{{Zawgyi/Unicode}}
မြန်မာနိုင်ငံတဝန်းမှာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်မှုတွေ တိုးလာပြီး လူနာတွေကို ကုသရေးအတွက် အောက်ဆီဂျင် မလုံလောက်မှုနဲ့ ရင်ဆိုင်နေရတာနဲ့ အတူ သေဆုံးသူတွေ တိုးလာနေတာကြောင့် အလျင်မီအောင် သင်္ဂြ ိုဟ်ဖို့ စီစဉ်နေကြရကြောင်း အကူအညီပေးရေး အဖွဲ့တွေက ပြောပါတယ်။ တချိန်တည်းမှာဘဲ Covid-19 ရောဂါ လက္ခဏာပြတဲ့ လူနာတွေရဲ့ မိသားစုဝင်တွေလည်း အောက်ဆီဂျင်ရရေးအတွက် ဆက်ပြီး ကြိုးစားနေကြရပါတယ်။ AP နဲ့ AFP သတင်းဆောင်းပါးတွေကို အခြေခံပြီး မသိင်္ဂ ီထိုက် စုစည်းတင်ပြပေးပါမယ်။
ရန်ကုန်မြို့ ရေဝေး သုသာန်က မီသင်္ဂြ ိုဟ်စက် ၃ လုံးနဲ့ မနက် ၈ နာရီကနေ ညနေ ၅ နာရီ အထိ သေဆုံးသူတွေကို ဆက်တိုက် သင်္ဂြ ိုဟ်ပေးနေရတယ်လို့ ရေဝေး သုသာန် တာဝန်ရှိသူ တဦးက ပြောပါတယ်။ စစ်ကောင်စီက နိုင်ငံတွင်း Covid-19 အရေး ကိုင်တွယ်မှုနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ဝေဖန်မခံတာကြောင့် သူ့နာမည်ကိုတော့ မဖော်ပြဖို့ အဲဒီ တာဝန်ရှိသူက ပြောပါတယ်။ ရန်ကုန်မြို့ခံ ကိုသန်းဇော်ဝင်း ကတော့ ညီမဖြစ်သူကို လောလောလတ်လတ် ဆုံးရှုံးလိုက်ရသူပါ။
"၃ ရက်ဘဲ ရှိသေးတယ်။ ပထမနေ့က သူက မူးတယ် မူးတယ် ဆိုပြီးတော့ Pressure ကျလို့ပေါ့။ မူးတယ် မူးတယ် ဆိုပြီးတော့ ဆေးတွေ ထိုးတယ် ဆေးတွေ သွင်းတယ်ပေါ့။ ဆေးလေး စားပြီး နေတယ်ပေါ့။ ဒီ အောက်ဆီဂျင်လေး ရှုနေတယ်ပေါ့။ မနေ့က တရက်ပေါ့။ မနေ့က တရက်ကလည်း တော်တော် ခံစားလိုက်ရတာပေါ့။ သူက ကြပ်လို့။ အရင်ကတော့ ဘာရောဂါ အခံမှ မရှိဘူး။ အဲဒါ ဒီမနက်ကျမှ တန်းစီရင်း တန်းလန်နဲ့ အိမ်မှာ ကျနော့် တူ တယောက်က အိုးကြီး တလုံးပေးထားတာ။ အဲဒါ အခု ကုန်တော့မယ် ကုန်တော့မယ် ပြောနေရင်းနဲ့ အခု ဆုံးသွားတာ။ အောက်ဆီဂျင်လည်း ကုန်သွားတာကိုး"
