သုံးရလွယ်ကူစေသည့် Link များ

နောက်ဆုံးရသတင်း

စစ်ကောင်စီရဲ့ ဖိနှိပ်မှုနဲ့ ပြည်သူ့ခုခံမှု


A flash mob protest in Yangon, Myanmar, Sunday, July 11, 2021. (AP Photo)
A flash mob protest in Yangon, Myanmar, Sunday, July 11, 2021. (AP Photo)
တိုက်ရိုက် လင့်ခ်

ဦးအောင်ခင်ရဲ့ မြန်မာ့အရေး သုံးသပ်ချက်

စစ်အာဏာသိမ်းပြီးတဲ့နောက်ပိုင်း မြန်မာပြည်အရှေ့တောင်ပိုင်းဒေသမှာ စစ်ကောင်စီတပ်တွေ ကျူးလွန်တဲ့ ရာဇဝတ်မှု၊ ဖိနှိပ်မှု၊ မတရားမှုနဲ့ ရက်စက်ကြမ်းကြုတ်မှုတွေကို မှတ်တမ်းတင်ထားတဲ့ အစီရင်ခံစာ လွန်ခဲ့တဲ့လက ထွက်လာပါတယ်။ ဘယ်အဖွဲ့အစည်းနဲ့မှ ပတ်သက်ခြင်းမရှိတဲ့ သီးခြားလွတ်လပ်တဲ့ ကရင်လူ့အခွင့်အရေးအဖွဲ့ရဲ့ စာမျက်နှာတရာကျော် (၁၂၂) အစီရင်ခံစာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီအဖွဲ့ တည်ထောင်ထားတာ အနှစ် (၃၀) နီးပါး ရှိနေပါပြီ။ အရှေ့တောင်ပိုင်းဖြစ်တဲ့ တောင်ငူ၊ ညောင်လေးပင်၊ ဖာပွန်၊ သထုံ၊ မော်လမြိုင်၊ ဖားအံ၊ မြိတ်၊ ထားဝယ်စတဲ့ ဒေသတွေမှာ သတင်းစုဆောင်းထားတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။

စစ်ကောင်စီကို ဘုံရန်သူအဖြစ် သတ်မှတ်ဖို့ ပြောကြပေမယ့် အရင်ကရှိခဲ့တဲ့ တောင်းဆိုချက်ကို ပြန်ပြီးအားသစ်လောင်းတာမျိုး ရှိပါတယ်။ ဥပမာ ဖာပွန်ခရိုင်မှာ ဆန္ဒပြသူတွေက အာဇာနည် စောဘဦးကြီးရဲ့ မူ (၄) ရပ်ကို အလေးပေးပါတယ်။ လက်နက်မချရေး၊ ကရင်ကံကြမ္မာ ကရင်ဖန်တီးရေးနဲ့ ကရင်ပြည်ကို အသိအမှတ်ပြုရေးတွေ အဓိကထားကြပါတယ်။ စစ်အာဏာရှင်စနစ်ရဲ့ဒဏ်ကို နှစ်ပေါင်းများစွာ ခံခဲ့ရတဲ့ ကရင်ပြည်သူတွေဟာ စနစ်ဆိုးအောက် ပြန်မရောက်ချင်ကြလို့ ဆန္ဒပြကြတာလို့ ဆိုပါတယ်။ ငြိမ်းချမ်းတဲ့ ပြည်သူ့ဆန္ဒပြပွဲတွေ တပြည်လုံးမှာ ဖြစ်ပေါ်လာသလို ကရင်ပြည်နယ်မှာလည်း ပေါ်ပေါက်လာပါတယ်။

