ကိုဗစ်ကာလ အလုပ်သမားလေ ျှာ့ချတာတွေ ဆက်ဖြစ်နေ

[Zawgyi/Unicode]

ကိုဗစ်ကာလအတွင်း စက်ရုံ အလုပ်ရုံတွေမှာ အလုပ်သမားလျှော့ချမှုတွေက ဆက်လက်များလာနေတဲ့အကြောင်းကို ပြောပြပါမယ်။ ဗွီအိုအေမြန်မာပိုင်း သတင်းထောက် မအဂ္ဂနွန်က သတင်းပေးပို့ထားပါတယ်။

ပဲခူးတိုင်းထဲက လည်ပတ်လုပ်ကိုင်နေတဲ့ ဖိနစ်စက်ရုံတစ်ခုမှာ အော်ဒါမှာယူမှုလျော့နည်းခြင်းနဲ့ ကုန်ကြမ်းပစ္စည်း ပြတ်လပ်မှုကို အကြောင်းပြပြီး အလုပ်သမား အင်အား ၂,၅၀၀ လောက် လျှော့ချဖို့ လုပ်ဆောင်နေတယ်လို့ အလုပ်သမားအရေး လှုပ်ရှားသူတွေက ဗွီအိုအေကို ပြောပါတယ်။

ကိုဗစ်ကာလ စက်ရုံတချို့မှာ အလုပ်သမားတွေကို အများအပြာ လျှော့ချလိုက်သလို အခု ဆက်လက်လျှော့ချဖို့ လုပ်ဆောင်နေတဲ့ စက်ရုံတွေ ရှိတဲ့အတွက် အလုပ်သမားအများစုက အလုပ်လက်မဲ့နဲ့ ရင်ဆိုင်လာနေရတယ်လို့ ပဲခူးမြို့နယ် အလုပ်သမားအဖွဲ့ အမှုအဆောင် ဒေါ်ဝေဝေလွင်က ပြောပါတယ်။

“အခုလာမယ့် တစ်လပိုင်းကနေစလို့ အင်းလေးရှုးဖိနပ်ချုပ်တဲ့ စက်ရုံပေါ့နော်... ဒါအရင်တုန်းကဆိုရင် နှစ်ပေါင်း ၁၅ နှစ်လောက်တောင်ရှိနေပြီပေါ့ ရပ်တည်ခဲ့တာပေ့ါနော်။ တစ်နိုင်ငံလုံးမှာဆိုရင်လည်း အကြီးဆုံးလို့တော့ ပြောလို့ရတယ်ရှင့်။ စက်ရုံလေး လူဦးရေ ၂,၅၀၀ ရှိတယ်ဆိုတော့၊ ကုန်ကြမ်းတွေ ပြတ်လပ်တာတို့ အော်ဒါတွေ မမှာယူတော့တာမျိုးတို့ အဲ့ဒီလိုမျိုးတွေ ပြောပြီးတော့ ပိတ်သိမ်းသွားမယ့် အနေအထားမှာရှိတယ်ရှင်။ တစ်လပိုင်းကနေစပြီးတော့ အယောက် ၁,၀၀၀ လျှော့မယ်၊ နှစ်လပိုင်မှာ ၁,၀၀၀ လျှော့မယ်၊ သုံးလပိုင်မှာ ၅,၀၀ လျှော့မယ်ဆိုတော့ ၂,၅၀၀ ပေါ့ လူဦးရေ။ အလုပ်လက်မဲ့ဖြစ်ဖူးတာလည်း ရှိပါသေးတယ်ရှင်။”

အလုပ်သက်တမ်းနည်းတဲ့ အလုပ်သမားတွေကို အရင်လျှော့ချမှာဖြစ်ပြီး အသုတ်လိုက် လျှော့ချမှာဖြစ်တာကြောင့် အလုပ်သမားတော်တော်များများ အခက်ကြံနေရတယ်လို့လည်း ပြောပါတယ်။

