(Zawgyi/Unicode)
ရခိုင်ပြည်နယ် စစ်တွေမြို့ စက်ရုံစုရပ်ကွက်က ကျူးကျော်အိမ်ပေါင်း ၁,၂၅၅ လုံးကို အချိန်သုံးလအတွင်း ဖယ်ရှားဖို့ မြို့နယ်အာဏာပိုင်တွေ သတိပေးထားတဲ့အကြောင်း တင်ဆက်ပေးပါမယ်။ ဒီအကြောင်း ဗွီအိုအေမြန်မာပိုင်းသတင်းထောက် ကိုနိုင်ကွန်းအိန်က တင်ပြထားပါတယ်။
စစ်တွေမြို့ စက်ရုံစုရပ်ကွက်ဟာ ယခင်က ရိုဟင်ဂျာမွတ်ဆလင်တွေ နေထိုင်ခဲ့တဲ့ ရပ်ကွက်ဖြစ်ပြီး ၂၀၁၂ ခုနှစ် ရခိုင်မြောက်ပိုင်း အကြမ်းဖက်မှု ပဋိပက္ခတွေမှာ အဲဒီဒေသခံမွတ်ဆလင်တွေ တိမ်းရှောင်သွားတဲ့နောက် အနယ်နယ် အရပ်ရပ်က လူတွေ အခြေချဝင်ရောက်လာတာ ၇ နှစ်ကျော်လာပြီး ဖြစ်ပါတယ်။
စက်ရုံစုရပ်ကွက်က မီးလောင်ပြင်နေရာမှာ ကျူးကျော်ဆောက်လုပ်ထားတဲ့ အိမ်ခြေ ၁,၂၀၀ ကျော်ကို အချိန် သုံးလအတွင်း ဖယ်ရှားဖို့ စစ်တွေမြို့နယ်အုပ်ချုပ်ရေးမှူးကနေ အမိန့်ထုတ်ပြန်ထားတယ်လို့ စစ်တွေမြို့ အနောက် တံခါးဒေသ ကူညီစောင့်ရှောက်ရေးအဖွဲ့ခေါင်းဆောင်ဦးအောင်ဌေးက ပြောပါတယ်။
“ဒီလ ၁၄ ရက်နေ့ကနေ စပြီးတော့ သြဂုတ် ၁၅ ရက်နေ့အထိ စာထွက်တခု ပေးထားတယ်ဆိုတော့ အဲဒီကြားထဲမှာ ပြန်ဖြိုဖျက်ပေးရမယ် ပြန်ထွက်ပေးရမယ်ဆိုပြီးတော့ စာထုတ်ထားတာရှိတယ် အစိုးရကလေ။”
ဒီအမိန့်ကို ပြီးခဲ့တဲ့ မေလ ၁၄ ရက်က မြို့နယ်အုပ်ချုပ်ရေးမှူးအမိန့်နဲ့ ထုတ်ပြန်ခဲ့တာပါ။ ကျူးကျော်အိမ်ဆောက်ထားတဲ့သူတွေအနေနဲ့ မိုးရာသီအတွင်းပြောင်းရွှေ့ရမယ့် အခြေအနေကြောင့် အခက်တွေ့နေတယ်လို့ ဦးအောင်ဌေးက ဆက်ပြောပါတယ်။
“ပြဿနာဖြစ်ပြီးနောက်ပိုင်းမှာ ဘင်္ဂလီတွေ ထွက်ပြေးသွားတဲ့နေရာဆိုပြီးတော့ အစိုးရက တားမြစ်ထားတဲ့နေရာလေ အဲဒီနေရာက။ အစကတည်းက မနေရဘူးဆိုရင်လည်း မနေရဘူး။ ရှင်းရှင်းလင်းလင်း အစိုးရက တားခဲ့ရမှာ။ ဒီမှာအခြေခိုင်သလိုဖြစ်သွားပြီးမှ အချိန်ကျမှပဲ ဒါကိုဖျက်ရမယ်၊ ဖြိုရမယ်။ ဒီသြဂုက်ဆိုတော့လည်း မိုးတော်တော်ရွာတဲ့အချိန် ဖြစ်နေပြီ။ လက်ရှိသူတို့နေထိုင်ကြတဲ့ မိသားစုတွေက တော်တော်အခက်ခဲဖြစ်သွားကြတယ်ပေါ့နော်။ အဲဒီလိုမျိုးတွေဖြစ်နေကြတယ်။”
