတ္ရွိမႈ ဒါေတြလိုအပ္တယ္။ ဒါေတြရွိမွသာ အျပန္အလွန္ညိွႏိႈင္းတ့ဲအေပၚမွာလည္း အေျဖေကာင္းေတြထြက္လာမယ္။ ယံုၾကည္မႈလည္း ပိုမိုတည္ေဆာက္လာႏိုင္တယ္ ၿပီးတဲ့အခါက်ေတာ့ ဒီလူ ပုဂၢိဳလ္ေတြ အဓိကတာ၀န္ရွိတဲ့ ပုဂၢိဳလ္ေတြက သူတို႔ရဲ႕ စိတ္ေနစိတ္ထားေတြ၊ လုပ္ရပ္ေတြကို ၿငိမ္းခ်မ္းေရးနဲ႔ ကိုက္ညီေအာင္ ၊ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး ပံုစံေပၚေအာင္ ျပဳျပင္ဖို႔ ဒါကအဓိကအက်ဆံုးလို႔ ျမင္တယ္ခင္ဗ်။ ဒါကိုမလုပ္ႏိုင္ဘူးဆိုရင္ေတာ့ သူ႔ရဲ႕စိန္ေခၚမႈေတြ တခုၿပီးတခု ေပၚထြက္လာမယ္ ေနာက္ၿပီးေတာ့ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးလမ္းေၾကာင္းကလည္း ေႏွးေကြးေနဦးမယ္လို႔ က်ေနာ္ယူဆတယ္။ ရပ္တန္႔မသြားသည့္တိုင္ေအာင္ေႏွးေကြးသြားတယ္ဆိုရင္လည္း မေကာင္းပါဘူး။ အဲဒီေတာ့ သက္ဆိုင္ရာ ပုဂၢိဳလ္ေတြအေနနဲ႔ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးေတြလုပ္ၿပီးေတာ့ ညိွညိွႏိႈင္းႏိႈင္းလုပ္မွ သြားႏိုင္မယ္လို႔ ယူဆပါတယ္။"
အခုရက္ပိုင္းအတြင္း ရွမ္းျပည္နယ္ေျမာက္ပိုင္းဘက္ ေက်ာက္မဲ ၿမိဳ႕နယ္အတြင္း တုိက္ပြဲေတြက အေတာ္ေလးျပင္းထန္ေနတဲ့အတြက္ စစ္ေျပးဒုကၡသည္ေထာင္နဲ႔ခ်ီ ထြက္ေျပးေနၾကရပါတယ္။ ရွမ္းျပည္နယ္လႊတ္ေတာ္ရဲ႕ ေက်ာက္မဲၿမိဳ႕နယ္က ျပည္နယ္ လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္ျဖစ္တဲ့ စိုင္းထြန္းဝင္းက ႏွစ္ဘက္တုိက္ပြဲေတြအျမန္ဆံုးရပ္ေပးဖို႔ ေမတၱာရပ္ခံပါတယ္။
"တိုက္ပြဲကေတာ့ မေနကထိကို ထပ္ျဖစ္ေနေသးတယ္။ TNLAေတြနဲ႔ တပ္မေတာ္နဲ႔ ျဖစ္ေနတာေပါ့ အၾကံျပဳခ်င္တာကေတာ့ ၂၁ ပင္လံုက်င္းပဖို႔ရွိေနတဲ့အခ်ိန္မွာ ဘယ္တပ္ဖြဲ႔ အဖြဲ႔အစည္းမဆိုေပါ့ေလ ဒီဟာနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးကို အဓိက ၾကည့္ရႈေစခ်င္တာေပါ့ေလ။"
