ကန် ဒဏ်ခတ်အရေးယူမှုအပေါ် သုံးသပ်သူတချို့အမြင်
{{Zawgyi/Unicode}}
စစ်ကောင်စီရဲ့ အဓိက အသက်သွေးကြောဖြစ်တဲ့ MOGE ခေါ် ရေနံနဲ့သဘာဝဓါတ်ငွေ လုပ်ငန်းကရတဲ့ ဝင်ငွေလမ်းကြောင်းကို အမေရိကန်က ပိတ်ဆို့ ဒဏ်ခတ်တာမျိုး မလုပ်နိုင်ဘူးဆိုရင် မြန်မာနိုင်ငံရေး အပြောင်းအလဲအတွက် ထိရောက်တဲ့ တွန်းအာပေးမှု ဖြစ်လာမှာ မဟုတ်ဘူးလို့ မြန်မာ့အရေး လေ့လာသူတချို့က သုံးသပ်လိုက်ကြပါတယ်။ မြန်မာစစ်တပ်ကို လက်နက်ရရှိအောင် ကူညီခဲ့တယ်ဆိုတဲ့ စွပ်စွဲချက်နဲ့ မြန်မာနိုင်ငံသား ၃ ဦးနဲ့ ကုမ္ပဏီတခုကို အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုက အောက်တိုဘာ(၆)ရက်နေ့မှာ အရေးယူလိုက်ပြီးနောက် အခုလို ပြောဆို လိုက်ကြတာပါ။ ကိုဉာဏ်ဝင်းအောင်က စုစည်းတင်ပြထားပါတယ်။
မြန်မာနိုင်ငံမှာ ၂၀၂၁ ဖေဖေါ်ဝါရီလ စစ်တပ်က အာဏာသိမ်းခဲ့ပြီးနောက်ပိုင်း တာဝန်ရှိတဲ့ ထိပ်ပိုင်း စစ်ခေါင်းဆောင်တွေနဲ့ သူတို့ကို ထောက်ပံ့မှု ပေးနေတဲ့ လူပုဂ္ဂိုလ်နဲ့ ကုမ္ပဏီတွေကို အမေရိကန်က ပြစ်ဒဏ်ခတ်အရေးယူတချို့ ချမှတ်ခဲ့တာပါ။ မြန်မာစစ်တပ်အတွက် မစ်ဇိုင်းဒုံး အပါအဝင် စစ်လက်နက်ပစ္စည်းမျိုးစုံနဲ့ လေယာဉ်တွေပါ တင်သွင်းပေးနေတဲ့ Dynasty International Company Limited နဲ့ ဒီကုမ္ပဏီပိုင်ရှင် ဦးအောင်မိုးမြင့်၊ ကုမ္ပဏီ ပူးတွဲ တည်ထောင်သူ ဦးလှိုင်မိုးမြင့် အပြင် ကုမ္ပဏီဒါရိုက်တာ မျိုးသစ္စာ တို့ ၃ ဦးကို ပိတ်ဆို့ဒဏ်ခတ် အရေးယူလိုက်ကြောင်း အမေရိကန် ဘဏ္ဍာရေးဝန်ကြီးဌာနရဲ့ ကြာသပတေးနေ့ ကြေညာချက်မှာ ဖေါ်ပြပါတယ်။
ဒီလို ပိတ်ဆို့ဒဏ်ခတ်မှုကို ကြိုဆိုပေမဲ့ ဒါက မြန်မာနိုင်ငံရေး အပြောင်းအလဲ အရွေ့တခုအတွက် လုံလောက်တဲ့ အရေးယူမှုမျိုး မဟုတ်ဘူးလို့ သုံးသပ်သူက အမေရိကန် အင်ဒီယားနားပြည်နယ်က ဒေါက်တာ ရိုဒင်းငါဖြစ်ပါတယ်။
