ကိုဗစ်ကာကွယ်ဆေးအကြောင်း သိကောင်းစရာ

ကိုဗစ်ကာကွယ်ဆေးအကြောင်း သိကောင်းစရာ

မြန်မာနိုင်ငံမှာ မကြာခင် ပြည်သူတွေထဲ ကိုဗစ်ဖြစ်လာလျှင် အန္တရာယ်ကြီးသူတွေကို ဦးစားပေးပြီး ကာကွယ်ဆေးထိုးတော့မှာမို့၊ ကြိုတင်သိရှိ ပြင်ဆင်ထားသင့်တာတွေ ရှိတယ်လို့ ကျန်းမာရေးပညာရှင်တွေက ဆိုပါတယ်။

Oxford တက္ကသိုလ်နဲ့ AstraZeneca ကုမ္ပဏီတို့ အိန္ဒိယမှာ ပေါင်းထုတ်တဲ့ Covishield ကိုဗစ်ကာကွယ်ဆေးက စိတ်ချရပြီး၊ အသက်အန္တရာယ်ကာကွယ်တဲ့အထိ အကျိုးအများကြီးရှိတဲ့အပြင်၊ လူမူစီးပွားထိခိုက်ခံရမူကပါ သက်သာစေနိုင်တာမို့၊ ဒီဦးစားပေးထိုးမဲ့သူတွေ မဖြစ်မနေ ထိုးသင့်တယ်လို့ ကာကွယ်ဆေးကျွမ်းကျင်သူတွေက အကြံပြုထားပါတယ်။ အခုဦးစားပေးထဲပါတဲ့ ကိုဗစ်အဖြစ်များဒေသတွေက (၆၅) နှစ်အထက်နဲ့ ရောဂါအခံရှိသူတွေအနေနဲ့၊ ဆေးမထိုးခင်မှာ ကျန်းမာရေးကောင်းအောင် နေဖို့လိုပါတယ်။

အပြင်းအထန်ဖျားနေလျှင်တော့ ဆေးထိုးဖို့ကို ရွှေ့ဆိုင်းသင့်ပါတယ်။ ပြင်းထန်တဲ့ ဆေးမတည့်တာ (ဥပမာ ပင်နယ်ဆလင် ဆေးထိုးလျှင် Shock ဖြစ်သွေးလန့်တာ) ဖြစ်လျှင်လည်း ဆရာဝန်ကိုကြိုပြောပြီး ဆေးထိုးသင့်မှသာ ထိုးသင့်ပါတယ်။ သာမန်ဆေးနဲ့ အခြားဓာတ်မတည့်တာတွေ ရှိထားတာ (ဥပမာ ဆေးနဲ့ အစားအသောက်ကြောင့် ယားယံ၊ အင်ပြင် အဖုအပိန့်ထွက်တာ) တွေအတွက်လည်း၊ ဆေးထိုးပေးမယ့်သူတွေကို ကြိုပြောထားပြီး၊ ထိုးပေးတဲ့သူတွေဘက်ကလည်း ကူညီဖို့ ရှိထားတဲ့ ဖြေဆေးအသင့်ပြင်ထားမှာပါ။ တချို့ဆေးဝါး (ဥပမာ သွေးကျဲဆေး၊ ကိုယ်ခံအားကျတဲ့ဆေး) သောက်ထားသူတွေလည်း ကြိုပြောထားပြီး အထိုးခံနိုင်ပါတယ်။ ကင်ဆာရှိထားသူနဲ့ ကျောက်ကပ်အစားထိုးထားတာမျိုး ပြင်းထန်တဲ့အနေအထားရှိသူတွေအေနနဲ့လည်း အလားတူကြိုပြောထားပြီးမှ အထိုးခံသင့်ပါတယ်။ ဒီအခြေအနေတွေကို ဆေးထိုးပေးမယ့်သူတွေဘက်ကလည်း မေးမှာဖြစ်ပါတယ်။ ဒါ့အပြင် ဆေးထိုးပြီး သေချာအောင် နာရီဝက်စောင့်ကြည့်ခံပြီးမှ ပြန်သင့်ပါတယ်။

