ေဖေဖၚ၀ါရီလ ၁၃ ရက္ အဂၤါေန႔က ကုလသမဂၢ လံုျခံဳေရး ေကာင္စီမွာျပဳလုပ္တဲ့ ျမန္မာ့အေရး ေဆြးေႏြးပဲြမွာ ကုလသမဂၢ ႏုိင္ငံေရးရာ ဒုတိယ အႀကီးအကဲ Miroslav Jenca နဲ႔ ကုလသမဂၢ ဒုကၡသည္မ်ားဆိုင္ရာ မဟာမင္းႀကီး Filppo Grandi တို႔ အစီရင္ခံတင္ျပမႈေတြကို မအင္ၾကင္းႏိုင္က ေကာက္ႏုတ္တင္ျပမွာပါ။
ရခိုင္ျပည္နယ္ ျပသနာရဲ႕ အေျခခံ အေၾကာင္းအရင္းေတြကို ေျဖရွင္းရာမွာ ကိုဖီအာနန္ဦးေဆာင္တဲ့ ရခိုင္အႀကံေပးေကာ္မရွင္ရဲ႕ အႀကံျပဳခ်က္ေတြကို ျမန္မာအစိုးရအေနနဲ႔ လက္ေတြ႕ လိုက္နာ အေကာင္အထည္ေဖၚဖို႔ ကုလသမဂၢ ႏုိင္ငံေရးရာ ဒုတိယ အႀကီးအကဲ Miroslav Jenca က အခုလို တိုက္တြန္းသြားပါတယ္။
“ ရခိုင္အၾကံေပး ေကာ္မရွင္ရဲ႕ တိုက္တြန္းခ်က္မ်ား အရ ရခုိင္နဲ႔ရိုဟင္ဂ်ာ လူ႔အဖြ႔ဲအစည္း ႏွစ္ရပ္ၾကားမွာ ေစ႔စပ္ ညွိႏိႈင္းဖို႔၊ ေဆြးေႏြးႏိုင္မယ့္ အေျခအေန ဖန္တီးေပးဖို႔၊ သည္းခံနားလည္မႈ တိုးၿပီးေတာ့ အေျခခံ လူ႔အခြင့္အေရး ေလးစားလိုက္နာဖို႔ ႏိုင္ငံတကာ စံႏႈန္းေတြ အရ ႏိုင္ငံသား ျဖစ္ခြင့္ ေဆာင္ရြက္ေပးဖို႔ ျမန္မာအစိုးရ အေနနဲ႔ ဦးစီး ေဆာင္ရြက္ဖို႔ တိုက္တြန္းပါတယ္။ ပဋိပကၡျဖစ္ရတဲ႔ အေျခခံ အေၾကာင္းရင္းေတြကို ေျဖရွင္းေပးဖို႔က ေရရွည္ခံၿပီးေတာ့ စစ္မွန္တဲ႔ အေျခအေနကို ရွာေဖြႏိုင္ေရးဘဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ရိုဟင္ဂ်ာေတြ ႏိုင္ငံမဲ႔ ျဖစ္ေနတာက အဓိက ျပသနာလို႔ ကုလသမဂၢက တစိုက္မတ္မတ္ ေျပာခဲ႔တာ ျဖစ္ၿပီး ဒီျပသနာကို မျဖစ္မေန ေျဖရွင္းရမွာလည္း ျဖစ္ပါတယ္။ ”
ဒါအျပင္ ကခ်င္နဲ႔ ရွမ္းျပည္နယ္မွာျဖစ္ေနတဲ့ တိုက္ပဲြေတြေၾကာင့္ လူသားခ်င္း စာနာမႈအေျခအေနကို ကုလသမဂၢဘက္က စိုးရိမ္မကင္းျဖစ္မိေၾကာင္းလည္း သူက အခုလိုေျပာပါတယ္။
