(Zawgyi/Unicode)
မြန်မာနိုင်ငံတွင်း လက်ရှိဖြစ်ပေါ်နေတဲ့ ၊ ဆိုးရွားတဲ့ လူ့အခွင့်အရေးချိုးဖေါက်မှုတွေဟာ အလွန်စိုးရိမ်ဖွယ်ကောင်းပြီး ၊ မြန်မာစစ်တပ်ရဲ့လုပ်ရပ်တွေဟာ အာဆီယံ ပဋိညာဉ်နဲ့လည်း ကိုက်ညီမှု မရှိသလို ၊ နိုင်ငံတကာဥပဒေနဲ့ ဒေသတွင်း တည်ငြိမ်အေးချမ်းမှု - လုံခြုံမှုကိုပါ ခြိမ်းခြောက် လာနေပြီလို့ ကုလသမဂ္ဂအတွင်းရေးမှူးချုပ်ဟောင်း မစ္စတာ ဘန်ကီမွန်းက ပြောကြားလိုက်ပါတယ်။ မြန်မာနိုင်ငံမှာ နောက်ထပ် ပိုမိုဆိုးရွားတဲ့ ဖြစ်ရပ်တွေ ထပ်မံ မပေါ်ပေါက်ရအောင် အာဆီယံနိုင်ငံတွေအနေနဲ့ မိမိတို့သြဇာအရှိန်အဝါကို သုံးပြီး တားဆီးသွားဖို့လိုကြောင်း လက်ရှိ ကုလ-အတွင်းရေးမှူးချုပ် မစ္စတာ Guterres ကလည်း တနင်္လာနေ့ ဆွေးနွေးပွဲအတွင်း တိုက်တွန်းသွားပါတယ်။ အကြောင်းစုံကို ကိုဉာဏ်ဝင်းအောင်က ပြောပြထားပါတယ်။
ကမ္ဘာပေါ်က ပဋိပက္ခများ တားဆီးရေးဆိုင်ရာ လုံခြုံရေးကောင်စီအဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံတွေရဲ့ အဆင်မြင့်ဆွေးနွေးပွဲတရပ်ကို ကုလသမဂ္ဂ လုံခြုံရေးကောင်စီရဲ့ လက်ရှိ အလှည့်ကျသဘာပတိ ဗီယက်နိုင်ငံက ကမကထပြုပြီး ဧပြီ(၁၉) တနင်္လာနေ့မှာ အွန်လိုင်းကတဆင့် ကျင်းပခဲ့ကြတာ ဖြစ်ပါတယ်။
ဒီဆွေးနွေးပွဲ အခမ်းအနားကို ဗီယက်နမ်သမ္မတ Nguyen Xuan Phuc က စတင်ဖွင့်လှစ်ခဲ့ပြီး ကမ္ဘာပေါ်မှာ ပဋိပက္ခ ကြုံနေရဆဲ နိုင်ငံတွေရဲ့ အခြေအနေ၊ သိပ်မဝေးတော့တဲ့ ကာလမှာ ပဋိပက္ခ ပေါ်ပေါက်လာနိုင်ခြေရှိတဲ့ နိုင်ငံတွေရဲ့ အခြေအနေကို ဆွေးနွေးနေကြတာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီဆွေးနွေးပွဲအတွင်း အထူးအလေးထား ဆွေးနွေးခံရတာက မြန်မာနိုင်ငံရဲ့လက်ရှိ အခြေအနေပဲ ဖြစ်ပါတယ်။
မြန်မာနိုင်ငံတွင်း လတ်တလော ဖြစ်ပေါ်နေတဲ့ မြန်မာစစ်တပ်ရဲ့လုပ်ရပ်တွေကိုကြည့်ရင် အလွန်စိုးရိမ်ဖွယ်ကောင်းပြီး၊ ဒါဟာ ပြည်တွင်းရေး သက်သက်သာဖြစ်တယ်လို့ ယူဆလို့ မရတော့ကြောင်း ကုလ-အတွင်းရေးမှူးချုပ်ဟောင်း မစ္စတာ ဘန်ကီမွန်းက တနင်္လာနေ့ ဆွေးနွေးပွဲအတွင်း ပြောကြားသွားပါတယ်။