"အခု ပိတ်ဆို့ဒဏ်ခတ်မှုအသစ် ချမှတ်တာကို ကြိုဆိုပါတယ်။ ဒါပေမယ့် ကြီးမားတဲ့ အပြောင်းအလည်း ဖြစ်လာမှာတော့ မဟုတ်ပါဘူး။ ဘာဖြစ်လို့လည်းဆိုတော့ အဲဒီလို ချမှတ်ချက် ၃ ခုက ပြီးခဲ့တဲ့ တနှစ်လောက်က ဥရောပနိုင်ငံ တချို့ကနေ လုပ်ထားပြီးသားဖြစ်တယ်။ ဒါကို အမေရိကား ကနေ ပြန်ပြီးတော့ လိုက်လုပ်တဲ့ သဘောလောက်ပဲရှိမယ်ထင်တယ်။ ဒါပေမယ့် စစ်ကောင်စီ နဲ့ဆက်နွှယ်တဲ့ လူပုဂ္ဂိုလ်တွေကို ဒဏ်ခတ်တာကိုတော့ ကျနော် ကြိုဆိုပါတယ်"
စစ်ကောင်စီရဲ့ အဝိုင်းအဝိုင်းကို အရေးယူတာဟာ တစုံတရာ ထိရောက်မှု ရှိပေမဲ့ NUG အစိုးရ အပါအဝင် မြန်မာ့အရေးလှုပ်ရှားသူတွေ တိုက်တွန်း တောင်းဆိုနေသလို စစ်ကောင်စီလက်အောက်က မြန်မာ့ရေနံနဲ့ သဘာဝဓါတ်ငွေ့လုပ်ငန်း MOGE ကို အမေရိကန်က အရေးယူ ဒဏ်ခတ်မှု လုပ်နိုင်မှသာ စစ်တပ်အတွက် အဓိက ဝင်ငွေလမ်းကြောင်းကို ဖြတ်တောက်နိုင်လိမ့်မယ်လို့ မြင်နေကြတာပါ။ ဒါဆိုရင် MOGE ကို ခုချိန်ထိ အမေရိကန်က ဘာ့ကြောင့် ဒဏ်ခတ်မှု မလုပ်သေးတာပါလဲ။ ကယ်လီဖိုးနီးယားပြည်နယ် ဆန်ဖရန်စစ္စကိုမြို့က မြန်မာ့အရေး လှုပ်ရှားသူ ဦးကိုကိုလေးက ခုလို သုံးသပ်ပါတယ်။
" ဒီ အမေရိကန်လွှတ်တော်မှာ အဓိက က ရီပတ်ဗလင်ကင် နဲ့ ဒီမိုကရက်ရှိတယ်လေ၊ ရီပတ်ဗလင်ကင်တွေ အများစုက အဓိက လောင်စာဆီနဲ့ ပတ်သက်ရင် ရင်းနှီးမြုပ်နှံမှုရှိကြတယ်၊ အဲဒီအပြင် ဒီမိုကရက်ဘက်က ထင်ရှားတဲ့ အမတ်တဦးဖြစ်တဲ့ ဒိုင်ယံဖိုင်းစတိုင်း ဆိုရင်လည်း သူ့အမျိုးသားက ဘီလျံနာ သူဌေးကြီးပဲ။ သူဆိုလည်း ရှယ်ဗရွန် လောင်စာဆီကုမ္ပဏီမှာ ဘီလျံနဲ့ချီ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံထားတယ်။ ဒဏတ်ခတ်ပိတ်ဆို့မယ်ဆိုရင် သူတို့ဝင်ငွေတွေ ထိခိုက်နစ်နာနိုင်တယ်။ သူနာ ကိုယ်နာဖြစ်လာမယ့်အတွက် သူတို့က အနာမခံချင်ဘူး။ ဒီ MOGE ဒဏ်ခတ်မှု လုပ်မယ့်ကိစ္စမှာ တွန့်ဆုတ်နေတဲ့အချက်တချက်အဖြစ်နဲ့ ကျနော် သုံးသပ်ပါတယ် "
အမေရိကန် အထက်လွှတ်တော်နဲ့ အောက်လွှတ်တော် နိုင်ငံရေးအသိုင်းအဝိုင်းကြားမှာလည်း လောင်စာဆီ စီးပွားရေးကဏ္ဍနဲ့ ဆက်နွှယ် နေတာတွေ ရှိတာကြောင့် သူတို့ရဲ့အကျိုးစီးပွားကို ပြန်ငဲ့နေရတဲ့အပိုင်းတွေ ရှိနိုင်တယ်လို့ ဒေါက်တာ ရိုဒင်းငါကလည်း မြင်ပါတယ်။
