[Zawgyi/Unicode]
မြန်မာအစိုးရနဲ့ တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင် မြောက်ပိုင်းမဟာမိတ် ၄ ဖွဲ့တို့ ဒီလထဲ တွေ့ဆုံဆွေးနွေးဖို့ စီစဉ်နေသလို၊ တချိန်တည်းမှာပဲ ရှမ်းပြည်မြောက်ပိုင်းမှာ လက်နက်ကိုင် အဖွဲ့တွေကြား တိုက်ပွဲတွေ ဆက်ဖြစ်နေတဲ့ အခြေအနေကို ဗွီအိုအေမြန်မာပိုင်း သတင်းထောက် ကိုမိုးဇော်က ပြောပြပါမယ်။
တစ်နိုင်ငံလုံးအပစ်ရပ်စာချုပ် လက်မှတ် မရေးထိုးသေးတဲ့ KIA ကချင်၊ TNLA တအန်း(ပလောင်)၊ MNDAA ကိုးကန့်၊ AA ရခိုင် ပါဝင်တဲ့ မြောက်ပိုင်းမဟာမိတ်အဖွဲ့နဲ့ အစိုးရအကြား Bilateral နှစ်ဘက်အပစ်ရပ်စာချုပ် ချုပ်ဆိုရေး ဆွေးနွေးပွဲတွေ တစ်နှစ်ကျော်ကြာ ရပ်ဆိုင်းနေခဲ့ပြီးနောက် ဆွေးနွေးမှုတွေ ပြန်စဖို့ စီစဉ်နေတာပါ။
တရုတ်နိုင်ငံနယ်စပ်အခြေစိုက် လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့တွေနဲ့ အစိုးရကိုယ်စားလှယ်တွေရဲ့ ဆွေးနွေးမှုတွေကို အစောဆုံး ဒီလထဲ ကျင်းပဖို့ရှိနေကြောင်း ကချင်ငြိမ်းချမ်းရေး အကျိုးဆောင်အဖွဲ့ PCG က ဦးလမိုင်ဂွမ်ဂျာက VOA ကို အခုလို ပြောပါတယ်။
“အစိုးရဘက်ကတော့ သူတို့ ၄ ဖွဲ့နဲ့ ဒီဇန်နဝါရီလ ဒုတိယပတ်မှာတွေ့ဖို့တော့ ကမ်းလှမ်းထားတယ်လေ။ အဲဒီအပေါ်မှာ သူတို့ ၄ ဖွဲ့လည်း ပြန်တွေ့ဆုံမယ်ပေါ့လေ။ တွေ့ဆုံပြီးမှပဲ ဘယ်ရက်၊ ဘယ်နေ့ ၊ ဘယ်နေရာမှာ ဆိုတာ သူတို့ တွေ့ဆုံပြီးမှပဲ သူတို့ အကြောင်းပြန်လာမယ်လို့ ပြောလာတယ်။ မြောက်ပိုင်းအဖွဲ့ကလည်း အစိုးရပြောတဲ့ ဒီ ဒုတိယပတ်လောက်မှာ ဖြစ်ချင် ဖြစ်မယ်။ မဖြစ်ဘူးဆိုရင်တော့ ဇန်နဝါရီလ အတောအတွင်းတော့ တွေ့ဖြစ်အောင်တော့ သူတို့ ကြိုးစားမယ်ဆိုတဲ့ သဘောထားတော့ ရှိတယ်ဗျ။”
အစိုးရဘက်ကတော့ မြစ်ကြီးနား ဒါမှမဟုတ် ကျိုင်းတုံကို တွေ့ဆုံဖို့ကို ရွေးခြယ်ထားပါတယ်။ ဒါပေမဲ့လည်း အစီအစဉ် အသေးစိတ်ကိုတော့ မရသေးဘူးလို့လည်း TNLA တအန်း(ပလောင်)တပ်ဖွဲ့ရဲ့ ပြန်ကြားရေးတာဝန်ခံ ဗိုလ်မှုးတာ့အိုက်ကျော်က ပြောပါတယ်။
