(Zawgyi/Unicode)
သမ္မတဦးဝင်းမြင့်ရဲ့ အိန္ဒိယခရီးစဉ်ရလဒ်အဖြစ် မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ အနောက်ဘက် လုံခြုံရေးမှာ အိန္ဒိယဘက်က အကူအညီ အပြည့်အဝ ရနိုင်ဖို့ မျှော်လင့်ကြောင်း ငြိမ်းချမ်းရေးနဲ့ လုံခြုံရေးဆိုင်ရာ မြန်မာအင်စတီကျု (MIPS) ရဲ့ အကြီးတန်းသုတေသီ အမရာသီဟ က ပြောပါတယ်။
ဖေဖေါ်ဝါရီလ ၂၆ ရက်၊ ဒီကနေ့ကနေ ၂၉ ရက် စနေနေ့အထိ ၄ ရက်ကြာ ချစ်ကြည်ရေးခရီးစဉ်အဖြစ် အိန္ဒိယနိုင်ငံ ကို သမ္မတဦးဝင်းမြင့် သွားတာပါ။ တနှစ်အတွင်းမှာ ဒုတိယအကြိမ်မြောက် အိန္ဒိယခရီးစဉ်အကြောင်းကို မအင်ကြင်းနိုင်က မေးမြန်းခဲ့ရာမှာ ဦး အမရာသီဟက အခုလို စပြောပါတယ်။
ဦး အမရာသီဟ။ ။ ပထမအကြိမ်သွားတုန်းက အခုလက်ရှိ မိုဒီ အာဏာရတဲ့အချိန်မှာ တခါပေါ့။ အခုအခါမှာတော့ မိုဒီရဲ့ ဖိတ်ခေါ်ချက် အရ သွားတယ်လို့ တရားဝင် စာထုတ်ထားပါတယ်။
ဒီတော့ ဖိတ်ခေါ်ချက်အရဆိုပေမယ့် အိန္ဒိယ နိုင်ငံမှာ သမ္မတ Xi လာပြီးတဲ့ နောက်ပိုင်းမှာ ဖိတ်ခေါ်တယ်လို့ ကြားသိရတဲ့အတွက် အိန္ဒိယ မြန်မာ ဆက်ဆံရေးကို အဆင့်မြှင့်ဖို့ပေါ့ ။ မဟာဗျူဟာအဆင့်မှာ အိန္ဒိယနဲ့ မြန်မာနိုင်ငံ နှစ်ဖက် ဆက်ဆံရေးကို ပြန်ပြီးအဆင့်မြင့်ဖို့ ပြီးတော့ မြန်မာနိုင်ငံက မတ်လနဲ့ ဧပြီလထဲမှာ သွားနိုင်ခြေရှိတဲ့ US ခရီးစဉ် မတိုင်မီ မြန်မာနိုင်ငံနဲ့ အိန္ဒိယနိုင်ငံ ကြားထဲမှ တဆင့် အိန္ဒိယနိုင်ငံ က US နဲ့ ဆက်သွယ်မှု တိုးမြှင့်ပေးဖို့အတွက် စတဲ့ ရည်ရွယ်ချက်တွေ ရှိမယ်လို့ ထင်ပါတယ်။
မအင်ကြင်းနိုင်။ ။ ဒီခရီးစဉ်မှာ မဟာဗျူဟာမြောက် ခရီးစဉ်လို့ သုံးသပ်ချက်တွေရှိပါတယ်။ အထူးသဖြင့် တရုတ်နဲ့ ချိန်ခွင်လျာ ထိန်းညှိဖို့ ဆိုတဲ့ကိစ္စကရော ဘယ်လောက်ထိ ထိရောက်မှု ရှိမလဲရှင့်။
ဦး အမရာသီဟ။ ။ တရုတ်-အိန္ဒိယ- မြန်မာနိုင်ငံတို့ ဆက်ဆံပုံ တူညီမှု မရှိဘူးပေါ့။ ဥပမာ တရုတ်နိုင်ငံက မြန်မာနိုင်ငံနဲ့ ဆက်ဆံတဲ့အခါမှာ စီးပွားရေးကို အခြေခံတဲ့ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုတွေ ၊ ပြီးတော့ နယ်စပ်တလျှောက်မှာရှိတဲ့ အင်အားစုတွေနဲ့ ဒီ တဆင့်ခံ ဆက်သွယ်မှုတွေကြောင့် တရုတ်- မြန်မာဆက်ဆံမှုက ပုံစံတမျိုးပေါ့ ။ အိန္ဒိယနဲ့တော့ မြန်မာက ကုန်သွယ်မှု အဲလောက်မရှိဘူး။ ဒါပေမယ့် အိန္ဒိယ- မြန်မာနိုင်ငံကြားမှာ ထူးခြားတဲ့ အလေ့အထက ဘာလဲဆိုတော့ အိန္ဒိယနိုင်ငံ အစိုးရနဲ့ တပ်မတော်က မြန်မာနိုင်ငံအစိုးရနဲ့ ဆက်ဆံရေးရှိခဲ့တယ်ပေါ့။ ပြီးတော့ အရင်အစိုးရ လက်ထက်တလျှောက်မှာလည်း မြန်မာ့တပ်မတော်ကို အဆင်မြင့်တင်ဖို့ သူတို့ဘက်က အကူအညီပေးတာရှိတယ်။
ပြီးတော့ အိန္ဒိယနိုင်ငံရဲ့ လက်နက်ကိုင်တပ်တချို့ပေါ့ ပြန်လည်ဖွဲ့စည်းပေးတဲ့ အချိန်မှာလည်း ကူညီပေးတယ်ဆိုတဲ့ ပုံစံမျိုးတွေရှိတယ်။ တချိန်တည်းမှာပဲ မြန်မာ့တပ်မတော်ဟာ တရုတ်နိုင်ငံနဲ့ အဆက်အဆံ အဲဒီလောက်မကောင်းပေမယ့် အိန္ဒိယနိုင်ငံနဲ့ အတော်လေးကောင်းတာရှိပါတယ်။ အိန္ဒိယနိုင်ငံ ရဲ့ လက်နက်တွေဝယ်ယူတာမျိုး အိန္ဒိယနိုင်ငံမှာ နှစ်ပေါင်းများစွာ အရာရှိသင်တန်းတွေ ပေးတာမျိုး ပြီးတော့ အိန္ဒိယက ရေငုပ်သဘောၤတွေ ဝယ်တဲ့ကိစ္စတွေမျိုးမှာ မြန်မာတပ်မတော်ကအိန္ဒိယကို အနောက်ကို ထိတွေ့ဖို့အတွက် တံခါးပေါက်ပုံစံမျိုးသုံးတယ်ဆိုတာမျိုးရှိတဲ့အတွက် ဒါက စီးပွားရေးအခြေပြု မဟာဗျူဟာ စဉ်းစားတာထက်စာရင် နိုင်ငံရေးနဲ့ လုံခြုံရေးဆိုင်ရာ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှု အတွက် အဓိက ထားတယ်လို့ မြင်ပါတယ်။
မအင်ကြင်းနိုင်။ ။ အဲဒီတော့ မြန်မာအနေနဲ့ အိန္ဒိယကို လုံခြုံရေးဆိုင်ရာ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုမှာ ဘယ်လောက်အထိ အားကိုးလို့ရမလဲ။
ဦး အမရာသီဟ။ ။ မြန်မာ့တပ်မတော်က သူ့ရဲ့ standard army respond ကို အနည်းဆုံး ၅ နှစ်လောက်က စပြောခဲ့တယ်။ ဒါပေမယ့် standard army respond မှာ ဘာတွေပါသလဲဆိုတော့ အတိအကျ ဘာမှ မသိသေးဘူး။ ဒါပေမယ့် ကာချုပ်မိန့်ခွန်းတွေကြည့်တဲ့အခါမှာတော့ conventional army ပေါ့ သမာရိုးကျစစ်ကို ဆင်နွဲဖို့အတွက် စွမ်းရည်ပြည့်တဲ့ တပ်ကိုတည်ဆောက်မယ်ဆိုတာမျိုးရှိပါတယ်။ အဲဒါမျိုးအတွက် Training တွေလုပ်ဖို့ အိန္ဒိယ တပ်မတော်က မြန်မာနဲ့ အနီးစပ်ဆုံး