ကျူးကျော်အိမ်ဆောက်ထားတာ ၁,၂၅၀ ကျော်လို့ ဆိုပေမဲ့ တကယ့်ကျူးကျော်ဆောက်လုပ်ထားတဲ့အိမ်ခြေ ၃,၀၀၀ နဲ့ အထက်မှာရှိနေပြီး ဒီလိုအိမ်ခြေဖြိုဖျက်ပြီးရင် ဘယ်လိုနေရာချထားပေးမလဲဆိုတာကိုတော့ ရှင်းရှင်းလင်းလင်း မသိရသေးပါဘူး။ စစ်တွေမြို့နယ် အုပ်ချုပ်ရေးမှူး ဦးအောင်ဇော်ဦးကို ဆက်သွယ်ခဲ့ရာမှာတော့ အစည်းအဝေးအတွင်း ရောက်နေကြောင်း ဖြေကြားခဲ့ပါတယ်။
၂၀၁၂ ခုနှစ် ဇွန်လအတွင်း လူမျိုး ဘာသာရေး ပဋိပက္ခကြောင့် စက်ရုံစုရပ်ကွက်ကနေအိမ်တွေ မီးရှို့ခံခဲ့ရပြီး ဒေသ တွင်း မွတ်စလင် ၁၀၀,၀၀၀ ကျော်ဟာ စစ်တွေမြို့ အနောက်ဘက်က ဒုက္ခသည်စခန်းတွေမှာ ခိုလှုံနေကြရပါတယ်။ သက္ကယ်ပြင်ဒုက္ခသည်စခန်းမှာ ခိုလှုံနေရတဲ့ စက်ရုံစုရပ်ကွက် အုပ်ချုပ်ရေးမှူးဟောင်း ဦးမောင်လေးကတော့ ကျူးကျော်တွေကို ဖယ်ရှားမယ့် ဆောင်ရွက်ချက်ကို ထောက်ခံကြောင်း ဆိုပါတယ်။
“ကျနော်တို့က ကိုယ့်နေရာမှာ ကိုယ်ပြောင်းနေချင်ကြတာပေါ့။ အစိုးရက ထုတ်ပြန်တာက ကျနော်တို့က ပျော်ပါတယ်။ ဒါကျနော်တို့အတွက် အရမ်းအင်မတန်ကောင်းတာ လုပ်တာ။ ကျနော်တို့ကြိုဆိုပါတယ်။”
လူမျိုး ဘာသာရေးအသွင်ဆောင် ပဋိပက္ခတွေကြောင့် စစ်တွေ၊ ကျောက်ဖြူ၊ မြေပုံ၊ ပေါက်တော၊ ရသေ့တောင်မြို့နယ်က မူဆလင် ၁၅၀,၀၀၀ ကျော်ဟာ သက္ကေပြင်၊ ဘောဒူဖ သဲချောင်း၊ အုန်းတောကြီး၊ ချမ်းသာကုန်းအစရှိတဲ့ ဒုက္ခသည်စခန်းတွေမှာ ခိုလှုံနေရဆဲဖြစ်ပြီး မူလနေရပ်ရင်းကို မပြန်နိုင်ကြသေးဘူးလို့ ဦးမောင်လေးက ဆိုပါတယ်။
အခု ဆောင်ရွက်မှုဟာ ရိုဟင်ဂျာမူဆလင်တွေအပေါ်လူမျိုးတုံး သတ်ဖြတ်မှုနဲ့ စွပ်စွဲခံထားရတဲ့ မြန်မာအစိုးရဘက်က အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာတရားရုံး ICJ ကို မကြာခင် ပထမဆုံး အစီရင်ခံစာ ပေးပို့ရမယ့်အချိန်နဲ့လည်း တိုက်ဆိုင်နေပါတယ်။
အခုစစ်တွေမြို့က ကျူးကျော်တွေကို ဖယ်ရှားခိုင်းတာဟာ ICJ ရဲ့ဖိအား တခုကြောင့်လို့လည်း အနောက်တံခါးဒေသ ကူညီစောင့်ရှောက်ရေးအဖွဲ့ခေါင်းဆောင်ဦးအောင်ဌေးက သုံးသပ်ပါတယ်။
