[Zawgyi/Unicode]
ဒီကနေ့ ကျရောက်တဲ့ အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ လူ့အခွင့်အရေးနေ့မှာပဲ မြန်မာနိုင်ငံက တက်ကြွလှုပ်ရှားသူတစ်ဦးဖြစ်တဲ့ ဒေါ်နော်အုံးလှကို ဆွီဒင်နိုင်ငံ အခြေစိုက်အဖွဲ့အစည်းတခုက နိုင်ငံသားအခွင့်အရေး ကာကွယ်ရေး လှုပ်ရှားမှု ဆုပေးလိုက်တဲ့အကြောင်း ပြောပြပါမယ်။ ဗွီအိုအေမြန်မာပိုင်း သတင်းထောက် ကိုထက်အောင်ခန့်က သတင်းပေးပို့ထားပါတယ်။
၂၀၂၀ ခုနှစ် နိုင်ငံသားအခွင့်အရေး ကာကွယ်လှုပ်ရှားသူဆု ချီးမြှင့်ခံရသူ ဒေါ်နော်အုန်းလှ။ (မေ ၁၅၊ ၂၀၁၅)
ဒီမိုကရေစီအရေး လှုပ်ရှားသူ တစ်ဦးလည်းဖြစ် ဒီမိုကရေစီနဲ့ ငြိမ်းချမ်းရေး အမျိုးသမီးအဖွဲ့ရဲ့ ဥက္ကဋ္ဌလည်းဖြစ်တဲ့ ဒေါ်နော်အုံးလှကို ဆွီဒင်နိုင်ငံအခြေစိုက် နိုင်ငံသားအခွင့်အရေးများအတွက် ကာကွယ်ရေးလှုပ်ရှားသူများအဖွဲ့က ဆုချီးမြှင့်လိုက်တာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဆယ်စုနှစ်နဲ့ချီ တိုင်းရင်းသားတွေ အခွင့်အရေးနဲ့ ခွဲခြားဖိနှိပ်မှုတွေကို ဆန့်ကျင်လှုပ်ရှားခဲ့သူအဖြစ် ဆုပေးအပ်ခဲ့တာ ဖြစ်ကြောင်းလည်း ထုတ်ပြန်ချက်မှာ ဖော်ပြထားပါတယ်။
ဆုချီးမြှင့်ခံရတဲ့အတွက် လူ့အခွင့်အရေး လှုပ်ရှားမှုတွေအတွက် တွန်းအားဖြစ်စေတယ်လို့လည်း ဒေါ်နော်အုံးလှက ပြောပါတယ်။
“ကျမတို့ လုပ်ခဲ့တဲ့အပေါ်မှာ ကျမတို့ချည်းပဲ မဟုတ်ဘဲ ကျမတို့ကို ကမ္ဘာက အသိမှတ်ပြုတယ်ပေ့ါနော်။ ပြီးတော့ ကမ္ဘာက ကျမတို့နဲ့ အတူရပ်တည်ပေးတယ်။ ဝန်းရံပေးတဲ့အတွက် ကျမတို့ ပိုပြီး အားရှိလာတယ်ပေါ့နော်။ ပြည်သူတွေကိုယ်တိုင် လူ့အခွင့်အရေးတွေ ဥပဒေတွေကို ထောက်ပြဝေဖန်နိုင်တဲ့ ပြည်သူတွေဖြစ်အောင်ကြိုးစားရမယ်လို ကျမတို့မြင်တယ်။”
SEE ALSO: နော်အုန်းလှနဲ့ ဆန္ဒပြသူ ၃ ဦး ပြန်လွှတ်ပေးဖို့ လူ့အခွင့်အရေးအဖွဲ့တွေ တောင်းဆိုဒီဆုကိုတော့ အရင်က ဘယ်လာရုစ်၊ တူရကီနိုင်ငံနဲ့ ဆူဒန်တောင်ပိုင်းက လူ့အခွင့်ရေး တက်ကြွလှုပ်ရှားသူတွေကို ပေးအပ်ခဲ့ဖူးပါတယ်။ အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ လူ့အခွင့်အရေးနေ့မှာ မြန်မာနိုင်ငံက လူ့အခွင့်အရေး အခြေအနေတွေ တိုးတက်ဖို့ လိုအပ်ချက်တွေ ရှိနေတာကိုလည်း တက်ကြွလှုပ်ရှားသူတွေ ထောက်ပြနေကြတာပါ။
