[Zawgyi/Unicode]
COVID-19 ကပ်ရောဂါကာလ အိမ်ထဲမှာ နေကြရတဲ့အချိန် အစားအသောက်တွေ မှာယူတဲ့လူ များလာတာကြောင့် အွန်လိုင်းလုပ်ငန်းတွေ တွင်ကျယ်လာပေမဲ့ ကျန်းမာရေးအတွက် စိတ်ချရရဲ့လားဆိုတဲ့ မေးခွန်းတွေလည်း ရှိနေတဲ့အကြောင်း ဗွီအိုအေမြန်မာပိုင်းသတင်းထောက် မစုစုက ပြောပြပါမယ်။
ကပ်ရောဂါကာလ ကန့်သတ်ချက်တွေကြောင့် အင်တာနက်ကနေ ဈေးရောင်းတာတွေ ပိုပြီး တွင်ကျယ်လာရာမှာ စားသောက်ကုန်လုပ်ငန်းတွေလည်း ရှေ့တန်းကနေ ပါဝင်လာပါတယ်။ အရင်က ကုန်ပစ္စည်းတွေကိုသာ အင်တာနက်ကနေ ရောင်းဝယ်တာများပေမဲ့ အခုအခါမှာတော့ အွန်လိုင်းကနေ အစားအသောက်တွေမှာပြီး အိမ်တိုင်ယာရောက် ပို့ဆောင်ပေးတဲ့ စနစ်လည်း မြန်မာနိုင်ငံမှာ ခေတ်စားလာခဲ့တာပါ။
ဒါပေမဲ့လည်း ဒီလိုအိမ်အရောက်လိုက်ပို့တဲ့ အစားအသောက်တွေဟာ သန့်ရှင်းရဲ့လား၊ ကျန်းမာရေးစံတွေနဲ့ ကိုက်ညီမှု ရှိရဲ့လားဆိုတဲ့အပေါ်မှာ စိုးရိမ်မှုတွေလည်း ရှိလာပါတယ်။ အထူးသဖြင့် ကျန်းမာရေး စောင့်ရှောက်မှုတွေ၊ စားသောက်ကုန် အပါအဝင် ကုန်ထုတ်လုပ်မှုတွေအပေါ် ထိန်းကွပ်မှုတွေ အားနည်းတဲ့ မြန်မာနိုင်ငံမှာ တနေ့တခြား ခေတ်စားလာနေတဲ့ အွန်လိုင်းကနေ အစားအသောက် ဖြန့်ဖြူးမှုတွေကို စနစ်တကျ စီမံခန့်ခွဲဖို့ လိုမယ်လို့ စားသုံးသူကာကွယ်ရေးအသင်း ဥက္ကဋ္ဌ ဦးဗအုပ်ခိုင်က ပြောပါတယ်။
“မဖြစ်မနေ ဒီ Online Shopping နဲ့ Delivery ကိုအားကိုးရတာတွေလည်း ရှိနေတဲ့အတွက် ဒီလုပ်ငန်းက ဆက်ပြီးတော့တွင်ကျယ်နေဦးမှာပဲ။ ဒါပေမဲ့ ဒါကိုစနစ်တကျ ကြီးကြပ်ဖို့တော့လိုပါတယ်။ သက်ဆိုင်ရာ အစိုးရဌာနအနေနဲ့ စားသုံးသူရေးရာဦးစီးဌာနကဖြစ်စေ၊ FDA ကဖြစ်စေ၊ Online Shopping တွေကို မှတ်ပုံတင်လုပ်တာမျိုးတွေတော့ လိုအပ်နေတယ်။”
မြန်မာနိုင်ငံမှာ စားသောက်ကုန်တွေ သန့်ရှင်းမှုရှိ၊ မရှိ ဆိုးဆေးတွေလို ကျန်းမာရေးအတွက် အန္တရာယ်ရှိတဲ့ ဓာတုပစ္စည်းတွေ ပါ-မပါ ဆိုတာတွေကို မကြာသေးခင်နှစ်တွေကစလို့ ပိုမိုစစ်ဆေးလာပေမဲ့ အွန်လိုင်းက ရောင်းချနေတဲ့ အစားအသောက်တွေနဲ့ ပတ်သက်လို့တော့ လတ်တလော တိတိကျကျ ဆောင်ရွက်နေတာ မတွေ့ရသေးပါဘူး။
မြန်မာနိုင်ငံ အစားအသောက်နဲ့ ဆေးဝါးကွပ်ကဲရေးဦးစီးဌာန (FDA) အနေနဲ့လည်း ဈေးကွက်ထဲမှာရှိတဲ့ ကုန်ပစ္စည်းတွေကို စစ်ဆေးတာမျိုးတွေ ရှိပေမဲ့ စားသောက်ဆိုင်က အစားအစာတွေကိုတော့ စစ်ဆေးလေ့ မရှိဘူးလို့လည်း မန္တလေးတိုင်း ပြည်သူ့ကျန်းမာရေးဦးစီးမှူး ဒေါက်တာသန်းသန်းမြင့်က ပြောပါတယ်။