ငြိမ်းချမ်းစွာ ဆန္ဒပြသူတွေကို စစ်ကောင်စီ လုံခြုံရေးတပ်က ခြိမ်းခြောက်၊ ဖမ်းဆီး၊ အကြမ်းဖက်ပြီး တုံ့ပြန်ပါတယ်။ ဆန္ဒပြသူများလေလေ အကြမ်းဖက်မှုလည်း များလေလေ ဖြစ်လာပါတယ်။ လုံခြုံရေးတပ်ဖွဲ့တွေဟာ လက်နက်ပစ္စည်းမျိုးစုံကိုသုံးပြီး နှိမ်နင်းဖို့ ကြိုးပမ်းကြပါတယ်။ ဆန္ဒပြသူတွေကို ပစ်မှတ်ထားပြီး အကြမ်းဖက်တိုက်ခိုက်ပုံကို မေးမြန်းခံရသူက ပြန်ပြောကြပါတယ်။ ပြည်သူတွေကို တွေ့တဲ့နေရာမှာ တမင်ပစ်သတ်တဲ့ လူမဆန်တဲ့ လုပ်ရပ်ဖြစ်တယ်လို့ လှိုင်းဘွဲ့မြို့နယ်က ဆန္ဒပြသူက ပြောပါတယ်။ သတ်ဖြတ်မှုတွေ ရှိပေမယ့် ဆန္ဒပြဖို့ စိတ်အားထက်သန်ကြတယ်လို့ ဖားအံမြို့ဒေသခံတဦးက ပြောပါတယ်။ အမျိုးသမီးတွေကို စစ်ကောင်စီတပ်သားတွေက ရိုက်နှက်ကန်ကြောက်တဲ့ ဖြစ်ရပ်တွေလည်း ရှိပါတယ်။ ဖားအံမှာဆိုရင် အမျိုးသမီးတွေဟာ ဆန္ဒပြတာကို ရပ်တန့်ရတဲ့အထိ အခြေအနေ ဆိုးသွားပါတယ်။

ဆန္ဒပြပွဲခေါင်းဆောင်တွေနဲ့ စီစဉ်သူတွေဟာ နေ့တိုင်းပြေးလွှာနေရပါတယ်။ သူတို့ကို စစ်သားတွေက မှတ်မိတဲ့အတွက် အမြဲတမ်း ပြေးလွှာပုန်းအောင်းနေရပါတယ်။ အလွန်အကျွံအင်အားသုံးပြီး ဆန္ဒပြပွဲတွေကို ဖြိုခွင်းကြောင်း အာဏာဖိဆန်ရေး လှုပ်ရှားမှုမှာ ပါဝင်လာတဲ့ စစ်သားနဲ့ ရဲသားအချို့က အတည်ပြုပါတယ်။ စစ်သားက ရဲဝတ်စုံဝတ်ပြီး ပြည်သူကို ပစ်ခတ်သတ်ဖြတ်နေတာဟာ ရဲသားတွေကို ပြည်သူကမုန်းအောင် တမင်လုပ်နေတာလို့ ပြောပါတယ်။ ဆန္ဒပြသူတွေကလည်း အကြမ်းဖက်မှုနဲ့ ဖမ်းဆီးခံရမှုကို တိမ်းရှောင်နိုင်အောင် အဖွဲ့ငယ်တွေခွဲပြီး နေရာကွက်ကျား လျှင်မြန်စွာ ဆန္ဒပြကြပါတယ်။ ဖားအံမြို့မှာ ဆန္ဒပြလို့ မရတဲ့အခါ ကျေးရွာတွေမှာ ဆန္ဒပြကြပါတယ်။ ဒါကြောင့် ဆန္ဒပြပွဲတွေ ပုံစံအမျိုးမျိုးနဲ့ ပေါ်ထွက်လာတာ ဖြစ်ပါတယ်။ လုံခြုံရေးတပ်နဲ့ ထိပ်တိုက်မတွေ့အောင် ရှောင်ကြရပါတယ်။

