[Zawgyi/Unicode]
ကိုဗစ်ကပ်ရောဂါကြောင့် သေဆုံးမှုနဲ့ ကူးစက်မှုတွေ စံချိန်တင် တိုးလာနေတာကြောင့် ထိန်းချုပ်နိုင်အောင် ကျန်းမာရေးတာဝန်ရှိသူတွေ အရှိန်မြှင့်ဆောင်ရွက်နေတဲ့အကြောင်း ပြောပြပါမယ်။ ဒီသတင်းကို ဗွီအိုအေမြန်မာပိုင်း သတင်းထောက် မစုစုက တင်ဆက်ပေးမှာပါ။
ကိုဗစ်ပိုးတွေ့လူနာ အများဆုံးရှိနေတဲ့ ရန်ကုန်တိုင်းမှာ အတည်ပြုလူနာတွေကို သီးသန့်ထားရှိနိုင်ဖို့ စင်တာတွေ ထပ်တိုးထားသလို၊ ရောဂါလက္ခဏာရှိသူတွေကို ထားရှိကုသနိုင်ဖို့အတွက်လည်း ဆေးရုံတွေမှာပြင်ဆင်နေပါတယ်။ တလကျော်အောင် ကူးစက်သူ အရေအတွက် ဆက်တိုက် တိုးလာနေတာကို ထိန်းချုပ်နိုင်ဖို့ ကြိုးစားနေရတုန်းပဲလို့လည်း ရန်ကုန်တိုင်းကိုဗစ်ကော်မတီ ဒုဥက္ကဋ္ဌ ဒေါက်တာဇော်ဝေစိုးက ပြောပါတယ်။
“ကျနော်တို့ဟာ အခုချိန်မှာ ထိန်းသိမ်းနိုင်မှု မရရှိသေးပါဘူး။ အားလုံးသိတဲ့အတိုင်းပဲ၊ ကျနော်တို့စစ်တဲ့အားကလည်း တက်လာပါတယ်။ စစ်ဆေးမှုများလာတဲ့အတွက် ပိုးတွေ့ရှိမှုများလည်း များပြားလာပါတယ်။ အခုပိုးတွေ့ရှိသူ များပြားတဲ့နှုန်းက ဆက်ပြီးတော့တက်နေတာဖြစ်ပါတယ်။ ကျနော်တို့အနေနဲ့ ဒီဟာကိုလောလောဆယ် ထိန်းသိမ်းနိုင်တာမရှိသေးပါဘူး။ ဒါပေမဲ့ သိပ်ပြီးဆိုးဝါးနေသလားလို့ ကျနော်တို့ကိုမေးရင် တခြားတိုင်းပြည်တွေရဲ့အနေအထားနဲ့ ယှဉ်နှိုင်းပြီးဖြေရမှာဖြစ်ပါတယ်။ အခုရန်ကုန်ဖြစ်ခဲ့တာဆိုရင် တကယ်တော့ခြောက်ပတ်လောက်ရှိပါပြီ။ ကျနော်တို့လူဦးရေ ၇,၀၀၀,၀၀၀၊ ၈,၀၀၀,၀၀၀ နဲ့ ယှဉ်နှိုင်းနိုင်တဲ့ လန်ဒန်တို့၊ ပဲရစ်တို့ပေါ့နော်။ သူတို့နဲ့နှိုင်းယှဉ်ပြီးတော့ သူတို့နိုင်ငံတွေရဲ့ ဖြစ်ပွားမှုနှုန်းနဲ့ သေဆုံးတဲ့နှုန်းယှဉ်ကြည့်မယ်ဆိုရင် ကျနော်တို့ရန်ကုန်ဟာ မည်သူတဦးတယောက်ကိုမှ ကျနော်တို့တန်ဖိုးလည်းထားပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ အဲဒီနိုင်ငံတွေနဲ့စာရင် ကျနော်တို့ဟာ အများကြီးအခြေအနေကောင်းနေပါသေးတယ်လို့ပြောရင် ရပါတယ်။ ဒါကိုကျေနပ်လို့ ပြောတာမဟုတ်ပါဘူး။ ကျနော်တို့တဦးတယောက်မှ မဖြစ်ချင်ဘူး။ တယောက်ရဲ့အသက်မှ မဆုံးရှုံးစေချင်ပါဘူး။ အဲဒါကြောင့်လည်း ကျနော်တို့အစွမ်းကုန်ကြိုးစားနေပါတယ်။"
