[Zawgyi/Unicode]
လာမယ့်ရွေးကောက်ပွဲမှာ မဲဆန္ဒနယ်မြေအများဆုံး ပယ်ဖျက်ခံထားရတဲ့ တိုင်းရင်းသားဒေသတခုဖြစ်တဲ့ ရခိုင်ပြည်နယ်မှာ ရွေးကောက်ပွဲအလွန် နိုင်ငံရေးအခြေအနေတွေအပေါ် အကဲခတ်တွေက စိုးရိမ်နေကြတဲ့အကြောင်း ပြောပြပါမယ်။ ဗွီအိုအေမြန်မာပိုင်းသတင်းထောက် ကိုသက်နိုင်က သတင်းပေးပို့ထားပါတယ်။
မြို့နယ် ကိုး ခုမှာရွေးကောက်ပွဲ မကျင်းပဖြစ်သလို ကျန်တဲ့ မြို့နယ်တွေထဲက တချို့မှာလည်း မြို့ပေါ် မဲဆန္ဒနယ်မြေလောက်သာ ကျင်းပမှာ ဖြစ်တာကြောင့် ရွေးကောက်ပွဲနောက်ပိုင်း ရခိုင်ပြည်နယ်မှာ နိုင်ငံရေးပြဿနာတွေ ပိုကြီးထွားလာနိုင်တယ်လို့ အကဲခတ်တွေ သတိပေးနေပါတယ်။
မဲဆန္ဒနယ်မြေတော်တော်များ ရွေးကောက်ပွဲ ကျင်းပခွင့် မရတော့တာကြောင့် ရခိုင်ပြည်နယ်လွှတ်တော်မှာလည်း ကိုယ်စားလှယ်တွေ အပြည့်အဝရှိမှာ မဟုတ်တာကြောင့် အစိုးရနဲ့ အပြန်အလှန်ထိန်းကျောင်းမှုတွေ အားနည်းလာနိုင်တယ်လို့လည်း နိုင်ငံရေးလေ့လာသုံးသပ်သူ ဒေါက်တာရန်မျိုးသိမ်းကပြောပါတယ်။
"အစိုးရအဖွဲ့ကတော့ နိုင်ငံတော် သမ္မတကနေပြီးတော့ ခန့်အပ်တဲ့ ပြည်နယ်လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ်က ဝန်ကြီးချုပ် ဖြစ်လာမှာဆိုတော့ လွှတ်တော်တွေရဲ့ အစိုးရကို ထိန်းကျောင်းနိုင်မှုကတော့ လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ် ၂၀ ဦးတည်းနဲ့ဆိုရင် အင်မတန်မှ အားနည်းလိမ့်မယ်လို့ ကျနော့်အနေနဲ့ သုံးသပ်ပါတယ်။"
ရခိုင်ပြည်နယ်မှာ ဆန္ဒမဲပေးပိုင်ခွင့်ရှိသူ ၁၆ သိန်းကျော်ရှိပေမဲ့ လက်ရှိအချိန်မှာတော့ မြို့နယ်တချို့နဲ့ မဲဆန္ဒနယ်မြေတော်တော်များများ ပယ်ဖျက်ခံရတာကြောင့် မဲပေးခွင့်ရှိသူ ၄၀၀,၀၀၀ ကျော်လောက်သာ ကျန်ပါတော့တယ်။
လက်နက်ကိုင် ပဋိပက္ခတွေနဲ့ နိုင်ငံရေးပြဿနာတွေ ကြုံနေရတဲ့ ရခိုင်ပြည်နယ်မှာ နေရာတော်တော်များများ ရွေးကောက်ပွဲ မကျင်းပနိုင်တဲ့ အပေါ်မှာတော့ နိုင်ငံရေးအရ ဆုံးရှုံးမှုတခုအဖြစ်နဲ့လည်း ဒေသခံနိုင်ငံရေး အသိုင်းအဝန်းက မြင်ကြပါတယ်။ အဓိက နိုင်ငံရေးပါတီတခုဖြစ်တဲ့ ရခိုင်အမျိုးသားပါတီ (ANP) ဥက္ကဋ္ဌ ဦးသာထွန်းလှကတော့ ရခိုင်ပြည်နယ်အတွက် ဆုံးရှုံးမှုလို့ အခုလိုပြောပါတယ်။