အခုထိုးပေးမယ့် Covishield ဆေးက ဘေးထွက်ဆိုကျိုး ကြီးကြီးမာမား မတွေ့ရသေးတာမို့ စိတ်ချရပါတယ်။ ကာကွယ်ဆေးမတဲ့တာကြောင့် ရုတ်တရက်သွေးလန့်တာ (Shock) ဖြစ်တာကလည်း တစ်သန်းမှာ တစ်ယောက်ကနေ၊ တစ်သိန်းမှာ တစ်ယောက်အထိ အဖြစ်နည်းလွန်းပါတယ်။ အကယ်၍ ဒီ သွေးလန့်တာဖြစ်လာခဲ့လျှင်လည်း အချိန်မီကုပေးဖို့ ပြင်ပြီးသားမို့ ရဲရဲဝံ့ဝံ့ အထိုးခံနိုင်ပါတယ်။ တကယ်တော့ ကာကွယ်ဆေးအများစုမှာ ဖြစ်လေ့ရှိတဲ့ သာမန်ဘေးထွက်ဆိုးကျိုးအနေနဲ့တော့၊ ထိုးတဲ့နေရာမှာ နာကျင်တာ (ကိုင်ကြည့်လျှင်လည်း နာတာ)၊ ရောင်တာ၊ ပျို့အန်တာ၊ ဖျားနာတာနဲ့ နုံးခွေတာ စတာတွေဖြစ်နိုင်ပေမယ့် ပါရာစီတမော (အဖျားနဲ့ နာကျင်ကိုက်ခဲပျောက်ဆေး) သောက်လိုက်လျှင် မကြာခင် သက်သာပျောက်ကင်းသွားနိုင်ပါတယ်။ ဒါ့အပြင် ခဏအနားယူပြီး၊ နာတာအတွက် ရေခဲတင်ပေးနိုင်ပါတယ်။ များသောအားဖြင့် (၂၄) နာရီအတွင်း ပြန်ကောင်းသွားလေ့ရှိပါတယ်။

ထိုးပေးမယ့်နေ့မှာလည်း ရောဂါအခံရှိသူတွေအနေနဲ့ ရောဂါအခံတွေကိုအခြေအနေကို စစ်ဆေးထားနိုင်ပါတယ်။ ဥပမာ သွေးတိုးရှိသူတွေမှာ သွေးပေါင်ချိန် ကြိုတိုင်းပြင်ဆင်ထားသင့်ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ကိုယ်ဝန်ဆောင်မိခင်နဲ့ နို့တိုက်မိခင်တွေမှာတော့ လောလောဆယ် အထိုးမခံသင့်သေးပါဘူး။ အကြောင်းက အန္တရာယ်ရှိနိုင်လို့ မဟုတ်ဘဲ၊ သူတို့အတွက် သုတေသနတွေ မပြည့်စုံသေးလို့ ဖြစ်တာမို့၊ နောက်ပိုင်းမှာ ပြောင်းပြီး ထိုးပေးနိုင်ပါတယ်။ ဆေးထိုးမယ့် သက်ကြီးရွယ်အိုတွေအနေနဲ့တော့ အချိန်မှန်စားပြီး၊ ဖြစ်နိုင်လျှင် အဖော်ခေါ်သွားသင့်ပါတယ်၊ အချိန်မရွေး အခံရောဂါနဲ့ တိုက်ဆိုင်ပြီး တစ်ခုခု (ဥပမာ နှလုံးဖောက်တာ၊ လေဖြတ်တာ) ထဖြစ်မှာ စိုးရိမ်ရလို့ပါ။ အခုလိုဖြစ်လာနိုင်တာအတွက်လည်း လူထုအမြင်မမှားရအာင်၊ အနီးကပ်စောင့်ကြည့် ခွဲခြားသိရှိဖို့ ပြင်ဆင်ထားပါတယ်။ လက်ရှိအချိန်ထိတော့ ကျန်းမာရေးဝန်ထမ်းတွေကို ဒီကာကွယ်ဆေး သောင်းဂဏန်းတွေနဲ့ချီ ထိုးပေးပြီးရာမှာ၊ ပြင်းထန်ဆိုးဝါးတဲ့ ဖြစ်ရပ်မတွေ့ရသေးပါဘူး။ အခု သက်ကြီးပြည်သူတွေကို ထိုးမယ့်အစီအစဉ်အသေးစိတ်ကိုတော့၊ ကျန်းမာရေးဌာနအနေနဲ့ အထွေထွေအုပ်ချုပ်ရေးဌာန အကူအညီနဲ့၊ အိမ်တိုင်းကနေ စာရင်းကောက်ထားပြီး ဆက်သွယ်မှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီလို ဦးစားပေးထိုးပေးမယ့် လူတိုင်းကိုလည်း QR Code (ကွန်ပြူတာအမှတ်အသား) တွေပေးထားပြီး၊ ဒုတိယတစ်ကြိမ် ထိုးဖို့ပါ သေချာအောင်ပါ ပြင်ဆင်ထားပါတယ်။

ဒီအကြောင်း ပိုမိုသိရှိနားလည်နိုင်ဖို့ ကိုဝင်းမင်း က ကလေးအထူးကုနဲ့ အမျိုးသားအဆင့် ကာကွယ်ဆေးထိုးလုပ်ငန်းဆိုင်ရာ နည်းပညာအကြံပေးအဖွဲ့ ဒုဥက္ကဌ၊ ပါမောက္ခ ဒေါက်တာစောဝင်း ကို ဆက်သွယ်မေးထားပါတယ်။

