(Zawgyi / Unicode)
ရုရှားနိုင်ငံရဲ့ ကာလရှည်ခေါင်းဆောင် Vladimir Putin ကို ၂၀၃၆ ခုနှစ်အထိ သမ္မတအဖြစ် ဆက်လက်ထမ်းဆောင်ခွင့် ပါဝင်တဲ့ အခြေခံဥပဒေ ပြင်ဆင်ချက် အတည်ပြုဖို့ နိုင်ငံတဝန်း မဲပေးခဲ့ကြပြီး ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် သူကရော လုပ်ပါ့မလားဆိုတာက မေးစရာဖြစ်ပါတယ်လို့ Charles Maynes က ရုရှားနိုင်ငံ မော်စကိုမြို့တော်ကနေ သတင်းဆောင်းပါး ပေးပို့ထားပါတယ်။ အပြည့်အစုံကို မသိင်္ဂီထိုက် တင်ပြပေးထားပါတယ်။
နှစ်ပေါင်း ၂၀ အာဏာရယူထားတဲ့ ရုရှားသမ္မတ Vladimir Putin ရဲ့ ပြီးခဲ့တဲ့နှစ်ထဲ အကြီးမားဆုံး နိုင်ငံရေးအောင်မြင်မှုကတော့ သူ့ရဲ့ သမ္မတသက်တမ်း ကန့်သတ်ချက်ကို ပြင်ဆင်တဲ့ အခြေခံဥပဒေပြင်ဆင်ရေး လမ်းဖွင့်နိုင်ခဲ့မှုပါ။ ရုရှားခေါင်းဆောင်ကို လာမယ့် ဆယ်စုနှစ်အထိ အာဏာဆက်လက်ယူဖို့ ၂၀၂၀ နွေရာသီမှာလုပ်တဲ့ လူထုဆန္ဒခံယူပွဲက ထောက်ခံခဲ့တာပါ။ ဒါပေမယ့် Putin ရဲ့ အစီအစဉ်က ရှင်းရှင်းလင်းလင်း မရှိသေးပါဘူး။ သမ္မတ Putin က ...
“လူထုဘက်ကတော့ တရားဝင် သဘောဆန္ဒ ဖော်ပြပြီးပါပြီ။ ကျနော့်အနေနဲ့ လုပ်မယ် မလုပ်ဘူး ဆိုတာကတော့ အပြတ်မပြောနိုင်သေးဘူး။” လို့ ပြောပါတယ်။
Putin ရဲ့ အခုဆောင်ရွက်ချက်က လက်ရှိ သမ္မတသက်တမ်းကုန်မယ့် ၂၀၂၄ ခုနှစ် မကုန်ခင်မှာ အစိုးရတွင်း အားပြိုင်မှု၊ နောက် သူ ရာထူးက ဖယ်ရှားရမယ့် အရေးတို့ကနေ ရှောင်ကြဉ်လိုက်တာလို့လည်း ပြောကြပါတယ်။ ဒါပေမယ့်လည်း ထင်မထားတဲ့ တာဝန်သစ်တွေနဲ့ အာဏာအပ်နှင်းမှုတခုလို့ နိုင်ငံရေး သုံးသပ်သူတွေကတော့ ရှုမြင်ပါတယ်။ သမိုင်းပညာရှင် Alexey Kuznetsov က အခုလို ပြောပါတယ်။
“ပြောရရင်တော့ စနစ်ရဲ့ အခြေခံအုတ်မြစ်လို သူ့ကို အလွန်အမင်း အလေးပေးထားတယ်။ ဒီနိုင်ငံဟာ သူ့လက်နဲ့ ပုံဖော်ထားတယ် ဆိုတာကို သူသိပ်ဂုဏ်ယူတဲ့အချက် ဖြစ်ပါတယ်။”