"ရခိုင်ပြည်ရဲ့ ရခိုင်ပြည်နယ်မှာရှိတဲ့ ရခိုင်လူမျိုးတွေရဲ့ နိုင်ငံရေးကို ဖျက်ဆီးလိုက်တယ်လို့ မြင်တယ် အဲဒါက။ ရွေးကောက်ပွဲ ဆိုတာ ပြည်သူ့ဆန္ဒအများကြီးပါတဲ့ ပြည်သူတွေ ဆန္ဒကို ကိုယ်စားပြုတဲ့ ဒီမိုကရေစီစံချိန်စံညွှန်းမှာ ပြည်သူအများကို ကိုယ်စားပြုတဲ့ ဆန္ဒတွေပါဖို့ လိုတယ်။ အခုက ရခိုင်ပြည်သူအများစု ဆန္ဒက မပါတော့ဘူး။ အဲဒါကြောင့် ရွေးကောက်ပွဲက ရွေးကောက်ပွဲလုပ်ပါတယ်ဆိုတဲ့ ကိုး မြို့နယ်ကို အကုန်ပယ်တယ်။ နောက်သုံးမြို့နယ်ကို မြို့ပေါ်ရပ်ကွက် နည်းနည်းလောက်ပဲ လုပ်တယ်။ ရခိုင်ပြည်နယ်က ရခိုင်လူမျိုးတွေရဲ့ နိုင်ငံရေးကို ဖျက်ဆီးလိုက်တာလို့ အဲဒါကြောင့် ကျနော်ပြောတာဖြစ်တယ်။"
စစ်ရေးတင်းမာမှုတွေ ရှိနေတဲ့ ရခိုင်ပြည်နယ်မှာ မဲဆန္ဒနယ်မြေတွေ အကုန်လုံးကို မကျင်းပဖြစ်တာကြောင့် ရခိုင်ပြည်သူတွေကြားမှာ ရွေးကောက်ပွဲနိုင်ငံရေးအပေါ် ယုံကြည်မှုတွေ အားနည်းလာနိုင်သလို ရှေရှည်မှာလည်း ဒီမိုကရေစီပြုပြင် ပြောင်းလဲရေးအပေါ် ထိခိုက်လာမှာကိုလည်း စိုးရိမ်နေကြပါတယ်။ ဒီလိုအခြေအနေတွေကို ရှောင်ရှားနိုင်အောင် ကြားဖြတ်ရွေးကောက်ပွဲတွေ ကျင်းပဖို့ လိုအပ်လိမ့်မယ်လို့လည်း နိုင်ငံရေးလေ့လာသုံးသပ်သူ ဒေါက်တာရန်မျိုးသိမ်းကမြင်ပါတယ်။
"ဒီရွေးကောက်ပွဲ မလုပ်နိုင်တဲ့ ကိစ္စရဲ့ နောက်ဆက်တွဲမှာတော့ ဘယ်အချိန်မှာ ရခိုင်ပြည်နယ်မှာ ရွေးကောက်ပွဲကို ပြန်ကျင်းပပေးမလဲဆိုတဲ့ မေးခွန်းက မေးစရာဖြစ်လာပါတယ်။ ကျနော်အနေနဲ့တော့ ရွေးကောက်ပွဲကို စောနိုင်သမျှ စောစော အမြန်ဆုံး ပြန်ပြီး ကျင်းပဖို့ လိုအပ်တယ်လို့မြင်ပါတယ်။ လွှတ်တော်ဆိုင်ရာ ရွေးကောက်ပွဲ ဥပဒေအရ ရွေးကောက်ပွဲ ကျင်းပတဲ့ နှစ်မှာ လွှတ်တော်ရဲ့ ပထမ သက်တမ်းနှစ်ပေါ့လေ.. ကြားဖြတ်ရွေးကောက်ပွဲ ကျင်းပတာတော့ မရှိပါဘူး။ သို့သော်လည်း