[[Zawgyi/Unicode]]
ရိုဟင်ဂျာတွေကို လူမျိုးတုံးသတ်ဖြတ်မှုအတွက် မြန်မာနိုင်ငံအပေါ် ဂမ်ဘီယာနိုင်ငံက တရားစွဲထားတဲ့အမှုကို Netherlands နိုင်ငံ The Hague မြို့က ICJ နိုင်ငံတကာ တရားရုံးမှာ အခုအသံလွှင့်နေချိန်မှာ ကြားနာစစ်ဆေးနေပါတယ်။ ဒီအမှုအတွက် NLD အစိုးရလက်ထက်က ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်က မြန်မာနိုင်ငံဘက်က ဦးဆောင်သွားရောက် ချေပခဲ့တုန်းက မြန်မာပြည်သူအများစု သူ့ဘက်က ရပ်တည်အားပေးခဲ့ကြပါတယ်။ အခုတခေါက် အမှုပြန်လည်စတင်ကြားနာမှုအပေါ်မှာရော ပြည်သူတွေရဲ့စိတ်ဝင်စားမှု ဘယ်လောက်ထိရှိနေပါလဲ။ ရန်ကုန်က စုစည်းပေးပို့လာသမျှကို မစုမြတ်မွန်ကတင်ပြပေးထားပါတယ်။
The Hague မြို့က ICJ နိုင်ငံတကာတရားရုံးမှာ မြန်မာနိုင်ငံအပေါ် လူမျိုးတုံးသတ်ဖြတ်မှုနဲ့ တရားစွဲထားတဲ့ အမှုကို ဒီနေ့ ဖေဖော်ဝါရီလ ၂၁ ရက်နေ့မှာ ပြန်လည်စတင်ကြားနာနေပါတယ်။ ၂၀၁၉ ခုနှစ်တုန်းက ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည် ဦးဆောင်ပြီး မြန်မာနိုင်ငံဘက်က ချေပခဲ့စဉ်က မြန်မာနိုင်ငံကအပါအဝင် ဥရောပနိုင်ငံတချို့က မြန်မာတွေကပါ The Hague မြို့အထိ လိုက်သွားပြီး အားပေးပံ့ပိုးခဲ့ကြပါတယ်။ အခုတခေါက်မှာတော့ စစ်ကောင်စီက တာဝန်ပေးထားတဲ့ အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ရေးဝန်ကြီး ဦးကိုကိုလှိုင်ဦးဆောင်တဲ့အဖွဲ့က တရားရုံးမှာ ခုခံချေပနေပါတယ်။ အခုတခေါက်ကြားနာပွဲအပေါ် ပြည်သူအများရဲ့ တုံ့ပြန်မှု အရင်တခေါက်လို တက်တက်ကြွကြွ သိပ်မတွေ့ရပါဘူး။ လူ့အခွင့်အရေးကာကွယ်စောင့်ရှောက်သူများအဖွဲ့က ဦးမောင်မောင်လေးကတော့ လက်ရှိ ICJ မှာ တရားစွဲခံရတဲ့ အမှုကနေ လက်ရှိ မြန်မာတနိုင်ငံလုံး ကြုံနေရတဲ့ စစ်တပ်ရဲ့ကျူးလွန်မှုတွေအတွက် တရားမျှတမှုရလာဖို့ မျှော်လင့်ချက်တော့ ရှိနေကြတယ်လို့ ခုလိုပြောပါတယ်။
“ICJ ကိုရောက်လာတဲ့ တရားမဲ့မှုတွေကို တရားမျှတမှုဖြစ်ဖို့၊ အပြစ်ကနေကင်းလွတ်နေသူတွေကို အပြစ်ပေးအရေးယူနိုင်တဲ့အထိ ကျနော်တို့မျှော်လင့်ပါတယ်။ ဒါတင်မကပါဘူး။ လက်ရှိ ဖေဖော်ဝါရီ ၁ ရက်နေ့နောက်ပိုင်း ကြားသိမြင်နေတဲ့အတိုင်းပါပဲ။ သတ်ဖြတ်မီးရှို့မှုတွေ၊ သောင်းသိန်းသန်းချီအောင် စစ်ဘေးဒုက္ခသည်တွေ၊ ကလေးတွေ၊ မိန်းကလေးတွေ အများကြီးပေါ့။ ရခိုင်မှာ ရိုဟင်ဂျာတွေဖြစ်ခဲ့သလို လက်ရှိလည်းဆောင်ရွက်နေတာဖြစ်လို့ ICJ ကနေ နိုင်ငံသားတွေ အားလုံးအတွက် တရားမျှတမှုကိုမျှော်လင့်နေပါတယ်။”