စစ်အာဏာသိမ်းပြီး နောက်တနေ့မှာ ပေါ်ပေါက်လာတဲ့ CDM အာဏာဖီဆန်ရေး လှုပ်ရှားမှုမှာ ကရင်ပြည်နယ်လည်း တက်တက်ကြွကြွ ပါဝင်ပါတယ်။ KNU က ထိန်းချုပ်တဲ့ ခရိုင် (၇) ခုစလုံးမှာ CDM လုပ်သူတွေအတွက် ခိုလှုံရေးစခန်းတွေ လုပ်ပေးပါတယ်။ စစ်တပ်အောက်မှာ အလုပ်မလုပ်ချင်လို့ အာဏာဖီဆန်ရေး လှုပ်ရှားမှုမှာ ပါဝင်လာကြတာပါ။ မတရားတဲ့အမိန့်ကို မနာခံချင်လို့ CDM လုပ်တာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒေသခံတိုင်းရင်းသား အာဏာပိုင်တွေက CDM လုပ်သူတွေကို ထောက်ပံ့ပါတယ်။ CDM ထောက်ပံ့ရေးကွန်ရက်တွေတောင် ပေါ်ပေါက်လာတာ တွေ့ရပါတယ်။ KNU နယ်မြေကို လာရောက်ခိုလှုံတဲ့ CDM လုပ်သူတွေဟာ စားဝတ်နေရေး လုံခြုံရေးမှာ အဆင်ပြေကြပါတယ်။ စစ်ကောင်စီခန့် ရပ်ရွာအုပ်ချုပ်ရေးမှူးတွေကို ဆန့်ကျင်ရတာဟာလည်း ဒေသခံတွေရဲ့ ခုခံရေးတိုက်ပွဲတခု ဖြစ်လာပါတယ်။

စစ်အာဏာသိမ်းတာကို ကန့်ကွက်ဆန္ဒပြကြတဲ့ ပြည်သူလူထုကို စစ်ကောင်စီက ရန်သူလို သဘောထားပြီး တိုက်ခိုက်ချေမှုန်းတာကြောင့် အသက်ပေါင်းများစွာ ဆုံးရှုံးပြီး၊ အိုးအိမ်မဲ့တဲ့ ဒုက္ခသည်ဦးရေ သိန်းနဲ့ချီပြီး ရှိလာပါတယ်။ ကျေးလက်တောရွာတွေကို စစ်ကောင်စီတပ်က လက်နက်ကြီးတွေနဲ့ ပစ်ခတ်မှုနဲ့ လေယာဉ်နဲ့ ဗုံးကြဲမှုတွေကြောင့် ထွက်ပြေးတိမ်းရှောင်နေရသူဦးရေလည်း တိုးပွားနေပါတယ်။ ရွာသူရွာသားတွေဟာ ကိုဗစ်ရောဂါ ကူးစက်ခံရမှာကို အာရုံမစိုက်နိုင်တော့ဘဲ စစ်ကောင်စီတပ် အန္တရာယ်ကိုပဲ ကြောက်ရွံနေကြရတယ်လို့ ထွက်ပြေးလာသူတွေက ပြောကြပါတယ်။

စစ်တပ်ရဲ့ အကြမ်းဖက်မှုတွေကို ဘိုးဘွားလက်ထက်ကတည်းက တွေ့ကြုံခံစားခဲ့ရပါတယ်။ စစ်အာဏာရှင်ခေတ်မှာ ငြိမ်းချမ်းမှုနဲ့ မေတ္တာတရား ကင်းမဲ့နေတာကို တိုင်းရင်းသားတွေ သိကြပါတယ်။ စစ်အာဏာရှင်စနစ်ကို ဖျက်ဆီးပစ်မှသာ မျိုးဆက်သစ်တွေရဲ့ဘဝ ရှင်သန်နိုင်လိမ့်မယ်လို့ ယုံကြည်သူတွေ များပါတယ်။ စစ်ကောင်စီနဲ့ စေ့စပ်ညှိနှိုင်းလို့ အကျိုးရှိမှာ မဟုတ်ဘူးလို့ အများစုက ယုံကြည်ပေမယ့် လူတစုကတော့ ငြိမ်းချမ်းတဲ့နည်းနဲ့ အဖြေရှာနိုင်လိမ့်မယ်လို့ ယုံကြည်နေဆဲ ဖြစ်ပါတယ်။ ပြည်သူက လက်ခံထားလို့သာ စစ်အာဏာရှင်စနစ် တည်ရှိနေတာဖြစ်လို့ ပြည်သူက လက်မခံတော့တဲ့အခါမှာ ပျက်စီးရမယ်လို့ အများစုက ယုံကြည်ကြောင်း ကရင်လူ့အခွင့်အရေး အစီရင်ခံစာမှာ ဖော်ပြထားပါတယ်။