ဒီကိစ္စဟာနိုင်ငံတော်နဲ့ နိုင်ငံသားတွေရဲ့ အကျိုးစီးပွား ကိုယ်စားပြုမှုတွေနဲ့ ဆက်စပ်နေတဲ့အတွက်ကြောင့် ရခိုင်ပြည်နယ်အပါအဝင် ရွေးကောက်ပွဲ မကျင်းပနိုင်တဲ့ မြို့နယ်တွေမှာ လာမယ့် လွှတ်တော်သက်တမ်းအတွင်း အမြန်ဆုံး ကြားဖြတ် ရွေးကောက်ပွဲ တခု ကျင်းပနိုင်ဖို့ ဆောင်ရွက်သင့်တယ်လို့ မြင်ပါတယ်။"
နိုဝင်ဘာလ ၈ ရက်နေ့မှာ ကျင်းပမယ့် ရွေးကောက်ပွဲမှာတော့ နိုင်ငံရေးပါတီပေါင်း ၉၀ ကျော်နဲ့ တသီးပုဂ္ဂလလွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ်တွေ ဝင်ရောက်ယှဉ်ပြိုင်ကြမှာဖြစ်ပြီး မဲပေးခွင့်ရှိသူ ၃၇ သန်းကျော် ရှိမယ်လို့လည်း ရွေးကောက်ပွဲ ကော်မရှင်က သတင်းထုတ်ပြန်ထားပါတယ်။ ဒါပေမဲ့လည်း လွတ်လပ်မျှတတဲ့ အခြေအနေတွေ မရှိဘူးဆိုပြီး ပြည်နယ်နဲ့ တိုင်း ၆ ခုက မဲဆန္ဒနယ်မြေတချို့မှာ ရွေးကောက်ပွဲ ကျင်းပမယ့်အစီအစဉ်ကို ပယ်ဖျက်ထားတာကြောင့် ခန့်မှန်းခြေမဲဆန္ဒရှင် ၁,၀၀၀,၀၀၀ ကျော်လောက် မဲပေးခွင့် ဆုံးရှုံးမယ့် အခြေအနေနဲ့လည်း ကြုံနေရပါတယ်။
[Unicode Version]
ရှေးကောကျပှဲလှနျ ရခိုငျပွညျနိုငျငံရေးအခွအေနေ စိုးရိမျမှုတှေ ထှကျပေါျ
လာမယ့ျရှေးကောကျပှဲမှာ မဲဆန်ဒနယျမွအေမြားဆုံး ပယျဖကြျခံထားရတဲ့ တိုငျးရငျးသားဒသေတခုဖွဈတဲ့ ရခိုငျပွညျနယျမှာ ရှေးကောကျပှဲအလှနျ နိုငျငံရေးအခွအေနတှေအေပေါျ အကဲခတျတှကေ စိုးရိမျနကွေတဲ့အကွောငျး ပွောပွပါမယျ။ ဗှီအိုအမွေနျမာပိုငျးသတငျးထောကျ ကိုသကျနိုငျက သတငျးပေးပို့ထားပါတယျ။
မွို့နယျ ကိုး ခုမှာရှေးကောကျပှဲ မကငြျးပဖွဈသလို ကနြျတဲ့ မွို့နယျတှထေဲက တခြို့မှာလညျး မွို့ပေါျ မဲဆန်ဒနယျမွလေောကျသာ ကငြျးပမှာ ဖွဈတာကွောင့ျ ရှေးကောကျပှဲနောကျပိုငျး ရခိုငျပွညျနယျမှာ နိုငျငံရေးပွူနာတှေ ပိုကွီးထှားလာနိုငျတယျလို့ အကဲခတျတှေ သတိပေးနပေါတယျ။
မဲဆန်ဒနယျမွတေောျတောျမြား ရှေးကောကျပှဲ ကငြျးပခှင့ျ မရတော့တာကွောင့ျ ရခိုငျပွညျနယျလှှတျတောျမှာလညျး ကိုယျစားလှယျတှေ အပွည့ျအဝရှိမှာ မဟုတျတာကွောင့ျ အစိုးရနဲ့ အပွနျအလှနျထိနျးကြောငျးမှုတှေ အားနညျးလာနိုငျတယျလို့လညျး နိုငျငံရေးလေ့လာသုံးသပျသူ ဒေါကျတာရနျမြိုးသိမျးကပွောပါတယျ။
