(Zawgyi/Unicode)
တကမ္ဘာလုံး COVID-19 ကပ်ရောဂါဘေး ရင်ဆိုင်ဖြေရှင်းနေရချိန်မှာ ရခိုင်ပြည်နယ်နဲ့ချင်းပြည်နယ် ပလက်ဝမြို့နယ်တွေမှာ စစ်ဘေးဒဏ်ကြောင့် အရပ်သားတွေ ထိခိုက်သေဆုံး အဖမ်းဆီးခံနေရတဲ့ အခြေအနေကို ဗွီအိုအေမြန်မာပိုင်းသတင်းထောက် ကိုနိုင်ကွန်းအိန်က တင်ပြပေးပါမယ်။
ရခိုင်ပြည်နယ်မြောက်ပိုင်းဒေသနဲ့ ချင်းပြည်နယ် ပလက်ဝမြို့နယ်အတွင်းမှာ မြန်မာစစ်တပ်နဲ့ ရခိုင်လက်နက်ကိုင် AA အဖွဲ့တို့အကြား စစ်ရေးတင်းမာမှုအတွင်း အရပ်သားတွေထိခိုက်မှုတွေ ပိုတိုးပွားလာနေတာပါ။
မနေ့က မြောက်ဦးမြို့နယ် တိမ်ညိုကျေးရွာသား တဦးကို မြောက်ဦးအဝင် စစ်ဆေးရေးဂိတ်မှာ ဖမ်းဆီးစစ်ဆေးခံရပြီး ဒီကနေ့မှာ အဆိုပါ ဖမ်းဆီးခံရတဲ့သူ သေဆုံးသွားတယ်လို့ မိသားစုဝင်တဦးကပြောပါတယ်။
“မနေ့က ၉ နာရီ ၁၀ နာရီလောက်ပေါ့နော်။ သူကဆိုင်ကယ် ဝေါ့ရှော့လုပ်တာပေါ့။ မြောက်ဦးမြို့မှာ တာယာဘီး သွားဝယ်တာ။ ပြန်လာရင်တော့ မြောက်ဦး အဝင်ဝပေါ့။ စစ်ဆေးရေးဂိတ်နားမှာ စစ်သားရယ်၊ ရဲသားရယ် ပေါင်းပြီးတော့ သူတို့ ဖမ်းထားတယ်။ ကျနော်တို့ မိသားစုတွေသွားတွေ့တယ်။ ကျနော်တို့ တွေ့ခွင့်မရဘုူး။ ဒီမနက် ၁၀ နာရီလောက်မှာ သူတို့ဆေးရုံကို အလောင်းကိုပဲ တွေ့တယ်။ အလောင်းကို ကျနော်တို့ အခုရွာကို သယ်ဆောင်လာတယ်။”
ဒီရက်ပိုင်းအတွင်း ကျောက်တော်မြို့နယ်အတွင်း အရပ်သား ၂၀ ကျော် အဖမ်းဆီးခံထားရပြီး ပျောက်ဆုံးနေတယ်လို့ ပြည်သူ့လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ် ဦးထွန်းဝင်းကပြောပါတယ်။
“ကျနော်တို့ဆီကို တိုင်ကြားထားတဲ့ စာရင်းထဲမှာတော့ တင်းမကြီးရွာက ၁၀ ယောက်ရယ် အထက်တင်းမရွာက ၈ ယောက်ပေါ့။ ရွှေပြည်ကျေးရွာက တယောက်။ တချို့ပျောက်သွားတဲ့သူလည်း သုံး၊ လေး ယောက်လောက်ရှိတာပေါ့။ အကုန်လုံး ၂၀ ကျော်လောက်ရှိတယ်။”
ကျောက်တော်နဲ့ မြောက်ဦးမြို့နယ်အတွင်း အရပ်သားဖမ်းဆီးခံရမှု အခြေအနေကို တပ်မတော်ဘက်ကို ဆက်သွယ်ခဲ့ပေမဲ့ ဆက်သွယ်လို့ မရခဲ့ပါဘူး။
