(Zawgyi / Unicode)
မြန်မာနိုင်ငံအပေါ် စွဲဆိုထားတဲ့ ရိုဟင်ဂျာတွေအပေါ် လူမျိုးတုံး သတ်ဖြတ်မှုနဲ့ ပတ်သက်ပြီး အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ တရားရုံးက တနင်္လာနေ့က စတင်ပြီး ၄ ရက်ကြာ ကြားနာစစ်ဆေးမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ စစ်ကောင်စီကို နိုင်ငံကိုယ်စားပြုအဖြစ် လာရောက် လျှောက်ထားပိုင်ခွင့် ပေးသင့်မသင့်ကလည်း အငြင်းပွားစရာကိစ္စ ဖြစ်နေပါတယ်။
စစ်ကောင်စီရဲ့ ဥပဒေအဖွဲ့ကို အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ရေးဝန်ကြီး ဦးကိုကိုလှိုင်က အဖွဲ့ခေါင်းဆောင်အဖြစ် ဆောင်ရွက်မှာဖြစ်ပြီး ရှေ့နေချုပ် ဒေါ်သီတာဦးက အဖွဲ့ဝင်အဖြစ် ပါဝင်ပါတယ်။
၂၀၁၂ ခုနှစ်နောက်ပိုင်း အထူးသဖြင့် ၂၀၁၇ ခုနှစ်မှာ မြန်မာနိုင်ငံ အနောက်ခြမ်းက ရိုဟင်ဂျာ မွတ်စလင်တွေကို မြန်မာအာဏာပိုင်တွေရဲ့ ကျူးလွန်မှုဟာ လူမျိုးတုံးသတ်ဖြတ်မှု တားမြစ်ရေးဆိုင်ရာ နိုင်ငံတကာ ဥပဒေကို ချိုးဖောက်တယ်ဆိုပြီး ဂမ်ဘီယာနိုင်ငံက မြန်မာနိုင်ငံကို တရားစွဲထားတာပါ။
၂၀၁၉ ခုနှစ်က ကြားနာမှုမှာတော့ မြန်မာဘက်က နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်ကိုယ်တိုင် ဦးဆောင်ပြီး ခုခံချေပခဲ့ပါတယ်။ အခုကြားနာမှုမှာလည်း ICJ နိုင်ငံတကာတရားရုံးအနေနဲ့ ဒီအမှုကို လက်ခံစစ်ဆေးဖို့ သင့်မသင့်ကို ပဏမအဆင့်အနေနဲ့ ကြားနာမှာဖြစ်ပါတယ်။
ပြီးခဲ့တဲ့ ကြားနာပွဲမှာ အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ တရားရုံးက မြန်မာနိုင်ငံအပေါ် ကြားဖြတ် ညွှန်ကြားချက်တွေ ချမှတ်ခဲ့ပါတယ်။ ရိုဟင်ဂျာတွေအပေါ် သတ်ဖြတ်တာတွေကို ကာကွယ်ဖို့၊ ရိုဟင်ဂျာအုပ်စုအဖြစ် တည်ရှိနေမှုအပေါ် ခြိမ်းခြောက်နေတာတွေကို ကာကွယ်ဖို့၊ စွဲဆိုထားတဲ့အမှုနဲ့ ပတ်သက်တဲ့ အထောက်အထားတွေကို မဖျက်ဆီးဖို့နဲ့ ဒီညွှန်ကြားချက်တွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီး အကောင်အထည်ဖော်ပုံကို ပုံမှန်အစီရင်ခံဖို့ ညွှန်ကြားခဲ့တာပါ။
ဒီအမှုနဲ့ပတ်သက်ပြီး ဂမ်ဘီယာနိုင်ငံက မြန်မာနိုင်ငံအပေါ် စွဲဆိုနိုင်မနိုင် လျှောက်ထားနေကြတဲ့ အဆင့်မှာပဲ ရှိပါသေးတယ်။
အမျိုးသားညီညွတ်ရေး အစိုးရကတော့ ယခင် NLD အစိုးရလက်ထက်က ခုခံ ကန့်ကွက်ခဲ့တာတွေကို ရုပ်သိမ်းလိုက်ပြီး ကုလသမဂ္ဂဆိုင်ရာ မြန်မာသံအမတ်ကြီး ဦးကျော်မိုးထွန်းကို ကိုယ်စားလှယ်အဖြစ် တာဝန်ပေးထားပါတယ်။ ဒါပေမယ့်လည်း ICJ တရားရုံးကနေ နယ်သာလန်နိုင်ငံဆိုင်ရာ မြန်မာသံရုံးကတဆင့် စစ်ကောင်စီထံကို ဆက်သွယ်ဖိတ်ကြားထားတယ်လို့ သိရပါတယ်။
