[Zawgyi/Unicode]
ဒီမိုကရေစီအသွင်ကူးပြောင်းပြီး အရပ်သားအစိုးရ တက်လာပေမယ့်လည်း မြန်မာနိုင်ငံတွင်း လူ့အခွင့်အရေးအခြေအနေတွေ အထူးသဖြင့် လူနည်းစု လူမျိုးအခွင့်အရေးတွေနဲ့ပတ်သက်လို့ စိုးရိမ်စရာတွေ ရှိနေသေးတယ်လို့ နိုင်ငံတကာက ဝေဖန်ခဲ့ကြပါတယ်။ ကုလသမဂ္ဂလူ့အခွင့်အရေးကောင်စီရဲ့ နိုင်ငံအလိုက်လူ့အခွင့်အရေး အခြေအနေ ပုံမှန်သုံးသပ်ဆွေးနွေးပွဲ UPR လုပ်ငန်းစဉ်မှာ မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ လူ့အခွင့်အရေးနဲ့ ပတ်သက်လို့ ဒီကနေ့ သုံးသပ်ဆွေးနွေးခဲ့ကြတာဖြစ်ပြီး နိုင်ငံတကာရဲ့ စိုးရိမ်မှုတွေကိုလည်းတွေ့ရပါတယ်။
မြန်မာနိုင်ငံဘက်ကတော့ ရှေ့နေချုပ်ဦးထွန်းထွန်းဦး ဦးဆောင်တဲ့ အဖွဲ့က နေပြည်တော်ကနေတဆင့် အွန်လိုင်းကနေ ဆွေးနွေးခဲ့ရာမှာ မြန်မာဝန်ကြီးဌာနတော်တော်များများက သက်ဆိုင်ရာဌာနအလိုက် လူ့အခွင့်အရေး ဦးစားပေးဆောင်ရွက်ချက်တွေကို ရှင်းလင်းခဲ့ကြပါတယ်။ အဲဒီနောက်မှာတော့ ကုလသမဂ္ဂအဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံအသီးသီးက ပြန်လည်ဆွေးနွေးရာမှာ မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ လူ့အခွင့်အရေး တိုးတက်ကောင်းမွန်အောင် ကြိုးပမ်းမှုကို အသိအမှတ်ပြုပေမယ့် စိုးရိမ်စရာအခြေအနေတွေကိုလည်း ထောက်ပြကြပါတယ်။ တိုက်ပွဲတွေရှိနေတဲ့ ချင်း၊ ကချင်၊ ရခိုင်နဲ့ ရှမ်းပြည်နယ်က အရပ်သားတွေ ရင်ဆိုင်ရတဲ့အခြေအနေတွေအပေါ် စိုးရိမ်တယ်လို့ ဗြိတိသျှကိုယ်စားလှယ်က ပြောခဲ့ပါတယ်။
ချင်း၊ ကချင်၊ ရခိုင်နဲ့ ရှမ်းပြည်နယ်က ပဋိပက္ခအခြေအနေအတွင်း အရပ်သားတွေ ထိခိုက်ခံစားရမှုတွေအတွက် စိုးရိမ်ပါတယ်လို့ ယူကေကိုယ်စားလှယ်က ပြောတာပါ။ ဒါ့အပြင် လူ့အခွင့်အရေးချိုးဖောက်မှုမှာ တာဝန်ရှိသေူတွကို အရေးယူပေးဖို့ ပဋိပက္ခနယ်မြေတွေကို လူသားချင်းစာနာကူညီမှုတွေ အပြည့်အဝပေးနိုင်ဖို့ လိုအပ်ချက်တွေကိုလည်းထောက်ပြပါတယ်။ ပြီးခဲ့တဲ့ရွေးကောက်ပွဲအတွင်း ပဋိပက္ခဒေသက ရိုဟင်ဂျာတွေ ဖယ်ကျဉ်ခံရတဲ့အခြေအနေအပေါ် စိုးရိမ်ချက်ကိုလည်း ပြောခဲ့ပါတယ်။ အမေရိကန်ကိုယ်စားလှယ်ဘက်ကလည်း ရိုဟင်ဂျာလူနည်းစု အခွင့်အရေးတွေကို