ရခိုင်ပြည်နယ်အတွင်း ဒီဧပြီလမှာ နှစ်ဘက်စစ်ရေး တင်းမာမှုအတွင်း အရပ်သားတွေ ထိခိုက်မှု ပိုများလာတယ်လို့ ရခိုင်တိုင်းရင်းသားမျိုးနွယ်များ အစည်းအရုံးဥက္ကဋ္ဌ ဦးရွှေဘော်စိန်က ဗွီအိုအေကို ပြောပါတယ်။
"တပူမှာ နှစ်ပူထပ်သလိုပေါ့နော်။ ကျနော်တို့ ရခိုင်ပြည်ကအခုဆိုလို့ရှိရင် စစ်ရေးက ပိုပြီးတော့ ပြင်းထန်လာသလို COVID-19 ရောဂါကလည်း စိတ်မချနိုင်တဲ့ အနေအထားရောက်တဲ့အတွက် ပြည်သူတွေက အခုလက်ရှိ စိုးရိမ်မှုတွေအများကြီး ရှိနေတာကို တွေ့ရတယ်။”
အလားတူ ချင်းပြည်နယ် ပလက်ဝမြို့နယ်မှာလည်း နှစ်ဘက် ပဋိပက္ခပတွင်း အရပ်သားတွေအပေါ် ပစ်မှတ်ထား တိုက်ခိုက်မှုတွေရှိနေတာကြောင့် ဒေသခံတွေစိုးရိမ်မှုတွေ ရှိနေတယ်လို့ ပလက်ဝမြို့နယ် မဲဆန္ဒနယ်က အမျိုးသားလွှတ်တော် ကိုယ်စားလှယ် ဆလိုင်းမျိုးထိုက်ကပြောပါတယ်။
“အခုလက်ရှိ အခြေအနေအထိတော့ သေဆုံးသူက ခန့်မှန်းခြေက ၂၀ ကျော်တော့ ရှိပြီပေါ့နော်။ ဒဏ်ရာရတဲ့သူက အခု ၃၀ ကျော်လောက်ရှိတယ်ပေါ့နော်။ ဒဏ်ရာရတဲ့သူတွေကလည်း တချို့က ရွာထဲမှာလည်း ရှိတာရှိတယ်လေ။ မြို့ပေါ်မှာမရောက် နိုင်တဲ့အပိုင်းတွေလဲရှိတယ်။ ကျနော်တို့တွေက အတိကျပြောဖို့တော့ အရမ်းခက်တယ်။ ပြောမယ်ဆိုရင်တော့ လေယာဉ်ပျံသံတွေ ကြားတယ်ဆိုရင်တော့ သက်ကြီးရွယ်အိုတွေ၊ ကလေးသူငယ်တွေကတော့ ဘယ်နားမှာ ပုန်းကြမလဲပေါ့။ သေနတ်သံကြားရင် ဘယ်နားမှာ ကျည်ဆံမိမလဲပေါ့။ ဒါတွေက စိုးရိမ်စရာအနေအထားရှိတာပေါ့နော်။”
ရခိုင်နဲ့ ချင်းပြည်နယ်ထဲက အရပ်သားတွေအပေါ် ကျူးလွန်တဲ့ စစ်ရာဇဝတ်မှုတွေနဲ့ လူသားထုအပေါ် ကျူးလွန်တဲ့ ရာဇဝတ်မှုတွေ တိုးလာနေတယ်လို့လည်း ကုလအထူးကိုယ်စားလှယ် ယန်ဟီးလီက ပြောဆိုခဲ့ပါတယ်။
ဒီလို ဆက်ဖြစ်နေတဲ့ စစ်ရာဇဝတ်မှုတွေနဲ့ လူသားထုအပေါ် ကျူးလွန်တဲ့ ရာဇဝတ်မှုဆိုင်ရာ စွပ်စွဲချက်တွေကို စုံစမ်းစစ်ဆေးဖို့ ကုလသမဂ္ဂ အထူးကိုယ်စားလှယ် ယန်ဟီးလီက တောင်းဆိုလိုက်ပါတယ်။
[Unicode Version]