မြန်မာနိုင်ငံမှာ လူ့အခွင့်အရေး အခြေအနေတွေ တိုးတက်အောင် ကြိုးပမ်းတဲ့ လုပ်ရပ်တွေ ရှိနေပေမဲ့ အားနည်းချက်တွေ အများအပြား ရှိနေဆဲဖြစ်ပြီး အထူးသဖြင့် လက်နက်ကိုင်ပဋိပက္ခဖြစ်ရာ ဒေသတွေမှာ လူ့အခွင့်အရေး ချိုးဖောက်မှု ပြဿနာတွေ ပိုပြီးတွေ့ရလေ့ ရှိတယ်လို့လည်း လူ့အခွင့်အရေး လှုပ်ရှားမှု အဖွဲ့တခုဖြစ်တဲ့ ညီမျှခြင်းမြန်မာက ဒါရိုက်တာ ဦးအောင်မျိုးမင်းက ပြောပါတယ်။
“လူ့အခွင့်အရေးနဲ့ ပတ်သက်ပြီးတော့ တချို့သော ပြည်တွင်း ဥပဒေတွေ ပေါ်ပေါက်လာသလို နိုင်ငံတကာ စာချုပ်တွေမှာ လက်မှတ်ထိုးလာတာ ဘယ်လိုပဲဖြစ်ဖြစ် အသိအမှတ်ပြုရမယ့်ဟာပါ။ နောက်တခါ လူ့အခွင့်ရေးနဲ့ ပတ်သက်လို့ အတိုက်အခိုက်ရှိနေသည့်တိုင်အောင် သင်ရိုးညွှန်းတန်းတွေ ရေးဆွဲတာ တက္ကသိုလ်တွေမှာ သင်ကြားမှုတွေရှိပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ တဘက်မှာလည်း အားမလိုအားမရ ဖြစ်တဲ့ကိစ္စတွေ ရှိပါတယ်။ လူ့အခွင့်အရေး ငြိမ်းချမ်းရေးနဲ့ ဒီမိုကရေစီက အမြဲဆက်စပ်နေပါတယ်။ ကျနော်တို့ တိုင်းပြည်မှာ တန်းတူညီမျှမှု မရှိတဲ့အတွက် တိုင်းရင်းသားဒေသတွေမှာ လက်နက်ကိုင် စစ်ပွဲတွေဖြစ်တယ်။ ငြိမ်းချမ်းမှု မရဘူး။ အဲ့ဒီရဲ့ နောက်ဆက်တွဲကိစ္စကတော့ လူ့အခွင့်အရေး ချိုးဖောက်မှုတွေပါ။ လူ့အခွင့်ရေး ချိုးဖောက်မှုတွေဆိုတာ လက်နက်ကိုင် စစ်ပွဲကာလအတွင်းမှာ ဘယ်သူပဲ ကျူးလွန်ကျူးလွန် လူ့အခွင့်ရေး ချိုးဖောက်မှု ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ကျူးလွန်သူပဲဖြစ်ဖြစ် ခံရတာကတော့ အရပ်သားတွေပဲဖြစ်တယ်။”
သမ္မတ ဦးဝင်းမြင့်ကတော့ လူ့အခွင့်အရေးကို အလေးမထားတာဟာ ဒီမိုကရေစီရေးနဲ့ တရားဥပဒေစိုးမိုးရေးကို လျစ်လျူရှုတာသာ ဖြစ်ကြောင်း ပြောဆိုခဲ့ပါတယ်။ လူ့အခွင့်အရေး အသိပညာတွေကို လူထုကြားမှာ ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် နားလည်သဘောပေါက်ဖို့ အရေးကြီးတယ်လို့လည်း ဒီကနေ့ ကျရောက်တဲ့ အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ လူ့အခွင့်အရေးနေ့ အထိမ်းအမှတ်အဖြစ် ပြောကြားထားပါတယ်။