ကျန်းမာရေးနဲ့ အားကစားဝန်ကြီးဌာနရဲ့ ကိုဗစ်လူနာတွေ ဆေးရုံဆင်းခွင့်ရသူ သတ်မှတ်ချက်ကို ပြောင်းလဲလိုက်တဲ့နောက်မှာ မနေ့ကတရက်တည်းမှာ ဆေးရုံဆင်းခွင့်ရသူက ၂,၆၉၂ ဦးရှိခဲ့ပါတယ်။ ရောဂါလက္ခဏာမရှိတဲ့ လူနာတွေကို ဓာတ်ခွဲအတည်ပြုပြီးတဲ့ နေ့ကစလို့ ၁၀ ရက်ပြည့်တဲ့နေ့မှာ ဆေးရုံဆင်းခွင့်ပြုလိုက်ပြီး၊ ရောဂါလက္ခဏာရှိသူတွေကိုတော့ အတည်ပြုပြီး ၁၁ ရက်ကြာမှာ ဆေးရုံဆင်းခွင့်ပြုထားတယ်လို့ ဒေါက်တာဇော်ဝေစိုးက ပြောပါတယ်။
“ပိုးတွေ့ပြီး ၁၀ ရက်မြောက်ဆိုရင် ထိုလူဟာ တခြားသူကို မကူးစက်နိုင်တော့ဘူးဆိုတာ တကမ္ဘာလုံးက လက်ခံတဲ့၊ WHO က လက်ခံတဲ့ အချက်အလက်ဖြစ်ပါတယ်။ အဲဒီသတ်မှတ်ချက်ကို သုံးပြီး ကျနော်တို့ဆေးရုံဆင်းခဲ့တဲ့အတွက် ဒီနေ့ဆေးရုံဆင်းလူနာတွေဟာ ခါတိုင်းထက်နည်းနည်း ပိုများတာ ဖြစ်ပါတယ်။ ယခုကျနော်တို့ ဆေးရုံဆင်းပေးတဲ့ ဒီအချက်နှစ်ချက်ဟာ ကူးစက်နိုင်ခြင်း မရှိတော့တဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်များကို ဆေးရုံဆင်းပေးတာဖြစ်တဲ့အတွက် ထိုပုဂ္ဂိုလ်များဟာ ရောဂါကင်းပြီး ကူးစက်နိုင်ခြင်းမရှိတော့တဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်များဖြစ်ကြောင်း ပြောကြားလိုပါတယ်။ ဒါအရေးကြီးပါတယ်။ ဒါပြည်သူလူထုထဲမှာ ဒီကိစ္စဟာ ကျနော်ထင်ပါတယ်၊ အရေးကြီးတဲ့ကိစ္စတခု ဖြစ်ပါတယ်။”
ကိုယ်ခံအားကောင်းပြီး၊ ကျန်းမာရေးကောင်းတဲ့သူတွေကနေ တခြားသူတွေဆီ ရောဂါပိုးမကူးစက်နိုင်တော့လို့ ဆေးရုံဆင်းခွင့်ပေးလိုက်ပေမဲ့ ပြောင်းလဲလိုက်တဲ့ မူအရ ဆေးရုံဆင်းခွင့်ရသူတွေထဲမှာ တခြားရောဂါအခံရှိသူတွေတော့ မပါဝင်ပါဘူး။ ကပ်ရောဂါကာကွယ် ထိန်းချုပ်နိုင်ဖို့ လိုက်နာရမယ့်အချက်တွေနဲ့ ညွှန်ကြားချက်တွေကို တောက်လျှောက်သတိပေးလာပြီး အခုလိုကာလမှာလည်း ဆက်ပြီးလိုက်နာဆောင်ရွက်ဖို့က လူတိုင်းမှာတာဝန်ရှိတယ်လို့ ကျန်းမာရေးနဲ့ အားကစားဝန်ကြီးဌာန ပြောခွင့်ရ ဒေါက်တာသန်းနိုင်စိုးကလည်း VOA ကိုပြောပါတယ်။