==Unicode ===

ဦးအောငျခငျရဲ့ မွနျမာ့အရေး သုံးသပျခကြျ

စဈအာဏာသိမျးပွီးတဲ့နောကျပိုငျး မွနျမာပွညျအရှေ့တောငျပိုငျးဒသေမှာ စဈကောငျစီတပျတှေ ကြူးလှနျတဲ့ ရာဇဝတျမှု၊ ဖိနှိပျမှု၊ မတရားမှုနဲ့ ရကျစကျကွမျးကွုတျမှုတှကေို မှတျတမျးတငျထားတဲ့ အစီရငျခံစာ လှနျခဲ့တဲ့လက ထှကျလာပါတယျ။ ဘယျအဖှဲ့အစညျးနဲ့မှ ပတျသကျခွငျးမရှိတဲ့ သီးခွားလှတျလပျတဲ့ ကရငျလူ့အခှင့ျအရေးအဖှဲ့ရဲ့ စာမကြျနှာတရာကြောျ (၁၂၂) အစီရငျခံစာ ဖွဈပါတယျ။ ဒီအဖှဲ့ တညျထောငျထားတာ အနှဈ (၃၀) နီးပါး ရှိနပေါပွီ။ အရှေ့တောငျပိုငျးဖွဈတဲ့ တောငျငူ၊ ညောငျလေးပငျ၊ ဖာပှနျ၊ သထုံ၊ မောျလမွိုငျ၊ ဖားအံ၊ မွိတျ၊ ထားဝယျစတဲ့ ဒသေတှမှော သတငျးစုဆောငျးထားတယျလို့ ဆိုပါတယျ။

စဈကောငျစီကို ဘုံရနျသူအဖွဈ သတျမှတျဖို့ ပွောကွပမေယ့ျ အရငျကရှိခဲ့တဲ့ တောငျးဆိုခကြျကို ပွနျပွီးအားသဈလောငျးတာမြိုး ရှိပါတယျ။ ဥပမာ ဖာပှနျခရိုငျမှာ ဆန်ဒပွသူတှကေ အာဇာနညျ စောဘဦးကွီးရဲ့ မူ (၄) ရပျကို အလေးပေးပါတယျ။ လကျနကျမခရြေး၊ ကရငျကံကွမ်မာ ကရငျဖနျတီးရေးနဲ့ ကရငျပွညျကို အသိအမှတျပွုရေးတှေ အဓိကထားကွပါတယျ။ စဈအာဏာရှငျစနဈရဲ့ဒဏျကို နှဈပေါငျးမြားစှာ ခံခဲ့ရတဲ့ ကရငျပွညျသူတှဟော စနဈဆိုးအောကျ ပွနျမရောကျခငြျကွလို့ ဆန်ဒပွကွတာလို့ ဆိုပါတယျ။ ငွိမျးခမြျးတဲ့ ပွညျသူ့ဆန်ဒပွပှဲတှေ တပွညျလုံးမှာ ဖွဈပေါျလာသလို ကရငျပွညျနယျမှာလညျး ပေါျပေါကျလာပါတယျ။