==Unicode==

ဘာတှေ ကွိုသိပွငျဆငျထားဖို့ လိုပါလဲ။ ဘာကွောင့ျပါလဲ။

မွနျမာနိုငျငံမှာ မကွာခငျ ပွညျသူတှထေဲ ကိုဗဈဖွဈလာလြှငျ အန်တရာယျကွီးသူတှကေို ဦးစားပေးပွီး ကာကှယျဆေးထိုးတော့မှာမို့၊ ကွိုတငျသိရှိ ပွငျဆငျထားသင့ျတာတှေ ရှိတယျလို့ ကနြျးမာရေးပညာရှငျတှကေ ဆိုပါတယျ။

Oxford တက်ကသိုလျနဲ့ AstraZeneca ကုမ်ပဏီတို့ အိန်ဒိယမှာ ပေါငျးထုတျတဲ့ Covishield ကိုဗဈကာကှယျဆေးက စိတျခရြပွီး၊ အသကျအန်တရာယျကာကှယျတဲ့အထိ အကြိုးအမြားကွီးရှိတဲ့အပွငျ၊ လူမူစီးပှားထိခိုကျခံရမူကပါ သကျသာစနေိုငျတာမို့၊ ဒီဦးစားပေးထိုးမဲ့သူတှေ မဖွဈမနေ ထိုးသင့ျတယျလို့ ကာကှယျဆေးကြှမျးကငြျသူတှကေ အကွံပွုထားပါတယျ။ အခုဦးစားပေးထဲပါတဲ့ ကိုဗဈအဖွဈမြားဒသေတှကေ (၆၅) နှဈအထကျနဲ့ ရောဂါအခံရှိသူတှအေနနေဲ့၊ ဆေးမထိုးခငျမှာ ကနြျးမာရေးကောငျးအောငျ နဖေို့လိုပါတယျ။

အပွငျးအထနျဖြားနလြှေငျတော့ ဆေးထိုးဖို့ကို ရှှေ့ဆိုငျးသင့ျပါတယျ။ ပွငျးထနျတဲ့ ဆေးမတည့ျတာ (ဥပမာ ပငျနယျဆလငျ ဆေးထိုးလြှငျ Shock ဖွဈသှေးလန့ျတာ) ဖွဈလြှငျလညျး ဆရာဝနျကိုကွိုပွောပွီး ဆေးထိုးသင့ျမှသာ ထိုးသင့ျပါတယျ။ သာမနျဆေးနဲ့ အခွားဓာတျမတည့ျတာတှေ ရှိထားတာ (ဥပမာ ဆေးနဲ့ အစားအသောကျကွောင့ျ ယားယံ၊ အငျပွငျ အဖုအပိန့ျထှကျတာ) တှအေတှကျလညျး၊ ဆေးထိုးပေးမယ့ျသူတှကေို ကွိုပွောထားပွီး၊ ထိုးပေးတဲ့သူတှဘေကျကလညျး ကူညီဖို့ ရှိထားတဲ့ ဖွဆေေးအသင့ျပွငျထားမှာပါ။ တခြို့ဆေးဝါး (ဥပမာ သှေးကြဲဆေး၊ ကိုယျခံအားကတြဲ့ဆေး) သောကျထားသူတှလေညျး ကွိုပွောထားပွီး အထိုးခံနိုငျပါတယျ။ ကငျဆာရှိထားသူနဲ့ ကြောကျကပျအစားထိုးထားတာမြိုး ပွငျးထနျတဲ့အနအေထားရှိသူတှအေနေနဲ့လညျး အလားတူကွိုပွောထားပွီးမှ အထိုးခံသင့ျပါတယျ။ ဒီအခွအေနတှေကေို ဆေးထိုးပေးမယ့ျသူတှဘေကျကလညျး မေးမှာဖွဈပါတယျ။ ဒါ့အပွငျ ဆေးထိုးပွီး သခြောအောငျ နာရီဝကျစောင့ျကွည့ျခံပွီးမှ ပွနျသင့ျပါတယျ။