" မြန်မာနိုင်ငံတွင်း လက်ရှိကြုံနေရတဲ့ အခြေအနေဟာပြည်တွင်းရေးသာ ဖြစ်တယ်လို့ မှတ်ယူဖို့ မဖြစ်နိုင်တော့ပဲ ၊ အလွန် စိုးရိမ်ဖွယ် ကောင်းတဲ့ အခြေအနေဆိုတာကို မြန်မာစစ်တပ်က သိအောင် အာဆီယံအဖွဲ့က ရှင်းရှင်းလင်းလင်း ပြောဖို့ လိုပါတယ်။ စစ်တပ်က လက်နက်အစစ်တွေသုံးပြီး ဆိုးရွားတဲ့ လူ့အခွင့်အရေးချိုးဖောက်မှုတွေ ဆက်ဖြစ်နေတာက အာဆီယံ ပဋိညာဉ်နဲ့လည်း ကိုက်ညီမှု မရှိပါဘူး။ ဒါဟာ နိုင်ငံတကာဥပဒေကို ချိုးဖေါက်ရာရောက်ပြီး ၊ ဒေသတွင်း တည်ငြိမ်အေးချမ်းမှုနဲ့ လုံခြုံရေးကိုပါ ခြိမ်းခြောက်လာနေပါတယ်။" ...လို့ ကုလသမဂ္ဂအတွင်းရေးမှူးချုပ်ဟောင်း မစ္စတာ ဘန်ကီမွန်းက ပြောသွားတာပါ။
လုံခြုံရေးကောင်စီ အလှည့်ကျဥက္ကဌအဖြစ် ဗီယက်နမ်နိုင်ငံက ကျင်းပတဲ့ ဒီဆွေးနွေးပွဲဟာ ဧပြီ(၂၄)ရက်နေ့ ကျင်းပဖို့ရှိတဲ့ မြန်မာ့အရေး အာဆီယံထိပ်သီး အထူးအစည်းအဝေး မတိုင်ခင် ရက်ပိုင်းအလိုမှာ လုပ်ခဲ့ပါတယ်။
ဒါကြောင့် ကုလသမဂ္ဂနဲ့ အာဆီယံကြား ညီညွတ်စွာ ဆောင်ရွက်သွားဖို့ လိုမယ်လို့ ဘန်ကီမွန်းက တိုက်တွန်းပါတယ်။
" မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ ဆိုးရွားလာတဲ့ အခြေအနေဟာငြိမ်းချမ်းရေး၊ လုံခြုံရေးနဲ့ လူသားတွေရဲ့အသက်ကို ကယ်တင်နိုင်ရေးမှာ ကုလသမဂ္ဂနဲ့ ဒေသတွင်း မဟာမိတ်တွေကြား ဘယ်လောက် စည်းလုံး ညီညွတ်စွာ လုပ်နိုင်မလဲဆိုတာကို ပြသရမယ့် အရေးကြီး အချိန်အခါဖြစ်ပါတယ်။ "
ဧပြီ(၂၄)ရက်နေ့ ကျင်းပမယ့် အာဆီယံထိပ်သီး အထူးအစည်းအဝေးပွဲကို စစ်ကောင်စီဥက္ကဌ ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး မင်းအောင်လှိုင် တက်ရောက်မယ်လို့ ထိုင်းနိုင်ငံက သတင်းတွေ ထွက်လာပေမယ့် ၊ တကယ် တက်မတက်ဆိုတာကိုတော့ သီးခြားအတည်ပြုနိုင်ခြင်း မရှိသေးပါဘူး။ ဒါပေမဲ့ ထိုင်းနိုင်ငံဝန်ကြီးချုပ်ဖြစ်တဲ့ ပရာရွတ်-ချမ်အိုချာကတော့ အဲဒီ အာဆီယံထိပ်သီး အစည်းအဝေးကို ကိုယ်တိုင် တက်ရောက်တော့မှာ မဟုတ်ပဲ သူ့ကိုယ်စား ထိုင်းနိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးကိုသာ စေလွှတ်မယ်လို့ တနင်္လာနေ့က သတင်းထွက်ပေါ်လာပါတယ်။