Your browser doesn’t support HTML5
၂၀၂၀ ခုနှစ် နိုင်ငံသားအခွင့်အရေး ကာကွယ်လှုပ်ရှားသူဆု ဒေါ်နော်အုန်းလှ ချီးမြှင့်ခံရ
[Unicode Version]
၂၀၂၀ ခုနှဈ နိုငျငံသားအခှင့ျအရေး ကာကှယျလှုပျရှားသူဆု ဒေါျနောျအုနျးလှ ခြီးမွှင့ျခံရ
ဒီကနေ့ ကရြောကျတဲ့ အပွညျပွညျဆိုငျရာ လူ့အခှင့ျအရေးနေ့မှာပဲ မွနျမာနိုငျငံက တကျကွှလှုပျရှားသူတဈဦးဖွဈတဲ့ ဒေါျနောျအုံးလှကို ဆှီဒငျနိုငျငံ အခွစေိုကျအဖှဲ့အစညျးတခုက နိုငျငံသားအခှင့ျအရေး ကာကှယျရေး လှုပျရှားမှု ဆုပေးလိုကျတဲ့အကွောငျး ပွောပွပါမယျ။ ဗှီအိုအမွေနျမာပိုငျး သတငျးထောကျ ကိုထကျအောငျခန့ျက သတငျးပေးပို့ထားပါတယျ။
ဒီမိုကရစေီအရေး လှုပျရှားသူ တဈဦးလညျးဖွဈ ဒီမိုကရစေီနဲ့ ငွိမျးခမြျးရေး အမြိုးသမီးအဖှဲ့ရဲ့ ဥက်ကဋ်ဌလညျးဖွဈတဲ့ ဒေါျနောျအုံးလှကို ဆှီဒငျနိုငျငံအခွစေိုကျ နိုငျငံသားအခှင့ျအရေးမြားအတှကျ ကာကှယျရေးလှုပျရှားသူမြားအဖှဲ့က ဆုခြီးမွှင့ျလိုကျတာ ဖွဈပါတယျ။ ဆယျစုနှဈနဲ့ခြီ တိုငျးရငျးသားတှေ အခှင့ျအရေးနဲ့ ခှဲခွားဖိနှိပျမှုတှကေို ဆန့ျကငြျလှုပျရှားခဲ့သူအဖွဈ ဆုပေးအပျခဲ့တာ ဖွဈကွောငျးလညျး ထုတျပွနျခကြျမှာ ဖောျပွထားပါတယျ။
ဆုခြီးမွှင့ျခံရတဲ့အတှကျ လူ့အခှင့ျအရေး လှုပျရှားမှုတှအေတှကျ တှနျးအားဖွဈစတေယျလို့လညျး ဒေါျနောျအုံးလှက ပွောပါတယျ။
SEE ALSO: မြန်မာနိုင်ငံမှာ လွတ်လပ်စွာ ထုတ်ဖော်ပြောဆိုခွင့် ကန့်သတ်ခံနေရဆဲ“ကမြတို့ လုပျခဲ့တဲ့အပေါျမှာ ကမြတို့ခညြျးပဲ မဟုတျဘဲ ကမြတို့ကို ကမ်ဘာက အသိမှတျပွုတယျပေ့ါနောျ။ ပွီးတော့ ကမ်ဘာက ကမြတို့နဲ့ အတူရပျတညျပေးတယျ။ ဝနျးရံပေးတဲ့အတှကျ ကမြတို့ ပိုပွီး အားရှိလာတယျပေါ့နောျ။ ပွညျသူတှကေိုယျတိုငျ လူ့အခှင့ျအရေးတှေ ဥပဒတှေကေို ထောကျပွဝဖေနျနိုငျတဲ့ ပွညျသူတှဖွေဈအောငျကွိုးစားရမယျလို ကမြတို့မွငျတယျ။”
