(Zawgyi/Unicode)
တရုတ်နိုင်ငံကနေ ပြန်ဝင်လာကြတဲ့ ရခိုင်ပြည်နယ်တွင်း ဒေသခံတွေနဲ့ ပတ်သက်လို့ ကျန်းမာရေးဆိုင်ရာ စောင့်ကြည့်မှုတွေ ဘယ်လိုပြင်ဆင်ဆောင်ရွက်နေလဲဆိုတာကို ဗွီအိုအေမြန်မာပိုင်း သတင်းထောက် ကိုသက်နိုင်က ပြောပြပါမယ်။
ရခိုင်ပြည်နယ်အတွင်းမှာ တရုတ်နိုင်ငံကနေ ပြန်ရောက်လာကြတဲ့ သူတွေ အခုရက်ပိုင်းအတွင်းမှာ များပြားလာတာကြောင့် ဒေသခံတွေအနေနဲ့ လက်ရှိကူးစက်နေနဲ့ COVID-19 ကပ်ရောဂါနဲ့ ပတ်သတ်ပြီး စိုးရိမ်မှုတွေ ရှိနေကြပါတယ်။
ရခိုင်ပြည်နယ်တွင်း ဒေသခံအတော်များများဟာ စားဝတ်နေရေးကြောင့် နယ်စပ်ဖြတ်ကျော်ပြီး ထိုင်းမှာရော တရုတ်နိုင်ငံမှာပါ သွားရောက်လုပ်ကိုင်ခဲ့ကြတာပါ။ အခု ရက်ပိုင်းအတွင်း တရုတ်က ပြန်ဝင်လာသူ ၇၀၀ ကျော်ရှိနေပြီး ဒီထက် ထပ်လာဖို့လည်း ရှိနေပါတယ်။
မနေ့ကလည်း တရုတ်နိုင်ငံကနေ ကုန်တင်ကားတွေနဲ့ ရခိုင်မြောက်ပိုင်းကို ပြန်လာတဲ့သူတွေ ၄၀၀ ကျော် လောက်ဟာ ကျောက်တော်မြို့နယ် မဟာမြတ်မုနိဘုရားမှာ ညအိမ်သွားကြတယ်လို့ ကျောက်တော်ဒေသခံ တစ်ဦးကပြောပါတယ်။
"မနေ့က ညနေ ၅နာရီလောက်မှာ တရုတ်ကလာတဲ့ ကား ၉ စီးပေါ့နော် ... အဲဒီမှာ ကုန်ကားတွေပါတယ်။ ကြံတိုင်းအောင်ကား တစ်စီးပါတယ်။ အဲဒီမှာ လူဦးကတော့ ကျနော်တို့ ပြောသံကြားတာကတော့ လူဦးရေ ၄၀၀ ကျော်လို့ ပြောသံကြားတယ်။ အဲဒီမှာ လမ်းတစ်လျှောက်မှာ ရှိတဲ့ အမ်း၊ မြေပုံ၊ မြောက်ဦး၊ မင်းပြား စတဲ့ မြို့နယ်တွေမှာ လူတွေကို ချပြီးတော့ လာတာပေါ့နော်။ ကျနော်တို့ ကျောက်တော်မြို့နယ် မဟာမြမုနိဘုရားကိုတော့ ညနေ ၅ နာရီလောက်မှာ ရောက်တယ်။ သူတို့က အဲဒီမှာပဲ ညအိပ်သွားကြတယ်။"
နိုင်ငံခြားကနေ ပြန်လာတဲ့ သူတွေကို အစိုးရကအနေနဲ့ ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှုတွေအားနည်းနေတာကြောင့် ဒေသခံတွေက စိုးရိမ်နေကြတယ်လို့ ကျောက်တော်ဒေသခံ တစ်ဦးက ပြောပါတယ်။
"ကျနော်တို့ စိုးရိမ်တာကတော့ အများကြီးပေါ့ ... ကျနော်တို့ဒေသကို အစိုးရအဖွဲ့ကလည်း ဘာမှစောင့်ရှောက် ပေးထားတာလည်း မရှိဘူး။ ကျန်းမာရေးဌာနကလည်း လိုအပ်သလောက်ကို ဘာမှလုပ်ပေးထားတာ မရှိဘူး။ လူထုတွေကလည်း ဘာမှအသိပညာ မရှိဘူးဖြစ်နေတယ်။"
တရုတ်နိုင်ငံက ပြန်လာသူတွေဟာ သူတို့နေထိုင်ခဲ့တဲ့နေရာမှာ Quarantine ၂၁ ရက်ဝင်ပြီးသား ထောက်ခံစာတွေနဲ့ လာကြသူတွေဖြစ်သလို ပြန်လာကြသူတွေရဲ့ သက်ဆိုင်ရာမြို့နယ်ကျေးရွာတွေမှာ စောင့်ကြည့်တာတွေ ရှိပြီး လူဦးရေအားဖြင့် ၇၀၀ ကျော်လောက်ရှိနေပြီလို့ ရခိုင်ပြည်နယ် လုံခြုံရေးနဲ့ နယ်စပ်ရေးရာဝန်ကြီး ဗိုလ်မှူးကြီးမင်းသန်းက ပြောပါတယ်။
"မိုင်းလားဘက်မှာ ကြံခုတ်ပြီးပြန်လာတာလေ တရုတ်ပြည်နယ်စပ်တွေမှာ အလုပ်လုပ်တယ်၊ ကြံသွားခုတ်တယ်၊ ဖရဲ စိုက်တယ်။ နေအိမ်ကို မပို့ဘူး သူတို့နေရပ်တွေမှာ သက်ဆိုင်ရာရွာအလိုက် Quarantine တွေရှိတယ်။ အဲဒါတွေမှာ ထားတယ်။ သူတို့က ဟိုမှာလည်း Quarantine ၂၁ ရက်ဝင်ပြီးသွားပြီ ဝင်ပြီးသွားပြီးမှာ ထောက်ခံစာတွေ ပေးပြီးမှ လွတ်လိုက်တာ။ ဒါပေမဲ့ သက်ဆိုင်ရာရွာတွေမှာ quarantine ပြန်ဝင်ရတယ်။ လူဦးရေကတော့ ၅၀၀ ကျော်လည်းပါတယ်၊ ၄၀၀ ကျော်လည်း ပါတယ်။ တဖွဲဖွဲကို လာနေကြတာပဲ။ လာတာကတော့ ၇၀၀ လောက်ရှိသွားပြီ။"
နိုင်ငံခြားကနေပြန်သူတွေနဲ့ ပတ်သတ်ပြီး မြို့နယ်တိုင်းကို စောင့်ရှောက်မှုအပြည့်အဝပေးနိုင်ဖို့ ကျန်းမာရေးဝန် ထမ်းတွေ မလုံလောက်ပေမဲ့ တက်နိုင်သလောက်လုပ်ပေးနေတယ်လို့ ရခိုင်ပြည်နယ် ကျန်းမာရေးဦးစီးဌာနက ပြောခွင့်ရ ဒေါက်တာစိုးဝင်းပိုင်က အခုလိုပြောပါတယ်။
"အဲ့ကိစ္စက ရှင်းရှင်းလေးပါ ... ဆရာတို့က မြို့နယ်တွေမှာ လာလို့ရှိရင် ဘယ်နိုင်ငံကပဲ လာလာ ဘယ်နိုင်ငံဆိုတာ တရုတ်ပြည်တို့ နိုင်ငံခြားက လာတယ်ဆိုရင်တော့ သေချာတယ် quarantine ဝင်ရတယ်။ အခုရန်ကုန်မြို့ နယ်မှာ ၄၅ မြို့နယ်ရှိတယ်။ အဲဒီမှာ ရောဂါကူစက်ခံနေရတဲ့ မြို့နယ်တွေက ပြန်လာတယ်ဆိုရင် ထွေအုပ်ရဲ့ အစီအစဉ်နဲ့ facility quarantine ထားတယ်။ facility quarantine မှာ ဘာတွေပေးထားလဲဆိုတော့ ဆရာတို့ ကျန်းမာရေးဝန်ထမ်းတွေ ရှိတယ်။ မနက်တစ်ကြိမ်၊ ညတစ်ကြိမ် အဖျားတိုင်းပေးတာရှိတယ်။ community facility quarantine ဆိုရင်တော့ နေရာပေါင်းအများကြီး ရှိတယ်။ မြို့နယ်တိုင်းမှာလေ သူတို့အစီအစဉ်နဲ့ ထားတယ်။ ဆရာတို့မှာ အဲလောက် ကျန်းမာရေးဝန်ထမ်းမရှိဘူး။ အသိပညာပေးတာလောက်ပဲ ရှိတာ။