တဖက်မှာလည်း မြန်မာ့အကျပ်အတည်း ပြသနာတွေကို ဖြေရှင်းဖို့ဆိုရင် မကြာသေးခင်က ဖွဲ့စည်းခဲ့တဲ့ ကြားကာလ အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအစိုးရ (NUG)ရဲ့ ကိုယ်စားလှယ်တဦးဦးကို ဒီ အာဆီယံထိပ်သီး အစည်းအဝေးပွဲမှာ ဖိတ်ကြားဖို့ လိုတယ်ဆိုပြီး တိုက်တွန်းမှုတွေလည်း ရှိနေတာပါ။
မြန်မာနိုင်ငံမှာ နောက်ထပ် ဆိုးရွားတဲ့ဖြစ်ရပ်တွေ ထပ်မံ မပေါ်ပေါက်ဖို့ဆိုရင်အာဆီယံနိုင်ငံတွေအနေနဲ့ မိမိတို့သြဇာအရှိန်အဝါကို သုံးပြီး တားဆီးသွားဖို့လိုတယ်လို့လက်ရှိ ကုလ-အတွင်းရေးမှူးချုပ် မစ္စတာAntónio Guterres ကလည်း တိုက်တွန်းပါတယ်။
" မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ အရေးမှာ ကုလသမဂ္ဂနဲ့ အာဆီယံ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုဟာ သိပ်ကိုအရေးကြီးပါတယ်။ ဒီအခြေအနေဟာ ဒေသတွင်း စည်းလုံးညီညွတ်တဲ့ အားထုတ်မှုအပေါ် အခြေခံပြီး ထိရောက်သော နိုင်ငံတကာတုန့်ပြန်မှု လိုအပ်နေပါတယ်။မြန်မာရဲ့အခြေအနေ ပိုမို မဆိုးရွားသွားအောင် ဒေသတွင်းနိုင်ငံတွေက ဟန့်တားဖို့နဲ့ ငြိမ်းချမ်းတဲ့ ထွက်ပေါက်တခု ရရှိရေးအတွက် အရှိန်မြှင့် ဆောင်ရွက်ကြဖို့ ကျနော် တိုက်တွန်းလိုပါတယ်။"
မြန်မာနိုင်ငံမှာ ဖေဖေါ်ဝါရီ ၁ ရက်နေ့ စစ်တပ်က အာဏာသိမ်းခဲ့ပြီးနောက်ပိုင်း စစ်အာဏာသိမ်းမှု ဆန့်ကျင်တဲ့ ဆန္ဒပြပွဲတွေကို စစ်တပ်နဲ့ရဲရဲ့ ပစ်ခတ်ဖြိုခွင်းမှုအတွင်း အခုချိန်ထိ လူ(၇၃၀)ကျော် သေဆုံးခဲ့ရပြီး ၊ ဖမ်းဆီးခံနေဆဲ လူ(၃၂၀၀)ကျော်ရှိတယ်လို့ AAPP ခေါ် နိုင်ငံရေးအကျဉ်းသားများ ကူညီစောင့်ရှောက်ရေးအသင်းက ပြုစုထားတဲ့ မှတ်တမ်းမှာ ဖေါ်ပြထားပါတယ်။
Your browser doesn’t support HTML5
မြန်မာ့ပြဿနာပြေလည်ရေးနှင့် အာဆီယံအခန်းကဏ္ဍ ကုလခေါင်းဆောင်တွေ ထောက်ပြ
...............