သဘောမှာရှိတဲ့အတွက် သူက လိုအပ်တဲ့ Training တွေပေးတာတို့ လိုအပ်တဲ့ လက်နက်ဝယ်ယူမှုတွေလည်းရှိမယ်။ ဒါပေမယ့် တချိန်တည်းမှာ ကျနော်တို့ ကြည့်ရမှာကတော့ မြန်မာ့တပ်မတော်ဟာ တရုတ်နိုင်ငံနဲ့ ပူးပေါင်းတဲ့အခါမှာ ဈေးပေါပေါနဲ့ လက်နက်တွေ ရနိုင်တယ်လို့ ဖြစ်ပေမယ့် မြန်မာ့ တပ်မတော်ဟာ တရုတ်နိုင်ငံကို မှီခိုရမှာ ဖြစ်တဲ့အတွက် အိန္ဒိယဘက်ကို စပြီးတော့ လက်နက်ဝယ်ယူဖို့ ကြိုးစားတာတွေ တွေ့ရမှာဖြစ်ပါတယ်။ ချိန်ခွင်လျာညှိဖို့ ၊ မဟာဗျူဟာအရနဲ့ မြန်မာနိုင်ငံတပ်မတော် အစိုးရဟာ အိန္ဒိယကို ဆက်ဆံတာက တရုတ်လို မဟုတ်ပဲနဲ့ အနောက်နိုင်ငံတခုကို ဆက်သွယ်ဖို့ ဒါမှမဟုတ် လက်ရှိ တရုတ်အင်အားကြီးထွား လာတာကို ထိန်းညှိ ပေးဖို့ဆိုတာကို တွေ့ရပါတယ်။
မအင်ကြင်းနိုင်။ ။ မြန်မာသမ္မတ ဦးဝင်းမြင့် ခရီးစဉ်က အိန္ဒိယ ဝန်ကြီးချုပ် မိုဒီရဲ့ ဖိတ်ခေါ်ချက် အရ သွားတဲ့ ခရီးစဉ်မှာရော ရလဒ်တွေက ဘာတွေဖြစ်လာမလဲရှင့်။
ဦး အမရာသီဟ။ ။ ၁ အချက်က ကျနော်တို့က အိန္ဒိယက ကျနော်တို့ လုံခြုံရေးကို ဆက်ပြီးတော့ အထောက်အကူ ပြုဖို့အတွက်သော်လည်းကောင်း ၊ ဒီ မြန်မာနိုင်ငံ ငြိမ်းချမ်းရေးနဲ့ ဖက်ဒရယ်အရေးမှာ အိန္ဒိယရဲ့ knowledge sharing ကို သော်လည်းကောင်း ဆက်ပြီးတော့ သွားဖို့ရှိလိမ့်မယ်။ ပြီးတော့ လက်ရှိရပ်နေတဲ့ ကုလားတန်စီမံကိန်း အဲဒါတော်တော်ကြာပြီ အဲဒါကို ဆက်ပြီးတော့ ဘယ်လိုဆက်ပြီး ရှေ့ဆက်သွားမလဲ ။ အခု လောလောဆည်က ရခိုင်ပဋိပက္ခနဲ့ ပတ်သက်ပြီးတော့ အဲဒါက ရပ်နေတာပေါ့ ။ အဲဒါကို ဆက်ပြီးတော့ ရှေ့ဆက်သွားဖို့ ၊ နောက်ပြီး ချင်းပြည်နယ်မှာ လမ်းဖောက်ဖို့ကိစ္စပေါ့ မီဇိုရမ်နဲ့ ချင်းပြည်နယ်မှာ ဆက်ပြီးတော့ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးကိစ္စတွေ ပြောမယ်ဆိုရင်လည်း မှန်ပါတယ်။
ငြိမ်းချမ်းရေးနဲ့ လုံခြုံရေးဆိုင်ရာ မြန်မာအင်စတီကျု (MIPS) ရဲ့ အကြီးတန်းသုတေသီ အမရာသီဟ ကို မအင်ကြင်းနိုင်က မေးမြန်းထားတာပါ။
Your browser doesn’t support HTML5
သမ္မတ ဦးဝင်းမြင့်ရဲ့ အိန္ဒိယခရီးစဉ် ဘာမျှော်လင့်နိုင်မလဲ
..............