“အနာဂတ်မှာလည်း ကာကွယ်ဆေးထိုးခံရပြီးတော့ ဒီရောဂါကြီးက ဒီကမ္ဘာလောကပေါ်က မပျောက်မချင်းလည်း ကျနော်တို့ကပြောကြားနေရမယ့် အချက်ဖြစ်ပါတယ်။ အဲတော့ ဒါကတော့ ကျနော်တို့ဘက်က ပြောကြားပေမဲ့ ဒီပြောကြားမှုတွေကနေ တကယ့်အသက်ဝင်လာပြီးတော့ ရောဂါဖြစ်ပွားမှုတွေ မြေပြင်မှာ မရှိဖို့ဆိုတာက လူတိုင်းလူတိုင်းက ကိုယ်စီကိုယ်ငှကျန်းမာရေးအသိ၊ ကျန်းမာရေးသတိနဲ့ လိုက်နာဖို့လိုပါတယ်။ အဲလိုလိုက်နာမှသာလျှင် အခုဖြစ်နေတာလည်း မြန်မြန်ပျောက်သွားမှာ သေချာတယ်။ နောက်ဖြစ်လာမယ့်ဟာတွေကိုလည်း ကျနော်တို့တားနိုင်မှာဖြစ်တယ်။ ဆောင်ရွက်ဖို့၊ လိုက်နာဖို့၊ ကျန်းမာရေးအသိ သတိရှိဖို့ဆိုတာကတော့ လူတိုင်းလူတိုင်းမှာ ဒါနံပတ် ၁ ဦးစားပေးဆောင်ရွက်ရမယ့် ကိစ္စဖြစ်ပါတယ်ခင်ဗျ။”
ကျန်းမာရေးနဲ့ အားကစားဝန်ကြီးဌာနရဲ့ဒီကနေ့ မွန်းလွဲပိုင်းထုတ်ပြန်ပြီးချိန်အထိ ပြည်တွင်းမှာအတည်ပြုလူနာပေါင်း ၂၇,၉၇၄ ဦးရှိနေပြီး၊ သေဆုံးသူကတော့ ၆၄၆ ဦးရှိနေပါတယ်။ ကိုဗစ်ရောဂါပိုး ကူးစက်ပြန့်ပွားမှုကို အမြန်ဆုံးနဲ့ အထိရောက်ဆုံး လျှော့ချနိုင်ဖို့အတွက် အပြင်ထွက်တိုင်း ပါးစပ်နဲ့နှာခေါင်းစည်းတို့ကို စနစ်တကျတပ်ဆင်သွားဖို့ကိုလည်း ကျန်းမာရေးနဲ့ အားကစားဝန်ကြီးဌာနက တိုက်တွန်းထားပါတယ်။
[Unicode Version]
ရနျကုနျတိုငျးတှငျး ရောဂါပိုးထိနျးခြုပျနိုငျမှုမရသေး - ဒေါကျတာဇောျဝစေိုး
ကိုဗဈကပျရောဂါကွောင့ျ သဆေုံးမှုနဲ့ ကူးစကျမှုတှေ စံခြိနျတငျ တိုးလာနတောကွောင့ျ ထိနျးခြုပျနိုငျအောငျ ကနြျးမာရေးတာဝနျရှိသူတှေ အရှိနျမွှင့ျဆောငျရှကျနတေဲ့အကွောငျး ပွောပွပါမယျ။ ဒီသတငျးကို ဗှီအိုအမွေနျမာပိုငျး သတငျးထောကျ မစုစုက တငျဆကျပေးမှာပါ။
ကိုဗဈပိုးတှေ့လူနာ အမြားဆုံးရှိနတေဲ့ ရနျကုနျတိုငျးမှာ အတညျပွုလူနာတှကေို သီးသန့ျထားရှိနိုငျဖို့ စငျတာတှေ ထပျတိုးထားသလို၊ ရောဂါလက်ခဏာရှိသူတှကေို ထားရှိကုသနိုငျဖို့အတှကျလညျး ဆေးရုံတှမှောပွငျဆငျနပေါတယျ။ တလကြောျအောငျ ကူးစကျသူ အရအေတှကျ ဆကျတိုကျ တိုးလာနတောကို ထိနျးခြုပျနိုငျဖို့ ကွိုးစားနရေတုနျးပဲလို့လညျး ရနျကုနျတိုငျးကိုဗဈကောျမတီ ဒုဥက်ကဋ်ဌ ဒေါကျတာဇောျဝစေိုးက ပွောပါတယျ။