“ ကခ်င္နဲ႔ ရွမ္းျပည္ ေျမာက္ပိုင္းမွာ တိုက္ပြဲေတြ မၾကာေသးမီက တိုးၿပီးေတာ့ ျဖစ္ခဲ႔တာကို စိုးရိမ္မကင္းျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီ တိုက္ခိုက္မႈေတြေၾကာင့္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ေစ႔စပ္ညွိႏိႈင္းမႈေတြ အေပၚ အေမွာင္ရိပ္ က်ေစၿပီးေတာ့ လူ႔အခြင့္အေရးနဲ႔ လူသားခ်င္း စာနာမႈ ဆိုုင္ရာ ျဖစ္မႈဟာ တိုးေစခဲ႔ပါတယ္။ ကခ်င္ျပည္နယ္ တႏိုင္းမွာ အရပ္သားေတြ သတ္ျဖတ္ခံရတာ ဒဏ္ရာရတာေတြ အျပင္ တျခား အရပ္သား ၅ ေထာင္ေလာက္ တိုက္ပြဲ ျဖစ္တဲ႔ ေနရာမွာ ပိတ္မိေနၾကပါတယ္။ ”
မၾကာေသးခင္က ထုတ္ျပန္လိုက္တဲ့ ရိုက္တာသတင္းဌာနရဲ႕ ရခိုင္ျပည္နယ္မွာ အစုလိုက္ အၿပံဳလိုက္ သတ္ျဖတ္ခံရမႈ သတင္း အစီရင္ခံစာပါ အခ်က္ေတြကို အထူးစိုးရိမ္မကင္း ျဖစ္မိသလို၊ ဒီအစီရင္ခံစာကို ေရးသားတဲ့ ရိုက္တာသတင္းေထာက္ႏွစ္ဦး ဖမ္းဆီးခံထားရတာကို အျမန္ဆံုးျပန္လႊတ္ေပးဖို႔ Mr. Jenca က ျမန္မာအစိုးရကို တို္က္တြန္းခဲ့ပါတယ္။ ဒါအျပင္ ရခိုင္ျပည္နယ္ေျမာက္ပိုင္းမွာ ရိုက္တာနဲ႔ ေအပီ သတင္းဌာနေတြရရွိထားတဲ့ အစုလိုက္အၿပံဳလိုက္ေတြ႕ရွိရတဲ့ လူေသအေလာင္းသတင္းေတြေၾကာင့္လည္း ကုလသမဂၢရဲ႕ စံုစမ္းစစ္ေဆးအေရးယူမႈ လိုအပ္ေနၿပီးဆိုတာ ျပသရာ ေရာက္ေၾကာင္း Mr. Jenca က လံုၿခံဳေရးေကာင္စီမွာ ေျပာၾကားသြားပါတယ္။
“ ရိုက္တာက သတင္းေထာက္ေတြ စံုစမ္း ေနတဲ႔ သတင္းကို ထုတ္ျပန္ပါတယ္။ ရခုိင္ျပည္နယ္ ေျမာက္ပိုင္း ေမာင္ေတာ ခရိုင္ အင္းဒင္ရြာမွာ ရိုဟင္ဂ်ာ ၁၀ ဦး အသတ္ခံရတဲ႔ အေၾကာင္းဟာ သိပ္ကို ေျခာက္ခ်ားစရာ ျဖစ္ပါတယ္။ AP ကလည္း ဘူးသီးေတာင္မွာ လူ ၅ ဦး အစုလိုက္ အၿပံဳလိုုက္ အသတ္ခံခဲ႔ရတာကို သတင္းထုတ္ျပန္ခဲ႔ပါတယ္။ ဒီသတင္းေတြနဲ႔ တျခား စိုးရိမ္ဖြယ္ရာ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြ ျပဳေနတာဟာ ကုလသမဂၢရဲ႕ အာရံုစိုက္မႈ အေရးယူ ေဆာင္ရြက္မႈ ျပဳလုုပ္ဖို႔ လိုအပ္ေနၿပီ။ ဒါမွလည္း ေရရွည္ခံတဲ႔ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ”