ပဲခူးတိုင်းမှာ ကိုဗစ်ကပ်ရောဂါကာလအတွင်း အလုပ်သမားတွေကို ဆက်တိုက်လျှော့ချခံရပြီး အလုပ်သမား ၂,၀၀၀ လောက် လျှော့ခံရလို့ အလုပ်ရှင်၊ အလုပ်သမား ပြဿနာတွေကို ဖြေရှင်းခဲ့တာရှိတယ်လု့ိ လူဝင်မှုကြီးကြပ်ရေးနဲ့ လူ့စွမ်းအားအရင်းအမြစ်ဝန်ကြီး ဦးထွန်းထွန်းဦးက ပြောပါတယ်။

“ပဲခူးမှာတော့ အခုလောလောဆယ်စက်ရုံတွေမှာ ရှိတဲ့ အလုပ်သမားတွေက လျှော့တာပေ့ါနော်၊ တချို့စက်ရုံတွေက ၁,၀၀၀ ရှိတယ်ဆိုရင် တစ်ဝက်လျှော့တာရှိတယ်၊ သုံးပုံ ပုံ တစ်ပုံလျှော့တာရှိတယ်၊ ရှိတော့ အလုပ်ရုံဥပဒေနဲ့ အညီပေါ့နော်။ ဥပဒေနဲ့ အညီလျှော့တယ်ဆိုတော့ notice တစ်လပေးပြီးတော့ လျှော့တာ အဲ့ဒါတွေကတော့ ကျနော်တို့ ဒီဥပဒေနဲ့ အညီလျှော့ချတဲ့အတွက် ပြဿနာမရှိပါဘူး။ လောလောဆယ်တော့ ပဲခူးမှာ အလုပ်သမားလျှော့ချတာ အကုန်လုံးပိတ်သွားတဲ့ စက်ရုံတော့မရှိပါဘူး။ အလုပ်သမားအနည်းငယ်လျှော့တဲ့ စက်ရုံတွေတော့ ရှိပါတယ်။ ကျနော်တို့ ဥပဒေနဲ့အညီ သူတို့ နစ်နာကြေးတွေပေးတဲ့အတွက် အလုပ်သမားတွေဘက်ကလည်းပဲ ဒီဥပဒေနဲ့ အညီဆောင်ရွက်တဲ့အခါ သက်ဆိုင်ရာဌာနနဲ့ အလုပ်ရှင်နဲ့ အလုပ်သမားနဲ့ အကုန်လုံးကို သက်ဆိုင်ရာ ဥပဒေနဲ့ အညီဆောင်ရွက်တဲ့ အတွက်တော့ လောလောဆယ်တော့ ကျနော်ဆီမှာ ကြီးမားတဲ့ ပြဿနာမရှိပါဘူး။”

SEE ALSO: မြန်မာ့လူမှုဝန်ထမ်းလုပ်ငန်း ပိုမိုတိုးတက်အောင် ဘာတွေလုပ်နိုင်မလဲ

ပဲခူးတိုင်းမှာတော့ အကြီးစားစက်ရုံ ၉၄ ရုံ၊ အသေးစားစက်ရုံက ၁၀၀ ဝန်းကျင်လောက်ရှိပြီး အလုပ်သမားက ၆၀,၀၀၀ ရှိတယ်။

စက်ရုံ အလုပ်ရုံပိတ်သိမ်းခြင်း ယာယီရပ်ဆိုင်းခြင်း စသဖြင့် ဘယ်လိုအကြောင်းကြောင့်ဖြစ်စေ လုပ်ငန်းရှင်က အလုပ်သမားတွေကို တရားဝင် ကြိုတင်အသိပေးဆောင်ရွက်ရမှာဖြစ်တယ်လို့ ဝန်ကြီး ဦးထွန်းထွန်းဦးက ပြောပါတယ်။

အလုပ်ရုံ အလုပ်သမားဥပဒေအတိုင်း ဆောင်ရွက်ရမှာဖြစ်ပြီး မလုပ်ဆောင်တဲ့ လုပ်ငန်းရှိပါက အရေးယူသွားမှာဖြစ်တယ်လို့ ဝန်ကြီး ဦးထွန်းထွန်းဦးက ဆိုပါတယ်။