“ကျနော်တို့ ICJ ရဲ့ဖိအားကြောင့်လို့ ယူဆခဲ့တာပေါ့။ အခုဒီဘင်္ဂလီတွေနေသွားတဲ့နေရာမှာ ရခိုင်တွေနေတာကို ပြန်ဖြိုဖျက်ပေးရမယ့် ကိစ္စမျိုးကျတော့ ကျနော်တို့က အဲဒီ ICJ နဲ့ တိုက်ရိုက်ပတ်သက်မှု ရှိတယ်၊ မရှိဘူးဆိုတာထက် ဘင်္ဂလီတွေနေသွားတဲ့ နေရာကိုလည်း ဘယ်သူကိုမှ နေခွင့်မပြုဘူးဆိုတဲ့ဟာမျိုးကို ပြချင်တာလည်း ဖြစ်ကောင်းဖြစ်နိုင်တယ်လို့ သုံးသပ်ကြတဲ့သူတွေတော့ရှိပါတယ်ခင်ဗျ။”
ပြီးခဲ့တဲ့ ၂၀၁၇ သြဂုတ်လ ၂၅ ရက်နေ့မှာ ရခိုင်ပြည်နယ်အတွင်း နယ်ခြားစောင့်စခန်း ၃၀ ဝန်းကျင်ကို လက်နက်ကိုင်ဆောင်ထားတဲ့ ARSA အမည်ခံ ရိုဟင်ဂျာတွေက အုပ်စုဖွဲ့တိုက်ခိုက်ခဲ့လို့ ၃၈ ကြိမ် တိုက်ပွဲဖြစ်ပွားခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီအခင်းဖြစ်ပွားပြီးနောက်ပိုင်း တပ်မတော်ဘက်က နယ်မြေရှင်းလင်းရေးလုပ်ဆောင်တာမှာ ရိုဟင်ဂျာ ၆၀၀,၀၀၀ ကျော် နေရပ်ကနေ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံဘက်ကို ထွက်ပြေးပြီး ဒုက္ခသည်အဖြစ် နေထိုင်နေရပါတယ်။
ရိုဟင်ဂျာဆိုတဲ့အမည်ကို လက်မခံတဲ့ မြန်မာအစိုးရကတော့ အဲဒီဒုက္ခသည်တွေကို ပြန်လည်လက်ခံရေး အစီအစဉ်တွေ လုပ်ဆောင်ထားပေမဲ့လည်း လက်ရှိ COVID-19 ကပ်ရောဂါ ကျရောက်နေချိန်မှာ ဒီ အစီအစဉ်တွေယာယီ ဆိုင်းငံထားပါတယ်။
[Unicode Version]
စဈတှမွေို့ ရိုဟငျဂြာရပျကှကျဟောငျးမှာ နထေိုငျသူတှေ ဖယျရှားဖို့ အမိန့ျထုတျ
ရခိုငျပွညျနယျ စဈတှမွေို့ စကျရုံစုရပျကှကျက ကြူးကြောျအိမျပေါငျး ၁,၂၅၅ လုံးကို အခြိနျသုံးလအတှငျး ဖယျရှားဖို့ မွို့နယျအာဏာပိုငျတှေ သတိပေးထားတဲ့အကွောငျး တငျဆကျပေးပါမယျ။ ဒီအကွောငျး ဗှီအိုအမွေနျမာပိုငျးသတငျးထောကျ ကိုနိုငျကှနျးအိနျက တငျပွထားပါတယျ။
စဈတှမွေို့ စကျရုံစုရပျကှကျဟာ ယခငျက ရိုဟငျဂြာမှတျဆလငျတှေ နထေိုငျခဲ့တဲ့ ရပျကှကျဖွဈပွီး ၂၀၁၂ ခုနှဈ ရခိုငျမွောကျပိုငျး အကွမျးဖကျမှု ပဋိပက်ခတှမှော အဲဒီဒသေခံမှတျဆလငျတှေ တိမျးရှောငျသှားတဲ့နောကျ အနယျနယျ အရပျရပျက လူတှေ အခွခေဝြငျရောကျလာတာ ၇ နှဈကြောျလာပွီး ဖွဈပါတယျ။
စကျရုံစုရပျကှကျက မီးလောငျပွငျနရောမှာ ကြူးကြောျဆောကျလုပျထားတဲ့ အိမျခွေ ၁,၂၀၀ ကြောျကို အခြိနျ သုံးလအတှငျး ဖယျရှားဖို့ စဈတှမွေို့နယျအုပျခြုပျရေးမှူးကနေ အမိန့ျထုတျပွနျထားတယျလို့ စဈတှမွေို့ အနောကျ တံခါးဒသေ ကူညီစောင့ျရှောကျရေးအဖှဲ့ခေါငျးဆောငျဦးအောငျဌေးက ပွောပါတယျ။