" ကျနော်သိသလောက် MOGE ကို ဒဏ်ခတ်ဖို့ NUG ဖက်ကလည်း တောင်းဆိုတယ်။ နောက်တခြား တက်ကြွလှုပ်ရှားသူတွေကလည်း တောင်းဆိုတယ်။ အမေရိကား ဖက်က လည်း အကြေ ာင်းပြချက်က အဲဒီလို ပိတ်ဆို့လိုက်ရင် လူထု့ နစ်နာလိမ့်မယ်လို့ အကြောင်းပြတယ်။ သူတို့ အကြောင်းပြချက်ကို ကျနော် မယုံပါဘူး။ နောက် အမေရိကားမှာက ရီပတ်ဘလစ်ကင်တွေဘက်က MOEG ကို ပိတ်ဆို့ဖို့ ငြင်းဆန်နေတာက သူတို့အကျိုးစီးပွားနဲ့ သက်ဆိုင်နေမယ်လို့ ထင်ပါတယ်။ "
အာဏာ သိမ်းပြီးနောက်ပိုင်း မြန်မာနိုင်ငံက ရေနံနဲ့ သဘာဝဓါတ်ငွေ့လုပ်ငန်းမှာ စစ်ကောင်စီနဲ့ ဆက်ပြီး မလုပ်ကိုင်ကြဖို့ ဒီမိုကရေစီရေး လှုပ်ရှားသူတွေ တောင်းဆိုခဲ့ပြီးနောက် ပြင်သစ် Total ကုမ္ပဏီက လုပ်ငန်းကနေ ရပ်ဆိုင်းသွားပြီး ၊ သူ့ရဲ့အစုရှယ်ယာတွေကို အမေရိကန်အခြေစိုက် Chevron ၊ ထိုင်း PTTEP နဲ့ MOGE တို့က အချိုးကျ ခွဲယူကြတာကို စိုးရိမ်ကြောင်း လူ့အခွင့်အရေးအဖွဲ့တွေကလည်း ထုတ်ဖေါ် ပြောဆိုထားတယ်။ MOGE ကို အမေရိကန်က ဒဏ်ခတ် အရေးယူတာ မလုပ်ဖို့ ထိုင်းရေနံတူးဖေါ်ရေး PTTEP ကုမ္ပဏီတွေက အမေရိကန်နိုင်ငံရေးအသိုင်းအဝိုင်းကို တိုက်တွန်းနေတာရှိကြောင်း ဦးကိုကိုလေးက ပြောပါတယ်။
" ထိုင်းကလည်း အမေရိကားကို ချည်းကပ်ပြီး MOGE ကို ဒဏ်ခတ်မှုတွေ မလုပ်ဖို့ ပြောဆိုနေတာရှိပါတယ်။ ဒဏ်ခတ်မှုတွေ လုပ်လိုက်လို့ ထိုင်းဖက်ကို ဝင်နေတဲ့ လောင်စာဆီတွေ ဖြတ်တောက်လိုက်မယ်ဆိုရင် သူတို့ပြည်သူတွေပါ ဒုက္ခရောက်မယ် အဲဒီလိုမလုပ်ဖို့ တွန်းအားပေးနေတာလည်းပါတယ်။ အဲဒီလို အကြောင်းအမျိုးမျိုးကြောင့် အမေရိကန်က လက်တွန့်နေတာပေါ့ဗျာ။ "
မြန်မာစစ်ကောင်စီဟာ ရေနံနဲ့သဘာဝဓါတ်ငွေ့ ထုတ်ယူမှုကဏ္ဍကနေ တနှစ်ကို အမေရိကန်ဒေါ်လာ (၁.၄)ဘီလျံနီးပါး ရရှိနေတယ်လို့ နိုင်ငံတကာ စီးပွားရေးသတင်းတွေမှာ ဖေါ်ပြကြပါတယ်။
Your browser doesn’t support HTML5
ကန် ဒဏ်ခတ်အရေးယူမှုအပေါ် သုံးသပ်သူတချို့အမြင်
..................................................