မြန်မာနိုင်ငံ ကိုဗစ်ကပ်ရောဂါဖြစ်ပွားတဲ့အချိန်ထဲမှာ လုပ်ငန်းရှင်တွေက ရုတ်တရက် စက်ရုံပိတ်သိမ်းတာ၊ အလုပ်သမားတွေကို လျှော့ချတာစတဲ့ဖြစ်စဉ်တွေ ရှိနေပြီး အလုပ်သမားအတော်များများ စားဝတ်နေရေး အကြပ်အတည်းနဲ့ ရင်ဆိုင်နေကြရတယ်လို့လည်း အလုပ်သမားအချင်းချင်းရိုင်းပင်းကူးညီရေးအဖွဲ့ LHEO အငြင်းပွားမှုဖြေရှင်းရေး တာဝန်ခံ ဒေါ်ခခ က ပြောပါတယ်။

“အခုဟာကျတော့ ရုတ်တရက်လုပ်သမား လျှော့တယ်။ ရုတ်တရက်စက်ရုံပိတ်သိမ်းတယ်ဆိုတဲ့ ကိစ္စတွေက ဒါအင်မတန်ရက်စက်လွန်းတယ်။ ကျမတို့ တစ်ဘက်က ဥပဒေအရလည်း သေသေချာချာ မကြီးကြပ်နိုင်သလို တစ်ဘက်မှာ လူမှုတရားမျှတမှုအရလည်း ဒါအင်မတန်ဆိုးဝါးတဲ့ လူမှုတရားမျှမှုအတွက် အင်မတန်ဆိုးဝါးတဲ့ ဖြစ်စဉ်တွေဖြစ်နေတယ်။ အလုပ်သမားတွေက အခက်အခဲအများကြီးဖြစ်တယ်၊ သူတို့မှာ လစဉ် လစဉ်ပေါ့နော် စားဝတ်နေရေးအတွက် ဖြေရှင်းဆောင်ရွက်နေရတယ်၊ အကြွေးကိစ္စတွေရှိတယ်၊ ပြီးတော့ တစ်နေ့လုပ်မှ တစ်နေ့စားတဲ့ ဒီအခြေခံလုပ်သမားဖြစ်တယ်။ အများကြီး အခက်အခဲတွေဖြစ်ပါတယ်။ အထူးသဖြင့် အမျိုးသမီးတွေ ဦးဆောင်နေတဲ့ အိမ်ထောင်ရေးတွေ ပြီးတော့ ကလေးမိခင်တွေပေါ့နော်။”

အလုပ်သားလျှော့ချခြင်းနဲ့ ပတ်သက်လို့ ဥပဒေမှာ တိတိကျကျပြဋ္ဌာန်းထားတာ မရှိတာကြောင့် ကိုဗစ်ကာလမှာ လုပ်ငန်းရှင်တွေက အခွင့်အရေးယူပြီး လုပ်သားလျှော့မှုကို အများကြီး လုပ်ဆောင်လာတယ်လို့လည်း အလုပ်သမားအရေး လှုပ်ရှားသူတွေက ဆိုကြပါတယ်။

အလုပ်လက်မဲ့ဖြစ်သွားတဲ့ အခြေခံအလုပ်သားအများစုမှာ အထူးသဖြင့် စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ရုပ်ဆိုင်ပိုင်တွေ ပိုမိုထိခိုက်လာတာ ကိုယ့်ကိုယ်အဆုံးစီရင်သွားတဲ့ သူတွေလည်း ရှိတယ်လို့ ဒေါ်ခခက ပြောပါတယ်။

အလုပ်သားအင်အားလျှော့ချတာ အလုပ်ထုတ်ခံရတာစတဲ့ အလုပ်သမားပြဿနာနဲ့ ပတ်သက်ပြီး သက်ဆိုင်ရာ ကြီးကြပ်ဌာနထံ တိုင်ကြာခဲ့ပေမဲ့ တာဝန်ရှိသူတွေက ဖြေရှင်းဆောင်ရွက်ပေးတဲ့ နေရာမှာ အားနည်းနေဆဲဖြစ်တယ်လို့ အလုပ်သမားနဲ့ အလုပ်သမားလှုပ်ရှားသူတွေက ပြောကြပါတယ်။