Covid-19 အတည်ပြု လူနာသေဆုံးခဲ့ရင် အရပ်ဘက် အကူအညီပေးရေး အဖွဲ့တွေက ကူညီဆောင်ရွက်ခွင့်ကို အာဏာပိုင်တို့က တားမြစ်ထားတာပါ။ အခု အရပ်ဘက် အကူအညီပေးရေး အဖွဲ့တွေက ကူညီပေးနေတဲ့ နာရေးတွေမှာ အများစုက အောက်ဆီဂျင် ပြတ်လပ်မှုကြောင့် သေဆုံးရသူတွေလို့ ပြောပါတယ်။ Covid-19 ရောဂါ လက္ခဏာတွေ ပြသူတွေနဲ့ Covid-19 ရောဂါ ဖြစ်ပေမယ့် ဆေးရုံတက်ခွင့် မရသူတွေ အောက်ဆီဂျင်သုံးပြီး အိမ်မှာ ကုသနေကြတာပါ။ အောက်ဆီဂျင်သာ ရရင် အဆင်ပြေမှာဘဲလို့ ရန်ကုန်မြို့ခံ ကိုသန်းဇော်ဝင်း က ပြောပါတယ်။
" အောက်ဆီဂျင်သာ ရမယ်ဆိုရင်တော့ သေစရာ အကြောင်း မရှိဘူးပေါ့နော်။ အောက်ဆီဂျင်က အခုဟာ ကျနော်တို့က ပိုက်ဆံ ၁ သိန်းတန်တာကို ၂ သိန်းခွဲ ပေးလည်း မရဘူး။ ၂ သိန်း တန်တာကို ၄ သိန်းပေးလည်း မရဘူး။ ဝယ်ပြီးတော့ ဒီအောက်ဆီဂျင်ကြီး ရှုလိုက်လို့ ဒါကုန်သွားရင်လည်း ပြန်ဖြည့်ဖို့က အဆင်မပြေဘူး။ အဲလို ဖြစ်ကုန်တာ"
ပြီးခဲ့တဲ့ သီတင်းပတ်တွေက စလို့ နိုင်ငံတဝန်းမှာ အောက်ဆီဂျင်ရရှိရေး တန်းစီ စောင့်ဆိုင်း ဝယ်ယူနေကြရပါတယ်။ အောက်ဆီဂျင် အလုံအလောက် မရသလို အောက်ဆီဂျင် သိုလှောင်တဲ့ အိုးတွေလည်း ပြတ်လပ်နေတာပါ။ အောက်ဆီဂျင် ရရှိရေး လာပြီး တန်းစီ စောင့်ဆိုင်းနေတဲ့ ရန်ကုန်မြို့ခံ ကိုရဲကျော်မိုး က အခုလို ပြောပါတယ်။
"ကျနော် မအိပ်ဘဲနဲ့ ၃း၁၅ - ၃း၂၀ လောက်မှာ။ ဟိုကောင်တွေကိုလည်း ရှောင်ရသေးတယ်ဗျ။ ဘာဖြစ်လို့လဲ ဆိုတော့ ကျနော်တို့ မာရှယ်လော ထုတ်ထားတာကိုး။ သူတို့နဲ့ တွေ့မှာလည်း စိုးရိမ်ရ သေးတယ်။ အဲတော့ ၃ နာရီ ကျော်ကျော်လောက်မှာ ထွက်လာတာပေါ့။ ၃း၃၀ လောက် ဒီရောက်တယ်ပေါ့။ ကျနော်က နံပတ် ၁၅။ ကျနော့်ရှေ့မှာ စီနေတဲ့သူ အများကြီး ရှိသေးတယ်"
မြန်မာနိုင်ငံအတွက် နိုင်ငံတကာ အသိုင်းအဝိုင်းက အရေးပေါ် အကူအညီ မပေးရင် သေဆုံးမှု တိုးလာနိုင်ကြောင်း ကုလသမဂ္ဂရဲ့ မြန်မာဆိုင်ရာ လူ့အခွင့်အရေး အထူးကိုယ်စားလှယ် Tom Andrews က ဗုဒ္ဓဟူေးန့မှာ သတိပေးထားပါတယ်။ စစ်အာဏာသိမ်းပြီးနောက်ပိုင်း နိုင်ငံရဲ့ ကျန်းမာရေး စောင့်ရှောက်မှုကလည်း ပုံမှန် မလည်ပတ်နိုင် ဖြစ်နေတာပါ။ ရန်ကုန်မြို့ခံ ကိုရဲဝင်းထွဋ် က အခုလို ပြောပါတယ်။