ငွိမျးခမြျးစှာ ဆန်ဒပွသူတှကေို စဈကောငျစီ လုံခွုံရေးတပျက ခွိမျးခွောကျ၊ ဖမျးဆီး၊ အကွမျးဖကျပွီး တုံ့ပွနျပါတယျ။ ဆန်ဒပွသူမြားလလေေ အကွမျးဖကျမှုလညျး မြားလလေေ ဖွဈလာပါတယျ။ လုံခွုံရေးတပျဖှဲ့တှဟော လကျနကျပစ်စညျးမြိုးစုံကိုသုံးပွီး နှိမျနငျးဖို့ ကွိုးပမျးကွပါတယျ။ ဆန်ဒပွသူတှကေို ပဈမှတျထားပွီး အကွမျးဖကျတိုကျခိုကျပုံကို မေးမွနျးခံရသူက ပွနျပွောကွပါတယျ။ ပွညျသူတှကေို တှေ့တဲ့နရောမှာ တမငျပဈသတျတဲ့ လူမဆနျတဲ့ လုပျရပျဖွဈတယျလို့ လှိုငျးဘှဲ့မွို့နယျက ဆန်ဒပွသူက ပွောပါတယျ။ သတျဖွတျမှုတှေ ရှိပမေယ့ျ ဆန်ဒပွဖို့ စိတျအားထကျသနျကွတယျလို့ ဖားအံမွို့ဒသေခံတဦးက ပွောပါတယျ။ အမြိုးသမီးတှကေို စဈကောငျစီတပျသားတှကေ ရိုကျနှကျကနျကွောကျတဲ့ ဖွဈရပျတှလေညျး ရှိပါတယျ။ ဖားအံမှာဆိုရငျ အမြိုးသမီးတှဟော ဆန်ဒပွတာကို ရပျတန့ျရတဲ့အထိ အခွအေနေ ဆိုးသှားပါတယျ။

ဆန်ဒပွပှဲခေါငျးဆောငျတှနေဲ့ စီစဉျသူတှဟော နေ့တိုငျးပွေးလှှာနရေပါတယျ။ သူတို့ကို စဈသားတှကေ မှတျမိတဲ့အတှကျ အမွဲတမျး ပွေးလှှာပုနျးအောငျးနရေပါတယျ။ အလှနျအကြှံအငျအားသုံးပွီး ဆန်ဒပွပှဲတှကေို ဖွိုခှငျးကွောငျး အာဏာဖိဆနျရေး လှုပျရှားမှုမှာ ပါဝငျလာတဲ့ စဈသားနဲ့ ရဲသားအခြို့က အတညျပွုပါတယျ။ စဈသားက ရဲဝတျစုံဝတျပွီး ပွညျသူကို ပဈခတျသတျဖွတျနတောဟာ ရဲသားတှကေို ပွညျသူကမုနျးအောငျ တမငျလုပျနတောလို့ ပွောပါတယျ။ ဆန်ဒပွသူတှကေလညျး အကွမျးဖကျမှုနဲ့ ဖမျးဆီးခံရမှုကို တိမျးရှောငျနိုငျအောငျ အဖှဲ့ငယျတှခှေဲပွီး နရောကှကျကြား လြှငျမွနျစှာ ဆန်ဒပွကွပါတယျ။ ဖားအံမွို့မှာ ဆန်ဒပွလို့ မရတဲ့အခါ ကြေးရှာတှမှော ဆန်ဒပွကွပါတယျ။ ဒါကွောင့ျ ဆန်ဒပွပှဲတှေ ပုံစံအမြိုးမြိုးနဲ့ ပေါျထှကျလာတာ ဖွဈပါတယျ။ လုံခွုံရေးတပျနဲ့ ထိပျတိုကျမတှေ့အောငျ ရှောငျကွရပါတယျ။

