[Zawgyi/Unicode]
မြန်မာစစ်တပ်နဲ့ ရခိုင်လက်နက်ကိုင် AA အဖွဲ့တို့ကြား စစ်ရေးတင်းမာနေတဲ့ ရခိုင်ပြည်နယ်ထဲမှာ တိုက်ပွဲတွေနဲ့ ပစ်ခတ်မှုတွေ ဆက်လက်ဖြစ်ပွားနေတဲ့ နောက်ဆုံးအခြေအနေကို ဗွီအိုအေမြန်မာပိုင်း သတင်းထောက် ကိုနိုင်ကွန်းအိန်က ပြောပြပေးပါမယ်။
ရခိုင်ပြည်နယ် မင်းပြားမြို့နယ်ဘက်မှာ ဒီကနေ့ တိုက်ပွဲဖြစ်ပွားနေသလို ပြီးခဲ့တဲ့ ရက်တွေအတွင်း တပ်မတော်က အကြီးအကျယ် ထိုးစစ်ဆင်ခဲ့တဲ့ ရသေ့တောင်မြို့နယ်ဘက်မှာလည်း လက်နက်ကြီးပစ်ခတ်မှုတွေကြောင့် ဒေသခံတွေ တိမ်းရှောင်နေကြရပါတယ်။ မင်းပြားမြို့နယ် တောင်ဘုတ်ကေနဲ့ မေလွမ်းရွာအကြား ဒီနေ့အစောပိုင်းဖြစ်ပွားတဲ့ တိုက်ခိုက်မှုနဲ့ ပတ်သက်လို့ အနီးအနားမှာ ရှိနေတဲ့ ဖားပြိုရွာက ဒေသခံ ဦးမောင်သိန်းက အခုလို ပြောပါတယ်။
“မေလွမ်းကြားမှာ ဇောက်ချောင်းဆိုတဲ့နေရာ။ တိုက်ပွဲဖြစ်ကြတယ်။ တော်တာ်လေးကြီး ကျယ်တဲ့ပုံပဲ။ မနက်အစောကြီးတည်းက ၆ နာရီကျော်လောက် လက်နက်ကြီးအသံပဲ ကြားနေရတယ် အဲဒီဘက်က။”
AA ရခိုင်လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့ ပြောခွင့်ရ ခိုင်သုခကလည်း မင်းပြားမြို့နယ်မှာ ဒီနေ့အစောပိုင်း တိုက်ပွဲဖြစ်ပွားခဲ့ကြောင်း အတည်ပြုခဲ့ပေမဲ့ အသေးစိတ်မသိရသေးဘူးလို့ ပြောပါတယ်။
“ဒီအောက်တိုဘာလ ၁၅ ရက်နေ့မှာတော့ မင်းပြားမြို့နယ် တောင်ဘုတ်ကေရွာရဲ့ မြောက်ဘက် ၂ ကီလိုမီတာလောက်မှာရှိတဲ့ ကျနော်တို့ တပ်ဖွဲ့တွေ ရှိတဲ့နေရာကို မြန်မာစစ်တပ်ဘက်က ထိုးဖောက် ဝင်ရောက်လာတဲ့အတွက်ကြောင့်မို့လို့ နာရီဝက်လောက်တိုက်ပွဲဖြစ်တာရှိတယ်။ တိုက်ပွဲအတွင်းမှာ ထိခိုက်ကျဆုံးမှု အသေးစိတ်ကတော့ မသိရသေးဘူး။”
ဒီကနေ့ တိုက်ပွဲဖြစ်ခဲ့တဲ့ နယ်မြေမှာတော့ ဒီလဆန်းကတည်းက တိုက်ခိုက်မှုတွေ ဆက်တိုက် ဖြစ်ပွားနေခဲ့တာပါ။
ဒီတပတ်ထဲမှာပဲ AA အဖွဲ့က နေရာယူထားတဲ့ နယ်မြေကို တပ်မတော်က ကြည်း၊ ရေ၊ လေ ပူးတွဲ ထိုးစစ်ဆင်ခဲ့တဲ့ ရသေ့တောင်မြို့နယ်မှာလည်း တပ်မတော်ရေတပ်သင်္ဘောကနေ လက်နက်ကြီးတွေနဲ့ ပစ်ခတ်မှုတွေ ရှိနေကြောင်း ဒေသခံတွေက ပြောပါတယ်။