“ဒီလ ၁၄ ရကျနေ့ကနေ စပွီးတော့ သွဂုတျ ၁၅ ရကျနေ့အထိ စာထှကျတခု ပေးထားတယျဆိုတော့ အဲဒီကွားထဲမှာ ပွနျဖွိုဖကြျပေးရမယျ ပွနျထှကျပေးရမယျဆိုပွီးတော့ စာထုတျထားတာရှိတယျ အစိုးရကလေ။”
ဒီအမိန့ျကို ပွီးခဲ့တဲ့ မလေ ၁၄ ရကျက မွို့နယျအုပျခြုပျရေးမှူးအမိန့ျနဲ့ ထုတျပွနျခဲ့တာပါ။ ကြူးကြောျအိမျဆောကျထားတဲ့သူတှအေနနေဲ့ မိုးရာသီအတှငျးပွောငျးရှှေ့ရမယ့ျ အခွအေနကွေောင့ျ အခကျတှေ့နတေယျလို့ ဦးအောငျဌေးက ဆကျပွောပါတယျ။
“ပွူနာဖွဈပွီးနောကျပိုငျးမှာ ဘငျ်ဂလီတှေ ထှကျပွေးသှားတဲ့နရောဆိုပွီးတော့ အစိုးရက တားမွဈထားတဲ့နရောလေ အဲဒီနရောက။ အစကတညျးက မနရေဘူးဆိုရငျလညျး မနရေဘူး။ ရှငျးရှငျးလငျးလငျး အစိုးရက တားခဲ့ရမှာ။ ဒီမှာအခွခေိုငျသလိုဖွဈသှားပွီးမှ အခြိနျကမြှပဲ ဒါကိုဖကြျရမယျ၊ ဖွိုရမယျ။ ဒီသွဂုကျဆိုတော့လညျး မိုးတောျတောျရှာတဲ့အခြိနျ ဖွဈနပွေီ။ လကျရှိသူတို့နထေိုငျကွတဲ့ မိသားစုတှကေ တောျတောျအခကျခဲဖွဈသှားကွတယျပေါ့နောျ။ အဲဒီလိုမြိုးတှဖွေဈနကွေတယျ။”
ကြူးကြောျအိမျဆောကျထားတာ ၁,၂၅၀ ကြောျလို့ ဆိုပမေဲ့ တကယ့ျကြူးကြောျဆောကျလုပျထားတဲ့အိမျခွေ ၃,၀၀၀ နဲ့ အထကျမှာရှိနပွေီး ဒီလိုအိမျခွဖွေိုဖကြျပွီးရငျ ဘယျလိုနရောခထြားပေးမလဲဆိုတာကိုတော့ ရှငျးရှငျးလငျးလငျး မသိရသေးပါဘူး။ စဈတှမွေို့နယျ အုပျခြုပျရေးမှူး ဦးအောငျဇောျဦးကို ဆကျသှယျခဲ့ရာမှာတော့ အစညျးအဝေးအတှငျး ရောကျနကွေောငျး ဖွကွေားခဲ့ပါတယျ။
၂၀၁၂ ခုနှဈ ဇှနျလအတှငျး လူမြိုး ဘာသာရေး ပဋိပက်ခကွောင့ျ စကျရုံစုရပျကှကျကနအေိမျတှေ မီးရှို့ခံခဲ့ရပွီး ဒသေ တှငျး မှတျစလငျ ၁၀၀,၀၀၀ ကြောျဟာ စဈတှမွေို့ အနောကျဘကျက ဒုက်ခသညျစခနျးတှမှော ခိုလှုံနကွေရပါတယျ။ သက်ကယျပွငျဒုက်ခသညျစခနျးမှာ ခိုလှုံနရေတဲ့ စကျရုံစုရပျကှကျ အုပျခြုပျရေးမှူးဟောငျး ဦးမောငျလေးကတော့ ကြူးကြောျတှကေို ဖယျရှားမယ့ျ ဆောငျရှကျခကြျကို ထောကျခံကွောငျး ဆိုပါတယျ။
“ကနြောျတို့က ကိုယ့ျနရောမှာ ကိုယျပွောငျးနခေငြျကွတာပေါ့။ အစိုးရက ထုတျပွနျတာက ကနြောျတို့က ပြောျပါတယျ။ ဒါကနြောျတို့အတှကျ အရမျးအငျမတနျကောငျးတာ လုပျတာ။ ကနြောျတို့ကွိုဆိုပါတယျ။”