“ဒီ Market Survey တွေလုပ်တယ်။ ငါးပိ၊ ငရုတ်သီးမှုန့်၊ လက်ဖက်နမူနာတွေကို ကောက်ယူပြီး ဆိုးဆေးပါဝင်မှုရှိ၊ မရှိ၊ တာရှည်ခံဆေးဝါးတွေပါ မပါကိုတော့ FDA က ပုံမှန်ဆောင်ရွက်နေတယ်။ ဒါပေမဲ့ စားသောက်ဆိုင်တွေမှာ ချက်ပြုတ်ရောင်းတဲ့ အစားအစာတွေပေါ်မှာတော့ နမူနာယူစစ်တာကတော့ ပုံမှန်သိပ်မလုပ်ဖြစ်ဘူးပေါ့နော်။ ဘယ်လိုအချိန်မှာ လုပ်ဖြစ်လည်းဆိုရင် ပြည်သူတွေက တိုင်ကြားတင်ပြတာရှိလာမယ်၊ အစာအဆိပ်သင့်တာတွေဖြစ်လို့ စစ်မယ်ဆိုရင် ပြည်သူ့ကျန်းမာရေးဓာတ်ခွဲက စစ်ပေးသလို၊ အစားအသောက်နဲ့ ဆေးဝါးကွပ်ကဲရေးဌာနကလည်း စစ်ဆေးပေးတယ်။”
နိုင်ငံတကာ ငွေပေးချေရေးလုပ်ငန်းကြီး တခုဖြစ်တဲ့ ACI Worldwide ရဲ့ ဆန်းစစ်ချက်အရ ကပ်ရောဂါနဲ့ ကြုံနေရချိန် ကမ္ဘာတဝန်း အွန်လိုင်းကနေ အရောင်းအဝယ်လုပ်ကြတဲ့ e-commerce လုပ်ငန်းတွေ စံချိန်ချိုးလောက်အောင် မြင့်တက်ခဲ့တာပါ။ ရောဂါကူးစက်မှုတွေကို ထိန်းချုပ်ဖို့ အိမ်တွေမှာသာ နေထိုင်နေကြရတဲ့အချိန် မတ်လထဲ လက်ကားလုပ်ငန်းတွေက ငွေပေးချေမှုပမာဏဟာ အရင်တနှစ်ကနဲ့ ယှဉ်ရင် ၇၄ ရာခိုင်နှုန်း တိုးလာသလို၊ အွန်လိုင်းဂိမ်းကစားတဲ့ လုပ်ငန်းတွေမှာတော့ ၉၇ ရာခိုင်နှုန်း တိုးလာကြောင်းလည်း ပြောဆိုထားပါတယ်။
[Unicode Version]
အှနျလိုငျးကနေ အစားအသောကျပေးပို့တဲ့လုပျငနျး ကွီးကွပျဖို့လိုနေ
COVID-19 ကပျရောဂါကာလ အိမျထဲမှာ နကွေရတဲ့အခြိနျ အစားအသောကျတှေ မှာယူတဲ့လူ မြားလာတာကွောင့ျ အှနျလိုငျးလုပျငနျးတှေ တှငျကယြျလာပမေဲ့ ကနြျးမာရေးအတှကျ စိတျခရြရဲ့လားဆိုတဲ့ မေးခှနျးတှလေညျး ရှိနတေဲ့အကွောငျး ဗှီအိုအမွေနျမာပိုငျးသတငျးထောကျ မစုစုက ပွောပွပါမယျ။
ကပျရောဂါကာလ ကန့ျသတျခကြျတှကွေောင့ျ အငျတာနကျကနေ ဈေးရောငျးတာတှေ ပိုပွီး တှငျကယြျလာရာမှာ စားသောကျကုနျလုပျငနျးတှလေညျး ရှေ့တနျးကနေ ပါဝငျလာပါတယျ။ အရငျက ကုနျပစ်စညျးတှကေိုသာ အငျတာနကျကနေ ရောငျးဝယျတာမြားပမေဲ့ အခုအခါမှာတော့ အှနျလိုငျးကနေ အစားအသောကျတှမှောပွီး အိမျတိုငျယာရောကျ ပို့ဆောငျပေးတဲ့ စနဈလညျး မွနျမာနိုငျငံမှာ ခတျေစားလာခဲ့တာပါ။
ဒါပမေဲ့လညျး ဒီလိုအိမျအရောကျလိုကျပို့တဲ့ အစားအသောကျတှဟော သန့ျရှငျးရဲ့လား၊ ကနြျးမာရေးစံတှနေဲ့ ကိုကျညီမှု ရှိရဲ့လားဆိုတဲ့အပေါျမှာ စိုးရိမျမှုတှလေညျး ရှိလာပါတယျ။ အထူးသဖွင့ျ ကနြျးမာရေး စောင့ျရှောကျမှုတှေ၊ စားသောကျကုနျ အပါအဝငျ ကုနျထုတျလုပျမှုတှအေပေါျ ထိနျးကှပျမှုတှေ အားနညျးတဲ့ မွနျမာနိုငျငံမှာ တနေ့တခွား ခတျေစားလာနတေဲ့ အှနျလိုငျးကနေ အစားအသောကျ ဖွန့ျဖွူးမှုတှကေို စနဈတကြ စီမံခန့ျခှဲဖို့ လိုမယျလို့ စားသုံးသူကာကှယျရေးအသငျး ဥက်ကဋ်ဌ ဦးဗအုပျခိုငျက ပွောပါတယျ။