ဒီနေ့အစောပိုင်းမှာပဲ မယူမြစ်အနီး ကျေးရွာတွေတဝိုက် လက်နက်ကြီးတွေ ကျရောက်ခဲ့ကြောင်းလည်း အောက်ကျောင်းတောင် ရွာသားတဦးကပြောပါတယ်။
“ဒီနေ့တော့ အပေါ်က ဇက်သင်္ဘောဆင်းလာပြီးတော့ ရွာတွေကို ပစ်သွားတယ်။ ဒီရွာသစ်ကေရယ်၊ ဟိုဘက်က ဒညင်ချောင်း နောက်ပြီး အောက်ကျောင်းတောင်၊ ဒီဘက်ကဆို ခနောက်ကြီး အဲဒီရွာတွေကို တောက်လျှောက်ပစ်သွားတာ။”
အလားတူ ရသေ့တောင်မြို့နယ် တောင်ဘက်ခြမ်း စဲကျွန်းဘက်မှာလည်း ရေတပ်သင်္ဘောကနေ လက်နက်ကြီးနဲ့ ပစ်ခတ်မှုကြောင့် ကံပြင်ရွာသား ထောင်ချီနေရပ်ကနေ တိမ်းရှောင်နေရတယ်လို့ ကံပြင်အုပ်ချုပ်ရေးမှူး ဦးမောင်ထွန်းစိန်ကပြောပါတယ်။
“ကံပြင်ရယ်၊ ရွှေလောင်းတင်ရယ် အကုန်လုံးကို ထွက်ပြေးနေရတယ်။ မနေ့က ၁၂ နာရီလောက်မှာ တခေါက်ပစ်။ ကျနော်တို့ ကံပြင်ဆိုရင်တော့ ကြက်ရိုးဆိပ်မှာ စစ်ရှောင်နေရတယ်။ ကျနော်တို့ ကံပြင်က ၁,၀၀၀ ကျော်လာက်ရှိတယ်။”
ဒီလ ၁၃ ရက်နေ့က စပြီးရသေ့တောင်မြို့နယ်ထီးဆွဲနဲ့ အောင်သာစည်ရွာအကြားက AA ရခိုင်လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့ အခြေပြုရာတောင်ကုန်းကို မြန်မာတပ်မတော်ဘက်က ကြည်းရေလေ အင်အားသုံးပြီး တိုက်နေတာပါ။
ဒီလိုတပ်ပူးပေါင်းအင်အားနဲ့ထိုးစစ်ဆင်ရာမှာ အောင်သာစည်ကုန်းကို သိမ်းပိုက်နိုင်ခဲ့တယ်လို့ တပ်မတော်ဘက်က သတင်းထုတ်ပြန်ထားပါတယ်။
ဒေသခံတွေကတော့ တပ်မတော်က အပြည့်အ၀ မထိန်းချုပ်နိုင်သေးတာကြောင့် တိုက်ပွဲတွေ ဆက်ဖြစ်နေတုန်းပဲလို့ ပြောကြပါတယ်။ ဒီကနေ့ နေ့လယ်ပိုင်းအထိ မြေပြင်ထိုးစစ်မရှိပေမဲ့ လက်နက်ကြီးတွေနဲ့ ပစ်ခတ်တာတော့ ရှိနေတဲ့အကြောင်း ဒေသခံ အောင်သာစည် ရွာသားတဦးကပြောပါတယ်။
“အောင်သာစည်ကုန်း တိုက်ပွဲတော့ငြိမ်နေတယ်... ခုလောလောဆယ်တော့။ မနေ့ကလေယာဉ်နဲ့ လာပစ်တယ်။ အမြောက်ကြီးတွေ လက်နက်ကြီးတွေ ဒလစပ်ပစ်တယ်မနေ့က။ ၅၃၆၊ ၅၃၇၊ ၅၃၈ ထီးစွဲ ရေစိုးချောင်းဗျူဟာ အဲဒီကနေပြီးတော့ တောက်လျှောက် တနေ့လုံးပစ်တယ်... မနေ့ကလည်း။ နောက်ပြီးလေယာဉ်နဲ့ လာပြီး နှစ်ကြိမ်ပစ်တယ်မနေ့က။ မနေ့က ကျေးရွာဘုန်းကြီးကျောင်း တခုလုံး ပြိုပျက်သွားတယ်။”
