မိုးသီးေၾကြတဲ့ ေလျပင္းမုန္တိုင္း

၂၉ ဧၿပီ၊ ၂၀၁၆

ခင္မ်ဳိးသက္

မိုးသီး (မိုးသီး ေလျပင္းမုန္တိုင္း ၂၀၁၆ ဧၿပီ)

ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ျပင္းထန္တဲ့ ရာသီဥတု ေဖါက္ျပန္မႈ ဒဏ္ခံေနရၿပီး မိုးသီးေၾကြတဲ့ မိုးသက္ ေလျပင္းေၾကာင့္ ေသဆံုးရသူ ၁၆ ေယာက္ ထက္မနဲ ရွိခဲ့ပါတယ္။ ဒီလို အႏၱရာယ္ႀကီးတဲ့ မိုးသီးမုန္တိုင္း အေၾကာင္း ဒီတပါတ္မွာ ေျပာျပေပးမွာပါ။

ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ၂၀၁၆ ဧၿပီလ ၁၉ ရက္ေန႔က စၿပီး တပါတ္ေလာက္အတြင္း ၿမိဳ႕နယ္ေပါင္း ၄၀ ေက်ာ္မွာ မိုုးသီးမုန္တိုင္းဒဏ္ ေၾကာင့္ လူေပါင္း ၁၆ ေယာက္ ေသဆံုးခဲ့ရသလို တိရိစာၦန္ ေသဆံုး ဆံုးရႈံးမႈလည္း မ်ားျပားခဲ့ပါတယ္။ အိုးအိမ္ေပါင္း တေသာင္းေက်ာ္နဲ႔ ေစတီ အဆူေပါင္း ၂ ေထာင္နီးပါး အျပင္ ကခ်င္ျပည္နယ္ထဲက ဒုကၡသည္ စခန္း တခိ်ဳ႕ ပ်က္စီးရတဲ့ အထိ မိုးသီးမုန္တိုင္း ဒဏ္ ခံခဲ့ရတာပါ။

ႏိုင္ငံတဝွမ္း အပူရွိန္ ၁၀၄ ဒီဂရီ ဝန္းက်င္ခံစားေနရခ်ိန္မွာ မိုးသက္ေလျပင္း တိုက္ၿပီး ေဂါက္သီးအရြယ္ ေလာက္အထိ ႀကီးတဲ့ မိုးသီးေတြ အရွိန္ျပင္းျပင္းနဲ႔ က်ခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။ အိမ္ သြပ္ေခါင္မိုးေတြ အေပါက္ေတြ ျဖစ္ေလာက္ေအာင္ ျပင္းထန္ခဲ့တာပါ။

အခုလို မိုးသီးေၾကြတဲ့ မိုးသည္းထန္စြာရြာေစတဲ့ မိုးတိမ္ဟာ အၾကမ္းဖ်င္း အားျဖင့္ တိမ္အမ်ိဳးအစား ဆယ္မ်ိဳးေလာက္ရွိတဲ့ထဲက cumulonimbus လို႔ေခၚတဲ့ တိမ္အမ်ိဳးအစားထဲမွာ ပါတယ္လို႔ ရူပေဗဒ ပညာရွင္ ေဒါက္တာ ပေဒသာတင္က ေျပာပါတယ္။ ဒီမိုးတိမ္မ်ိဳးမွာဆို ေရပမာဏ ပါဝင္ႏႈံးက သိပ္မ်ားပါတယ္။ ေျမျပင္ကေန အျမင့္ေပ ၄ ေထာင္ကေန ၅ ေသာင္းေလာက္ အထိအျမင့္မွာ ရွိတတ္ပါတယ္။

အျမင့္ေပ တေထာင္ေလာက္ အေပၚကို ေရာက္သြားတုိင္း အပူခ်ိန္က ၃ ဒီဂရီ စင္တီဂရိတ္ေလာက္ က်ဆင္းသြားတတ္ပါတယ္။ အျမင့္ေပ ၃ ေသာင္းေလာက္ ေရာက္သြားရင္ေတာ့ ေလထုဟာ အႏႈတ္ ၅၅ ဒီဂရီေလာက္ အထိ ေအးသြားႏုိင္ပါတယ္။

Hail stones Storms in Burma 2016 (UN- OCHA)

မုန္တိုင္းေၾကာင့္ ျမန္မာႏုိင္ငံရဲ့ အေနာက္ေျမာက္ဖက္က ေလေအးေတြ ဝင္လာခ်ိန္မွာ စစ္ကိုင္းတိုင္းလို ကုန္းတြင္းပိုင္း အလယ္ပိုင္းမွာ အပူရွိန္က သိပ္မ်ားေနမယ္ဆိုရင္ ျဖတ္လာတဲ့ ေလေအးစီးေၾကာင္းကေန ေျမျပင္က ေရပူ ေရခိုး ေရေငြ႔ေတြကို သယ္ေဆာင္ၿပီး မိုးတိမ္ထုထဲ ေရာက္သြားေစတာပါ။ သူသယ္ ေဆာင္တဲ့ ပံုစံကလည္း အေပၚကို တနာရီ မိုင္ ၃၀- ၄၀ ကေန မိုင္တရာေလာက္ျပင္းတဲ့ အရွိန္နဲ႔ သယ္သြားတာမ်ိဳးျဖစ္ပါတယ္။ ဒီအခါမွာ ေရခိုးေရေငြ႔ဟာ မိုးေရစက္ေတြ အျဖစ္ေျပာင္းသြားႏိုင္ပါတယ္။