ကိုဗစ်ကာလ အလုပ်သမားလေ ျှာ့ချတာတွေ ဆက်ဖြစ်နေ

[Unicode Version]

ကိုဗဈကာလ အလုပျသမားလေ ြှာ့ခတြာတှေ ဆကျဖွဈနေ

ကိုဗဈကာလအတှငျး စကျရုံ အလုပျရုံတှမှော အလုပျသမားလြှော့ခမြှုတှကေ ဆကျလကျမြားလာနတေဲ့အကွောငျးကို ပွောပွပါမယျ။ ဗှီအိုအမွေနျမာပိုငျး သတငျးထောကျ မအဂ်ဂနှနျက သတငျးပေးပို့ထားပါတယျ။

ပဲခူးတိုငျးထဲက လညျပတျလုပျကိုငျနတေဲ့ ဖိနဈစကျရုံတဈခုမှာ အောျဒါမှာယူမှုလြော့နညျးခွငျးနဲ့ ကုနျကွမျးပစ်စညျး ပွတျလပျမှုကို အကွောငျးပွပွီး အလုပျသမား အငျအား ၂,၅၀၀ လောကျ လြှော့ခဖြို့ လုပျဆောငျနတေယျလို့ အလုပျသမားအရေး လှုပျရှားသူတှကေ ဗှီအိုအကေို ပွောပါတယျ။

ကိုဗဈကာလ စကျရုံတခြို့မှာ အလုပျသမားတှကေို အမြားအပွာ လြှော့ခလြိုကျသလို အခု ဆကျလကျလြှော့ခဖြို့ လုပျဆောငျနတေဲ့ စကျရုံတှေ ရှိတဲ့အတှကျ အလုပျသမားအမြားစုက အလုပျလကျမဲ့နဲ့ ရငျဆိုငျလာနရေတယျလို့ ပဲခူးမွို့နယျ အလုပျသမားအဖှဲ့ အမှုအဆောငျ ဒေါျဝဝေလှေငျက ပွောပါတယျ။

“အခုလာမယ့ျ တဈလပိုငျးကနစေလို့ အငျးလေးရှုးဖိနပျခြုပျတဲ့ စကျရုံပေါ့နောျ... ဒါအရငျတုနျးကဆိုရငျ နှဈပေါငျး ၁၅ နှဈလောကျတောငျရှိနပွေီပေါ့ ရပျတညျခဲ့တာပေ့ါနောျ။ တဈနိုငျငံလုံးမှာဆိုရငျလညျး အကွီးဆုံးလို့တော့ ပွောလို့ရတယျရှင့ျ။ စကျရုံလေး လူဦးရေ ၂,၅၀၀ ရှိတယျဆိုတော့၊ ကုနျကွမျးတှေ ပွတျလပျတာတို့ အောျဒါတှေ မမှာယူတော့တာမြိုးတို့ အဲ့ဒီလိုမြိုးတှေ ပွောပွီးတော့ ပိတျသိမျးသှားမယ့ျ အနအေထားမှာရှိတယျရှငျ။ တဈလပိုငျးကနစေပွီးတော့ အယောကျ ၁,၀၀၀ လြှော့မယျ၊ နှဈလပိုငျမှာ ၁,၀၀၀ လြှော့မယျ၊ သုံးလပိုငျမှာ ၅,၀၀ လြှော့မယျဆိုတော့ ၂,၅၀၀ ပေါ့ လူဦးရေ။ အလုပျလကျမဲ့ဖွဈဖူးတာလညျး ရှိပါသေးတယျရှငျ။”

အလုပျသကျတမျးနညျးတဲ့ အလုပျသမားတှကေို အရငျလြှော့ခမြှာဖွဈပွီး အသုတျလိုကျ လြှော့ခမြှာဖွဈတာကွောင့ျ အလုပျသမားတောျတောျမြားမြား အခကျကွံနရေတယျလို့လညျး ပွောပါတယျ။