စစ်ရေးတင်းမာမှုတွေ ကြီးထွားနေတဲ့ ရသေ့တောင်မြို့နယ်မှာ မြန်မာစစ်တပ်က နောက်ထပ် အင်အားတွေ ထပ်မံဖြည့်တင်းနေတာကြောင့် တိုက်ပွဲတွေ ဆက်ဖြစ်မယ့် အလားအလာတွေ ရှိနေတယ်လို့လည်း AA ပြောခွင့်ရခိုင်သုခက ပြောပါတယ်။
“မနေ့က အောက်တိုဘာလ ၁၄ ရက်နေ့မှာလည်းပဲ ဆက်လက်ပြီး လက်နက်ကြီး ပစ်ကူ၊ လေကြောင်း ပစ်ကူ အများပြားအသုံးပြုပြီးတော့မှ ထိုးစစ်ဆင်တိုက်ခိုက်နေတယ်ဗျ။ နောက်ထပ်လဲဘဲ အဲဒီဒေသကို လူအင်အား လက်နက်အင်အားတွေ အမြောက်အများ ပို့ဆောင်နေတဲ့အတွက်ကြောင့်မို့လို့ ဒီထက်ပြင်းထန်တဲ့ ထိုးစစ်အတွက်ပြင်ဆင်နေတာတွေတော့တွေ့ရတယ်ဗျ။”
မနေ့တုန်းက လက်နက်ကြီးနဲ့ ပစ်ခတ်မှုတွေတွင်း ကျေးရွာဘုန်းကြီးကျောင်းပြိုပျက်သွားသလို အောက်တိုဘာ ၁၃ ရက်နေ့က ပစ်ခတ်တိုက်ခိုက်မှုအတွင်း အောင်သာစည်ရွာ မီးလောင်သွားခဲ့ကြောင်းလည်း ဒေသခံတွေက ပြောပါတယ်။
မင်းပြားနဲ့ ရသေ့တောင်မြို့နယ်တွေက တိုက်ပွဲတွေနဲ့ ပတ်သက်လို့ တပ်မတော်ပြောရေး ဆိုခွင့်ရှိသူကို ဆက်သွယ်ခဲ့ပေမဲ့ မရခဲ့ပါဘူး။
ရခိုင်ပြည်နယ်မှာ တပ်မတော်နဲ့ AA အဖွဲ့တို့ကြား ဖြစ်ပွားနေတဲ့ ၂ နှစ်နီးပါးကြာ စစ်ရေးပဋိပက္ခအတွင်း အရပ်သားတွေ ထိခိုက်သေဆုံးမှုတွေ ရှိနေတာကြောင့် ကုလသမဂ္ဂ အပါအဝင် နိုင်ငံတကာအသိုင်းအဝန်းကလည်း သတိပေးနေပါတယ်။ ဒီလဆန်းမှာပဲ ဘူးသီးတောင်မြို့နယ်တွင်း တိုက်ပွဲတွေကြား ကလေးငယ် ၂ ဦး သေဆုံးခဲ့တဲ့ ဖြစ်ရပ်အတွက် ထိတ်လန့်တုန်လှုပ်မိကြောင်းလည်း ကုလသမဂ္ဂ အတွင်းရေးမှူးချုပ်ရုံးက မနေ့တုန်းကပဲ သတင်းထုတ်ပြန်ထားပါတယ်။ကုလသမဂ္ဂ လူ့အခွင့်အရေးဆိုင်ရာ မဟာမင်းကြီး Michelle Bacheletကလည်း လက်နက်ကိုင် ပဋိပက္ခတွေကြား အရပ်သား ထိခိုက်သေဆုံးမှု တွေဟာ စစ်ရာဇဝတ်မှု မြောက်နိုင်ကြောင်း ပြီးခဲ့တဲ့လထဲမှာပဲ ကုလသမဂ္ဂ လူ့အခွင့်အရေး ကောင်စီမှာ သတိပေးထားပါတယ်။