ကန့်သတ်ထားတဲ့ ဥပဒေတွေကို ပယ်ဖျက်ဖို့နဲ့ ပြီးခဲ့တဲ့လူ့အခွင့်အရေး ချိုးဖောက်မှုတွေမှာ ပါခဲ့တဲ့ လုံခြုံရေးတာဝန်ရှိသူတွေကို အရေးယူဖို့ လိုအပ်ချက်တွေကို ထောက်ပြခဲ့ပါတယ်။ မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ ၁၉၈၂ ခုနှစ် နိုင်ငံသားဖြစ်မှု ဥပဒေကို ပြန်လည်သုံးသပ်ပြင်ဆင်ဖို့ တိုက်တွန်းကြတာလည်း ရှိပါတယ်။
ဒါ့အပြင် မြန်မာနိုင်ငံတွင်း လူကုန်ကူးမှု တားဆီးရေးကို ထိထိရောက်ရောက်ဆောင်ရွက်ဖို့ နိုင်ငံအတော်များများက တိုက်တွန်းကြတာလည်းတွေ့ရပါတယ်။ မြန်မာတာဝန်ရှိသူတွေဘက်ကတော့ တိုင်းရင်းသားဒေသတွေက အခြေအနေတွေနဲ့ ရိုဟင်ဂျာအရေးနဲ့ပတ်သက်လို့ ဆောင်ရွက်ချက်တွေကို ပြန်လည်တုံ့ပြန်ဖြေရှင်းတာ တွေ့ရပါတယ်။ လူ့အခွင့်အရေးချိုးဖောက်မှုတွေအပေါ် အချက်အလက်ခိုင်ခိုင်မာမာနဲ့ တိုင်ကြားလာရင် တုံ့ပြန်ကိုင်တွယ်ခဲ့သလို လုံခြုံရေးတာဝန်ရှိသူတွေ အပြစ်ကျူးလွန်မှုအပေါ်မှာလည်း ခုံရုံးဖွဲ့အရေးယူတာတွေရှိခဲ့ပါတယ်လို့ ပြောပါတယ်။ ရိုဟင်ဂျာဆိုတဲ့ အသုံးအနှုန်းကိုတော့ မြန်မာအစိုးရက လက်ခံသုံးနှုန်းတာ မရှိပါဘူး။
[Unicode Version]
UPR မွနျမာဆှေးနှေးပှဲ လူနညျးစုဒသေလူ့အခှင့ျအရေး နိုငျငံတကာထောကျပွ
ဒီမိုကရစေီအသှငျကူးပွောငျးပွီး အရပျသားအစိုးရ တကျလာပမေယ့ျလညျး မွနျမာနိုငျငံတှငျး လူ့အခှင့ျအရေးအခွအေနတှေေ အထူးသဖွင့ျ လူနညျးစု လူမြိုးအခှင့ျအရေးတှနေဲ့ပတျသကျလို့ စိုးရိမျစရာတှေ ရှိနသေေးတယျလို့ နိုငျငံတကာက ဝဖေနျခဲ့ကွပါတယျ။ ကုလသမဂ်ဂလူ့အခှင့ျအရေးကောငျစီရဲ့ နိုငျငံအလိုကျလူ့အခှင့ျအရေး အခွအေနေ ပုံမှနျသုံးသပျဆှေးနှေးပှဲ UPR လုပျငနျးစဉျမှာ မွနျမာနိုငျငံရဲ့ လူ့အခှင့ျအရေးနဲ့ ပတျသကျလို့ ဒီကနေ့ သုံးသပျဆှေးနှေးခဲ့ကွတာဖွဈပွီး နိုငျငံတကာရဲ့ စိုးရိမျမှုတှကေိုလညျးတှေ့ရပါတယျ။