မွနျမာ့ပွူနာပွလေညျရေးနှင့ျ အာဆီယံအခနျးကဏ်ဍ ကုလ ခေါငျးဆောငျတှေ ထောကျပွ
(Unicode)
မွနျမာနိုငျငံတှငျး လကျရှိဖွဈပေါျနတေဲ့ ၊ ဆိုးရှားတဲ့ လူ့အခှင့ျအရေးခြိုးဖေါကျမှုတှဟော အလှနျစိုးရိမျဖှယျကောငျးပွီး ၊ မွနျမာစဈတပျရဲ့လုပျရပျတှဟော အာဆီယံ ပဋိညာဉျနဲ့လညျး ကိုကျညီမှု မရှိသလို ၊ နိုငျငံတကာဥပဒနေဲ့ ဒသေတှငျး တညျငွိမျအေးခမြျးမှု - လုံခွုံမှုကိုပါ ခွိမျးခွောကျ လာနပွေီလို့ ကုလသမဂ်ဂအတှငျးရေးမှူးခြုပျဟောငျး မစ်စတာ ဘနျကီမှနျးက ပွောကွားလိုကျပါတယျ။မွနျမာနိုငျငံမှာ နောကျထပျ ပိုမိုဆိုးရှားတဲ့ ဖွဈရပျတှေ ထပျမံ မပေါျပေါကျရအောငျ အာဆီယံနိုငျငံတှအေနနေဲ့ မိမိတို့သွဇာအရှိနျအဝါကို သုံးပွီး တားဆီးသှားဖို့လိုကွောငျး လကျရှိ ကုလ-အတှငျးရေးမှူးခြုပျ မစ်စတာ Guterres ကလညျး တနငျ်လာနေ့ ဆှေးနှေးပှဲအတှငျး တိုကျတှနျးသှားပါတယျ။ အကွောငျးစုံကို ကိုဉာဏျဝငျးအောငျက ပွောပွထားပါတယျ။
ကမ်ဘာပေါျက ပဋိပက်ခမြား တားဆီးရေးဆိုငျရာ လုံခွုံရေးကောငျစီအဖှဲ့ဝငျနိုငျငံတှရေဲ့ အဆငျမွင့ျဆှေးနှေးပှဲတရပျကို ကုလသမဂ်ဂ လုံခွုံရေးကောငျစီရဲ့ လကျရှိ အလှည့ျကသြဘာပတိ ဗီယကျနိုငျငံက ကမကထပွုပွီး ဧပွီ(၁၉) တနငျ်လာနေ့မှာ အှနျလိုငျးကတဆင့ျ ကငြျးပခဲ့ကွတာ ဖွဈပါတယျ။
ဒီဆှေးနှေးပှဲ အခမျးအနားကို ဗီယကျနမျသမ်မတ Nguyen Xuan Phuc က စတငျဖှင့ျလှဈခဲ့ပွီး ကမ်ဘာပေါျမှာ ပဋိပက်ခ ကွုံနရေဆဲ နိုငျငံတှရေဲ့ အခွအေနေ၊ သိပျမဝေးတော့တဲ့ ကာလမှာ ပဋိပက်ခ ပေါျပေါကျလာနိုငျခွရှေိတဲ့ နိုငျငံတှရေဲ့ အခွအေနကေို ဆှေးနှေးနကွေတာ ဖွဈပါတယျ။ ဒီဆှေးနှေးပှဲအတှငျး အထူးအလေးထား ဆှေးနှေးခံရတာက မွနျမာနိုငျငံရဲ့လကျရှိ အခွအေနပေဲ ဖွဈပါတယျ။