"ဘာဖြစ်လို့လဲ ဆိုတော့သူတို့ရဲ့ ထိန်းချုပ်မှု၊ သူတို့ရဲ့ အသိပေးမှု၊ နောက် သူတို့ လုပ်ကိုင်ပုံတွေက မှားနေတာကိုး။ တလွဲ ဖြစ်နေတာကိုး။ အကုန်လုံး ဒီထက် ဆိုးဖို့ဘဲ ရှိတယ်။ ကျော်လွှားဖို့ မရှိဘူး။ ဘာဖြစ်လို့လဲ ဆိုတော့ လွန်ခဲ့တဲ့ ၂ ရက် ၃ ရက်က ရေဝေး သုသာန်မှာ ၃၇ လောင်း၊ နောက် ၂ ရက် နေတဲ့ အခါမှာ ၂၅၀ ဆိုတော့ ကျနော်တို့ First wave တွေ Second Wave တွေ တုန်းကထက် ၃-၄-၅ ဆလောက် ရှိတယ်"
မီးသင်္ဂြ ိုဟ်မှုနဲ့ မြေမြုပ် သင်္ဂြ ိုဟ်မှု အရေအတွက်ကိုတော့ ရန်ကုန် မြို့တော် တာဝန်ရှိသူတွေက တရားဝင် မထုတ်ပြန်ပါဘူး။ ဒါပေမယ့် အကူအညီပေးနေသူတွေနဲ့ လူမှုကွန်ရက် ပေါ်မှာ ခန့်မှန်း ပြောဆိုချက်တွေ အရတော့ ရေဝေး သုသာန်မှာ နေ့စဉ် သေဆုံးသူ ရုပ်အလောင်း ၁၀၀ ကျော်လောက် သင်္ဂြ ိုဟ် နေရတာကနေ ဗုဒ္ဓဟူးနေ့မှာတော့ ၂၀၀ ကျော်ထိ ရှိခဲ့တယ်လို့ ပြောဆိုကြပါတယ်။ ရန်ကုန်မြို့က တခြား သုသာန်တွေမှာလည်း သင်္ဂြ ိုဟ်ပေးရတဲ့ အရေအတွက် ပုံမှန်ထက် ပိုများနေပါတယ်။ သေဆုံးသူတွေကို သင်္ဂြ ိုဟ်ရေးအတွက် သုသာန်ကို သယ်ယူဖို့ အရေးပေါ်ကား ရဖု့ိကလည်း အခက်အခဲ ဖြစ်လာနေကြောင်း အမည်မဖော်လိုတဲ့ အကူအညီပေးနေသူတွေက ပြောပါတယ်။
............................................
{{Unicode}}
မွနျမာနိုငျငံတဝနျးမှာ ကိုရိုနာဗိုငျးရပျဈ ကူးစကျမှုတှေ တိုးလာပွီး လူနာတှကေို ကုသရေးအတှကျ အောကျဆီဂငြျ မလုံလောကျမှုနဲ့ ရငျဆိုငျနရေတာနဲ့ အတူ သဆေုံးသူတှေ တိုးလာနတောကွောင့ျ အလငြျမီအောငျ သငျ်ဂွ ိုဟျဖို့ စီစဉျနကွေရကွောငျး အကူအညီပေးရေး အဖှဲ့တှကေ ပွောပါတယျ။ တခြိနျတညျးမှာဘဲ Covid-19 ရောဂါ လက်ခဏာပွတဲ့ လူနာတှရေဲ့ မိသားစုဝငျတှလေညျး အောကျဆီဂငြျရရေးအတှကျ ဆကျပွီး ကွိုးစားနကွေရပါတယျ။ AP နဲ့ AFP သတငျးဆောငျးပါးတှကေို အခွခေံပွီး မသိငျ်ဂ ီထိုကျ စုစညျးတငျပွပေးပါမယျ။
ရနျကုနျမွို့ ရဝေေး သုသာနျက မီသငျ်ဂွ ိုဟျစကျ ၃ လုံးနဲ့ မနကျ ၈ နာရီကနေ ညနေ ၅ နာရီ အထိ သဆေုံးသူတှကေို ဆကျတိုကျ သငျ်ဂွ ိုဟျပေးနရေတယျလို့ ရဝေေး သုသာနျ တာဝနျရှိသူ တဦးက ပွောပါတယျ။ စဈကောငျစီက နိုငျငံတှငျး Covid-19 အရေး ကိုငျတှယျမှုနဲ့ ပတျသကျပွီး ဝဖေနျမခံတာကွောင့ျ သူ့နာမညျကိုတော့ မဖောျပွဖို့ အဲဒီ တာဝနျရှိသူက ပွောပါတယျ။ ရနျကုနျမွို့ခံ ကိုသနျးဇောျဝငျး ကတော့ ညီမဖွဈသူကို လောလောလတျလတျ ဆုံးရှုံးလိုကျရသူပါ။