ဒီအမှုမှာ စစ်ကောင်စီကို တရားဝင်အသိအမှတ်ပြုရာ မရောက်ဖို့က အရေးကြီးတယ်လို့ Global Justice Center ရဲ့ ဥက္ကဋ္ဌ Akila Radhakrishnan က ဆိုပါတယ်။
---------------------------
(Unicode)
မွနျမာ ICJ အမှု တနငျ်လာနေ့ ပွနျလညျကွားနာမညျ
မွနျမာနိုငျငံအပေါျ စှဲဆိုထားတဲ့ ရိုဟငျဂြာတှအေပေါျ လူမြိုးတုံး သတျဖွတျမှုနဲ့ ပတျသကျပွီး အပွညျပွညျဆိုငျရာ တရားရုံးက တနငျ်လာနေ့က စတငျပွီး ၄ ရကျကွာ ကွားနာစဈဆေးမှာ ဖွဈပါတယျ။ စဈကောငျစီကို နိုငျငံကိုယျစားပွုအဖွဈ လာရောကျ လြှောကျထားပိုငျခှင့ျ ပေးသင့ျမသင့ျကလညျး အငွငျးပှားစရာကိစ်စ ဖွဈနပေါတယျ။
စဈကောငျစီရဲ့ ဥပဒအေဖှဲ့ကို အပွညျပွညျဆိုငျရာ ပူးပေါငျးဆောငျရှကျရေးဝနျကွီး ဦးကိုကိုလှိုငျက အဖှဲ့ခေါငျးဆောငျအဖွဈ ဆောငျရှကျမှာဖွဈပွီး ရှေ့နခြေုပျ ဒေါျသီတာဦးက အဖှဲ့ဝငျအဖွဈ ပါဝငျပါတယျ။
၂၀၁၂ ခုနှဈနောကျပိုငျး အထူးသဖွင့ျ ၂၀၁၇ ခုနှဈမှာ မွနျမာနိုငျငံ အနောကျခွမျးက ရိုဟငျဂြာ မှတျစလငျတှကေို မွနျမာအာဏာပိုငျတှရေဲ့ ကြူးလှနျမှုဟာ လူမြိုးတုံးသတျဖွတျမှု တားမွဈရေးဆိုငျရာ နိုငျငံတကာ ဥပဒကေို ခြိုးဖောကျတယျဆိုပွီး ဂမျဘီယာနိုငျငံက မွနျမာနိုငျငံကို တရားစှဲထားတာပါ။
၂၀၁၉ ခုနှဈက ကွားနာမှုမှာတော့ မွနျမာဘကျက နိုငျငံခွားရေးဝနျကွီး ဒေါျအောငျဆနျးစုကွညျကိုယျတိုငျ ဦးဆောငျပွီး ခုခံခြပေခဲ့ပါတယျ။ အခုကွားနာမှုမှာလညျး ICJ နိုငျငံတကာတရားရုံးအနနေဲ့ ဒီအမှုကို လကျခံစဈဆေးဖို့ သင့ျမသင့ျကို ပဏမအဆင့ျအနနေဲ့ ကွားနာမှာဖွဈပါတယျ။
ပွီးခဲ့တဲ့ ကွားနာပှဲမှာ အပွညျပွညျဆိုငျရာ တရားရုံးက မွနျမာနိုငျငံအပေါျ ကွားဖွတျ ညှှနျကွားခကြျတှေ ခမြှတျခဲ့ပါတယျ။ ရိုဟငျဂြာတှအေပေါျ သတျဖွတျတာတှကေို ကာကှယျဖို့၊ ရိုဟငျဂြာအုပျစုအဖွဈ တညျရှိနမှေုအပေါျ ခွိမျးခွောကျနတောတှကေို ကာကှယျဖို့၊ စှဲဆိုထားတဲ့အမှုနဲ့ ပတျသကျတဲ့ အထောကျအထားတှကေို မဖကြျဆီးဖို့နဲ့ ဒီညှှနျကွားခကြျတှနေဲ့ ပတျသကျပွီး အကောငျအထညျဖောျပုံကို ပုံမှနျအစီရငျခံဖို့ ညှှနျကွားခဲ့တာပါ။
ဒီအမှုနဲ့ပတျသကျပွီး ဂမျဘီယာနိုငျငံက မွနျမာနိုငျငံအပေါျ စှဲဆိုနိုငျမနိုငျ လြှောကျထားနကွေတဲ့ အဆင့ျမှာပဲ ရှိပါသေးတယျ။
အမြိုးသားညီညှတျရေး အစိုးရကတော့ ယခငျ NLD အစိုးရလကျထကျက ခုခံ ကန့ျကှကျခဲ့တာတှကေို ရုပျသိမျးလိုကျပွီး ကုလသမဂ်ဂဆိုငျရာ မွနျမာသံအမတျကွီး ဦးကြောျမိုးထှနျးကို ကိုယျစားလှယျအဖွဈ တာဝနျပေးထားပါတယျ။ ဒါပမေယ့ျလညျး ICJ တရားရုံးကနေ နယျသာလနျနိုငျငံဆိုငျရာ မွနျမာသံရုံးကတဆင့ျ စဈကောငျစီထံကို ဆကျသှယျဖိတျကွားထားတယျလို့ သိရပါတယျ။
ဒီအမှုမှာ စဈကောငျစီကို တရားဝငျအသိအမှတျပွုရာ မရောကျဖို့က အရေးကွီးတယျလို့ Global Justice Center ရဲ့ ဥက်ကဋ်ဌ Akila Radhakrishnan က ဆိုပါတယျ။