“သူတို့က ဆွေးနွေးဖို့ကျတော့ NRPC ဘက်က ပြောလာတယ်… ဒါပေမဲ့ အသေးစိတ် ကျတော့ ကျနော် မသိရသေးဘူး။”
အစိုးရငြိမ်းချမ်းရေးကော်မရှင်နဲ့ မြောက်ပိုင်းမဟာမိတ်အဖွဲ့တွေဟာ ၂၀၁၉ ဒီဇင်ဘာလက တရုတ်နိုင်ငံမှာ နောက်ဆုံးတွေ့ဆုံခဲ့တာပါ။
၂၀၂၀ နှစ်ကုန်ပိုင်းမှာတော့ တိုက်ပွဲပြင်းထန်ခဲ့တဲ့ ရခိုင်ပြည်နယ်မှာ တပ်မတော်နဲ့ AA အကြား ပစ်ခတ်တာတွေ ရပ်ဆိုင်းနိုင်ခဲ့သလို တွေ့ဆုံဆွေးနွေးတာတွေလည်း ရှိခဲ့တာကြောင့် ငြိမ်းချမ်းရေး အလားအလာကောင်းတွေအဖြစ် သုံးသပ်ခဲ့ကြပါတယ်။
အစိုးရနဲ့ မြောက်ပိုင်းမဟာမိတ်အကြား ဆွေးနွေးဖို့ ပြင်ဆင်နေချိန်မှာ ရှမ်းပြည်နယ်မြောက်ပိုင်းမှာတော့ NCA စာချုပ်ကို လက်မှတ်ရေးထိုးထားတဲ့ RCSS ရှမ်းပြည်တပ်မတော်တောင်ပိုင်းနဲ့ TNLA အကြားမှာ တိုက်ပွဲတွေ ဆက်တိုက်ဆိုသလိုဖြစ်ပွားနေပါတယ်။
ဒီကနေ့ မနက်ပိုင်း နမ္မတူမြို့နယ်အတွင်း ဖြစ်ပွားတဲ့တိုက်ပွဲကြောင့် ဒေသခံတွေ ထပ်မံတိမ်းရှောင်နေရကြောင်းကို နမ္မတူမြို့က စစ်ရှောင်တွေကို ကူညီပေးနေတဲ့ ဦးစိုင်းဘဉာဏ်က ပြောပါတယ်။
“ကျနော်တို့ ဒီနေ့က ပန်ချင်နဲ့ ညောင်ဆွယ်ဘက်မှာ၊ မနက်က စဖြစ်နေတာပဲ။ နေ့လယ်ပိုင်းထိကို ဖြစ်နေတုန်း။ ပန်ချင်ဒီဘက်က ဆိုရင် တချို့က မန်စံပြေးတယ်။ နားဆိုင်းမှာ များတယ်။ နားဆိုင်းမှာ လူ ၄၀၀ လောက်တော့ ရှိမယ်။ အခု ပန်ချင်ရော၊ ညောင်ဆွယ်ရော၊ နားဆိုင်းဘက် ရောက်နေတယ်။ ရွာတွေမှာတော့ လူ မရှိတော့ဘူး။ မန်စံမှာတော့ ဘယ်လောက် ထပ်ပြေးသွားလဲဆိုတာ စာရင်းကောက်နေတုန်းပဲ။”
တနင်္လာနေ့ကတော့ ကျောက်မဲမြိ့နယ် တော့ဆန်ရွာဘက်မှာ တိုက်ပွဲဖြစ်ပွားခဲ့တာကြောင့် စစ်ရှောင် ၁၀၀ လောက်ဟာ အုံးငန်းကျေးရွာဘက်ကို တိမ်းရှောင်နေရကြောင်း စစ်ရှောင်တွေကို ကူညီနေတဲ့ အုံးငန်းရွာ ကျောင်းထိုင်ဆရာတော် ဦးစန္ဒောဘာသက မိန့်ကြားပါတယ်။