"၃ ရကျဘဲ ရှိသေးတယျ။ ပထမနေ့က သူက မူးတယျ မူးတယျ ဆိုပွီးတော့ Pressure ကလြို့ပေါ့။ မူးတယျ မူးတယျ ဆိုပွီးတော့ ဆေးတှေ ထိုးတယျ ဆေးတှေ သှငျးတယျပေါ့။ ဆေးလေး စားပွီး နတေယျပေါ့။ ဒီ အောကျဆီဂငြျလေး ရှုနတေယျပေါ့။ မနေ့က တရကျပေါ့။ မနေ့က တရကျကလညျး တောျတောျ ခံစားလိုကျရတာပေါ့။ သူက ကွပျလို့။ အရငျကတော့ ဘာရောဂါ အခံမှ မရှိဘူး။ အဲဒါ ဒီမနကျကမြှ တနျးစီရငျး တနျးလနျနဲ့ အိမျမှာ ကနြော့ျ တူ တယောကျက အိုးကွီး တလုံးပေးထားတာ။ အဲဒါ အခု ကုနျတော့မယျ ကုနျတော့မယျ ပွောနရေငျးနဲ့ အခု ဆုံးသှားတာ။ အောကျဆီဂငြျလညျး ကုနျသှားတာကိုး"
Covid-19 အတညျပွု လူနာသဆေုံးခဲ့ရငျ အရပျဘကျ အကူအညီပေးရေး အဖှဲ့တှကေ ကူညီဆောငျရှကျခှင့ျကို အာဏာပိုငျတို့က တားမွဈထားတာပါ။ အခု အရပျဘကျ အကူအညီပေးရေး အဖှဲ့တှကေ ကူညီပေးနတေဲ့ နာရေးတှမှော အမြားစုက အောကျဆီဂငြျ ပွတျလပျမှုကွောင့ျ သဆေုံးရသူတှလေို့ ပွောပါတယျ။ Covid-19 ရောဂါ လက်ခဏာတှေ ပွသူတှနေဲ့ Covid-19 ရောဂါ ဖွဈပမေယ့ျ ဆေးရုံတကျခှင့ျ မရသူတှေ အောကျဆီဂငြျသုံးပွီး အိမျမှာ ကုသနကွေတာပါ။ အောကျဆီဂငြျသာ ရရငျ အဆငျပွမှောဘဲလို့ ရနျကုနျမွို့ခံ ကိုသနျးဇောျဝငျး က ပွောပါတယျ။
" အောကျဆီဂငြျသာ ရမယျဆိုရငျတော့ သစေရာ အကွောငျး မရှိဘူးပေါ့နောျ။ အောကျဆီဂငြျက အခုဟာ ကနြောျတို့က ပိုကျဆံ ၁ သိနျးတနျတာကို ၂ သိနျးခှဲ ပေးလညျး မရဘူး။ ၂ သိနျး တနျတာကို ၄ သိနျးပေးလညျး မရဘူး။ ဝယျပွီးတော့ ဒီအောကျဆီဂငြျကွီး ရှုလိုကျလို့ ဒါကုနျသှားရငျလညျး ပွနျဖွည့ျဖို့က အဆငျမပွဘေူး။ အဲလို ဖွဈကုနျတာ"
ပွီးခဲ့တဲ့ သီတငျးပတျတှကေ စလို့ နိုငျငံတဝနျးမှာ အောကျဆီဂငြျရရှိရေး တနျးစီ စောင့ျဆိုငျး ဝယျယူနကွေရပါတယျ။ အောကျဆီဂငြျ အလုံအလောကျ မရသလို အောကျဆီဂငြျ သိုလှောငျတဲ့ အိုးတှလေညျး ပွတျလပျနတောပါ။ အောကျဆီဂငြျ ရရှိရေး လာပွီး တနျးစီ စောင့ျဆိုငျးနတေဲ့ ရနျကုနျမွို့ခံ ကိုရဲကြောျမိုး က အခုလို ပွောပါတယျ။