ကမ္ဘာတလွှား ကိုရိုနာကပ်ဘေးက ရုရှားပြည်သူတွေတင် အကြီးအကျယ် ထိခိုက်သက်ရောက်တာ မဟုတ်ပါဘူး။ သမ္မတ Putin အတွက်လည်း အကျွမ်းတဝင်မရှိတဲ့ အခန်းကဏ္ဍတခုထဲကို ကျရောက်သွားစေတာပါ။ ကမ္ဘာ့ခေါင်းဆောင်တဦး ကမ္ဘာ့ဇာတ်ခုံပေါ်က ဖယ်ပြီး နိုင်ငံရဲ့ ကျန်းမာရေးပြဿနာနဲ့ စီးပွားကျမှုကို ကိုင်တွယ်ဖြေရှင်းဖို့ ဖြစ်လာပါတယ်။ နိုင်ငံရေးသုံးသပ်သူ Dmitry Oreshkin က ရုရှားဘာသာစကားနဲ့ အခုလို ပြောပါတယ်။
“သူက အမြဲတမ်းပဲ ရုရှားကို ကိုယ့်ဘာသာ ထူထောင်စေပါတယ်။ နိုင်ငံတကာဇာတ်ခုံမှာနေပြီး အမေရိကန်ကို တုံ့ပြန်ထိုးနှက်ပါတယ်။ လူမှုရေးရာ ပြဿနာတွေ၊ ပင်စင်လစာနဲ့ ကျန်းမာရေး စောင့်ရှောက်မှုတွေက သူနဲ့ ဘာမှ မသက်ဆိုင်ပါဘူး။”
ဒီနှစ်အတွင်းမှာပဲ ကပ်ဘေးရောဂါကို ထိန်းချုပ်ကိုင်တွယ်မှု၊ စီးပွားကျမှုနဲ့ ဗဟိုက ထိန်းချုပ်တဲ့ အုပ်ချုပ်မှုပုံစံတွေ အပေါ်မှာ မကျေနပ်မှု ပိုများလာတာနဲ့ Putin ရင်ဆိုင်နေရတာပါ။ ပြီးခဲ့တဲ့ သြဂုတ်လတုန်းက ဆိုက်ဘေးရီးယားမှာ အတိုက်အခံခေါင်းဆောင် Alexei Navalny သေလုမြောပါး အဆိပ်ခတ်ခံခဲ့ရတာကြောင့် Putin ရဲ့ အုပ်ချုပ်မှုအောက်မှာ နိုင်ငံရေး လွတ်လပ်ခွင့် အကန့်အသတ်တွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီး မေးခွန်းတွေ ထွက်ပေါ်လာပါတယ်။ အထူးသဖြင့် ရုရှားလူငယ်တွေကြားမှာ ရာသက်ပန်သမ္မတ အဖြစ် Putin ကို စိတ်ဝင်စားမှု လျော့နည်းနေဆဲပါလို့ သဘောထား စစ်တမ်းတွေနဲ့ ဦးဆောင်အတိုက်အခံက ပြောပါတယ်။ အတိုက်အခံ နိုင်ငံရေးသမား Dmitry Gudkov က အခုလို ပြောပါတယ်။
“Putin ကို ၂၀၃၆ ခုနှစ်အထိ အာဏာဆက်ရှိစေချင်လားလို့ လူတွေကို တိုက်ရိုက်မေးရင် အများစုက မလိုလားဘူးလို့ ဖြေကြမှာပါ။ သူတို့ကို ဘာမှ ရှင်းပြစရာတောင် မလိုပါဘူး။”
ဖိနှိပ်ချုပ်ချယ်တဲ့ ဥပဒေသစ်တွေနဲ့ သမ္မတဟောင်းတွေအတွက် ပြစ်ဒဏ်ကနေ လွတ်ငြိမ်းခွင့် ပြဋ္ဌာန်းချက်တွေ ရှိနေတာကြောင့် ရုရှားခေါင်းဆောင်အနေနဲ့ သိပ်ပြီး အန္တရာယ်မရှိတဲ့သဘော ဆောင်ပါတယ်။ အခုအချိန်မှာ ရုရှားနိုင်ငံရေးကို ချုပ်ကိုင်ထားသူအဖြစ် ဆက်ရှိနေတဲ့ Putin အနေနဲ့ သူ့ရဲ့ နိုင်ငံရေးအနာဂတ်ကို အပြတ် မဆုံးဖြတ်ရသေးပါဘူး။ ဒါကြောင့် ၂၀၂၁ နဲ့ အလွန်ကာလ မျှော်ကြည့်ရင်တော့ နိုင်ငံအနေနဲ့ မရေမရာ ရှိနေဆဲပါ။