နိုင်ငံရေး အကျဉ်းသားကိစ္စဆောင်ရွက်ပေးနေတဲ့ ရှေ့နေတဦးကတော့ ဒီတကြိမ်ကြားနာမှုနောက်ပိုင်းမှာ အာဏာသိမ်းခံထားရတဲ့ မြန်မာပြည်ကို ကယ်တင်နိုင်မယ့် လမ်းကြောင်းတခုပေါ်ထွက်လာနိုင်မလား ဆိုတဲ့ နိုင်ငံရေးအသိနဲ့ ဒီတခေါက် တရားစီရင်ရေးကို အရင်ကထက် ပိုစိတ်ဝင်စားမိတယ်လို့ ခုလိုပြောပါတယ်။
“စိတ်ဝင်စားမှုရှိတာပေါ့။ ဒီနိုင်ငံရေးအပြောင်းအလဲမှာ သူက တခုပါကိုပါနေတဲ့ကိစ္စလေ။ သူကထိထိရောက်ရောက် လုပ်ရမယ့်ကိစ္စ။ နောက်ဆုံးကယ်မှာက ကျနော်တို့ဆီမှာ အာဏာရှင် နိဂုံးချုပ်ဖို့ကယ်မှာ အဲလိုင်းလည်း ပါတယ်လေ။ ICJ ၊ ICC ၊ လုံခြုံရေးကောင်စီတွေ အဲဒီလိုင်းကလည်း အရေးကြီးတဲ့ တလိုင်းပဲ။ နိုင်ငံရေးအရ စိတ်ဝင်စားကို စိတ်ဝင်စားရမယ်။ အရေးကိုကြီးတယ်။”
ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်လက်ထက်က ခုခံချေပမှုကို အားပေးခဲ့တဲ့ လူငယ်တယောက်တော့ အခုအမှုကနေ စစ်တပ်ရဲ့ ကျူးလွန်မှုတွေ ရပ်သွားမယ်လို့ မေ ျှာ်လင်မ့ထားတဲ့အတွက် သိပ်စိတ်မဝင်စားတော့တာဖြစ်တယ်လို့ ခုလိုပြောပါတယ်။
“အရင်အန်တီလက်ထက်ကတည်းက ကျနော်တို့ဒီအမှုကိုသိခဲ့တယ်။ အဲဒီတုန်းက အန်တီ့ဘက်က ကျနော်တို့ ရပ်တည်ခဲ့တာ။ အန်တီ့ကိုယုံလို့ရပ်တည်ခဲ့တာ။ ခုလိုအာဏာသိမ်းပြီးနောက် စစ်တပ်က သူလုပ်ချင်တာ၊ လုပ်နေတာ။ ရိုဟင်ဂျာတွေသာမကဘူး။ ကျနော်တို့ကိုပါ တတိုင်းတပြည်လုံးကို သူလုပ်ချင်တာလုပ်နေတာ။ မတရားမှုတွေက အများကြီးပဲ။ နိုင်ငံတကာကလည်း ထိုင်ကြည့်ရုံသက်သက်ပါပဲ။ သိပ်အားရစရာမရှိဘူး။ ဒီတော့ ဒီတခေါက်ဘာဖြစ်လာမလဲ ကျနော်တို့မှန်းလို့မရဘူး။ အမှန်အတိုင်းပြောရင် သိပ်စိတ်မဝင်စားဘူးဗျ။ စစ်တပ်လုပ်ချင်သလိုဆက်လုပ်နေမှာပဲလို့ပဲ မြင်တယ်။ ဘာအပြောင်းအလဲဖြစ်မလဲ။ စောင့်ကြည့်ဖို့သက်သက်ပဲ။ သိပ်ထွေထွေထူးထူး ကျနော်တို့စိတ်ထဲ မရှိဘူးဗျ။”
ဒီနေ့အမှု ပြန်လည်ကြားနာပွဲမှာ ရိုဟင်ဂျာတွေအပေါ် လူမျိုးတုန်းသတ်ဖြတ်တယ်ဆိုတဲ့ စွပ်စွဲချက်နဲ့ မြန်မာနိုင်ငံအပေါ် ဂမ်ဘီယာနိုင်ငံက ICJ တရားရုံးမှာ တရားစွဲတာ တရားဝင်မှုရှိရဲ့လားဆိုတဲ့အချက်တွေကို မြန်မာနိုင်ငံကိုယ်စားရှေ့နေလိုက်ပေးတဲ့ နိုင်ငံတကာရှေ့နေတွေက ထောက်ပြပြောသွားခဲ့ကြပါတယ်။