[Unicode Version]
မငျးပွားနဲ့ ရသေ့တောငျမှာ တိုကျပှဲပွငျးထနျဆဲ
မွနျမာစဈတပျနဲ့ ရခိုငျလကျနကျကိုငျ AA အဖှဲ့တို့ကွား စဈရေးတငျးမာနတေဲ့ ရခိုငျပွညျနယျထဲမှာ တိုကျပှဲတှနေဲ့ ပဈခတျမှုတှေ ဆကျလကျဖွဈပှားနတေဲ့ နောကျဆုံးအခွအေနကေို ဗှီအိုအမွေနျမာပိုငျး သတငျးထောကျ ကိုနိုငျကှနျးအိနျက ပွောပွပေးပါမယျ။
ရခိုငျပွညျနယျ မငျးပွားမွို့နယျဘကျမှာ ဒီကနေ့ တိုကျပှဲဖွဈပှားနသေလို ပွီးခဲ့တဲ့ ရကျတှအေတှငျး တပျမတောျက အကွီးအကယြျ ထိုးစဈဆငျခဲ့တဲ့ ရသေ့တောငျမွို့နယျဘကျမှာလညျး လကျနကျကွီးပဈခတျမှုတှကွေောင့ျ ဒသေခံတှေ တိမျးရှောငျနကွေရပါတယျ။ မငျးပွားမွို့နယျ တောငျဘုတျကနေဲ့ မလှေမျးရှာအကွား ဒီနေ့အစောပိုငျးဖွဈပှားတဲ့ တိုကျခိုကျမှုနဲ့ ပတျသကျလို့ အနီးအနားမှာ ရှိနတေဲ့ ဖားပွိုရှာက ဒသေခံ ဦးမောငျသိနျးက အခုလို ပွောပါတယျ။
“မလှေမျးကွားမှာ ဇောကျခြောငျးဆိုတဲ့နရော။ တိုကျပှဲဖွဈကွတယျ။ တောျတာျလေးကွီး ကယြျတဲ့ပုံပဲ။ မနကျအစောကွီးတညျးက ၆ နာရီကြောျလောကျ လကျနကျကွီးအသံပဲ ကွားနရေတယျ အဲဒီဘကျက။”
AA ရခိုငျလကျနကျကိုငျအဖှဲ့ ပွောခှင့ျရ ခိုငျသုခကလညျး မငျးပွားမွို့နယျမှာ ဒီနေ့အစောပိုငျး တိုကျပှဲဖွဈပှားခဲ့ကွောငျး အတညျပွုခဲ့ပမေဲ့ အသေးစိတျမသိရသေးဘူးလို့ ပွောပါတယျ။
“ဒီအောကျတိုဘာလ ၁၅ ရကျနေ့မှာတော့ မငျးပွားမွို့နယျ တောငျဘုတျကရှောရဲ့ မွောကျဘကျ ၂ ကီလိုမီတာလောကျမှာရှိတဲ့ ကနြောျတို့ တပျဖှဲ့တှေ ရှိတဲ့နရောကို မွနျမာစဈတပျဘကျက ထိုးဖောကျ ဝငျရောကျလာတဲ့အတှကျကွောင့ျမို့လို့ နာရီဝကျလောကျတိုကျပှဲဖွဈတာရှိတယျ။ တိုကျပှဲအတှငျးမှာ ထိခိုကျကဆြုံးမှု အသေးစိတျကတော့ မသိရသေးဘူး။”
ဒီကနေ့ တိုကျပှဲဖွဈခဲ့တဲ့ နယျမွမှောတော့ ဒီလဆနျးကတညျးက တိုကျခိုကျမှုတှေ ဆကျတိုကျ ဖွဈပှားနခေဲ့တာပါ။
ဒီတပတျထဲမှာပဲ AA အဖှဲ့က နရောယူထားတဲ့ နယျမွကေို တပျမတောျက ကွညျး၊ ရေ၊ လေ ပူးတှဲ ထိုးစဈဆငျခဲ့တဲ့ ရသေ့တောငျမွို့နယျမှာလညျး တပျမတောျရတေပျသငျ်ဘောကနေ လကျနကျကွီးတှနေဲ့ ပဈခတျမှုတှေ ရှိနကွေောငျး ဒသေခံတှကေ ပွောပါတယျ။