COVID-19 ရငျဆိုငျနရေခြိနျ ရခိုငျနဲ့ခငြျးမှာ အရပျသားဖမျးဆီးခံရမှု လြော့မသှား
တကမ်ဘာလုံး COVID-19 ကပျရောဂါဘေး ရငျဆိုငျဖွရှေငျးနရေခြိနျမှာ ရခိုငျပွညျနယျနဲ့ခငြျးပွညျနယျ ပလကျဝမွို့နယျတှမှော စဈဘေးဒဏျကွောင့ျ အရပျသားတှေ ထိခိုကျသဆေုံး အဖမျးဆီးခံနရေတဲ့ အခွအေနကေို ဗှီအိုအမွေနျမာပိုငျးသတငျးထောကျ ကိုနိုငျကှနျးအိနျက တငျပွပေးပါမယျ။
ရခိုငျပွညျနယျမွောကျပိုငျးဒသေနဲ့ ခငြျးပွညျနယျ ပလကျဝမွို့နယျအတှငျးမှာ မွနျမာစဈတပျနဲ့ ရခိုငျလကျနကျကိုငျ AA အဖှဲ့တို့အကွား စဈရေးတငျးမာမှုအတှငျး အရပျသားတှထေိခိုကျမှုတှေ ပိုတိုးပှားလာနတောပါ။
မနေ့က မွောကျဦးမွို့နယျ တိမျညိုကြေးရှာသားတဦးကို မွောကျဦးအဝငျ စဈဆေးရေးဂိတျမှာ ဖမျးဆီးစဈဆေးခံရပွီး ဒီကနေ့မှာ အဆိုပါ ဖမျးဆီးခံရတဲ့သူ သဆေုံးသှားတယျလို့ မိသားစုဝငျတဦးကပွောပါတယျ။
“မနေ့က ၉ နာရီ ၁၀ နာရီလောကျပေါ့နောျ။ သူကဆိုငျကယျ ဝေါ့ရှော့လုပျတာပေါ့။ မွောကျဦးမွို့မှာ တာယာဘီး သှားဝယျတာ။ ပွနျလာရငျတော့ မွောကျဦး အဝငျဝပေါ့။ စဈဆေးရေးဂိတျနားမှာ စဈသားရယျ၊ ရဲသားရယျ ပေါငျးပွီးတော့ သူတို့ ဖမျးထားတယျ။ ကနြောျတို့ မိသားစုတှသှေားတှေ့တယျ။ ကနြောျတို့ တှေ့ခှင့ျမရဘုူး။ ဒီမနကျ ၁၀ နာရီလောကျမှာ သူတို့ဆေးရုံကို အလောငျးကိုပဲ တှေ့တယျ။ အလောငျးကို ကနြောျတို့ အခုရှာကို သယျဆောငျလာတယျ။”
ဒီရကျပိုငျးအတှငျး ကြောကျတောျမွို့နယျအတှငျး အရပျသား ၂၀ ကြောျ အဖမျးဆီးခံထားရပွီးပြောကျဆုံးနတေယျလို့ ပွညျသူ့လှှတျတောျကိုယျစားလှယျ ဦးထှနျးဝငျးကပွောပါတယျ။
“ကနြောျတို့ဆီကို တိုငျကွားထားတဲ့ စာရငျးထဲမှာတော့ တငျးမကွီးရှာက ၁၀ ယောကျရယျ အထကျတငျးမရှာက ၈ ယောကျပေါ့။ ရှှပွေညျကြေးရှာက တယောကျ။ တခြို့ပြောကျသှားတဲ့သူလညျး သုံး၊ လေး ယောကျလောကျရှိတာပေါ့။ အကုနျလုံး ၂၀ ကြောျလောကျရှိတယျ။”
ကြောကျတောျနဲ့ မွောကျဦးမွို့နယျအတှငျး အရပျသားဖမျးဆီးခံရမှု အခွအေနကေို တပျမတောျဘကျကို ဆကျသှယျခဲ့ပမေဲ့ ဆကျသှယျလို့ မရခဲ့ပါဘူး။