သမ်မတ ဦးဝငျးမွင့ျရဲ့ အိန်ဒိယခရီးစဉျ ဘာမြှောျလင့ျနိုငျမလဲ
(Unicode)
သမ်မတဦးဝငျးမွင့ျရဲ့ အိန်ဒိယခရီးစဉျရလာဒျအဖွဈ မွနျမာနိုငျငံရဲ့ အနောကျဘကျ လုံခွုံရေးမှာ အိန်ဒိယဘကျက အကူအညီ အပွည့ျအဝ ရနိုငျဖို့ မြှောျလင့ျကွောငျး ငွိမျးခမြျးရေးနဲ့ လုံခွုံရေးဆိုငျရာ မွနျမာအငျစတီကြု (MIPS) ရဲ့ အကွီးတနျးသုတသေီ အမရာသီဟ က ပွောပါတယျ။ ဖဖေေါျဝါရီလ ၂၆ ရကျ၊ ဒီကနေ့ကနေ ၂၉ ရကျ စနနေေ့အထိ ၄ ရကျကွာ ခစြျကွညျရေးခရီးစဉျအဖွဈ အိန်ဒိယနိုငျငံ ကို သမ်မတဦးဝငျးမွင့ျ သှားတာပါ။ တနှဈအတှငျးမှာ ဒုတိယအကွိမျမွောကျ အိန်ဒိယခရီးစဉျအကွောငျးကို မအငျကွငျးနိုငျက မေးမွနျးခဲ့ရာမှာ ဦး အမရာသီဟက အခုလို စပွောပါတယျ။
ဦး အမရာသီဟ။ ။ ပထမအကွိမျသှားတုနျးက အခုလကျရှိ မိုဒီ အာဏာရတဲ့အခြိနျမှာ တခါပေါ့။ အခုအခါမှာတော့ မိုဒီရဲ့ ဖိတျခေါျခကြျ အရ သှားတယျလို့ တရားဝငျ စာထုတျထားပါတယျ။ ဒီတော့ ဖိတျခေါျခကြျအရဆိုပမေယ့ျ အိန်ဒိယ နိုငျငံမှာ သမ်မတ Xi လာပွီးတဲ့ နောကျပိုငျးမှာ ဖိတျခေါျတယျလို့ ကွားသိရတဲ့အတှကျ အိန်ဒိယ မွနျမာ ဆကျဆံရေးကို အဆင့ျမွှင့ျဖို့ပေါ့ ။ မဟာဗြူဟာအဆင့ျမှာ အိန်ဒိယနဲ့ မွနျမာနိုငျငံ နှဈဖကျ ဆကျဆံရေးကို ပွနျပွီးအဆင့ျမွင့ျဖို့ ပွီးတော့ မွနျမာနိုငျငံက မတျလနဲ့ ဧပွီလထဲမှာ သှားနိုငျခွရှေိတဲ့ US ခရီးစဉျ မတိုငျမီ မွနျမာနိုငျငံနဲ့ အိန်ဒိယနိုငျငံ ကွားထဲမှ တဆင့ျ အိန်ဒိယနိုငျငံ က US နဲ့ ဆကျသှယျမှု တိုးမွှင့ျပေးဖို့အတှကျ စတဲ့ ရညျရှယျခကြျတှေ ရှိမယျလို့ ထငျပါတယျ။
မအငျကွငျးနိုငျ။ ။ ဒီခရီးစဉျမှာ မဟာဗြူဟာမွောကျ ခရီးစဉျလို့ သုံးသပျခကြျတှရှေိပါတယျ။ အထူးသဖွင့ျ တရုတျနဲ့ ခြိနျခှငျလြာ ထိနျးညှိဖို့ ဆိုတဲ့ကိစ်စကရော ဘယျလောကျထိ ထိရောကျမှု ရှိမလဲရှင့ျ။