-------------------------
(Unicode)
ရုရှားသမ်မတ Putin အာဏာဆကျလကျရယူနိုငျခွေ
ရုရှားနိုငျငံရဲ့ ကာလရှညျခေါငျးဆောငျ Vladimir Putin ကို ၂၀၃၆ ခုနှဈအထိ သမ်မတအဖွဈ ဆကျလကျထမျးဆောငျခှင့ျ ပါဝငျတဲ့ အခွခေံဥပဒေ ပွငျဆငျခကြျ အတညျပွုဖို့ နိုငျငံတဝနျး မဲပေးခဲ့ကွပွီး ဖွဈပါတယျ။ ဒါပမေယ့ျ သူကရော လုပျပါ့မလားဆိုတာက မေးစရာဖွဈပါတယျလို့ Charles Maynes က ရုရှားနိုငျငံ မောျစကိုမွို့တောျကနေ သတငျးဆောငျးပါး ပေးပို့ထားပါတယျ။ အပွည့ျအစုံကို မသိငျ်ဂီထိုကျ တငျပွပေးထားပါတယျ။
နှဈပေါငျး ၂၀ အာဏာရယူထားတဲ့ ရုရှားသမ်မတ Vladimir Putin ရဲ့ ပွီးခဲ့တဲ့နှဈထဲ အကွီးမားဆုံး နိုငျငံရေးအောငျမွငျမှုကတော့ သူ့ရဲ့ သမ်မတသကျတမျး ကန့ျသတျခကြျကို ပွငျဆငျတဲ့ အခွခေံဥပဒပွေငျဆငျရေး လမျးဖှင့ျနိုငျခဲ့မှုပါ။ ရုရှားခေါငျးဆောငျကို လာမယ့ျ ဆယျစုနှဈအထိ အာဏာဆကျလကျယူဖို့ ၂၀၂၀ နှရောသီမှာလုပျတဲ့ လူထုဆန်ဒခံယူပှဲက ထောကျခံခဲ့တာပါ။ ဒါပမေယ့ျ Putin ရဲ့ အစီအစဉျက ရှငျးရှငျးလငျးလငျး မရှိသေးပါဘူး။ သမ်မတ Putin က ...
“လူထုဘကျကတော့ တရားဝငျ သဘောဆန်ဒ ဖောျပွပွီးပါပွီ။ ကနြော့ျအနနေဲ့ လုပျမယျ မလုပျဘူး ဆိုတာကတော့ အပွတျမပွောနိုငျသေးဘူး။” လို့ ပွောပါတယျ။
Putin ရဲ့ အခုဆောငျရှကျခကြျက လကျရှိ သမ်မတသကျတမျးကုနျမယ့ျ ၂၀၂၄ ခုနှဈ မကုနျခငျမှာ အစိုးရတှငျး အားပွိုငျမှု၊ နောကျ သူ ရာထူးက ဖယျရှားရမယ့ျ အရေးတို့ကနေ ရှောငျကွဉျလိုကျတာလို့လညျး ပွောကွပါတယျ။ ဒါပမေယ့ျလညျး ထငျမထားတဲ့ တာဝနျသဈတှနေဲ့ အာဏာအပျနှငျးမှုတခုလို့ နိုငျငံရေး သုံးသပျသူတှကေတော့ ရှုမွငျပါတယျ။ သမိုငျးပညာရှငျ Alexey Kuznetsov က အခုလို ပွောပါတယျ။
“ပွောရရငျတော့ စနဈရဲ့ အခွခေံအုတျမွဈလို သူ့ကို အလှနျအမငျး အလေးပေးထားတယျ။ ဒီနိုငျငံဟာ သူ့လကျနဲ့ ပုံဖောျထားတယျ ဆိုတာကို သူသိပျဂုဏျယူတဲ့အခကြျ ဖွဈပါတယျ။”