“မဖွဈမနေ ဒီ Online Shopping နဲ့ Delivery ကိုအားကိုးရတာတှလေညျး ရှိနတေဲ့အတှကျ ဒီလုပျငနျးက ဆကျပွီးတော့တှငျကယြျနေဦးမှာပဲ။ ဒါပမေဲ့ ဒါကိုစနဈတကြ ကွီးကွပျဖို့တော့လိုပါတယျ။ သကျဆိုငျရာ အစိုးရဌာနအနနေဲ့ စားသုံးသူရေးရာဦးစီးဌာနကဖွဈစေ၊ FDA ကဖွဈစေ၊ Online Shopping တှကေို မှတျပုံတငျလုပျတာမြိုးတှတေော့ လိုအပျနတေယျ။”
မွနျမာနိုငျငံမှာ စားသောကျကုနျတှေ သန့ျရှငျးမှုရှိ၊ မရှိ ဆိုးဆေးတှလေို ကနြျးမာရေးအတှကျ အန်တရာယျရှိတဲ့ ဓာတုပစ်စညျးတှေ ပါ-မပါ ဆိုတာတှကေို မကွာသေးခငျနှဈတှကေစလို့ ပိုမိုစဈဆေးလာပမေဲ့ အှနျလိုငျးက ရောငျးခနြတေဲ့ အစားအသောကျတှနေဲ့ ပတျသကျလို့တော့ လတျတလော တိတိကကြြ ဆောငျရှကျနတော မတှေ့ရသေးပါဘူး။
မွနျမာနိုငျငံ အစားအသောကျနဲ့ ဆေးဝါးကှပျကဲရေးဦးစီးဌာန (FDA) အနနေဲ့လညျး ဈေးကှကျထဲမှာရှိတဲ့ ကုနျပစ်စညျးတှကေို စဈဆေးတာမြိုးတှေ ရှိပမေဲ့ စားသောကျဆိုငျက အစားအစာတှကေိုတော့ စဈဆေးလေ့ မရှိဘူးလို့လညျး မန်တလေးတိုငျး ပွညျသူ့ကနြျးမာရေးဦးစီးမှူး ဒေါကျတာသနျးသနျးမွင့ျက ပွောပါတယျ။
“ဒီ Market Survey တှလေုပျတယျ။ ငါးပိ၊ ငရုတျသီးမှုန့ျ၊ လကျဖကျနမူနာတှကေို ကောကျယူပွီး ဆိုးဆေးပါဝငျမှုရှိ၊ မရှိ၊ တာရှညျခံဆေးဝါးတှပေါ မပါကိုတော့ FDA က ပုံမှနျဆောငျရှကျနတေယျ။ ဒါပမေဲ့ စားသောကျဆိုငျတှမှော ခကြျပွုတျရောငျးတဲ့ အစားအစာတှပေေါျမှာတော့ နမူနာယူစဈတာကတော့ ပုံမှနျသိပျမလုပျဖွဈဘူးပေါ့နောျ။ ဘယျလိုအခြိနျမှာ လုပျဖွဈလညျးဆိုရငျ ပွညျသူတှကေ တိုငျကွားတငျပွတာရှိလာမယျ၊ အစာအဆိပျသင့ျတာတှဖွေဈလို့ စဈမယျဆိုရငျ ပွညျသူ့ကနြျးမာရေးဓာတျခှဲက စဈပေးသလို၊ အစားအသောကျနဲ့ ဆေးဝါးကှပျကဲရေးဌာနကလညျး စဈဆေးပေးတယျ။”
နိုငျငံတကာ ငှပေေးခြရေေးလုပျငနျးကွီး တခုဖွဈတဲ့ ACI Worldwide ရဲ့ ဆနျးစဈခကြျအရ ကပျရောဂါနဲ့ ကွုံနရေခြိနျ ကမ်ဘာတဝနျး အှနျလိုငျးကနေ အရောငျးအဝယျလုပျကွတဲ့ e-commerce လုပျငနျးတှေ စံခြိနျခြိုးလောကျအောငျ မွင့ျတကျခဲ့တာပါ။ ရောဂါကူးစကျမှုတှကေို ထိနျးခြုပျဖို့ အိမျတှမှောသာ နထေိုငျနကွေရတဲ့အခြိနျ မတျလထဲ လကျကားလုပျငနျးတှကေ ငှပေေးခြမှေုပမာဏဟာ အရငျတနှဈကနဲ့ ယှဉျရငျ ၇၄ ရာခိုငျနှုနျး တိုးလာသလို၊ အှနျလိုငျးဂိမျးကစားတဲ့ လုပျငနျးတှမှောတော့ ၉၇ ရာခိုငျနှုနျး တိုးလာကွောငျးလညျး ပွောဆိုထားပါတယျ။