ပြန်ဝင်လာသူတွေဘက်ကလည်း သူတို့ကို သက်ဆိုင်ရာကျေးရွာတွေမှာ ခွဲခြားဆက်ဆံမှုတွေရှိနေသလို သက်ဆိုင်ရာတွေရဲ့ ကျန်းမာရေးစောင့်ရောက်မှုတွေ မရှိဘူးလို့ ပြောဆိုကြပါတယ်။
ရခိုင်မြောက်ပိုင်းက ပုဏ္ဏားကျွန်း၊ ကျောက်တော်၊ မြောက်ဦး၊ မင်းပြား၊ မြေပုံ၊ ဘူးသီးတောင်နဲ့ ရသေ့တောင်စတဲ့ မြို့နယ်တွေမှာ အင်တာနက်လိုင်းတွေ အခုအချိန်အထိဖြတ်တောက်ထားပါတယ်။
ဒါကြောင့် လက်ရှိကူးစက်နေတဲ့ COVID-19 ကပ်ရောဂါနဲ့ ပတ်သက်လို့ သတင်းအချက်အလက်ရယူနိုင်ဖို့ အားနည်းချက်ရှိတဲ့အတွက် အစိုးရအနေနဲ့ အဲဒီဒေသတွေမှာ ကျန်းမာရေး စောင့်ရှောက်မှုတွေ ပိုမိုလုပ်ဆောင်သင့်တယ်လို့ ထောက်ပြသူတွေလည်း ရှိနေပါတယ်။
[Unicode Version]
တရုတျနိုငျငံက ပွနျဝငျလာသူတှေ COVID-19 စောင့ျကွည့ျဖို့ ရခိုငျမှာ ဝနျထမျးမလုံလောကျ
တရုတျနိုငျငံကနေ ပွနျဝငျလာကွတဲ့ ရခိုငျပွညျနယျတှငျး ဒသေခံတှနေဲ့ ပတျသကျလို့ ကနြျးမာရေးဆိုငျရာ စောင့ျကွည့ျမှုတှေ ဘယျလိုပွငျဆငျဆောငျရှကျနလေဲဆိုတာကို ဗှီအိုအမွေနျမာပိုငျး သတငျးထောကျ ကိုသကျနိုငျက ပွောပွပါမယျ။
ရခိုငျပွညျနယျအတှငျးမှာ တရုတျနိုငျငံကနေ ပွနျရောကျလာကွတဲ့ သူတှေ အခုရကျပိုငျးအတှငျးမှာ မြားပွားလာတာကွောင့ျ ဒသေခံတှအေနနေဲ့ လကျရှိကူးစကျနနေဲ့ COVID-19 ကပျရောဂါနဲ့ ပတျသတျပွီး စိုးရိမျမှုတှေ ရှိနကွေပါတယျ။
ရခိုငျပွညျနယျတှငျး ဒသေခံအတောျမြားမြားဟာ စားဝတျနရေေးကွောင့ျ နယျစပျဖွတျကြောျပွီး ထိုငျးမှာရော တရုတျနိုငျငံမှာပါ သှားရောကျလုပျကိုငျခဲ့ကွတာပါ။ အခု ရကျပိုငျးအတှငျး တရုတျက ပွနျဝငျလာသူ ၇၀၀ ကြောျရှိနပွေီး ဒီထကျ ထပျလာဖို့လညျး ရှိနပေါတယျ။