ကမ်ဘာတလှှား ကိုရိုနာကပျဘေးက ရုရှားပွညျသူတှတေငျ အကွီးအကယြျ ထိခိုကျသကျရောကျတာ မဟုတျပါဘူး။ သမ်မတ Putin အတှကျလညျး အကြှမျးတဝငျမရှိတဲ့ အခနျးကဏ်ဍတခုထဲကို ကရြောကျသှားစတောပါ။ ကမ်ဘာ့ခေါငျးဆောငျတဦး ကမ်ဘာ့ဇာတျခုံပေါျက ဖယျပွီး နိုငျငံရဲ့ ကနြျးမာရေးပွူနာနဲ့ စီးပှားကမြှုကို ကိုငျတှယျဖွရှေငျးဖို့ ဖွဈလာပါတယျ။ နိုငျငံရေးသုံးသပျသူ Dmitry Oreshkin က ရုရှားဘာသာစကားနဲ့ အခုလို ပွောပါတယျ။
“သူက အမွဲတမျးပဲ ရုရှားကို ကိုယ့ျဘာသာ ထူထောငျစပေါတယျ။ နိုငျငံတကာဇာတျခုံမှာနပွေီး အမရေိကနျကို တုံ့ပွနျထိုးနှကျပါတယျ။ လူမှုရေးရာ ပွူနာတှေ၊ ပငျစငျလစာနဲ့ ကနြျးမာရေး စောင့ျရှောကျမှုတှကေ သူနဲ့ ဘာမှ မသကျဆိုငျပါဘူး။”
ဒီနှဈအတှငျးမှာပဲ ကပျဘေးရောဂါကို ထိနျးခြုပျကိုငျတှယျမှု၊ စီးပှားကမြှုနဲ့ ဗဟိုက ထိနျးခြုပျတဲ့ အုပျခြုပျမှုပုံစံတှေ အပေါျမှာ မကြနေပျမှု ပိုမြားလာတာနဲ့ Putin ရငျဆိုငျနရေတာပါ။ ပွီးခဲ့တဲ့ သွဂုတျလတုနျးက ဆိုကျဘေးရီးယားမှာ အတိုကျအခံခေါငျးဆောငျ Alexei Navalny သလေုမွောပါး အဆိပျခတျခံခဲ့ရတာကွောင့ျ Putin ရဲ့ အုပျခြုပျမှုအောကျမှာ နိုငျငံရေး လှတျလပျခှင့ျ အကန့ျအသတျတှနေဲ့ ပတျသကျပွီး မေးခှနျးတှေ ထှကျပေါျလာပါတယျ။ အထူးသဖွင့ျ ရုရှားလူငယျတှကွေားမှာ ရာသကျပနျသမ်မတ အဖွဈ Putin ကို စိတျဝငျစားမှု လြော့နညျးနဆေဲပါလို့ သဘောထား စဈတမျးတှနေဲ့ ဦးဆောငျအတိုကျအခံက ပွောပါတယျ။ အတိုကျအခံ နိုငျငံရေးသမား Dmitry Gudkov က အခုလို ပွောပါတယျ။
“Putin ကို ၂၀၃၆ ခုနှဈအထိ အာဏာဆကျရှိစခေငြျလားလို့ လူတှကေို တိုကျရိုကျမေးရငျ အမြားစုက မလိုလားဘူးလို့ ဖွကွေမှာပါ။ သူတို့ကို ဘာမှ ရှငျးပွစရာတောငျ မလိုပါဘူး။”
ဖိနှိပျခြုပျခယြျတဲ့ ဥပဒသေဈတှနေဲ့ သမ်မတဟောငျးတှအေတှကျ ပွဈဒဏျကနေ လှတျငွိမျးခှင့ျ ပွဋ်ဌာနျးခကြျတှေ ရှိနတောကွောင့ျ ရုရှားခေါငျးဆောငျအနနေဲ့ သိပျပွီး အန်တရာယျမရှိတဲ့သဘော ဆောငျပါတယျ။ အခုအခြိနျမှာ ရုရှားနိုငျငံရေးကို ခြုပျကိုငျထားသူအဖွဈ ဆကျရှိနတေဲ့ Putin အနနေဲ့ သူ့ရဲ့ နိုငျငံရေးအနာဂတျကို အပွတျ မဆုံးဖွတျရသေးပါဘူး။ ဒါကွောင့ျ ၂၀၂၁ နဲ့ အလှနျကာလ မြှောျကွည့ျရငျတော့ နိုငျငံအနနေဲ့ မရမေရာ ရှိနဆေဲပါ။