မွနျမာနိုငျငံတှငျး လတျတလော ဖွဈပေါျနတေဲ့ မွနျမာစဈတပျရဲ့လုပျရပျတှကေိုကွည့ျရငျ အလှနျစိုးရိမျဖှယျကောငျးပွီး၊ ဒါဟာ ပွညျတှငျးရေး သကျသကျသာဖွဈတယျလို့ ယူဆလို့ မရတော့ကွောငျး ကုလ-အတှငျးရေးမှူးခြုပျဟောငျး မစ်စတာ ဘနျကီမှနျးက တနငျ်လာနေ့ ဆှေးနှေးပှဲအတှငျး ပွောကွားသှားပါတယျ။
" မွနျမာနိုငျငံတှငျး လကျရှိကွုံနရေတဲ့ အခွအေနဟောပွညျတှငျးရေးသာ ဖွဈတယျလို့ မှတျယူဖို့ မဖွဈနိုငျတော့ပဲ ၊ အလှနျ စိုးရိမျဖှယျ ကောငျးတဲ့ အခွအေနဆေိုတာကို မွနျမာစဈတပျက သိအောငျ အာဆီယံအဖှဲ့က ရှငျးရှငျးလငျးလငျး ပွောဖို့ လိုပါတယျ။ စဈတပျက လကျနကျအစဈတှသေုံးပွီး ဆိုးရှားတဲ့ လူ့အခှင့ျအရေးခြိုးဖောကျမှုတှေ ဆကျဖွဈနတောက အာဆီယံ ပဋိညာဉျနဲ့လညျး ကိုကျညီမှု မရှိပါဘူး။ ဒါဟာ နိုငျငံတကာဥပဒကေို ခြိုးဖေါကျရာရောကျပွီး ၊ ဒသေတှငျး တညျငွိမျအေးခမြျးမှုနဲ့ လုံခွုံရေးကိုပါ ခွိမျးခွောကျလာနပေါတယျ။" ...လို့ ကုလသမဂ်ဂအတှငျးရေးမှူးခြုပျဟောငျး မစ်စတာ ဘနျကီမှနျးက ပွောသှားတာပါ။
လုံခွုံရေးကောငျစီ အလှည့ျကြဥက်ကဌအဖွဈ ဗီယကျနမျနိုငျငံက ကငြျးပတဲ့ ဒီဆှေးနှေးပှဲဟာ ဧပွီ(၂၄)ရကျနေ့ ကငြျးပဖို့ရှိတဲ့ မွနျမာ့အရေး အာဆီယံထိပျသီး အထူးအစညျးအဝေး မတိုငျခငျ ရကျပိုငျးအလိုမှာ လုပျခဲ့ပါတယျ။
ဒါကွောင့ျ ကုလသမဂ်ဂနဲ့ အာဆီယံကွား ညီညှတျစှာ ဆောငျရှကျသှားဖို့ လိုမယျလို့ ဘနျကီမှနျးက တိုကျတှနျးပါတယျ။
" မွနျမာနိုငျငံရဲ့ ဆိုးရှားလာတဲ့ အခွအေနဟောငွိမျးခမြျးရေး၊ လုံခွုံရေးနဲ့ လူသားတှရေဲ့အသကျကို ကယျတငျနိုငျရေးမှာ ကုလသမဂ်ဂနဲ့ ဒသေတှငျး မဟာမိတျတှကွေား ဘယျလောကျ စညျးလုံး ညီညှတျစှာ လုပျနိုငျမလဲဆိုတာကို ပွသရမယ့ျ အရေးကွီး အခြိနျအခါဖွဈပါတယျ။ "