မနေ့ကလညျး တရုတျနိုငျငံကနေ ကုနျတငျကားတှနေဲ့ ရခိုငျမွောကျပိုငျးကို ပွနျလာတဲ့သူတှေ ၄၀၀ ကြောျ လောကျဟာ ကြောကျတောျမွို့နယျ မဟာမွတျမုနိဘုရားမှာ ညအိမျသှားကွတယျလို့ ကြောကျတောျဒသေခံ တဈဦးကပွောပါတယျ။
"မနေ့က ညနေ ၅နာရီလောကျမှာ တရုတျကလာတဲ့ ကား ၉ စီးပေါ့နောျ ... အဲဒီမှာ ကုနျကားတှပေါတယျ။ ကွံတိုငျးအောငျကား တဈစီးပါတယျ။ အဲဒီမှာ လူဦးကတော့ ကနြောျတို့ ပွောသံကွားတာကတော့ လူဦးရေ ၄၀၀ ကြောျလို့ ပွောသံကွားတယျ။ အဲဒီမှာ လမျးတဈလြှောကျမှာ ရှိတဲ့ အမျး၊ မွပေုံ၊ မွောကျဦး၊ မငျးပွား စတဲ့ မွို့နယျတှမှော လူတှကေို ခပြွီးတော့ လာတာပေါ့နောျ။ ကနြောျတို့ ကြောကျတောျမွို့နယျ မဟာမွမုနိဘုရားကိုတော့ ညနေ ၅ နာရီလောကျမှာ ရောကျတယျ။ သူတို့က အဲဒီမှာပဲ ညအိပျသှားကွတယျ။"
နိုငျငံခွားကနေ ပွနျလာတဲ့ သူတှကေို အစိုးရကအနနေဲ့ ကနြျးမာရေးစောင့ျရှောကျမှုတှအေားနညျးနတောကွောင့ျ ဒသေခံတှကေ စိုးရိမျနကွေတယျလို့ ကြောကျတောျဒသေခံ တဈဦးက ပွောပါတယျ။
"ကနြောျတို့ စိုးရိမျတာကတော့ အမြားကွီးပေါ့ ... ကနြောျတို့ဒသေကို အစိုးရအဖှဲ့ကလညျး ဘာမှစောင့ျရှောကျ ပေးထားတာလညျး မရှိဘူး။ ကနြျးမာရေးဌာနကလညျး လိုအပျသလောကျကို ဘာမှလုပျပေးထားတာ မရှိဘူး။ လူထုတှကေလညျး ဘာမှအသိပညာ မရှိဘူးဖွဈနတေယျ။"
တရုတျနိုငျငံက ပွနျလာသူတှဟော သူတို့နထေိုငျခဲ့တဲ့နရောမှာ Quarantine ၂၁ ရကျဝငျပွီးသား ထောကျခံစာတှနေဲ့ လာကွသူတှဖွေဈသလို ပွနျလာကွသူတှရေဲ့ သကျဆိုငျရာမွို့နယျကြေးရှာတှမှော စောင့ျကွည့ျတာတှေ ရှိပွီး လူဦးရအေားဖွင့ျ ၇၀၀ ကြောျလောကျရှိနပွေီလို့ ရခိုငျပွညျနယျ လုံခွုံရေးနဲ့ နယျစပျရေးရာဝနျကွီး ဗိုလျမှူးကွီးမငျးသနျးက ပွောပါတယျ။
"မိုငျးလားဘကျမှာ ကွံခုတျပွီးပွနျလာတာလေ တရုတျပွညျနယျစပျတှမှော အလုပျလုပျတယျ၊ ကွံသှားခုတျတယျ၊ ဖရဲ စိုကျတယျ။ နအေိမျကို မပို့ဘူး သူတို့နရေပျတှမှော သကျဆိုငျရာရှာအလိုကျ Quarantine တှရှေိတယျ။ အဲဒါတှမှော ထားတယျ။ သူတို့က ဟိုမှာလညျး Quarantine ၂၁ ရကျဝငျပွီးသှားပွီ ဝငျပွီးသှားပွီးမှာ ထောကျခံစာတှေ ပေးပွီးမှ လှတျလိုကျတာ။ ဒါပမေဲ့ သကျဆိုငျရာရှာတှမှော quarantine ပွနျဝငျရတယျ။ လူဦးရကေတော့ ၅၀၀ ကြောျလညျးပါတယျ၊ ၄၀၀ ကြောျလညျး ပါတယျ။ တဖှဲဖှဲကို လာနကွေတာပဲ။ လာတာကတော့ ၇၀၀ လောကျရှိသှားပွီ။"