“ဒီနေ့တော့ မဖြစ်ဘူး။ မနေ့ကတော့ မနက်ပိုင်း ၈ နာရီခွဲထိ ဖြစ်တယ်။ နောက် နေ့လယ်လည်း ထပ်ဖြစ်တယ်။ နေ့လယ်ဖြစ်ပြီးနောက်ပိုင်း မဖြစ်တော့ဘူး။ အခုကကျတော့ တပ်မတော်က အဲဒီဘက် တက်သွားမယ်လို့၊ RCSS က အဲဒီဘက်မှာ စောင့်နေတာ။ အဲဒီက ပြည်သူလူထုတွေက ကြောက်နေလို့တဲ့၊ တချို့က သွားကြိုခိုင်းနေတာ။ ဦးဇင်းတို့လည်း သွားကြိုရခက်။ မသွားရခက်နဲ့ စဉ်းစားနေတာ။ ဒီမှာရောက်တာတော့ ၁၀၉ ယောက်။”
ဒေသတွင်းမှာတော့ တပ်မတော်၊ RCSS နဲ့ TNLA အကြား စစ်ရေးအခြေအနေဟာ တင်းမာနေဆဲရှိကြောင်း ဆက်လက် မိန့်ကြားပါတယ်။
ဒီဇင်ဘာလ ၂၅ ရက်နေ့က စတင်ပြီး လွယ်အံရွာဘက်မှာ ဖြစ်တဲ့တိုက်ပွဲကြောင့် စစ်ရှောင် ၁,၀၀၀ လောက်ဟာ လက်ရှိအချိန်မှာ ကျောက်မဲမြို့စခန်း ၃ ခုမှာ ရောက်ရှိနေကြပါတယ်။
RCSS နဲ့ TNLA အကြားမှာ ဒီဇင်ဘာလ ၅ ရက်နေ့က စတင်ပြီး ဒီကနေ့အထိ တိုက်ပွဲအကြိမ် ၂၀ လောက် ဖြစ်ပွားနေတာဖြစ်ပါတယ်။
[Unicode Version]
မွောကျပိုငျးမဟာမိတျလေးဖှဲ့နဲ့ မွနျမာအစိုးရ ဆှေးနှေးပှဲပွနျစဖို့ ရှိနေ
မွနျမာအစိုးရနဲ့ တိုငျးရငျးသားလကျနကျကိုငျ မွောကျပိုငျးမဟာမိတျ ၄ ဖှဲ့တို့ ဒီလထဲ တှေ့ဆုံဆှေးနှေးဖို့ စီစဉျနသေလို၊ တခြိနျတညျးမှာပဲ ရှမျးပွညျမွောကျပိုငျးမှာ လကျနကျကိုငျ အဖှဲ့တှကွေား တိုကျပှဲတှေ ဆကျဖွဈနတေဲ့ အခွအေနကေို ဗှီအိုအမွေနျမာပိုငျး သတငျးထောကျ ကိုမိုးဇောျက ပွောပွပါမယျ။
တဈနိုငျငံလုံးအပဈရပျစာခြုပျ လကျမှတျ မရေးထိုးသေးတဲ့ KIA ကခငြျ၊ TNLA တအနျး(ပလောငျ)၊ MNDAA ကိုးကန့ျ၊ AA ရခိုငျ ပါဝငျတဲ့ မွောကျပိုငျးမဟာမိတျအဖှဲ့နဲ့ အစိုးရအကွား Bilateral နှဈဘကျအပဈရပျစာခြုပျ ခြုပျဆိုရေး ဆှေးနှေးပှဲတှေ တဈနှဈကြောျကွာ ရပျဆိုငျးနခေဲ့ပွီးနောကျ ဆှေးနှေးမှုတှေ ပွနျစဖို့ စီစဉျနတောပါ။