ဧပွီ(၂၄)ရကျနေ့ ကငြျးပမယ့ျ အာဆီယံထိပျသီး အထူးအစညျးအဝေးပှဲကို စဈကောငျစီဥက်ကဌ ဗိုလျခြုပျမှူးကွီး မငျးအောငျလှိုငျ တကျရောကျမယျလို့ ထိုငျးနိုငျငံက သတငျးတှေ ထှကျလာပမေယ့ျ ၊ တကယျ တကျမတကျဆိုတာကိုတော့ သီးခွားအတညျပွုနိုငျခွငျး မရှိသေးပါဘူး။ ဒါပမေဲ့ ထိုငျးနိုငျငံဝနျကွီးခြုပျဖွဈတဲ့ ပရာရှတျ-ခမြျအိုခြာကတော့ အဲဒီ အာဆီယံထိပျသီး အစညျးအဝေးကို ကိုယျတိုငျ တကျရောကျတော့မှာ မဟုတျပဲ သူ့ကိုယျစား ထိုငျးနိုငျငံခွားရေးဝနျကွီးကိုသာ စလှေှတျမယျလို့ တနငျ်လာနေ့က သတငျးထှကျပေါျလာပါတယျ။
တဖကျမှာလညျး မွနျမာ့အကပြျအတညျး ပွသနာတှကေို ဖွရှေငျးဖို့ဆိုရငျ မကွာသေးခငျက ဖှဲ့စညျးခဲ့တဲ့ ကွားကာလ အမြိုးသားညီညှတျရေးအစိုးရ (NUG)ရဲ့ ကိုယျစားလှယျတဦးဦးကို ဒီ အာဆီယံထိပျသီး အစညျးအဝေးပှဲမှာ ဖိတျကွားဖို့ လိုတယျဆိုပွီး တိုကျတှနျးမှုတှလေညျး ရှိနတောပါ။
မွနျမာနိုငျငံမှာ နောကျထပျ ဆိုးရှားတဲ့ဖွဈရပျတှေ ထပျမံ မပေါျပေါကျဖို့ဆိုရငျအာဆီယံနိုငျငံတှအေနနေဲ့ မိမိတို့သွဇာအရှိနျအဝါကို သုံးပွီး တားဆီးသှားဖို့လိုတယျလို့လကျရှိ ကုလ-အတှငျးရေးမှူးခြုပျ မစ်စတာAntónio Guterres ကလညျး တိုကျတှနျးပါတယျ။
" မွနျမာနိုငျငံရဲ့ အရေးမှာ ကုလသမဂ်ဂနဲ့ အာဆီယံ ပူးပေါငျးဆောငျရှကျမှုဟာ သိပျကိုအရေးကွီးပါတယျ။ ဒီအခွအေနဟော ဒသေတှငျး စညျးလုံးညီညှတျတဲ့ အားထုတျမှုအပေါျ အခွခေံပွီး ထိရောကျသော နိုငျငံတကာတုန့ျပွနျမှု လိုအပျနပေါတယျ။မွနျမာရဲ့အခွအေနေ ပိုမို မဆိုးရှားသှားအောငျ ဒသေတှငျးနိုငျငံတှကေ ဟန့ျတားဖို့နဲ့ ငွိမျးခမြျးတဲ့ ထှကျပေါကျတခု ရရှိရေးအတှကျ အရှိနျမွှင့ျ ဆောငျရှကျကွဖို့ ကနြောျ တိုကျတှနျးလိုပါတယျ။"
မွနျမာနိုငျငံမှာ ဖဖေေါျဝါရီ ၁ ရကျနေ့ စဈတပျက အာဏာသိမျးခဲ့ပွီးနောကျပိုငျး စဈအာဏာသိမျးမှု ဆန့ျကငြျတဲ့ ဆန်ဒပွပှဲတှကေို စဈတပျနဲ့ရဲရဲ့ ပဈခတျဖွိုခှငျးမှုအတှငျး အခုခြိနျထိ လူ(၇၃၀)ကြောျ သဆေုံးခဲ့ရပွီး ၊ ဖမျးဆီးခံနဆေဲ လူ(၃၂၀၀)ကြောျရှိတယျလို့ AAPP ခေါျ နိုငျငံရေးအကဉြျးသားမြား ကူညီစောင့ျရှောကျရေးအသငျးက ပွုစုထားတဲ့ မှတျတမျးမှာ ဖေါျပွထားပါတယျ။