စဈအာဏာသိမျးပွီး နောကျတနေ့မှာ ပေါျပေါကျလာတဲ့ CDM အာဏာဖီဆနျရေး လှုပျရှားမှုမှာ ကရငျပွညျနယျလညျး တကျတကျကွှကွှ ပါဝငျပါတယျ။ KNU က ထိနျးခြုပျတဲ့ ခရိုငျ (၇) ခုစလုံးမှာ CDM လုပျသူတှအေတှကျ ခိုလှုံရေးစခနျးတှေ လုပျပေးပါတယျ။ စဈတပျအောကျမှာ အလုပျမလုပျခငြျလို့ အာဏာဖီဆနျရေး လှုပျရှားမှုမှာ ပါဝငျလာကွတာပါ။ မတရားတဲ့အမိန့ျကို မနာခံခငြျလို့ CDM လုပျတာ ဖွဈပါတယျ။ ဒသေခံတိုငျးရငျးသား အာဏာပိုငျတှကေ CDM လုပျသူတှကေို ထောကျပံ့ပါတယျ။ CDM ထောကျပံ့ရေးကှနျရကျတှတေောငျ ပေါျပေါကျလာတာ တှေ့ရပါတယျ။ KNU နယျမွကေို လာရောကျခိုလှုံတဲ့ CDM လုပျသူတှဟော စားဝတျနရေေး လုံခွုံရေးမှာ အဆငျပွကွေပါတယျ။ စဈကောငျစီခန့ျ ရပျရှာအုပျခြုပျရေးမှူးတှကေို ဆန့ျကငြျရတာဟာလညျး ဒသေခံတှရေဲ့ ခုခံရေးတိုကျပှဲတခု ဖွဈလာပါတယျ။

စဈအာဏာသိမျးတာကို ကန့ျကှကျဆန်ဒပွကွတဲ့ ပွညျသူလူထုကို စဈကောငျစီက ရနျသူလို သဘောထားပွီး တိုကျခိုကျခြမှေုနျးတာကွောင့ျ အသကျပေါငျးမြားစှာ ဆုံးရှုံးပွီး၊ အိုးအိမျမဲ့တဲ့ ဒုက်ခသညျဦးရေ သိနျးနဲ့ခြီပွီး ရှိလာပါတယျ။ ကြေးလကျတောရှာတှကေို စဈကောငျစီတပျက လကျနကျကွီးတှနေဲ့ ပဈခတျမှုနဲ့ လယောဉျနဲ့ ဗုံးကွဲမှုတှကွေောင့ျ ထှကျပွေးတိမျးရှောငျနရေသူဦးရလေညျး တိုးပှားနပေါတယျ။ ရှာသူရှာသားတှဟော ကိုဗဈရောဂါ ကူးစကျခံရမှာကို အာရုံမစိုကျနိုငျတော့ဘဲ စဈကောငျစီတပျ အန်တရာယျကိုပဲ ကွောကျရှံနကွေရတယျလို့ ထှကျပွေးလာသူတှကေ ပွောကွပါတယျ။

စဈတပျရဲ့ အကွမျးဖကျမှုတှကေို ဘိုးဘှားလကျထကျကတညျးက တှေ့ကွုံခံစားခဲ့ရပါတယျ။ စဈအာဏာရှငျခတျေမှာ ငွိမျးခမြျးမှုနဲ့ မတေ်တာတရား ကငျးမဲ့နတောကို တိုငျးရငျးသားတှေ သိကွပါတယျ။ စဈအာဏာရှငျစနဈကို ဖကြျဆီးပဈမှသာ မြိုးဆကျသဈတှရေဲ့ဘဝ ရှငျသနျနိုငျလိမ့ျမယျလို့ ယုံကွညျသူတှေ မြားပါတယျ။ စဈကောငျစီနဲ့ စေ့စပျညှိနှိုငျးလို့ အကြိုးရှိမှာ မဟုတျဘူးလို့ အမြားစုက ယုံကွညျပမေယ့ျ လူတစုကတော့ ငွိမျးခမြျးတဲ့နညျးနဲ့ အဖွရှောနိုငျလိမ့ျမယျလို့ ယုံကွညျနဆေဲ ဖွဈပါတယျ။ ပွညျသူက လကျခံထားလို့သာ စဈအာဏာရှငျစနဈ တညျရှိနတောဖွဈလို့ ပွညျသူက လကျမခံတော့တဲ့အခါမှာ ပကြျစီးရမယျလို့ အမြားစုက ယုံကွညျကွောငျး ကရငျလူ့အခှင့ျအရေး အစီရငျခံစာမှာ ဖောျပွထားပါတယျ။

XS
SM
MD
LG