ပဲခူးတိုငျးမှာ ကိုဗဈကပျရောဂါကာလအတှငျး အလုပျသမားတှကေို ဆကျတိုကျလြှော့ခခြံရပွီး အလုပျသမား ၂,၀၀၀ လောကျ လြှော့ခံရလို့ အလုပျရှငျ၊ အလုပျသမား ပွူနာတှကေို ဖွရှေငျးခဲ့တာရှိတယျလု့ိ လူဝငျမှုကွီးကွပျရေးနဲ့ လူ့စှမျးအားအရငျးအမွဈဝနျကွီး ဦးထှနျးထှနျးဦးက ပွောပါတယျ။

“ပဲခူးမှာတော့ အခုလောလောဆယျစကျရုံတှမှော ရှိတဲ့ အလုပျသမားတှကေ လြှော့တာပေ့ါနောျ၊ တခြို့စကျရုံတှကေ ၁,၀၀၀ ရှိတယျဆိုရငျ တဈဝကျလြှော့တာရှိတယျ၊ သုံးပုံ ပုံ တဈပုံလြှော့တာရှိတယျ၊ ရှိတော့ အလုပျရုံဥပဒနေဲ့ အညီပေါ့နောျ။ ဥပဒနေဲ့ အညီလြှော့တယျဆိုတော့ notice တဈလပေးပွီးတော့ လြှော့တာ အဲ့ဒါတှကေတော့ ကနြောျတို့ ဒီဥပဒနေဲ့ အညီလြှော့ခတြဲ့အတှကျ ပွူနာမရှိပါဘူး။ လောလောဆယျတော့ ပဲခူးမှာ အလုပျသမားလြှော့ခတြာ အကုနျလုံးပိတျသှားတဲ့ စကျရုံတော့မရှိပါဘူး။ အလုပျသမားအနညျးငယျလြှော့တဲ့ စကျရုံတှတေော့ ရှိပါတယျ။ ကနြောျတို့ ဥပဒနေဲ့အညီ သူတို့ နဈနာကွေးတှပေေးတဲ့အတှကျ အလုပျသမားတှဘေကျကလညျးပဲ ဒီဥပဒနေဲ့ အညီဆောငျရှကျတဲ့အခါ သကျဆိုငျရာဌာနနဲ့ အလုပျရှငျနဲ့ အလုပျသမားနဲ့ အကုနျလုံးကို သကျဆိုငျရာ ဥပဒနေဲ့ အညီဆောငျရှကျတဲ့ အတှကျတော့ လောလောဆယျတော့ ကနြောျဆီမှာ ကွီးမားတဲ့ ပွူနာမရှိပါဘူး။”

ပဲခူးတိုငျးမှာတော့ အကွီးစားစကျရုံ ၉၄ ရုံ၊ အသေးစားစကျရုံက ၁၀၀ ဝနျးကငြျလောကျရှိပွီး အလုပျသမားက ၆၀,၀၀၀ ရှိတယျ။

စကျရုံ အလုပျရုံပိတျသိမျးခွငျး ယာယီရပျဆိုငျးခွငျး စသဖွင့ျ ဘယျလိုအကွောငျးကွောင့ျဖွဈစေ လုပျငနျးရှငျက အလုပျသမားတှကေို တရားဝငျ ကွိုတငျအသိပေးဆောငျရှကျရမှာဖွဈတယျလို့ ဝနျကွီး ဦးထှနျးထှနျးဦးက ပွောပါတယျ။

SEE ALSO: တိုင်းနဲ့ပြည်နယ် စက်ရုံတွေမှာ ကိုဗစ်ကူးသူ ၈,၀၀၀ ကျော်

အလုပျရုံ အလုပျသမားဥပဒအေတိုငျး ဆောငျရှကျရမှာဖွဈပွီး မလုပျဆောငျတဲ့ လုပျငနျးရှိပါက အရေးယူသှားမှာဖွဈတယျလို့ ဝနျကွီး ဦးထှနျးထှနျးဦးက ဆိုပါတယျ။