တကယ္လို႔ ဒီေရခိုးေရေငြ႕ေတြကို သိပ္လွ်င္ျမန္တဲ့ ႏႈံးနဲ႔ အထက္ကို ပင့္ၿပီး သယ္မသြားရင္ မိုးရိုးရိုး ရြာခ်ေစပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ သိပ္ျမန္တဲ့ အရွိန္နဲ႔ သယ္သြား တဲ့ အခါမ်ိဳးမွာ မိုးျဖစ္မယ့္ ေရစက္ေတြဟာ ေပ ၃ ေသာင္းေလာက္ အေရာက္မွာ စခဲႏိုင္ပါတယ္။ ဒီ့ထက္ပိုၿပီး အထက္ကို အရွိန္နဲ႔ ဆက္တက္ေနမယ္ ဆိုရင္ေတာ့ ေရခဲမျဖစ္ေသးပဲ super cool water အေျခေန ေရာက္သြား ႏိုင္တယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ ဒီအေျခေနမွာ ရွိေနတဲ့ ေရခဲမႈန္ေလးေတြဟာ ေအာက္က အရွိန္နဲ႔ တက္လာတဲ့ ေရခဲမႈန္ေလးေတြနဲ႔ ေတြ႔ၿပီး ထိလိုက္တုိင္း အရြယ္အစားဟာ တရစ္ၿပီးတရစ္ တေျဖးေျဖး ႀကီးထြား လာၿပီး မိုးသီးျဖစ္လာေစတာပါ။

ဒီမိုးသီးေတြ ေၾကြက်တဲ့အခါ အရွိန္သိပ္ျပင္းတာမို႔ ေအာက္မွာ ရွိတဲ့ လူနဲ႔ တိရိစာၦန္ေတြ အတြက္ အႏၱရာယ္ ႀကီးပါတယ္။ တနာရီကို မိုင္တရာေလာက္ ႏႈံးနဲ႔ က်လာတဲ့ လက္သီးဆုပ္အရြယ္ေလာက္ မိုးသီးဆိုရင္ေတာ့ အသက္ပါ ဆံုးႏိုင္တဲ့ အေနထားပါ။

မိုးသီးေၾကြက်ဖုိ႔ အခြင့္အလန္း မ်ားတဲ့ ေနရာမ်ိဳးဟာ ပင္လယ္ေရ မ်က္ႏွာျပင္ ထက္ျမင့္တဲ့ ကုန္းတြင္းပို္င္း ေဒသေတြ ျဖစ္တဲ့ Colorado Nebraska နဲ႔ Kansas ျပည္နယ္ေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ အရြယ္အစားကလည္း ကၽြဲေကာသီးေလာက္ ရွိတတ္ပါတယ္။ မိုးသီးေၾကာင့္ ပ်က္စီးဆံုးရႈံးရမႈကလည္း ကုေဋနဲ႔ ခ်ီ ရွိတတ္ပါတယ္။ အခုခိ်န္အထိ အရြယ္အစား အႀကီးဆံုး အျဖစ္ သတ္မွတ္ထားတဲ့ မိုးသီးက ေတာ့ ၂၀၁၀ တုန္းက ေတာင္ဒါကိုတာျပည္နယ္ မွာေတြ႔ခဲ့တာပါ အခ်င္း ၈ လက္မေလာက္ရွိၿပီး အေလးခ်ိန္က ၂ ေပါင္ေလာက္ ေလးပါတယ္။

မိုးသီးေတြဟာ ေကာင္းကင္က က်လာတာမို႔ သန္႔ရွင္းတယ္လို႔ ထင္ပါသလား။ Denmark ႏိုင္ငံ Aarhus တကၠသိုလ္က သုေတသန ပညာရွင္ေတြကေတာ့ Slovenia မွာ ၂၀၀၉ ခုႏွစ္က တိုက္ခတ္တဲ့ မိုးသီးမုန္တိုင္းနဲ႔ အတူ ပါလာတဲ့ မိုးသီး အလံုးေပါင္း ၄၀ ေက်ာ္ကို စမ္းသပ္ခဲ့ၾကတာပါ။ သူတို႔ရဲ့ စမ္းသပ္မႈကေန မိုးသီးေတြထဲမွာ အပင္ေတြမွာ ေတြ႔ရတတ္တဲ့ ဘက္တီးရီးယား ပိုးမႊားမ်ိဳးစိတ္ ၇ မ်ိဳး၊ ေျမဆီလႊာမွာ ေတြ႔ရတတ္တဲ့ ဓါတု ၿဒပ္ေပါင္း အမ်ိဳးေပါင္း ၃ ေထာင္ေက်ာ္ ပါဝင္ေနတာေတြ႔ရတယ္လုိ႔ ဆိုပါတယ္။

(World largest hail stone is found in South Dakota in 2010. It measured 8.0” in diameter, 18 ½” in circumference, and weighed in at 1.9375 pounds)