"အစိုးရအဖှဲ့ကတော့ နိုငျငံတောျ သမ်မတကနပွေီးတော့ ခန့ျအပျတဲ့ ပွညျနယျလှှတျတောျကိုယျစားလှယျက ဝနျကွီးခြုပျ ဖွဈလာမှာဆိုတော့ လှှတျတောျတှရေဲ့ အစိုးရကို ထိနျးကြောငျးနိုငျမှုကတော့ လှှတျတောျကိုယျစားလှယျ ၂၀ ဦးတညျးနဲ့ဆိုရငျ အငျမတနျမှ အားနညျးလိမ့ျမယျလို့ ကနြော့ျအနနေဲ့ သုံးသပျပါတယျ။"
ရခိုငျပွညျနယျမှာ ဆန်ဒမဲပေးပိုငျခှင့ျရှိသူ ၁၆ သိနျးကြောျရှိပမေဲ့ လကျရှိအခြိနျမှာတော့ မွို့နယျတခြို့နဲ့ မဲဆန်ဒနယျမွတေောျတောျမြားမြား ပယျဖကြျခံရတာကွောင့ျ မဲပေးခှင့ျရှိသူ ၄၀၀,၀၀၀ ကြောျလောကျသာ ကနြျပါတော့တယျ။
လကျနကျကိုငျ ပဋိပက်ခတှနေဲ့ နိုငျငံရေးပွူနာတှေ ကွုံနရေတဲ့ ရခိုငျပွညျနယျမှာ နရောတောျတောျမြားမြား ရှေးကောကျပှဲ မကငြျးပနိုငျတဲ့ အပေါျမှာတော့ နိုငျငံရေးအရ ဆုံးရှုံးမှုတခုအဖွဈနဲ့လညျး ဒသေခံနိုငျငံရေး အသိုငျးအဝနျးက မွငျကွပါတယျ။ အဓိက နိုငျငံရေးပါတီတခုဖွဈတဲ့ ရခိုငျအမြိုးသားပါတီ (ANP) ဥက်ကဋ်ဌ ဦးသာထှနျးလှကတော့ ရခိုငျပွညျနယျအတှကျ ဆုံးရှုံးမှုလို့ အခုလိုပွောပါတယျ။
"ရခိုငျပွညျရဲ့ ရခိုငျပွညျနယျမှာရှိတဲ့ ရခိုငျလူမြိုးတှရေဲ့ နိုငျငံရေးကို ဖကြျဆီးလိုကျတယျလို့ မွငျတယျ အဲဒါက။ ရှေးကောကျပှဲ ဆိုတာ ပွညျသူ့ဆန်ဒအမြားကွီးပါတဲ့ ပွညျသူတှေ ဆန်ဒကို ကိုယျစားပွုတဲ့ ဒီမိုကရစေီစံခြိနျစံညှှနျးမှာ ပွညျသူအမြားကို ကိုယျစားပွုတဲ့ ဆန်ဒတှပေါဖို့ လိုတယျ။ အခုက ရခိုငျပွညျသူအမြားစု ဆန်ဒက မပါတော့ဘူး။ အဲဒါကွောင့ျ ရှေးကောကျပှဲက ရှေးကောကျပှဲလုပျပါတယျဆိုတဲ့ ကိုး မွို့နယျကို အကုနျပယျတယျ။ နောကျသုံးမွို့နယျကို မွို့ပေါျရပျကှကျ နညျးနညျးလောကျပဲ လုပျတယျ။ ရခိုငျပွညျနယျက ရခိုငျလူမြိုးတှရေဲ့ နိုငျငံရေးကို ဖကြျဆီးလိုကျတာလို့ အဲဒါကွောင့ျ ကနြောျပွောတာဖွဈတယျ။"