လူမြိုး ဘာသာရေးအသှငျဆောငျ ပဋိပက်ခတှကွေောင့ျ စဈတှေ၊ ကြောကျဖွူ၊ မွပေုံ၊ ပေါကျတော၊ ရသေ့တောငျမွို့နယျက မူဆလငျ ၁၅၀,၀၀၀ ကြောျဟာ သက်ကပွေငျ၊ ဘောဒူဖ သဲခြောငျး၊ အုနျးတောကွီး၊ ခမြျးသာကုနျးအစရှိတဲ့ ဒုက်ခသညျစခနျးတှမှော ခိုလှုံနရေဆဲဖွဈပွီး မူလနရေပျရငျးကို မပွနျနိုငျကွသေးဘူးလို့ ဦးမောငျလေးက ဆိုပါတယျ။
အခု ဆောငျရှကျမှုဟာ ရိုဟငျဂြာမူဆလငျတှအေပေါျလူမြိုးတုံး သတျဖွတျမှုနဲ့ စှပျစှဲခံထားရတဲ့ မွနျမာအစိုးရဘကျက အပွညျပွညျဆိုငျရာတရားရုံး ICJ ကို မကွာခငျ ပထမဆုံး အစီရငျခံစာ ပေးပို့ရမယ့ျအခြိနျနဲ့လညျး တိုကျဆိုငျနပေါတယျ။
အခုစဈတှမွေို့က ကြူးကြောျတှကေို ဖယျရှားခိုငျးတာဟာ ICJ ရဲ့ဖိအား တခုကွောင့ျလို့လညျး အနောကျတံခါးဒသေ ကူညီစောင့ျရှောကျရေးအဖှဲ့ခေါငျးဆောငျဦးအောငျဌေးက သုံးသပျပါတယျ။
“ကနြောျတို့ ICJ ရဲ့ဖိအားကွောင့ျလို့ ယူဆခဲ့တာပေါ့။ အခုဒီဘငျ်ဂလီတှနေသှေားတဲ့နရောမှာ ရခိုငျတှနေတောကို ပွနျဖွိုဖကြျပေးရမယ့ျ ကိစ်စမြိုးကတြော့ ကနြောျတို့က အဲဒီ ICJ နဲ့ တိုကျရိုကျပတျသကျမှု ရှိတယျ၊ မရှိဘူးဆိုတာထကျ ဘငျ်ဂလီတှနေသှေားတဲ့ နရောကိုလညျး ဘယျသူကိုမှ နခှေင့ျမပွုဘူးဆိုတဲ့ဟာမြိုးကို ပွခငြျတာလညျး ဖွဈကောငျးဖွဈနိုငျတယျလို့ သုံးသပျကွတဲ့သူတှတေော့ရှိပါတယျခငျဗြ။”
ပွီးခဲ့တဲ့ ၂၀၁၇ သွဂုတျလ ၂၅ ရကျနေ့မှာ ရခိုငျပွညျနယျအတှငျး နယျခွားစောင့ျစခနျး ၃၀ ဝနျးကငြျကို လကျနကျကိုငျဆောငျထားတဲ့ ARSA အမညျခံ ရိုဟငျဂြာတှကေ အုပျစုဖှဲ့တိုကျခိုကျခဲ့လို့ ၃၈ ကွိမျ တိုကျပှဲဖွဈပှားခဲ့ပါတယျ။ အဲဒီအခငျးဖွဈပှားပွီးနောကျပိုငျး တပျမတောျဘကျက နယျမွရှေငျးလငျးရေးလုပျဆောငျတာမှာ ရိုဟငျဂြာ ၆၀၀,၀၀၀ ကြောျ နရေပျကနေ ဘငျ်ဂလားဒေ့ရျှနိုငျငံဘကျကို ထှကျပွေးပွီး ဒုက်ခသညျအဖွဈ နထေိုငျနရေပါတယျ။
ရိုဟငျဂြာဆိုတဲ့အမညျကို လကျမခံတဲ့ မွနျမာအစိုးရကတော့ အဲဒီဒုက်ခသညျတှကေို ပွနျလညျလကျခံရေး အစီအစဉျတှေ လုပျဆောငျထားပမေဲ့လညျး လကျရှိ COVID-19 ကပျရောဂါ ကရြောကျနခြေိနျမှာ ဒီ အစီအစဉျတှယောယီ ဆိုငျးငံထားပါတယျ။