ဒီနေ့အစောပိုငျးမှာပဲ မယူမွဈအနီး ကြေးရှာတှတေဝိုကျ လကျနကျကွီးတှေ ကရြောကျခဲ့ကွောငျးလညျး အောကျကြောငျးတောငျ ရှာသားတဦးကပွောပါတယျ။
“ဒီနေ့တော့ အပေါျက ဇကျသငျ်ဘောဆငျးလာပွီးတော့ ရှာတှကေို ပဈသှားတယျ။ ဒီရှာသဈကရေယျ၊ ဟိုဘကျက ဒညငျခြောငျး နောကျပွီး အောကျကြောငျးတောငျ၊ ဒီဘကျကဆို ခနောကျကွီး အဲဒီရှာတှကေို တောကျလြှောကျပဈသှားတာ။”
အလားတူ ရသေ့တောငျမွို့နယျ တောငျဘကျခွမျး စဲကြှနျးဘကျမှာလညျး ရတေပျသငျ်ဘောကနေ လကျနကျကွီးနဲ့ ပဈခတျမှုကွောင့ျ ကံပွငျရှာသား ထောငျခြီနရေပျကနေ တိမျးရှောငျနရေတယျလို့ ကံပွငျအုပျခြုပျရေးမှူး ဦးမောငျထှနျးစိနျကပွောပါတယျ။
“ကံပွငျရယျ၊ ရှှလေောငျးတငျရယျ အကုနျလုံးကို ထှကျပွေးနရေတယျ။ မနေ့က ၁၂ နာရီလောကျမှာ တခေါကျပဈ။ ကနြောျတို့ ကံပွငျဆိုရငျတော့ ကွကျရိုးဆိပျမှာ စဈရှောငျနရေတယျ။ ကနြောျတို့ ကံပွငျက ၁,၀၀၀ ကြောျလာကျရှိတယျ။”
ဒီလ ၁၃ ရကျနေ့က စပွီးရသေ့တောငျမွို့နယျထီးဆှဲနဲ့ အောငျသာစညျရှာအကွားက AA ရခိုငျလကျနကျကိုငျအဖှဲ့ အခွပွေုရာတောငျကုနျးကို မွနျမာတပျမတောျဘကျက ကွညျးရလေေ အငျအားသုံးပွီး တိုကျနတောပါ။
ဒီလိုတပျပူးပေါငျးအငျအားနဲ့ထိုးစဈဆငျရာမှာ အောငျသာစညျကုနျးကို သိမျးပိုကျနိုငျခဲ့တယျလို့ တပျမတောျဘကျက သတငျးထုတျပွနျထားပါတယျ။
ဒသေခံတှကေတော့ တပျမတောျက အပွည့ျအ၀ မထိနျးခြုပျနိုငျသေးတာကွောင့ျ တိုကျပှဲတှေ ဆကျဖွဈနတေုနျးပဲလို့ ပွောကွပါတယျ။ ဒီကနေ့ နေ့လယျပိုငျးအထိ မွပွေငျထိုးစဈမရှိပမေဲ့ လကျနကျကွီးတှနေဲ့ ပဈခတျတာတော့ ရှိနတေဲ့အကွောငျး ဒသေခံ အောငျသာစညျ ရှာသားတဦးကပွောပါတယျ။
“အောငျသာစညျကုနျး တိုကျပှဲတော့ငွိမျနတေယျ... ခုလောလောဆယျတော့။ မနေ့ကလယောဉျနဲ့ လာပဈတယျ။ အမွောကျကွီးတှေ လကျနကျကွီးတှေ ဒလစပျပဈတယျမနေ့က။ ၅၃၆၊ ၅၃၇၊ ၅၃၈ ထီးစှဲ ရစေိုးခြောငျးဗြူဟာ အဲဒီကနပွေီးတော့ တောကျလြှောကျ တနေ့လုံးပဈတယျ... မနေ့ကလညျး။ နောကျပွီးလယောဉျနဲ့ လာပွီး နှဈကွိမျပဈတယျမနေ့က။ မနေ့က ကြေးရှာဘုနျးကွီးကြောငျး တခုလုံး ပွိုပကြျသှားတယျ။”