ကနျ ဒဏျခတျအရေးယူမှုအပေါျ သုံးသပျသူတခြို့အမွငျ
{{Zawgyi/Unicode}}
စဈကောငျစီရဲ့ အဓိက အသကျသှေးကွောဖွဈတဲ့ MOGE ခေါျ ရနေံနဲ့သဘာဝဓါတျငှေ လုပျငနျးကရတဲ့ ဝငျငှလေမျးကွောငျးကို အမရေိကနျက ပိတျဆို့ ဒဏျခတျတာမြိုး မလုပျနိုငျဘူးဆိုရငျ မွနျမာနိုငျငံရေး အပွောငျးအလဲအတှကျ ထိရောကျတဲ့ တှနျးအာပေးမှု ဖွဈလာမှာ မဟုတျဘူးလို့ မွနျမာ့အရေး လေ့လာသူတခြို့က သုံးသပျလိုကျကွပါတယျ။ မွနျမာစဈတပျကို လကျနကျရရှိအောငျ ကူညီခဲ့တယျဆိုတဲ့ စှပျစှဲခကြျနဲ့ မွနျမာနိုငျငံသား ၃ ဦးနဲ့ ကုမ်ပဏီတခုကို အမရေိကနျပွညျထောငျစုက အောကျတိုဘာ(၆)ရကျနေ့မှာ အရေးယူလိုကျပွီးနောကျ အခုလို ပွောဆို လိုကျကွတာပါ။ ကိုဉာဏျဝငျးအောငျက စုစညျးတငျပွထားပါတယျ။
မွနျမာနိုငျငံမှာ ၂၀၂၁ ဖဖေေါျဝါရီလ စဈတပျက အာဏာသိမျးခဲ့ပွီးနောကျပိုငျး တာဝနျရှိတဲ့ ထိပျပိုငျး စဈခေါငျးဆောငျတှနေဲ့ သူတို့ကို ထောကျပံ့မှု ပေးနတေဲ့ လူပုဂ်ဂိုလျနဲ့ ကုမ်ပဏီတှကေို အမရေိကနျက ပွဈဒဏျခတျအရေးယူတခြို့ ခမြှတျခဲ့တာပါ။ မွနျမာစဈတပျအတှကျ မဈဇိုငျးဒုံး အပါအဝငျ စဈလကျနကျပစ်စညျးမြိုးစုံနဲ့ လယောဉျတှပေါ တငျသှငျးပေးနတေဲ့ Dynasty International Company Limited နဲ့ ဒီကုမ်ပဏီပိုငျရှငျ ဦးအောငျမိုးမွင့ျ၊ ကုမ်ပဏီ ပူးတှဲ တညျထောငျသူ ဦးလှိုငျမိုးမွင့ျ အပွငျ ကုမ်ပဏီဒါရိုကျတာ မြိုးသစ်စာ တို့ ၃ ဦးကို ပိတျဆို့ဒဏျခတျ အရေးယူလိုကျကွောငျး အမရေိကနျ ဘဏ်ဍာရေးဝနျကွီးဌာနရဲ့ ကွာသပတေးနေ့ ကွညောခကြျမှာ ဖေါျပွပါတယျ။
ဒီလို ပိတျဆို့ဒဏျခတျမှုကို ကွိုဆိုပမေဲ့ ဒါက မွနျမာနိုငျငံရေး အပွောငျးအလဲ အရှေ့တခုအတှကျ လုံလောကျတဲ့ အရေးယူမှုမြိုး မဟုတျဘူးလို့ သုံးသပျသူက အမရေိကနျ အငျဒီယားနားပွညျနယျက ဒေါကျတာ ရိုဒငျးငါဖွဈပါတယျ။