“ကနြောျတို့ဟာ အခုခြိနျမှာ ထိနျးသိမျးနိုငျမှု မရရှိသေးပါဘူး။ အားလုံးသိတဲ့အတိုငျးပဲ၊ ကနြောျတို့စဈတဲ့အားကလညျး တကျလာပါတယျ။ စဈဆေးမှုမြားလာတဲ့အတှကျ ပိုးတှေ့ရှိမှုမြားလညျး မြားပွားလာပါတယျ။ အခုပိုးတှေ့ရှိသူ မြားပွားတဲ့နှုနျးက ဆကျပွီးတော့တကျနတောဖွဈပါတယျ။ ကနြောျတို့အနနေဲ့ ဒီဟာကိုလောလောဆယျ ထိနျးသိမျးနိုငျတာမရှိသေးပါဘူး။ ဒါပမေဲ့ သိပျပွီးဆိုးဝါးနသေလားလို့ ကနြောျတို့ကိုမေးရငျ တခွားတိုငျးပွညျတှရေဲ့အနအေထားနဲ့ ယှဉျနှိုငျးပွီးဖွရေမှာဖွဈပါတယျ။ အခုရနျကုနျဖွဈခဲ့တာဆိုရငျ တကယျတော့ခွောကျပတျလောကျရှိပါပွီ။ ကနြောျတို့လူဦးရေ ၇,၀၀၀,၀၀၀၊ ၈,၀၀၀,၀၀၀ နဲ့ ယှဉျနှိုငျးနိုငျတဲ့ လနျဒနျတို့၊ ပဲရဈတို့ပေါ့နောျ။ သူတို့နဲ့နှိုငျးယှဉျပွီးတော့ သူတို့နိုငျငံတှရေဲ့ ဖွဈပှားမှုနှုနျးနဲ့ သဆေုံးတဲ့နှုနျးယှဉျကွည့ျမယျဆိုရငျ ကနြောျတို့ရနျကုနျဟာ မညျသူတဦးတယောကျကိုမှ ကနြောျတို့တနျဖိုးလညျးထားပါတယျ။ ဒါပမေဲ့ အဲဒီနိုငျငံတှနေဲ့စာရငျ ကနြောျတို့ဟာ အမြားကွီးအခွအေနကေောငျးနပေါသေးတယျလို့ပွောရငျ ရပါတယျ။ ဒါကိုကြနေပျလို့ ပွောတာမဟုတျပါဘူး။ ကနြောျတို့တဦးတယောကျမှ မဖွဈခငြျဘူး။ တယောကျရဲ့အသကျမှ မဆုံးရှုံးစခေငြျပါဘူး။ အဲဒါကွောင့ျလညျး ကနြောျတို့အစှမျးကုနျကွိုးစားနပေါတယျ။"
ကနြျးမာရေးနဲ့ အားကစားဝနျကွီးဌာနရဲ့ ကိုဗဈလူနာတှေ ဆေးရုံဆငျးခှင့ျရသူ သတျမှတျခကြျကို ပွောငျးလဲလိုကျတဲ့နောကျမှာ မနေ့ကတရကျတညျးမှာ ဆေးရုံဆငျးခှင့ျရသူက ၂,၆၉၂ ဦးရှိခဲ့ပါတယျ။ ရောဂါလက်ခဏာမရှိတဲ့ လူနာတှကေို ဓာတျခှဲအတညျပွုပွီးတဲ့ နေ့ကစလို့ ၁၀ ရကျပွည့ျတဲ့နေ့မှာ ဆေးရုံဆငျးခှင့ျပွုလိုကျပွီး၊ ရောဂါလက်ခဏာရှိသူတှကေိုတော့ အတညျပွုပွီး ၁၁ ရကျကွာမှာ ဆေးရုံဆငျးခှင့ျပွုထားတယျလို့ ဒေါကျတာဇောျဝစေိုးက ပွောပါတယျ။
“ပိုးတှေ့ပွီး ၁၀ ရကျမွောကျဆိုရငျ ထိုလူဟာ တခွားသူကို မကူးစကျနိုငျတော့ဘူးဆိုတာ တကမ်ဘာလုံးက လကျခံတဲ့၊ WHO က လကျခံတဲ့ အခကြျအလကျဖွဈပါတယျ။ အဲဒီသတျမှတျခကြျကို သုံးပွီး ကနြောျတို့ဆေးရုံဆငျးခဲ့တဲ့အတှကျ ဒီနေ့ဆေးရုံဆငျးလူနာတှဟော ခါတိုငျးထကျနညျးနညျး ပိုမြားတာ ဖွဈပါတယျ။ ယခုကနြောျတို့ ဆေးရုံဆငျးပေးတဲ့ ဒီအခကြျနှဈခကြျဟာ ကူးစကျနိုငျခွငျး မရှိတော့တဲ့ ပုဂ်ဂိုလျမြားကို ဆေးရုံဆငျးပေးတာဖွဈတဲ့အတှကျ ထိုပုဂ်ဂိုလျမြားဟာ ရောဂါကငျးပွီး ကူးစကျနိုငျခွငျးမရှိတော့တဲ့ ပုဂ်ဂိုလျမြားဖွဈကွောငျး ပွောကွားလိုပါတယျ။ ဒါအရေးကွီးပါတယျ။ ဒါပွညျသူလူထုထဲမှာ ဒီကိစ်စဟာ ကနြောျထငျပါတယျ၊ အရေးကွီးတဲ့ကိစ်စတခု ဖွဈပါတယျ။”