ေဂ်ာ္ဒန္ႏိုင္ငံေရာက္ရွိေနတဲ့ ကုလသမဂၢ ဒုကၡသည္မ်ားဆိုင္ရာ မဟာမင္းႀကီး Filppo Grandi ကလည္း skype ဗီြဒီယုိကတဆင့္ ရိုဟင္ဂ်ာဒုကၡသည္ေတြရဲ႕ အေျခအေနကို လံုၿခံဳေရးေကာင္စီကို တင္ျပေဆြးေႏြးခဲ့ပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံဘက္ ဒုကၡသည္ေတြ လံုၿခံဳစိတ္ခ်စြာျပန္ႏိုင္ေရး အဓိကအေရးႀကီးဆံုးအခ်က္ကေတာ့ ရိုဟင္ဂ်ာေတြရဲ႕ အခြင့္အေရး နဂိုအတိုင္းျပန္ျဖစ္လာေစဖို႔ျဖစ္ေၾကာင္း Filippo Grandi ကအႀကံျပဳေျပာဆိုခဲ့ပါတယ္။
“ အခု ျဖစ္ေနတဲ႔ ျပသနာရဲ႕ အဓိက မူရင္းဇစ္ျမစ္က ျမန္မာႏိုင္ငံထဲက ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီထဲက အေျဖရွာရာမွာ စစ္မွန္ၿပီး မွန္ကန္တဲ႔ လုပ္ေဆာင္မႈေတြနဲ႔ စတင္ရမွာပါ။ ဒီလို ေဆာင္ရြက္ဖိုု႔ အတြက္ အဓိက အေရးႀကီးဆံုုးကေတာ့ ေနရပ္ရင္း ျပန္မယ့္ ဒုကၡသည္ေတြရဲ႕အခြင့္အေရးေတြ ျဖစ္တဲ႔ ဆႏၵအေလ်ာက္ ျပန္ဖို႔၊ လံုၿခံဳမႈရွိဖိုု႔၊ ဂုဏ္သိကၡာ ရွိဖိုု႔ စတဲ႔အေျခအေနေတြ အပါအ၀င္ သူတို႔ရဲ႕အခြင့္အေရးေတြကို မူလ အတိုင္း ျပန္ရရွိေစဖိုု႔ ျဖစ္ပါတယ္။ ”
ျမန္မာႏိုင္ငံက သူတို႔ေနရပ္ရင္းမွာ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာၾကာျမင့္လာတဲ့ ျပင္းထန္တဲ့ ဖိႏွိပ္မႈေတြ၊ ခဲြျခားဆက္ဆံမႈေတြရဲ႕ ေနာက္ဆက္တဲြ ျဖစ္လာတဲ့ အၾကမ္းဖမ္းမႈေၾကာင့္ ရိုဟင္ဂ်ာဒုကၡသည္ ၆၈၈,၀၀၀ ေလာက္ဟာ အခ်ိန္တိုအတြင္း ျမန္ျမန္ဆန္ဆန္နဲ႔ ၀ရုန္းသုန္းကားထြက္ ေျပးလာၾကတာျဖစ္ေၾကာင္း သူက ဆိုပါတယ္။
အခု ေျခာက္လၾကာျမင့္လာတဲ့အခ်ိန္မွာ ဒုကၡသည္ေတြထြက္ေျပးလာႏႈန္းဟာ တေျဖးေျဖး ေလ်ာ့က်လာေပမဲ့လည္း ဆက္ၿပီးရွိေနတုန္းပဲလို႔ လံုၿခံဳေရးေကာင္စီကို Mr. Grandi ကတင္ျပခဲ့တဲ့အျပင္ ဒုကၡသည္ေတြ ဆႏၵအေလ်ာက္ ဌာေနျပန္ေရးမွာလည္း ျမန္မာဘက္က အေျခအေနေတြဟာ အဆင့္သင့္ျဖစ္မေနဘူးလို႔ သူက အခုလိုေျပာပါတယ္။