အခုထိုးပေးမယ့ျ Covishield ဆေးက ဘေးထှကျဆိုကြိုး ကွီးကွီးမာမား မတှေ့ရသေးတာမို့ စိတျခရြပါတယျ။ ကာကှယျဆေးမတဲ့တာကွောင့ျ ရုတျတရကျသှေးလန့ျတာ (Shock) ဖွဈတာကလညျး တဈသနျးမှာ တဈယောကျကနေ၊ တဈသိနျးမှာ တဈယောကျအထိ အဖွဈနညျးလှနျးပါတယျ။ အကယျ၍ ဒီ သှေးလန့ျတာဖွဈလာခဲ့လြှငျလညျး အခြိနျမီကုပေးဖို့ ပွငျပွီးသားမို့ ရဲရဲဝံ့ဝံ့ အထိုးခံနိုငျပါတယျ။ တကယျတော့ ကာကှယျဆေးအမြားစုမှာ ဖွဈလေ့ရှိတဲ့ သာမနျဘေးထှကျဆိုးကြိုးအနနေဲ့တော့၊ ထိုးတဲ့နရောမှာ နာကငြျတာ (ကိုငျကွည့ျလြှငျလညျး နာတာ)၊ ရောငျတာ၊ ပြို့အနျတာ၊ ဖြားနာတာနဲ့ နုံးခှတော စတာတှဖွေဈနိုငျပမေယ့ျ ပါရာစီတမော (အဖြားနဲ့ နာကငြျကိုကျခဲပြောကျဆေး) သောကျလိုကျလြှငျ မကွာခငျ သကျသာပြောကျကငျးသှားနိုငျပါတယျ။ ဒါ့အပွငျ ခဏအနားယူပွီး၊ နာတာအတှကျ ရခေဲတငျပေးနိုငျပါတယျ။ မြားသောအားဖွင့ျ (၂၄) နာရီအတှငျး ပွနျကောငျးသှားလေ့ရှိပါတယျ။

ထိုးပေးမယ့ျနေ့မှာလညျး ရောဂါအခံရှိသူတှအေနနေဲ့ ရောဂါအခံတှကေိုအခွအေနကေို စဈဆေးထားနိုငျပါတယျ။ ဥပမာ သှေးတိုးရှိသူတှမှော သှေးပေါငျခြိနျ ကွိုတိုငျးပွငျဆငျထားသင့ျပါတယျ။ ဒါပမေဲ့ ကိုယျဝနျဆောငျမိခငျနဲ့ နို့တိုကျမိခငျတှမှောတော့ လောလောဆယျ အထိုးမခံသင့ျသေးပါဘူး။ အကွောငျးက အန်တရာယျရှိနိုငျလို့ မဟုတျဘဲ၊ သူတို့အတှကျ သုတသေနတှေ မပွည့ျစုံသေးလို့ ဖွဈတာမို့၊ နောကျပိုငျးမှာ ပွောငျးပွီး ထိုးပေးနိုငျပါတယျ။ ဆေးထိုးမယ့ျ သကျကွီးရှယျအိုတှအေနနေဲ့တော့ အခြိနျမှနျစားပွီး၊ ဖွဈနိုငျလြှငျ အဖောျခေါျသှားသင့ျပါတယျ၊ အခြိနျမရှေး အခံရောဂါနဲ့ တိုကျဆိုငျပွီး တဈခုခု (ဥပမာ နှလုံးဖောကျတာ၊ လဖွေတျတာ) ထဖွဈမှာ စိုးရိမျရလို့ပါ။ အခုလိုဖွဈလာနိုငျတာအတှကျလညျး လူထုအမွငျမမှားရအာငျ၊ အနီးကပျစောင့ျကွည့ျ ခှဲခွားသိရှိဖို့ ပွငျဆငျထားပါတယျ။ လကျရှိအခြိနျထိတော့ ကနြျးမာရေးဝနျထမျးတှကေို ဒီကာကှယျဆေး သောငျးဂဏနျးတှနေဲ့ခြီ ထိုးပေးပွီးရာမှာ၊ ပွငျးထနျဆိုးဝါးတဲ့ ဖွဈရပျမတှေ့ရသေးပါဘူး။ အခု သကျကွီးပွညျသူတှကေို ထိုးမယ့ျအစီအစဉျအသေးစိတျကိုတော့၊ ကနြျးမာရေးဌာနအနနေဲ့ အထှထှေအေုပျခြုပျရေးဌာန အကူအညီနဲ့၊ အိမျတိုငျးကနေ စာရငျးကောကျထားပွီး ဆကျသှယျမှာ ဖွဈပါတယျ။ ဒီလို ဦးစားပေးထိုးပေးမယ့ျ လူတိုငျးကိုလညျး QR Code (ကှနျပွူတာအမှတျအသား) တှပေေးထားပွီး၊ ဒုတိယတဈကွိမျ ထိုးဖို့ပါ သခြောအောငျပါ ပွငျဆငျထားပါတယျ။

ဒီအကွောငျး ပိုမိုသိရှိနားလညျနိုငျဖို့ ကိုဝငျးမငျး က ကလေးအထူးကုနဲ့ အမြိုးသားအဆင့ျ ကာကှယျဆေးထိုးလုပျငနျးဆိုငျရာ နညျးပညာအကွံပေးအဖှဲ့ ဒုဥက်ကဌ၊ ပါမောက်ခ ဒေါကျတာစောဝငျး ကို ဆကျသှယျမေးထားပါတယျ။