"အခု ပိတျဆို့ဒဏျခတျမှုအသဈ ခမြှတျတာကို ကွိုဆိုပါတယျ။ ဒါပမေယ့ျ ကွီးမားတဲ့ အပွောငျးအလညျး ဖွဈလာမှာတော့ မဟုတျပါဘူး။ ဘာဖွဈလို့လညျးဆိုတော့ အဲဒီလို ခမြှတျခကြျ ၃ ခုက ပွီးခဲ့တဲ့ တနှဈလောကျက ဥရောပနိုငျငံ တခြို့ကနေ လုပျထားပွီးသားဖွဈတယျ။ ဒါကို အမရေိကား ကနေ ပွနျပွီးတော့ လိုကျလုပျတဲ့ သဘောလောကျပဲရှိမယျထငျတယျ။ ဒါပမေယ့ျ စဈကောငျစီ နဲ့ဆကျနှှယျတဲ့ လူပုဂ်ဂိုလျတှကေို ဒဏျခတျတာကိုတော့ ကနြောျ ကွိုဆိုပါတယျ"
စဈကောငျစီရဲ့ အဝိုငျးအဝိုငျးကို အရေးယူတာဟာ တစုံတရာ ထိရောကျမှု ရှိပမေဲ့ NUG အစိုးရ အပါအဝငျ မွနျမာ့အရေးလှုပျရှားသူတှေ တိုကျတှနျး တောငျးဆိုနသေလို စဈကောငျစီလကျအောကျက မွနျမာ့ရနေံနဲ့ သဘာဝဓါတျငှေ့လုပျငနျး MOGE ကို အမရေိကနျက အရေးယူ ဒဏျခတျမှု လုပျနိုငျမှသာ စဈတပျအတှကျ အဓိက ဝငျငှလေမျးကွောငျးကို ဖွတျတောကျနိုငျလိမ့ျမယျလို့ မွငျနကွေတာပါ။ ဒါဆိုရငျ MOGE ကို ခုခြိနျထိ အမရေိကနျက ဘာ့ကွောင့ျ ဒဏျခတျမှု မလုပျသေးတာပါလဲ။ ကယျလီဖိုးနီးယားပွညျနယျ ဆနျဖရနျစစ်စကိုမွို့က မွနျမာ့အရေး လှုပျရှားသူ ဦးကိုကိုလေးက ခုလို သုံးသပျပါတယျ။
" ဒီ အမရေိကနျလှှတျတောျမှာ အဓိက က ရီပတျဗလငျကငျ နဲ့ ဒီမိုကရကျရှိတယျလေ၊ ရီပတျဗလငျကငျတှေ အမြားစုက အဓိက လောငျစာဆီနဲ့ ပတျသကျရငျ ရငျးနှီးမွုပျနှံမှုရှိကွတယျ၊ အဲဒီအပွငျ ဒီမိုကရကျဘကျက ထငျရှားတဲ့ အမတျတဦးဖွဈတဲ့ ဒိုငျယံဖိုငျးစတိုငျး ဆိုရငျလညျး သူ့အမြိုးသားက ဘီလြံနာ သူဌေးကွီးပဲ။ သူဆိုလညျး ရှယျဗရှနျ လောငျစာဆီကုမ်ပဏီမှာ ဘီလြံနဲ့ခြီ ရငျးနှီးမွှုပျနှံထားတယျ။ ဒဏတျခတျပိတျဆို့မယျဆိုရငျ သူတို့ဝငျငှတှေေ ထိခိုကျနဈနာနိုငျတယျ။ သူနာ ကိုယျနာဖွဈလာမယ့ျအတှကျ သူတို့က အနာမခံခငြျဘူး။ ဒီ MOGE ဒဏျခတျမှု လုပျမယ့ျကိစ်စမှာ တှန့ျဆုတျနတေဲ့အခကြျတခကြျအဖွဈနဲ့ ကနြောျ သုံးသပျပါတယျ "
အမရေိကနျ အထကျလှှတျတောျနဲ့ အောကျလှှတျတောျ နိုငျငံရေးအသိုငျးအဝိုငျးကွားမှာလညျး လောငျစာဆီ စီးပှားရေးကဏ်ဍနဲ့ ဆကျနှှယျ နတောတှေ ရှိတာကွောင့ျ သူတို့ရဲ့အကြိုးစီးပှားကို ပွနျငဲ့နရေတဲ့အပိုငျးတှေ ရှိနိုငျတယျလို့ ဒေါကျတာ ရိုဒငျးငါကလညျး မွငျပါတယျ။