အခုလို ႏိုင္ငံတဝွမ္းမွာ အၾကမ္းဖက္ပဋိပကၡေၾကာင့္ အိမ္နီးခ်င္းႏိုင္ငံဘက္ျခမ္း ဒုကၡသည္ေတြ သိန္းခ်ီေျပးရတာ ျပည္တြင္းမွာပဲ စစ္ေၾကာင့္ေျပးရတာစတဲ့ ေထာင္ခ်ီတဲ့ ဒုကၡသည္ေတြရဲ႕ အေနအထား၊ ျပည္သူလူထုရဲ႕ လံုျခံဳေရးက အာမခံခ်က္မေပးႏုိင္တဲ့ အခုလက္ရွိျမန္မာ့ၿငိမ္းခ်မ္းေရး အေျခအေနဟာ အေတာ္ေလးကို စိုးရိမ္စရာေကာင္းတဲ့အေနအထားျဖစ္ေနၿပီလည္း လူ႔အခြင့္အေရးေရွ႕ေနၾကီး ဦးသိန္းသန္းဦးက သံုးသပ္ပါတယ္။
"တစ္အခ်က္ လက္ရွိအေျခအေနက ေတာ္ေတာ္ဆိုးတယ္လို႔ ေျပာရမွာပဲ။ ဒါအေတာ္ဆိုးတယ္လို႔ ေျပာတာေတာင္မွ လက္ရွိအေျခအေနလို႔ ေျပာရင္ ဒါအခုက အရပ္သားအစိုးရျဖစ္ေနၿပီ၊ အရပ္သားအစိုးရမဟုတ္တဲ့ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးသိန္းစိန္လက္ထပ္တုန္းကလည္း သမၼတက အပစ္ရပ္တယ္ ၊ တပ္က အပစ္မရပ္ဘူးေလ။ တိုက္ပြဲေတြက ဆက္ျဖစ္ေနတယ္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးေတြက ေဆြးေႏြးေနတယ္ အဲဒီအေနအထားကို ျဖစ္ခဲ့တာ။ အခုလည္း ျဖစ္တဲ့အေျခအေနေတြက လက္မွတ္မထိုးတဲ့ အဖြဲ႔ေတြေရာ RCSS ေတြနဲ႔လည္း ျပႆနာေတြရွိတယ္။ ဘာေၾကာင့္လဲလို႔ေတာ့မသိဘူးေပါ့ေနာ္ အမ်ိဳးသားအဆင့္ေဆြးေႏြးပြဲေတြ ဟိုေနရာမလုပ္ရဘူး ဒီအဟန္႔အတားေတြျဖစ္ေနေတာ့ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးက ေတာ္ေတာ္အလွမ္းေ၀းေနတယ္လို႔ လက္ရွိအေျခအေနအရ ေျပာရမွာေပါ့ေနာ္။ ဒီၿငိမ္းခ်မ္းေရးကို ေဆြးေႏြးတဲ့လမ္းမွ မလုပ္ရင္ ဘယ္လမ္းနဲ႔မွ သြားစရာမရွိဘူး။ လက္နက္ကိုင္တိုက္လာတာ ႏွစ္ ၆၀ ေက်ာ္ေနၿပီေလ။ စစ္တပ္ကလည္း လက္နက္ကိုင္တဲ့လူကို အကုန္ျပဳတ္ေအာင္မေခ်မႈန္းႏိုင္ဘူး။ ပိုတိုးေတာင္လာေသးတယ္။ အဲလိုပဲ တဖက္က လက္နက္ကိုင္အင္အားစုေတြလည္း သူတို႔ ႏိုင္ေအာင္မတိုက္ႏိုင္ဘူး ဒီစစ္ပြဲအေျဖမထြက္ဘူး။"
မၾကာခင္က်င္းပႏုိင္ေျခရွိတဲ့ တတိယအၾကိမ္ ၂၁ရာစုပင္လံုညီလာခံကို အပစ္ရပ္ၿပီးသားအဖြဲ႔တခ်ိဳ႕ဘက္က တက္ေရာက္ဖို႔ မေသခ်ာေတာ့သလို ဇန္နဝါရီလ ေနာက္ဆံုးပတ္မွာ က်င္းပမယ္လို႔ေၾကညာထားတဲ့ ၂၁ရာစုပင္လံုညီလာခံက်င္းပႏိုင္ေရးကလည္း မေရမရာအေျခအေနမွာရွိေနတယ္ဆိုတဲ့သတင္းေတြထြက္ေပၚေနပါတယ္။