==================
[[Unicode]]
ICJ မွနျမာဂမျဘီယာအမှု ကွားနာပှဲ မွနျမာလူထုစိတျဝငျစားမှုအမြိုးမြိုး
ရိုဟငျဂြာတှကေို လူမြိုးတုံးသတျဖွတျမှုအတှကျ မွနျမာနိုငျငံအပေါျ ဂမျဘီယာနိုငျငံက တရားစှဲထားတဲ့အမှုကို Netherlands နိုငျငံ The Hague မွို့က ICJ နိုငျငံတကာ တရားရုံးမှာ အခုအသံလှှင့ျနခြေိနျမှာ ကွားနာစဈဆေးနပေါတယျ။ ဒီအမှုအတှကျ NLD အစိုးရလကျထကျက ဒေါျအောငျဆနျးစုကွညျက မွနျမာနိုငျငံဘကျက ဦးဆောငျသှားရောကျ ခြပေခဲ့တုနျးက မွနျမာပွညျသူအမြားစု သူ့ဘကျက ရပျတညျအားပေးခဲ့ကွပါတယျ။ အခုတခေါကျ အမှုပွနျလညျစတငျကွားနာမှုအပေါျမှာရော ပွညျသူတှရေဲ့စိတျဝငျစားမှု ဘယျလောကျထိရှိနပေါလဲ။ ရနျကုနျက စုစညျးပေးပို့လာသမြှကို မစုမွတျမှနျကတငျပွပေးထားပါတယျ။
The Hague မွို့က ICJ နိုငျငံတကာတရားရုံးမှာ မွနျမာနိုငျငံအပေါျ လူမြိုးတုံးသတျဖွတျမှုနဲ့ တရားစှဲထားတဲ့ အမှုကို ဒီနေ့ ဖဖေောျဝါရီလ ၂၁ ရကျနေ့မှာ ပွနျလညျစတငျကွားနာနပေါတယျ။ ၂၀၁၉ ခုနှဈတုနျးက ဒေါျအောငျဆနျးစုကွညျ ဦးဆောငျပွီး မွနျမာနိုငျငံဘကျက ခြပေခဲ့စဉျက မွနျမာနိုငျငံကအပါအဝငျ ဥရောပနိုငျငံတခြို့က မွနျမာတှကေပါ The Hague မွို့အထိ လိုကျသှားပွီး အားပေးပံ့ပိုးခဲ့ကွပါတယျ။ အခုတခေါကျမှာတော့ စဈကောငျစီက တာဝနျပေးထားတဲ့ အပွညျပွညျဆိုငျရာ ပူးပေါငျးဆောငျရှကျရေးဝနျကွီး ဦးကိုကိုလှိုငျဦးဆောငျတဲ့အဖှဲ့က တရားရုံးမှာ ခုခံခြပေနပေါတယျ။ အခုတခေါကျကွားနာပှဲအပေါျ ပွညျသူအမြားရဲ့ တုံ့ပွနျမှု အရငျတခေါကျလို တကျတကျကွှကွှ သိပျမတှေ့ရပါဘူး။ လူ့အခှင့ျအရေးကာကှယျစောင့ျရှောကျသူမြားအဖှဲ့က ဦးမောငျမောငျလေးကတော့ လကျရှိ ICJ မှာ တရားစှဲခံရတဲ့ အမှုကနေ လကျရှိ မွနျမာတနိုငျငံလုံး ကွုံနရေတဲ့ စဈတပျရဲ့ကြူးလှနျမှုတှအေတှကျ တရားမြှတမှုရလာဖို့ မြှောျလင့ျခကြျတော့ ရှိနကွေတယျလို့ ခုလိုပွောပါတယျ။
“ICJ ကိုရောကျလာတဲ့ တရားမဲ့မှုတှကေို တရားမြှတမှုဖွဈဖို့၊ အပွဈကနကေငျးလှတျနသေူတှကေို အပွဈပေးအရေးယူနိုငျတဲ့အထိ ကနြောျတို့မြှောျလင့ျပါတယျ။ ဒါတငျမကပါဘူး။ လကျရှိ ဖဖေောျဝါရီ ၁ ရကျနေ့နောကျပိုငျး ကွားသိမွငျနတေဲ့အတိုငျးပါပဲ။ သတျဖွတျမီးရှို့မှုတှေ၊ သောငျးသိနျးသနျးခြီအောငျ စဈဘေးဒုက်ခသညျတှေ၊ ကလေးတှေ၊ မိနျးကလေးတှေ အမြားကွီးပေါ့။ ရခိုငျမှာ ရိုဟငျဂြာတှဖွေဈခဲ့သလို လကျရှိလညျးဆောငျရှကျနတောဖွဈလို့ ICJ ကနေ နိုငျငံသားတှေ အားလုံးအတှကျ တရားမြှတမှုကိုမြှောျလင့ျနပေါတယျ။”