ကိုယျခံအားကောငျးပွီး၊ ကနြျးမာရေးကောငျးတဲ့သူတှကေနေ တခွားသူတှဆေီ ရောဂါပိုးမကူးစကျနိုငျတော့လို့ ဆေးရုံဆငျးခှင့ျပေးလိုကျပမေဲ့ ပွောငျးလဲလိုကျတဲ့ မူအရ ဆေးရုံဆငျးခှင့ျရသူတှထေဲမှာ တခွားရောဂါအခံရှိသူတှတေော့ မပါဝငျပါဘူး။ ကပျရောဂါကာကှယျ ထိနျးခြုပျနိုငျဖို့ လိုကျနာရမယ့ျအခကြျတှနေဲ့ ညှှနျကွားခကြျတှကေို တောကျလြှောကျသတိပေးလာပွီး အခုလိုကာလမှာလညျး ဆကျပွီးလိုကျနာဆောငျရှကျဖို့က လူတိုငျးမှာတာဝနျရှိတယျလို့ ကနြျးမာရေးနဲ့ အားကစားဝနျကွီးဌာန ပွောခှင့ျရ ဒေါကျတာသနျးနိုငျစိုးကလညျး VOA ကိုပွောပါတယျ။
“အနာဂတျမှာလညျး ကာကှယျဆေးထိုးခံရပွီးတော့ ဒီရောဂါကွီးက ဒီကမ်ဘာလောကပေါျက မပြောကျမခငြျးလညျး ကနြောျတို့ကပွောကွားနရေမယ့ျ အခကြျဖွဈပါတယျ။ အဲတော့ ဒါကတော့ ကနြောျတို့ဘကျက ပွောကွားပမေဲ့ ဒီပွောကွားမှုတှကေနေ တကယ့ျအသကျဝငျလာပွီးတော့ ရောဂါဖွဈပှားမှုတှေ မွပွေငျမှာ မရှိဖို့ဆိုတာက လူတိုငျးလူတိုငျးက ကိုယျစီကိုယျငှကနြျးမာရေးအသိ၊ ကနြျးမာရေးသတိနဲ့ လိုကျနာဖို့လိုပါတယျ။ အဲလိုလိုကျနာမှသာလြှငျ အခုဖွဈနတောလညျး မွနျမွနျပြောကျသှားမှာ သခြောတယျ။ နောကျဖွဈလာမယ့ျဟာတှကေိုလညျး ကနြောျတို့တားနိုငျမှာဖွဈတယျ။ ဆောငျရှကျဖို့၊ လိုကျနာဖို့၊ ကနြျးမာရေးအသိ သတိရှိဖို့ဆိုတာကတော့ လူတိုငျးလူတိုငျးမှာ ဒါနံပတျ ၁ ဦးစားပေးဆောငျရှကျရမယ့ျ ကိစ်စဖွဈပါတယျခငျဗြ။”
ကနြျးမာရေးနဲ့ အားကစားဝနျကွီးဌာနရဲ့ဒီကနေ့ မှနျးလှဲပိုငျးထုတျပွနျပွီးခြိနျအထိ ပွညျတှငျးမှာအတညျပွုလူနာပေါငျး ၂၇,၉၇၄ ဦးရှိနပွေီး၊ သဆေုံးသူကတော့ ၆၄၆ ဦးရှိနပေါတယျ။ ကိုဗဈရောဂါပိုး ကူးစကျပွန့ျပှားမှုကို အမွနျဆုံးနဲ့ အထိရောကျဆုံး လြှော့ခနြိုငျဖို့အတှကျ အပွငျထှကျတိုငျး ပါးစပျနဲ့နှာခေါငျးစညျးတို့ကို စနဈတကတြပျဆငျသှားဖို့ကိုလညျး ကနြျးမာရေးနဲ့ အားကစားဝနျကွီးဌာနက တိုကျတှနျးထားပါတယျ။