ဒီဆုကိုတော့ အရငျက ဘယျလာရုဈ၊ တူရကီနိုငျငံနဲ့ ဆူဒနျတောငျပိုငျးက လူ့အခှင့ျရေး တကျကွှလှုပျရှားသူတှကေို ပေးအပျခဲ့ဖူးပါတယျ။ အပွညျပွညျဆိုငျရာ လူ့အခှင့ျအရေးနေ့မှာ မွနျမာနိုငျငံက လူ့အခှင့ျအရေး အခွအေနတှေေ တိုးတကျဖို့ လိုအပျခကြျတှေ ရှိနတောကိုလညျး တကျကွှလှုပျရှားသူတှေ ထောကျပွနကွေတာပါ။
မွနျမာနိုငျငံမှာ လူ့အခှင့ျအရေး အခွအေနတှေေ တိုးတကျအောငျ ကွိုးပမျးတဲ့ လုပျရပျတှေ ရှိနပေမေဲ့ အားနညျးခကြျတှေ အမြားအပွား ရှိနဆေဲဖွဈပွီး အထူးသဖွင့ျ လကျနကျကိုငျပဋိပက်ခဖွဈရာ ဒသေတှမှော လူ့အခှင့ျအရေး ခြိုးဖောကျမှု ပွူနာတှေ ပိုပွီးတှေ့ရလေ့ ရှိတယျလို့လညျး လူ့အခှင့ျအရေး လှုပျရှားမှု အဖှဲ့တခုဖွဈတဲ့ ညီမြှခွငျးမွနျမာက ဒါရိုကျတာ ဦးအောငျမြိုးမငျးက ပွောပါတယျ။
“လူ့အခှင့ျအရေးနဲ့ ပတျသကျပွီးတော့ တခြို့သော ပွညျတှငျး ဥပဒတှေေ ပေါျပေါကျလာသလို နိုငျငံတကာ စာခြုပျတှမှော လကျမှတျထိုးလာတာ ဘယျလိုပဲဖွဈဖွဈ အသိအမှတျပွုရမယ့ျဟာပါ။ နောကျတခါ လူ့အခှင့ျရေးနဲ့ ပတျသကျလို့ အတိုကျအခိုကျရှိနသေည့ျတိုငျအောငျ သငျရိုးညှှနျးတနျးတှေ ရေးဆှဲတာ တက်ကသိုလျတှမှော သငျကွားမှုတှရှေိပါတယျ။ ဒါပမေဲ့ တဘကျမှာလညျး အားမလိုအားမရ ဖွဈတဲ့ကိစ်စတှေ ရှိပါတယျ။ လူ့အခှင့ျအရေး ငွိမျးခမြျးရေးနဲ့ ဒီမိုကရစေီက အမွဲဆကျစပျနပေါတယျ။ ကနြောျတို့ တိုငျးပွညျမှာ တနျးတူညီမြှမှု မရှိတဲ့အတှကျ တိုငျးရငျးသားဒသေတှမှော လကျနကျကိုငျ စဈပှဲတှဖွေဈတယျ။ ငွိမျးခမြျးမှု မရဘူး။ အဲ့ဒီရဲ့ နောကျဆကျတှဲကိစ်စကတော့ လူ့အခှင့ျအရေး ခြိုးဖောကျမှုတှပေါ။ လူ့အခှင့ျရေး ခြိုးဖောကျမှုတှဆေိုတာ လကျနကျကိုငျ စဈပှဲကာလအတှငျးမှာ ဘယျသူပဲ ကြူးလှနျကြူးလှနျ လူ့အခှင့ျရေး ခြိုးဖောကျမှု ဖွဈပါတယျ။ ဒါပမေဲ့ ကြူးလှနျသူပဲဖွဈဖွဈ ခံရတာကတော့ အရပျသားတှပေဲဖွဈတယျ။”
သမ်မတ ဦးဝငျးမွင့ျကတော့ လူ့အခှင့ျအရေးကို အလေးမထားတာဟာ ဒီမိုကရစေီရေးနဲ့ တရားဥပဒစေိုးမိုးရေးကို လစြျလြူရှုတာသာ ဖွဈကွောငျး ပွောဆိုခဲ့ပါတယျ။ လူ့အခှင့ျအရေး အသိပညာတှကေို လူထုကွားမှာ ကယြျကယြျပွန့ျပွန့ျ နားလညျသဘောပေါကျဖို့ အရေးကွီးတယျလို့လညျး ဒီကနေ့ ကရြောကျတဲ့ အပွညျပွညျဆိုငျရာ လူ့အခှင့ျအရေးနေ့ အထိမျးအမှတျအဖွဈ ပွောကွားထားပါတယျ။