" ကနြောျသိသလောကျ MOGE ကို ဒဏျခတျဖို့ NUG ဖကျကလညျး တောငျးဆိုတယျ။ နောကျတခွား တကျကွှလှုပျရှားသူတှကေလညျး တောငျးဆိုတယျ။ အမရေိကား ဖကျက လညျး အကွေ ာငျးပွခကြျက အဲဒီလို ပိတျဆို့လိုကျရငျ လူထု့ နဈနာလိမ့ျမယျလို့ အကွောငျးပွတယျ။ သူတို့ အကွောငျးပွခကြျကို ကနြောျ မယုံပါဘူး။ နောကျ အမရေိကားမှာက ရီပတျဘလဈကငျတှဘေကျက MOEG ကို ပိတျဆို့ဖို့ ငွငျးဆနျနတောက သူတို့အကြိုးစီးပှားနဲ့ သကျဆိုငျနမေယျလို့ ထငျပါတယျ။ "
အာဏာ သိမျးပွီးနောကျပိုငျး မွနျမာနိုငျငံက ရနေံနဲ့ သဘာဝဓါတျငှေ့လုပျငနျးမှာ စဈကောငျစီနဲ့ ဆကျပွီး မလုပျကိုငျကွဖို့ ဒီမိုကရစေီရေး လှုပျရှားသူတှေ တောငျးဆိုခဲ့ပွီးနောကျ ပွငျသဈ Total ကုမ်ပဏီက လုပျငနျးကနေ ရပျဆိုငျးသှားပွီး ၊ သူ့ရဲ့အစုရှယျယာတှကေို အမရေိကနျအခွစေိုကျ Chevron ၊ ထိုငျး PTTEP နဲ့ MOGE တို့က အခြိုးကြ ခှဲယူကွတာကို စိုးရိမျကွောငျး လူ့အခှင့ျအရေးအဖှဲ့တှကေလညျး ထုတျဖေါျ ပွောဆိုထားတယျ။ MOGE ကို အမရေိကနျက ဒဏျခတျ အရေးယူတာ မလုပျဖို့ ထိုငျးရနေံတူးဖေါျရေး PTTEP ကုမ်ပဏီတှကေ အမရေိကနျနိုငျငံရေးအသိုငျးအဝိုငျးကို တိုကျတှနျးနတောရှိကွောငျး ဦးကိုကိုလေးက ပွောပါတယျ။
" ထိုငျးကလညျး အမရေိကားကို ခညြျးကပျပွီး MOGE ကို ဒဏျခတျမှုတှေ မလုပျဖို့ ပွောဆိုနတောရှိပါတယျ။ ဒဏျခတျမှုတှေ လုပျလိုကျလို့ ထိုငျးဖကျကို ဝငျနတေဲ့ လောငျစာဆီတှေ ဖွတျတောကျလိုကျမယျဆိုရငျ သူတို့ပွညျသူတှပေါ ဒုက်ခရောကျမယျ အဲဒီလိုမလုပျဖို့ တှနျးအားပေးနတောလညျးပါတယျ။ အဲဒီလို အကွောငျးအမြိုးမြိုးကွောင့ျ အမရေိကနျက လကျတှန့ျနတောပေါ့ဗြာ။ "
မွနျမာစဈကောငျစီဟာ ရနေံနဲ့သဘာဝဓါတျငှေ့ ထုတျယူမှုကဏ်ဍကနေ တနှဈကို အမရေိကနျဒေါျလာ (၁.၄)ဘီလြံနီးပါး ရရှိနတေယျလို့ နိုငျငံတကာ စီးပှားရေးသတငျးတှမှော ဖေါျပွကွပါတယျ။