မွနျမာနိုငျငံဘကျကတော့ ရှေ့နခြေုပျဦးထှနျးထှနျးဦး ဦးဆောငျတဲ့ အဖှဲ့က နပွေညျတောျကနတေဆင့ျ အှနျလိုငျးကနေ ဆှေးနှေးခဲ့ရာမှာ မွနျမာဝနျကွီးဌာနတောျတောျမြားမြားက သကျဆိုငျရာဌာနအလိုကျ လူ့အခှင့ျအရေး ဦးစားပေးဆောငျရှကျခကြျတှကေို ရှငျးလငျးခဲ့ကွပါတယျ။ အဲဒီနောကျမှာတော့ ကုလသမဂ်ဂအဖှဲ့ဝငျနိုငျငံအသီးသီးက ပွနျလညျဆှေးနှေးရာမှာ မွနျမာနိုငျငံရဲ့ လူ့အခှင့ျအရေး တိုးတကျကောငျးမှနျအောငျ ကွိုးပမျးမှုကို အသိအမှတျပွုပမေယ့ျ စိုးရိမျစရာအခွအေနတှေကေိုလညျး ထောကျပွကွပါတယျ။ တိုကျပှဲတှရှေိနတေဲ့ ခငြျး၊ ကခငြျ၊ ရခိုငျနဲ့ ရှမျးပွညျနယျက အရပျသားတှေ ရငျဆိုငျရတဲ့အခွအေနတှေအေပေါျ စိုးရိမျတယျလို့ ဗွိတိသြှကိုယျစားလှယျက ပွောခဲ့ပါတယျ။
ခငြျး၊ ကခငြျ၊ ရခိုငျနဲ့ ရှမျးပွညျနယျက ပဋိပက်ခအခွအေနအေတှငျး အရပျသားတှေ ထိခိုကျခံစားရမှုတှအေတှကျ စိုးရိမျပါတယျလို့ ယူကကေိုယျစားလှယျက ပွောတာပါ။ ဒါ့အပွငျ လူ့အခှင့ျအရေးခြိုးဖောကျမှုမှာ တာဝနျရှိသေူတှကို အရေးယူပေးဖို့ ပဋိပက်ခနယျမွတှေကေို လူသားခငြျးစာနာကူညီမှုတှေ အပွည့ျအဝပေးနိုငျဖို့ လိုအပျခကြျတှကေိုလညျးထောကျပွပါတယျ။ ပွီးခဲ့တဲ့ရှေးကောကျပှဲအတှငျး ပဋိပက်ခဒသေက ရိုဟငျဂြာတှေ ဖယျကဉြျခံရတဲ့အခွအေနအေပေါျ စိုးရိမျခကြျကိုလညျး ပွောခဲ့ပါတယျ။ အမရေိကနျကိုယျစားလှယျဘကျကလညျး ရိုဟငျဂြာလူနညျးစု အခှင့ျအရေးတှကေို ကန့ျသတျထားတဲ့ ဥပဒတှေကေို ပယျဖကြျဖို့နဲ့ ပွီးခဲ့တဲ့လူ့အခှင့ျအရေး ခြိုးဖောကျမှုတှမှော ပါခဲ့တဲ့ လုံခွုံရေးတာဝနျရှိသူတှကေို အရေးယူဖို့ လိုအပျခကြျတှကေို ထောကျပွခဲ့ပါတယျ။ မွနျမာနိုငျငံရဲ့ ၁၉၈၂ ခုနှဈ နိုငျငံသားဖွဈမှု ဥပဒကေို ပွနျလညျသုံးသပျပွငျဆငျဖို့ တိုကျတှနျးကွတာလညျး ရှိပါတယျ။
ဒါ့အပွငျ မွနျမာနိုငျငံတှငျး လူကုနျကူးမှု တားဆီးရေးကို ထိထိရောကျရောကျဆောငျရှကျဖို့ နိုငျငံအတောျမြားမြားက တိုကျတှနျးကွတာလညျးတှေ့ရပါတယျ။ မွနျမာတာဝနျရှိသူတှဘေကျကတော့ တိုငျးရငျးသားဒသေတှကေ အခွအေနတှေနေဲ့ ရိုဟငျဂြာအရေးနဲ့ပတျသကျလို့ ဆောငျရှကျခကြျတှကေို ပွနျလညျတုံ့ပွနျဖွရှေငျးတာ တှေ့ရပါတယျ။ လူ့အခှင့ျအရေးခြိုးဖောကျမှုတှအေပေါျ အခကြျအလကျခိုငျခိုငျမာမာနဲ့ တိုငျကွားလာရငျ တုံ့ပွနျကိုငျတှယျခဲ့သလို လုံခွုံရေးတာဝနျရှိသူတှေ အပွဈကြူးလှနျမှုအပေါျမှာလညျး ခုံရုံးဖှဲ့အရေးယူတာတှရှေိခဲ့ပါတယျလို့ ပွောပါတယျ။ ရိုဟငျဂြာဆိုတဲ့ အသုံးအနှုနျးကိုတော့ မွနျမာအစိုးရက လကျခံသုံးနှုနျးတာ မရှိပါဘူး။