နိုငျငံရေး အကဉြျးသားကိစ်စဆောငျရှကျပေးနတေဲ့ ရှေ့နတေဦးကတော့ ဒီတကွိမျကွားနာမှုနောကျပိုငျးမှာ အာဏာသိမျးခံထားရတဲ့ မွနျမာပွညျကို ကယျတငျနိုငျမယ့ျ လမျးကွောငျးတခုပေါျထှကျလာနိုငျမလား ဆိုတဲ့ နိုငျငံရေးအသိနဲ့ ဒီတခေါကျ တရားစီရငျရေးကို အရငျကထကျ ပိုစိတျဝငျစားမိတယျလို့ ခုလိုပွောပါတယျ။
“စိတျဝငျစားမှုရှိတာပေါ့။ ဒီနိုငျငံရေးအပွောငျးအလဲမှာ သူက တခုပါကိုပါနတေဲ့ကိစ်စလေ။ သူကထိထိရောကျရောကျ လုပျရမယ့ျကိစ်စ။ နောကျဆုံးကယျမှာက ကနြောျတို့ဆီမှာ အာဏာရှငျ နိဂုံးခြုပျဖို့ကယျမှာ အဲလိုငျးလညျး ပါတယျလေ။ ICJ ၊ ICC ၊ လုံခွုံရေးကောငျစီတှေ အဲဒီလိုငျးကလညျး အရေးကွီးတဲ့ တလိုငျးပဲ။ နိုငျငံရေးအရ စိတျဝငျစားကို စိတျဝငျစားရမယျ။ အရေးကိုကွီးတယျ။”
ဒေါျအောငျဆနျးစုကွညျလကျထကျက ခုခံခြပေမှုကို အားပေးခဲ့တဲ့ လူငယျတယောကျတော့ အခုအမှုကနေ စဈတပျရဲ့ ကြူးလှနျမှုတှေ ရပျသှားမယျလို့ မေ ြှာျလငျမ့ထားတဲ့အတှကျ သိပျစိတျမဝငျစားတော့တာဖွဈတယျလို့ ခုလိုပွောပါတယျ။
“အရငျအနျတီလကျထကျကတညျးက ကနြောျတို့ဒီအမှုကိုသိခဲ့တယျ။ အဲဒီတုနျးက အနျတီ့ဘကျက ကနြောျတို့ ရပျတညျခဲ့တာ။ အနျတီ့ကိုယုံလို့ရပျတညျခဲ့တာ။ ခုလိုအာဏာသိမျးပွီးနောကျ စဈတပျက သူလုပျခငြျတာ၊ လုပျနတော။ ရိုဟငျဂြာတှသောမကဘူး။ ကနြောျတို့ကိုပါ တတိုငျးတပွညျလုံးကို သူလုပျခငြျတာလုပျနတော။ မတရားမှုတှကေ အမြားကွီးပဲ။ နိုငျငံတကာကလညျး ထိုငျကွည့ျရုံသကျသကျပါပဲ။ သိပျအားရစရာမရှိဘူး။ ဒီတော့ ဒီတခေါကျဘာဖွဈလာမလဲ ကနြောျတို့မှနျးလို့မရဘူး။ အမှနျအတိုငျးပွောရငျ သိပျစိတျမဝငျစားဘူးဗြ။ စဈတပျလုပျခငြျသလိုဆကျလုပျနမှောပဲလို့ပဲ မွငျတယျ။ ဘာအပွောငျးအလဲဖွဈမလဲ။ စောင့ျကွည့ျဖို့သကျသကျပဲ။ သိပျထှထှေထေူးထူး ကနြောျတို့စိတျထဲ မရှိဘူးဗြ။”
ဒီနေ့အမှု ပွနျလညျကွားနာပှဲမှာ ရိုဟငျဂြာတှအေပေါျ လူမြိုးတုနျးသတျဖွတျတယျဆိုတဲ့ စှပျစှဲခကြျနဲ့ မွနျမာနိုငျငံအပေါျ ဂမျဘီယာနိုငျငံက ICJ တရားရုံးမှာ တရားစှဲတာ တရားဝငျမှုရှိရဲ့လားဆိုတဲ့အခကြျတှကေို မွနျမာနိုငျငံကိုယျစားရှေ့နလေိုကျပေးတဲ့ နိုငျငံတကာရှေ့နတှေကေ ထောကျပွပွောသှားခဲ့ကွပါတယျ။
==================