စဈရေးတငျးမာမှုတှေ ရှိနတေဲ့ ရခိုငျပွညျနယျမှာ မဲဆန်ဒနယျမွတှေေ အကုနျလုံးကို မကငြျးပဖွဈတာကွောင့ျ ရခိုငျပွညျသူတှကွေားမှာ ရှေးကောကျပှဲနိုငျငံရေးအပေါျ ယုံကွညျမှုတှေ အားနညျးလာနိုငျသလို ရှရှေညျမှာလညျး ဒီမိုကရစေီပွုပွငျ ပွောငျးလဲရေးအပေါျ ထိခိုကျလာမှာကိုလညျး စိုးရိမျနကွေပါတယျ။ ဒီလိုအခွအေနတှေကေို ရှောငျရှားနိုငျအောငျ ကွားဖွတျရှေးကောကျပှဲတှေ ကငြျးပဖို့ လိုအပျလိမ့ျမယျလို့လညျး နိုငျငံရေးလေ့လာသုံးသပျသူ ဒေါကျတာရနျမြိုးသိမျးကမွငျပါတယျ။
"ဒီရှေးကောကျပှဲ မလုပျနိုငျတဲ့ ကိစ်စရဲ့ နောကျဆကျတှဲမှာတော့ ဘယျအခြိနျမှာ ရခိုငျပွညျနယျမှာ ရှေးကောကျပှဲကို ပွနျကငြျးပပေးမလဲဆိုတဲ့ မေးခှနျးက မေးစရာဖွဈလာပါတယျ။ ကနြောျအနနေဲ့တော့ ရှေးကောကျပှဲကို စောနိုငျသမြှ စောစော အမွနျဆုံး ပွနျပွီး ကငြျးပဖို့ လိုအပျတယျလို့မွငျပါတယျ။ လှှတျတောျဆိုငျရာ ရှေးကောကျပှဲ ဥပဒအေရ ရှေးကောကျပှဲ ကငြျးပတဲ့ နှဈမှာ လှှတျတောျရဲ့ ပထမ သကျတမျးနှဈပေါ့လေ.. ကွားဖွတျရှေးကောကျပှဲ ကငြျးပတာတော့ မရှိပါဘူး။ သို့သောျလညျး ဒီကိစ်စဟာနိုငျငံတောျနဲ့ နိုငျငံသားတှရေဲ့ အကြိုးစီးပှား ကိုယျစားပွုမှုတှနေဲ့ ဆကျစပျနတေဲ့အတှကျကွောင့ျ ရခိုငျပွညျနယျအပါအဝငျ ရှေးကောကျပှဲ မကငြျးပနိုငျတဲ့ မွို့နယျတှမှော လာမယ့ျ လှှတျတောျသကျတမျးအတှငျး အမွနျဆုံး ကွားဖွတျ ရှေးကောကျပှဲ တခု ကငြျးပနိုငျဖို့ ဆောငျရှကျသင့ျတယျလို့ မွငျပါတယျ။"
နိုဝငျဘာလ ၈ ရကျနေ့မှာ ကငြျးပမယ့ျ ရှေးကောကျပှဲမှာတော့ နိုငျငံရေးပါတီပေါငျး ၉၀ ကြောျနဲ့ တသီးပုဂ်ဂလလှှတျတောျကိုယျစားလှယျတှေ ဝငျရောကျယှဉျပွိုငျကွမှာဖွဈပွီး မဲပေးခှင့ျရှိသူ ၃၇ သနျးကြောျ ရှိမယျလို့လညျး ရှေးကောကျပှဲ ကောျမရှငျက သတငျးထုတျပွနျထားပါတယျ။ ဒါပမေဲ့လညျး လှတျလပျမြှတတဲ့ အခွအေနတှေေ မရှိဘူးဆိုပွီး ပွညျနယျနဲ့ တိုငျး ၆ ခုက မဲဆန်ဒနယျမွတေခြို့မှာ ရှေးကောကျပှဲ ကငြျးပမယ့ျအစီအစဉျကို ပယျဖကြျထားတာကွောင့ျ ခန့ျမှနျးခွမေဲဆန်ဒရှငျ ၁,၀၀၀,၀၀၀ ကြောျလောကျ မဲပေးခှင့ျ ဆုံးရှုံးမယ့ျ အခွအေနနေဲ့လညျး ကွုံနရေပါတယျ။