ဦး အမရာသီဟ။ ။ တရုတျ-အိန်ဒိယ- မွနျမာနိုငျငံတို့ ဆကျဆံပုံ တူညီမှု မရှိဘူးပေါ့။ ဥပမာ တရုတျနိုငျငံက မွနျမာနိုငျငံနဲ့ ဆကျဆံတဲ့အခါမှာ စီးပှားရေးကို အခွခေံတဲ့ ရငျးနှီးမွှုပျနှံမှုတှေ ၊ ပွီးတော့ နယျစပျတလြှောကျမှာရှိတဲ့ အငျအားစုတှနေဲ့ ဒီ တဆင့ျခံ ဆကျသှယျမှုတှကွေောင့ျ တရုတျ- မွနျမာဆကျဆံမှုက ပုံစံတမြိုးပေါ့ ။ အိန်ဒိယနဲ့တော့ မွနျမာက ကုနျသှယျမှု အဲလောကျမရှိဘူး။ ဒါပမေယ့ျ အိန်ဒိယ- မွနျမာနိုငျငံကွားမှာ ထူးခွားတဲ့ အလေ့အထက ဘာလဲဆိုတော့ အိန်ဒိယနိုငျငံ အစိုးရနဲ့ တပျမတောျက မွနျမာနိုငျငံအစိုးရနဲ့ ဆကျဆံရေးရှိခဲ့တယျပေါ့။ ပွီးတော့ အရငျအစိုးရ လကျထကျတလြှောကျမှာလညျး မွနျမာ့တပျမတောျကို အဆငျမွင့ျတငျဖို့ သူတို့ဘကျက အကူအညီပေးတာရှိတယျ။ ပွီးတော့ အိန်ဒိယနိုငျငံရဲ့ လကျနကျကိုငျတပျတခြို့ပေါ့ ပွနျလညျဖှဲ့စညျးပေးတဲ့အခြိနျမှာလညျး ကူညီပေးတယျဆိုတဲ့ ပုံစံမြိုးတှရှေိတယျ။ တခြိနျတညျးမှာပဲ မွနျမာ့တပျမတောျဟာ တရုတျနိုငျငံနဲ့ အဆကျအဆံ အဲဒီလောကျမကောငျးပမေယ့ျ အိန်ဒိယနိုငျငံနဲ့ အတောျလေးကောငျးတာရှိပါတယျ။ အိန်ဒိယနိုငျငံ ရဲ့ လကျနကျတှဝေယျယူတာမြိုး အိန်ဒိယနိုငျငံမှာ နှဈပေါငျးမြားစှာ အရာရှိသငျတနျးတှေ ပေးတာမြိုး ပွီးတော့ အိန်ဒိယက ရငေုပျသဘောၤတှေ ဝယျတဲ့ကိစ်စတှမြေိုးမှာ မွနျမာတပျမတောျကအိန်ဒိယကို အနောကျကို ထိတှေ့ဖို့အတှကျ တံခါးပေါကျပုံစံမြိုးသုံးတယျဆိုတာမြိုးရှိတဲ့အတှကျ ဒါက စီးပှားရေးအခွပွေု မဟာဗြူဟာ စဉျးစားတာထကျစာရငျ နိုငျငံရေးနဲ့ လုံခွုံရေးဆိုငျရာ ပူးပေါငျးဆောငျရှကျမှု အတှကျ အဓိက ထားတယျလို့ မွငျပါတယျ။
မအငျကွငျးနိုငျ။ ။ အဲဒီတော့ မွနျမာအနနေဲ့ အိန်ဒိယကို လုံခွုံရေးဆိုငျရာ ပူးပေါငျးဆောငျရှကျမှုမှာ ဘယျလောကျအထိ အားကိုးလို့ရမလဲ။
ဦး အမရာသီဟ။ ။ မွနျမာ့တပျမတောျက သူ့ရဲ့ standard army respond ကို အနညျးဆုံး ၅ နှဈလောကျက စပွောခဲ့တယျ။ ဒါပမေယ့ျ standard army respond မှာ ဘာတှပေါသလဲဆိုတော့ အတိအကြ ဘာမှ မသိသေးဘူး။ ဒါပမေယ့ျ ကာခြုပျမိန့ျခှနျးတှကွေည့ျတဲ့အခါမှာတော့ conventional army ပေါ့ သမာရိုးကစြဈကို ဆငျနှဲဖို့အတှကျ စှမျးရညျပွည့ျတဲ့ တပျကိုတညျဆောကျမယျဆိုတာမြိုးရှိပါတယျ။ အဲဒါမြိုးအတှကျ Training တှလေုပျဖို့ အိန်ဒိယ တပျမတောျက မွနျမာနဲ့ အနီးစပျဆုံး သဘောမှာရှိတဲ့အတှကျ သူက လိုအပျတဲ့ Training တှပေေးတာတို့ လိုအပျတဲ့ လကျနကျဝယျယူမှုတှလေညျးရှိမယျ။ ဒါပမေယ့ျ တခြိနျတညျးမှာ ကနြောျတို့ ကွည့ျရမှာကတော့ မွနျမာ့တပျမတောျဟာ တရုတျနိုငျငံနဲ့ ပူးပေါငျးတဲ့အခါမှာ ဈေးပေါပေါနဲ့ လကျနကျတှေ ရနိုငျတယျလို့ ဖွဈပမေယ့ျ မွနျမာ့ တပျမတောျဟာ တရုတျနိုငျငံကို မှီခိုရမှာ ဖွဈတဲ့အတှကျ အိန်ဒိယဘကျကို စပွီးတော့ လကျနကျဝယျယူဖို့ ကွိုးစားတာတှေ တှေ့ရမှာဖွဈပါတယျ။ ခြိနျခှငျလြာညှိဖို့ ၊ မဟာဗြူဟာအရနဲ့ မွနျမာနိုငျငံတပျမတောျ အစိုးရဟာ အိန်ဒိယကို ဆကျဆံတာက တရုတျလို မဟုတျပဲနဲ့ အနောကျနိုငျငံတခုကို ဆကျသှယျဖို့ ဒါမှမဟုတျ လကျရှိ တရုတျအငျအားကွီးထှား လာတာကို ထိနျးညှိ ပေးဖို့ဆိုတာကို တှေ့ရပါတယျ။
မအငျကွငျးနိုငျ။ ။ မွနျမာသမ်မတ ဦးဝငျးမွင့ျ ခရီးစဉျက အိန်ဒိယ ဝနျကွီးခြုပျ မိုဒီရဲ့ ဖိတျခေါျခကြျ အရ သှားတဲ့ ခရီးစဉျမှာရော ရလဒျတှကေ ဘာတှဖွေဈလာမလဲရှင့ျ။
ဦး အမရာသီဟ။ ။ ၁ အခကြျက ကနြောျတို့က အိန်ဒိယက ကနြောျတို့ လုံခွုံရေးကို ဆကျပွီးတော့ အထောကျအကူ ပွုဖို့အတှကျသောျလညျးကောငျး ၊ ဒီ မွနျမာနိုငျငံ ငွိမျးခမြျးရေးနဲ့ ဖကျဒရယျအရေးမှာ အိန်ဒိယရဲ့ knowledge sharing ကို သောျလညျးကောငျး ဆကျပွီးတော့ သှားဖို့ရှိလိမ့ျမယျ။ ပွီးတော့ လကျရှိရပျနတေဲ့ ကုလားတနျစီမံကိနျး အဲဒါတောျတောျကွာပွီ အဲဒါကို ဆကျပွီးတော့ ဘယျလိုဆကျပွီး ရှေ့ဆကျသှားမလဲ ။ အခု လောလောဆညျက ရခိုငျပဋိပက်ခနဲ့ ပတျသကျပွီးတော့ အဲဒါက ရပျနတောပေါ့ ။ အဲဒါကို ဆကျပွီးတော့ ရှေ့ဆကျသှားဖို့ ၊ နောကျပွီး ခငြျးပွညျနယျမှာ လမျးဖောကျဖို့ကိစ်စပေါ့ မီဇိုရမျနဲ့ ခငြျးပွညျနယျမှာ ဆကျပွီးတော့ ဖှံ့ဖွိုးတိုးတကျရေးကိစ်စတှေ ပွောမယျဆိုရငျလညျး မှနျပါတယျ။
ငွိမျးခမြျးရေးနဲ့ လုံခွုံရေးဆိုငျရာ မွနျမာအငျစတီကြု (MIPS) ရဲ့ အကွီးတနျးသုတသေီ အမရာသီဟ ကို မအငျကွငျးနိုငျက မေးမွနျးထားတာပါ။