စဈရေးတငျးမာမှုတှေ ကွီးထှားနတေဲ့ ရသေ့တောငျမွို့နယျမှာ မွနျမာစဈတပျက နောကျထပျ အငျအားတှေ ထပျမံဖွည့ျတငျးနတောကွောင့ျ တိုကျပှဲတှေ ဆကျဖွဈမယ့ျ အလားအလာတှေ ရှိနတေယျလို့လညျး AA ပွောခှင့ျရခိုငျသုခက ပွောပါတယျ။
“မနေ့က အောကျတိုဘာလ ၁၄ ရကျနေ့မှာလညျးပဲ ဆကျလကျပွီး လကျနကျကွီး ပဈကူ၊ လကွေောငျး ပဈကူ အမြားပွားအသုံးပွုပွီးတော့မှ ထိုးစဈဆငျတိုကျခိုကျနတေယျဗြ။ နောကျထပျလဲဘဲ အဲဒီဒသေကို လူအငျအား လကျနကျအငျအားတှေ အမွောကျအမြား ပို့ဆောငျနတေဲ့အတှကျကွောင့ျမို့လို့ ဒီထကျပွငျးထနျတဲ့ ထိုးစဈအတှကျပွငျဆငျနတောတှတေော့တှေ့ရတယျဗြ။”
မနေ့တုနျးက လကျနကျကွီးနဲ့ ပဈခတျမှုတှတှေငျး ကြေးရှာဘုနျးကွီးကြောငျးပွိုပကြျသှားသလို အောကျတိုဘာ ၁၃ ရကျနေ့က ပဈခတျတိုကျခိုကျမှုအတှငျး အောငျသာစညျရှာ မီးလောငျသှားခဲ့ကွောငျးလညျး ဒသေခံတှကေ ပွောပါတယျ။
မငျးပွားနဲ့ ရသေ့တောငျမွို့နယျတှကေ တိုကျပှဲတှနေဲ့ ပတျသကျလို့ တပျမတောျပွောရေး ဆိုခှင့ျရှိသူကို ဆကျသှယျခဲ့ပမေဲ့ မရခဲ့ပါဘူး။
ရခိုငျပွညျနယျမှာ တပျမတောျနဲ့ AA အဖှဲ့တို့ကွား ဖွဈပှားနတေဲ့ ၂ နှဈနီးပါးကွာ စဈရေးပဋိပက်ခအတှငျး အရပျသားတှေ ထိခိုကျသဆေုံးမှုတှေ ရှိနတောကွောင့ျ ကုလသမဂ်ဂ အပါအဝငျ နိုငျငံတကာအသိုငျးအဝနျးကလညျး သတိပေးနပေါတယျ။ ဒီလဆနျးမှာပဲ ဘူးသီးတောငျမွို့နယျတှငျး တိုကျပှဲတှကွေား ကလေးငယျ ၂ ဦး သဆေုံးခဲ့တဲ့ ဖွဈရပျအတှကျ ထိတျလန့ျတုနျလှုပျမိကွောငျးလညျး ကုလသမဂ်ဂ အတှငျးရေးမှူးခြုပျရုံးက မနေ့တုနျးကပဲ သတငျးထုတျပွနျထားပါတယျ။ကုလသမဂ်ဂ လူ့အခှင့ျအရေးဆိုငျရာ မဟာမငျးကွီး Michelle Bacheletကလညျး လကျနကျကိုငျ ပဋိပက်ခတှကွေား အရပျသား ထိခိုကျသဆေုံးမှု တှဟော စဈရာဇဝတျမှု မွောကျနိုငျကွောငျး ပွီးခဲ့တဲ့လထဲမှာပဲ ကုလသမဂ်ဂ လူ့အခှင့ျအရေး ကောငျစီမှာ သတိပေးထားပါတယျ။