တရုတျနိုငျငံနယျစပျအခွစေိုကျ လကျနကျကိုငျအဖှဲ့တှနေဲ့ အစိုးရကိုယျစားလှယျတှရေဲ့ ဆှေးနှေးမှုတှကေို အစောဆုံး ဒီလထဲ ကငြျးပဖို့ရှိနကွေောငျး ကခငြျငွိမျးခမြျးရေး အကြိုးဆောငျအဖှဲ့ PCG က ဦးလမိုငျဂှမျဂြာက VOA ကို အခုလို ပွောပါတယျ။
“အစိုးရဘကျကတော့ သူတို့ ၄ ဖှဲ့နဲ့ ဒီဇနျနဝါရီလ ဒုတိယပတျမှာတှေ့ဖို့တော့ ကမျးလှမျးထားတယျလေ။ အဲဒီအပေါျမှာ သူတို့ ၄ ဖှဲ့လညျး ပွနျတှေ့ဆုံမယျပေါ့လေ။ တှေ့ဆုံပွီးမှပဲ ဘယျရကျ၊ ဘယျနေ့ ၊ ဘယျနရောမှာ ဆိုတာ သူတို့ တှေ့ဆုံပွီးမှပဲ သူတို့ အကွောငျးပွနျလာမယျလို့ ပွောလာတယျ။ မွောကျပိုငျးအဖှဲ့ကလညျး အစိုးရပွောတဲ့ ဒီ ဒုတိယပတျလောကျမှာ ဖွဈခငြျ ဖွဈမယျ။ မဖွဈဘူးဆိုရငျတော့ ဇနျနဝါရီလ အတောအတှငျး တော့ တှေ့ဖွဈအောငျတော့ သူတို့ ကွိုးစားမယျဆိုတဲ့ သဘောထားတော့ ရှိတယျဗြ။”
အစိုးရဘကျကတော့ မွဈကွီးနား ဒါမှမဟုတျ ကြိုငျးတုံကို တှေ့ဆုံဖို့ကို ရှေးခွယျထားပါတယျ။ ဒါပမေဲ့လညျး အစီအစဉျ အသေးစိတျကိုတော့ မရသေးဘူးလို့လညျး TNLA တအနျး(ပလောငျ)တပျဖှဲ့ရဲ့ ပွနျကွားရေးတာဝနျခံ ဗိုလျမှုးတာ့အိုကျကြောျက ပွောပါတယျ။
“သူတို့က ဆှေးနှေးဖို့ကတြော့ NRPC ဘကျက ပွောလာတယျ… ဒါပမေဲ့ အသေးစိတျ ကတြော့ ကနြောျ မသိရသေးဘူး။”
အစိုးရငွိမျးခမြျးရေးကောျမရှငျနဲ့ မွောကျပိုငျးမဟာမိတျအဖှဲ့တှဟော ၂၀၁၉ ဒီဇငျဘာလက တရုတျနိုငျငံမှာ နောကျဆုံးတှေ့ဆုံခဲ့တာပါ။
၂၀၂၀ နှဈကုနျပိုငျးမှာတော့ တိုကျပှဲပွငျးထနျခဲ့တဲ့ ရခိုငျပွညျနယျမှာ တပျမတောျနဲ့ AA အကွား ပဈခတျတာတှေ ရပျဆိုငျးနိုငျခဲ့သလို တှေ့ဆုံဆှေးနှေးတာတှလေညျး ရှိခဲ့တာကွောင့ျ ငွိမျးခမြျးရေး အလားအလာကောငျးတှအေဖွဈ သုံးသပျခဲ့ကွပါတယျ။
အစိုးရနဲ့ မွောကျပိုငျးမဟာမိတျအကွား ဆှေးနှေးဖို့ ပွငျဆငျနခြေိနျမှာ ရှမျးပွညျနယျမွောကျပိုငျးမှာတော့ NCA စာခြုပျကို လကျမှတျရေးထိုးထားတဲ့ RCSS ရှမျးပွညျတပျမတောျတောငျပိုငျးနဲ့ TNLA အကွားမှာ တိုကျပှဲတှေ ဆကျတိုကျဆိုသလိုဖွဈပှားနပေါတယျ။