“ သူတို႔ ထြက္ေျပး တိမ္းေရွာင္တဲ႔ အေၾကာင္းရင္းေတြကို အခုခ်ိန္ထိ ေျဖရွင္းေပးႏိုင္ျခင္း မရွိေသးပါဘူး။ ၿပီးခဲ႔တဲ႔ ဆယ္စုႏွစ္ေတြကတည္းက ျဖစ္လာခဲ႔တဲ႔ ခြဲျခားဆက္ဆံမႈနဲ႔ သူတို႔ရဲ႕ႏိုင္ငံသား ျဖစ္ခြင့္ မျပဳတဲ႔ အေျခခံ အေၾကာင္းရင္း ျဖစ္တဲ႔ အခြင့္အေရးေတြ ျငင္းပယ္ခံရမႈ စတဲ႔ အခ်က္ေတြကို ထိထိေရာက္ေရာက္ တိုးတက္မႈ ရွိေအာင္ ေျဖရွင္းေဆာင္ရြက္ေပးတာမ်ိဳး က်ေနာ္တို႔ မေတြ႔ျမင္ရေသးပါဘူး။ ”
ဒါအျပင္ ေနာက္လမွာ စတင္ေတာ့မယ့္ မုတ္သုန္မိုးရာသီေၾကာင့္ ရိုဟင္ဂ်ာဒုကၡသည္ ၁၀၀,၀၀၀ ေလာက္ေနထိုင္တဲ့ေနရာမွာ ေရႀကီးၿပီးနစ္ျမွဳပ္ႏိုင္တဲ့ အေျခအေနရွိေနၿပီး သူတို႔ကို အေရးေပၚအခ်ိန္မွီ မျဖစ္မေန ေရႊ႕ေျပာင္းေပးဖို႔ လိုအပ္ေနေၾကာင္း မဟာမင္းႀကီးက သတိေပးေျပာဆိုခဲ့ပါတယ္။ လူသားေဘးဒုကၡ ကပ္ေဘးႀကီးကို ေရွာင္ရွားႏိုင္ဖို႔အတြက္လည္း ဘဂၤလားေဒ့ရွ္အစိုးရကို ေထာက္ပံေနတဲ့ ႏိုင္ငံတကာအကူအညီေတြကို မျဖစ္မေန တိုးျမွင့္ၾကဖို႔ လည္း သူကတိုက္တြန္းသြားပါတယ္။
ေဂ်ာ္ဒန္ႏိုင္ငံကေန ေျပာၾကားတဲ့ Filippo Grandi ရဲ႕ ဗီြဒီယိုထဲမွာ ဒုကၡသည္ေတြ ေနရပ္ရင္း ဆႏၵအေလ်ာက္ျပန္ႏိုင္ေရး ျမန္မာနဲ႕ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ အစိုးရ ႏွစ္ရပ္ၾကား ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈကို ႀကိဳဆိုေၾကာင္း ထည့္သြင္းေျပာဆိုခဲ့ပါတယ္။ ဒါအျပင္ UNHCR ရဲ႕ တာ၀န္ျဖစ္တဲ့ဒုကၡသည္ျပႆနာ ေျဖရွင္းရာမွာ အကူအညီေတြေပးဖို႔ အစိုးရႏွစ္ရပ္လံုးကို ကုလသမဂၢဘက္က ကမ္းလွမ္းထားေၾကာင္း သူကလံုၿခံဳေရးေကာင္စီကို ေျပာၾကားသြားပါတယ္။
အဂၤါေန႔က လံုၿခံဳေရးေကာင္စီမွာ ျပဳလုပ္တဲ့ ျမန္မာ့အေရးေဆြးေႏြးပဲြကို အလွည့္က်ဥကၠဌျဖစ္တဲ့ ကူ၀ိတ္ႏိုင္ငံ သံအမတ္ႀကီး Mansour al-Otaibi က ကမကထျပဳလုပ္ခဲ့တာပါ။