ရခိုငျပွညျနယျအတှငျး ဒီဧပွီလမှာ နှဈဘကျစဈရေး တငျးမာမှုအတှငျး အရပျသားတှေ ထိခိုကျမှု ပိုမြားလာတယျလို့ ရခိုငျတိုငျးရငျးသားမြိုးနှယျမြား အစညျးအရုံးဥက်ကဋ်ဌ ဦးရှှဘေောျစိနျက ဗှီအိုအကေို ပွောပါတယျ။
"တပူမှာ နှဈပူထပျသလိုပေါ့နောျ။ ကနြောျတို့ ရခိုငျပွညျကအခုဆိုလို့ရှိရငျ စဈရေးက ပိုပွီးတော့ ပွငျးထနျလာသလို COVID-19 ရောဂါကလညျး စိတျမခနြိုငျတဲ့ အနအေထားရောကျတဲ့အတှကျ ပွညျသူတှကေ အခုလကျရှိ စိုးရိမျမှုတှအေမြားကွီး ရှိနတောကို တှေ့ရတယျ။”
အလားတူ ခငြျးပွညျနယျ ပလကျဝမွို့နယျမှာလညျး နှဈဘကျ ပဋိပက်ခပတှငျး အရပျသားတှအေပေါျ ပဈမှတျထား တိုကျခိုကျမှုတှရှေိနတောကွောင့ျ ဒသေခံတှစေိုးရိမျမှုတှေ ရှိနတေယျလို့ ပလကျဝမွို့နယျ မဲဆန်ဒနယျက အမြိုးသားလှှတျတောျ ကိုယျစားလှယျ ဆလိုငျးမြိုးထိုကျကပွောပါတယျ။
“အခုလကျရှိ အခွအေနအေထိတော့ သဆေုံးသူက ခန့ျမှနျးခွကေ ၂၀ ကြောျတော့ ရှိပွီပေါ့နောျ။ ဒဏျရာရတဲ့သူက အခု ၃၀ ကြောျလောကျရှိတယျပေါ့နောျ။ ဒဏျရာရတဲ့သူတှကေလညျး တခြို့က ရှာထဲမှာလညျး ရှိတာရှိတယျလေ။ မွို့ပေါျမှာမရောကျ နိုငျတဲ့အပိုငျးတှလေဲရှိတယျ။ ကနြောျတို့တှကေ အတိကပြွောဖို့တော့ အရမျးခကျတယျ။ ပွောမယျဆိုရငျတော့ လယောဉျပြံသံတှေ ကွားတယျဆိုရငျတော့ သကျကွီးရှယျအိုတှေ၊ ကလေးသူငယျတှကေတော့ ဘယျနားမှာ ပုနျးကွမလဲပေါ့။ သနေတျသံကွားရငျ ဘယျနားမှာ ကညြျဆံမိမလဲပေါ့။ ဒါတှကေ စိုးရိမျစရာအနအေထားရှိတာပေါ့နောျ။”
ရခိုငျနဲ့ ခငြျးပွညျနယျထဲက အရပျသားတှအေပေါျ ကြူးလှနျတဲ့ စဈရာဇဝတျမှုတှနေဲ့ လူသားထုအပေါျ ကြူးလှနျတဲ့ ရာဇဝတျမှုတှေ တိုးလာနတေယျလို့လညျး ကုလအထူးကိုယျစားလှယျ ယနျဟီးလီက ပွောဆိုခဲ့ပါတယျ။
ဒီလို ဆကျဖွဈနတေဲ့ စဈရာဇဝတျမှုတှနေဲ့ လူသားထုအပေါျ ကြူးလှနျတဲ့ ရာဇဝတျမှုဆိုငျရာ စှပျစှဲခကြျတှကေို စုံစမျးစဈဆေးဖို့ ကုလသမဂ်ဂ အထူးကိုယျစားလှယျ ယနျဟီးလီက တောငျးဆိုလိုကျပါတယျ။