ဒီကနေ့ မနကျပိုငျး နမ်မတူမွို့နယျအတှငျး ဖွဈပှားတဲ့တိုကျပှဲကွောင့ျ ဒသေခံတှေ ထပျမံတိမျးရှောငျနရေကွောငျးကို နမ်မတူမွို့က စဈရှောငျတှကေို ကူညီပေးနတေဲ့ ဦးစိုငျးဘဉာဏျက ပွောပါတယျ။
“ကနြောျတို့ ဒီနေ့က ပနျခငြျနဲ့ ညောငျဆှယျဘကျမှာ၊ မနကျက စဖွဈနတောပဲ။ နေ့လယျပိုငျးထိကို ဖွဈနတေုနျး။ ပနျခငြျဒီဘကျက ဆိုရငျ တခြို့က မနျစံပွေးတယျ။ နားဆိုငျးမှာ မြားတယျ။ နားဆိုငျးမှာ လူ ၄၀၀ လောကျတော့ ရှိမယျ။ အခု ပနျခငြျရော၊ ညောငျဆှယျရော၊ နားဆိုငျးဘကျ ရောကျနတေယျ။ ရှာတှမှောတော့ လူ မရှိတော့ဘူး။ မနျစံမှာတော့ ဘယျလောကျ ထပျပွေးသှားလဲဆိုတာ စာရငျးကောကျနတေုနျးပဲ။”
တနငျ်လာနေ့ကတော့ ကြောကျမဲမွိ့နယျ တော့ဆနျရှာဘကျမှာ တိုကျပှဲဖွဈပှားခဲ့တာကွောင့ျ စဈရှောငျ ၁၀၀ လောကျဟာ အုံးငနျးကြေးရှာဘကျကို တိမျးရှောငျနရေကွောငျး စဈရှောငျတှကေို ကူညီနတေဲ့ အုံးငနျးရှာ ကြောငျးထိုငျဆရာတောျ ဦးစန်ဒောဘာသက မိန့ျကွားပါတယျ။
“ဒီနေ့တော့ မဖွဈဘူး။ မနေ့ကတော့ မနကျပိုငျး ၈ နာရီခှဲထိ ဖွဈတယျ။ နောကျ နေ့လယျလညျး ထပျဖွဈတယျ။ နေ့လယျဖွဈပွီးနောကျပိုငျး မဖွဈတော့ဘူး။ အခုကကတြော့ တပျမတောျက အဲဒီဘကျ တကျသှားမယျလို့၊ RCSS က အဲဒီဘကျမှာ စောင့ျနတော။ အဲဒီက ပွညျသူလူထုတှကေ ကွောကျနလေို့တဲ့၊ တခြို့က သှားကွိုခိုငျးနတော။ ဦးဇငျးတို့လညျး သှားကွိုရခကျ။ မသှားရခကျနဲ့ စဉျးစားနတော။ ဒီမှာရောကျတာတော့ ၁၀၉ ယောကျ။”
ဒသေတှငျးမှာတော့ တပျမတောျ၊ RCSS နဲ့ TNLA အကွား စဈရေးအခွအေနဟော တငျးမာနဆေဲရှိကွောငျး ဆကျလကျ မိန့ျကွားပါတယျ။
ဒီဇငျဘာလ ၂၅ ရကျနေ့က စတငျပွီး လှယျအံရှာဘကျမှာ ဖွဈတဲ့တိုကျပှဲကွောင့ျ စဈရှောငျ ၁,၀၀၀ လောကျဟာ လကျရှိအခြိနျမှာ ကြောကျမဲမွို့စခနျး ၃ ခုမှာ ရောကျရှိနကွေပါတယျ။
RCSS နဲ့ TNLA အကွားမှာ ဒီဇငျဘာလ ၅ ရကျနေ့က စတငျပွီး ဒီကနေ့အထိ တိုကျပှဲအကွိမျ ၂၀ လောကျ ဖွဈပှားနတောဖွဈပါတယျ။