နိုငျငံခွားကနပွေနျသူတှနေဲ့ ပတျသတျပွီး မွို့နယျတိုငျးကို စောင့ျရှောကျမှုအပွည့ျအဝပေးနိုငျဖို့ ကနြျးမာရေးဝနျ ထမျးတှေ မလုံလောကျပမေဲ့ တကျနိုငျသလောကျလုပျပေးနတေယျလို့ ရခိုငျပွညျနယျ ကနြျးမာရေးဦးစီးဌာနက ပွောခှင့ျရ ဒေါကျတာစိုးဝငျးပိုငျက အခုလိုပွောပါတယျ။
"အဲ့ကိစ်စက ရှငျးရှငျးလေးပါ ... ဆရာတို့က မွို့နယျတှမှော လာလို့ရှိရငျ ဘယျနိုငျငံကပဲ လာလာ ဘယျနိုငျငံဆိုတာ တရုတျပွညျတို့ နိုငျငံခွားက လာတယျဆိုရငျတော့ သခြောတယျ quarantine ဝငျရတယျ။ အခုရနျကုနျမွို့ နယျမှာ ၄၅ မွို့နယျရှိတယျ။ အဲဒီမှာ ရောဂါကူစကျခံနရေတဲ့ မွို့နယျတှကေ ပွနျလာတယျဆိုရငျ ထှအေုပျရဲ့ အစီအစဉျနဲ့ facility quarantine ထားတယျ။ facility quarantine မှာ ဘာတှပေေးထားလဲဆိုတော့ ဆရာတို့ ကနြျးမာရေးဝနျထမျးတှေ ရှိတယျ။ မနကျတဈကွိမျ၊ ညတဈကွိမျ အဖြားတိုငျးပေးတာရှိတယျ။ community facility quarantine ဆိုရငျတော့ နရောပေါငျးအမြားကွီး ရှိတယျ။ မွို့နယျတိုငျးမှာလေ သူတို့အစီအစဉျနဲ့ ထားတယျ။ ဆရာတို့မှာ အဲလောကျ ကနြျးမာရေးဝနျထမျးမရှိဘူး။ အသိပညာပေးတာလောကျပဲ ရှိတာ။"
ပွနျဝငျလာသူတှဘေကျကလညျး သူတို့ကို သကျဆိုငျရာကြေးရှာတှမှော ခှဲခွားဆကျဆံမှုတှရှေိနသေလို သကျဆိုငျရာတှရေဲ့ ကနြျးမာရေးစောင့ျရောကျမှုတှေ မရှိဘူးလို့ ပွောဆိုကွပါတယျ။
ရခိုငျမွောကျပိုငျးက ပုဏ်ဏားကြှနျး၊ ကြောကျတောျ၊ မွောကျဦး၊ မငျးပွား၊ မွပေုံ၊ ဘူးသီးတောငျနဲ့ ရသေ့တောငျစတဲ့ မွို့နယျတှမှော အငျတာနကျလိုငျးတှေ အခုအခြိနျအထိဖွတျတောကျထားပါတယျ။
ဒါကွောင့ျ လကျရှိကူးစကျနတေဲ့ COVID-19 ကပျရောဂါနဲ့ ပတျသကျလို့ သတငျးအခကြျအလကျရယူနိုငျဖို့ အားနညျးခကြျရှိတဲ့အတှကျ အစိုးရအနနေဲ့ အဲဒီဒသေတှမှော ကနြျးမာရေး စောင့ျရှောကျမှုတှေ ပိုမိုလုပျဆောငျသင့ျတယျလို့ ထောကျပွသူတှလေညျး ရှိနပေါတယျ။