မွနျမာနိုငျငံ ကိုဗဈကပျရောဂါဖွဈပှားတဲ့အခြိနျထဲမှာ လုပျငနျးရှငျတှကေ ရုတျတရကျ စကျရုံပိတျသိမျးတာ၊ အလုပျသမားတှကေို လြှော့ခတြာစတဲ့ဖွဈစဉျတှေ ရှိနပွေီး အလုပျသမားအတောျမြားမြား စားဝတျနရေေး အကွပျအတညျးနဲ့ ရငျဆိုငျနကွေရတယျလို့လညျး အလုပျသမားအခငြျးခငြျးရိုငျးပငျးကူးညီရေးအဖှဲ့ LHEO အငွငျးပှားမှုဖွရှေငျးရေး တာဝနျခံ ဒေါျခခ က ပွောပါတယျ။

“အခုဟာကတြော့ ရုတျတရကျလုပျသမား လြှော့တယျ။ ရုတျတရကျစကျရုံပိတျသိမျးတယျဆိုတဲ့ ကိစ်စတှကေ ဒါအငျမတနျရကျစကျလှနျးတယျ။ ကမြတို့ တဈဘကျက ဥပဒအေရလညျး သသေခြောခြာ မကွီးကွပျနိုငျသလို တဈဘကျမှာ လူမှုတရားမြှတမှုအရလညျး ဒါအငျမတနျဆိုးဝါးတဲ့ လူမှုတရားမြှမှုအတှကျ အငျမတနျဆိုးဝါးတဲ့ ဖွဈစဉျတှဖွေဈနတေယျ။ အလုပျသမားတှကေ အခကျအခဲအမြားကွီးဖွဈတယျ၊ သူတို့မှာ လစဉျ လစဉျပေါ့နောျ စားဝတျနရေေးအတှကျ ဖွရှေငျးဆောငျရှကျနရေတယျ၊ အကွှေးကိစ်စတှရှေိတယျ၊ ပွီးတော့ တဈနေ့လုပျမှ တဈနေ့စားတဲ့ ဒီအခွခေံလုပျသမားဖွဈတယျ။ အမြားကွီး အခကျအခဲတှဖွေဈပါတယျ။ အထူးသဖွင့ျ အမြိုးသမီးတှေ ဦးဆောငျနတေဲ့ အိမျထောငျရေးတှေ ပွီးတော့ ကလေးမိခငျတှပေေါ့နောျ။”

အလုပျသားလြှော့ခခြွငျးနဲ့ ပတျသကျလို့ ဥပဒမှော တိတိကကြပြွဋ်ဌာနျးထားတာ မရှိတာကွောင့ျ ကိုဗဈကာလမှာ လုပျငနျးရှငျတှကေ အခှင့ျအရေးယူပွီး လုပျသားလြှော့မှုကို အမြားကွီး လုပျဆောငျလာတယျလို့လညျး အလုပျသမားအရေး လှုပျရှားသူတှကေ ဆိုကွပါတယျ။

အလုပျလကျမဲ့ဖွဈသှားတဲ့ အခွခေံအလုပျသားအမြားစုမှာ အထူးသဖွင့ျ စိတျပိုငျးဆိုငျရာ ရုပျဆိုငျပိုငျတှေ ပိုမိုထိခိုကျလာတာ ကိုယ့ျကိုယျအဆုံးစီရငျသှားတဲ့ သူတှလေညျး ရှိတယျလို့ ဒေါျခခက ပွောပါတယျ။

အလုပျသားအငျအားလြှော့ခတြာ အလုပျထုတျခံရတာစတဲ့ အလုပျသမားပွူနာနဲ့ ပတျသကျပွီး သကျဆိုငျရာ ကွီးကွပျဌာနထံ တိုငျကွာခဲ့ပမေဲ့ တာဝနျရှိသူတှကေ ဖွရှေငျးဆောငျရှကျပေးတဲ့ နရောမှာ အားနညျးနဆေဲဖွဈတယျလို့ အလုပျသမားနဲ့ အလုပျသမားလှုပျရှားသူတှကေ ပွောကွပါတယျ။