"ကနြောျ မအိပျဘဲနဲ့ ၃း၁၅ - ၃း၂၀ လောကျမှာ။ ဟိုကောငျတှကေိုလညျး ရှောငျရသေးတယျဗြ။ ဘာဖွဈလို့လဲ ဆိုတော့ ကနြောျတို့ မာရှယျလော ထုတျထားတာကိုး။ သူတို့နဲ့ တှေ့မှာလညျး စိုးရိမျရ သေးတယျ။ အဲတော့ ၃ နာရီ ကြောျကြောျလောကျမှာ ထှကျလာတာပေါ့။ ၃း၃၀ လောကျ ဒီရောကျတယျပေါ့။ ကနြောျက နံပတျ ၁၅။ ကနြော့ျရှေ့မှာ စီနတေဲ့သူ အမြားကွီး ရှိသေးတယျ"
မွနျမာနိုငျငံအတှကျ နိုငျငံတကာ အသိုငျးအဝိုငျးက အရေးပေါျ အကူအညီ မပေးရငျ သဆေုံးမှု တိုးလာနိုငျကွောငျး ကုလသမဂ်ဂရဲ့ မွနျမာဆိုငျရာ လူ့အခှင့ျအရေး အထူးကိုယျစားလှယျ Tom Andrews က ဗုဒ်ဓဟူေးန့မှာ သတိပေးထားပါတယျ။ စဈအာဏာသိမျးပွီးနောကျပိုငျး နိုငျငံရဲ့ ကနြျးမာရေး စောင့ျရှောကျမှုကလညျး ပုံမှနျ မလညျပတျနိုငျ ဖွဈနတောပါ။ ရနျကုနျမွို့ခံ ကိုရဲဝငျးထှဋျ က အခုလို ပွောပါတယျ။
"ဘာဖွဈလို့လဲ ဆိုတော့သူတို့ရဲ့ ထိနျးခြုပျမှု၊ သူတို့ရဲ့ အသိပေးမှု၊ နောကျ သူတို့ လုပျကိုငျပုံတှကေ မှားနတောကိုး။ တလှဲ ဖွဈနတောကိုး။ အကုနျလုံး ဒီထကျ ဆိုးဖို့ဘဲ ရှိတယျ။ ကြောျလှှားဖို့ မရှိဘူး။ ဘာဖွဈလို့လဲ ဆိုတော့ လှနျခဲ့တဲ့ ၂ ရကျ ၃ ရကျက ရဝေေး သုသာနျမှာ ၃၇ လောငျး၊ နောကျ ၂ ရကျ နတေဲ့ အခါမှာ ၂၅၀ ဆိုတော့ ကနြောျတို့ First wave တှေ Second Wave တှေ တုနျးကထကျ ၃-၄-၅ ဆလောကျ ရှိတယျ"
မီးသငျ်ဂွ ိုဟျမှုနဲ့ မွမွေုပျ သငျ်ဂွ ိုဟျမှု အရအေတှကျကိုတော့ ရနျကုနျ မွို့တောျ တာဝနျရှိသူတှကေ တရားဝငျ မထုတျပွနျပါဘူး။ ဒါပမေယ့ျ အကူအညီပေးနသေူတှနေဲ့ လူမှုကှနျရကျ ပေါျမှာ ခန့ျမှနျး ပွောဆိုခကြျတှေ အရတော့ ရဝေေး သုသာနျမှာ နေ့စဉျ သဆေုံးသူ ရုပျအလောငျး ၁၀၀ ကြောျလောကျ သငျ်ဂွ ိုဟျ နရေတာကနေ ဗုဒ်ဓဟူးနေ့မှာတော့ ၂၀၀ ကြောျထိ ရှိခဲ့တယျလို့ ပွောဆိုကွပါတယျ။ ရနျကုနျမွို့က တခွား သုသာနျတှမှောလညျး သငျ်ဂွ ိုဟျပေးရတဲ့ အရအေတှကျ ပုံမှနျထကျ ပိုမြားနပေါတယျ။ သဆေုံးသူတှကေို သငျ်ဂွ ိုဟျရေးအတှကျ သုသာနျကို သယျယူဖို့ အရေးပေါျကား ရဖု့ိကလညျး အခကျအခဲ ဖွဈလာနကွေောငျး အမညျမဖောျလိုတဲ့ အကူအညီပေးနသေူတှကေ ပွောပါတယျ။
