မြန်မာနိုင်ငံကတင်ပို့လိုက်တဲ့ ဆန်တန်ချိန် ၂သောင်းနီးပါးဟာ စားသုံးလို့မသင့်တဲ့အတွက် ဖျက်စီးလိုက်ကြောင်း အာဖရိကက သတင်းတွေမှာ ဖော်ပြလိုက်ပြီးနောက်ပိုင်း မြန်မာကုန်သည်တွေဘက်ကလည်း ဒီကိစ္စကို အမြန်ဆုံးစုံစမ်းစစ်ဆေးဖို့ လုပ်ဆောင်နေကြပါတယ်။ ဒါဟာ ပြည်ပဝယ်သူရဲ့ ဆန်သိုလှောင်ချိန် ကြာသွားတာကြောင့် အဓိကဖြစ်နိုင်ကြောင်း ဆန်ကုန်သည်တွေက ပြောနေကြပေမဲ့ ဒီရိုက်ခတ်မှုက နိုင်ငံရဲ့ဆန်တင်ပို့မှုတခုလုံးကို ရိုက်ခတ်နိုင်လို့ ဒါကို နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဌာနက အမြန်ဆုံးသတင်းထုတ်ပြန်သင့်ကြောင်း ဆန်စပါးအသင်းချုပ်တာဝန်ရှိသူတဦးက ပြောလိုက်ပါတယ်။ ကိုဇော်ထက် ရန်ကုန်ကနေ ပေးပို့ထားပါတယ်။
မြန်မာနိုင်ငံက တင်ပို့လိုက်တဲ့ အရည်အသွေးမမီတဲ့ ဆန်တန်ချိန် ၁၈,၀၀၀ ကျော်ကို အာဖရိကနိုင်ငံ အိုင်ဗရီကို့စ်မှာ ဖျက်စီးလိုက်တယ်ဆိုပြီး အာဖရိက သတင်းတွေမှာ ဖော်ပြခဲ့တာကြောင့် ပြည်တွင်းမှာလည်း တာဝန်ရှိသူတွေက ဒါကိုစုံစမ်းစစ်ဆေးမှုတွေ စလုပ်နေပြီလို့ ဆိုပါတယ်။
အာဖရိကကို တင်ပို့တဲ့ ဆန်တွေဟာ ကုန်ကျစရိတ်များတဲ့ ကွန်တိန်နာထည့်သွင်းတဲ့စနစ်မဟုတ်ဘဲ၊ သင်္ဘောဝမ်းတွင်း စုပုံသိုလှောင်တဲ့စနစ်နဲ့ ပို့ဆောင်တဲ့ အတွက် ဈေးနှုန်းသက်သာပေမဲ့လည်း သူ့ရဲ့ဆိုးကျိုးသက်ရောက်မှုက ပိုများနိုင်ပါတယ်။ ဒီပြဿနာရဲ့မူလအစက မြန်မာနိုင်ငံဆိုရင်လည်း နိုင်ငံခြားရေး ဝန်ကြီးဌာနက လုံလောက်တဲ့တုံ့ပြန်မှုတွေ မြန်မြန်ဆန်ဆန်လုပ်သင့်ကြောင်း မြန်မာနိုင်ငံဆန်စပါးအသင်းချုပ် ဒုဥက္ကဋ္ဌ ဒေါက်တာမျိုးအောင်ကျော်က ဗွီအိုအေကိုပြောပါတယ်။
“ဒီဟာတွေနဲ့ပတ်သတ်လို့ Trace လုပ်ရမှာတွေရှိတယ် အဲဒီနေရာမှာ ဘယ်သူရဲ့တာဝန်တွေ ကျနော်တို့မြန်မာဘက်အပိုင်းက တာဝန်ရှိသလား၊ မရှိဘူးလား မရှိဘူးဆိုလည်း ဒီ press ကနေတဆင့် နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဌာနက တဆင့်သက်ဆိုင်ရာ နိုင်ငံတွေကို ဒါတွေ ရှင်းရှင်းလင်းလင်းလုပ်ဖို့တော့လိုတယ်နော်။ အခုက ဘယ်လိုဖြစ်နေလဲဆိုတော့ ကျနော်တို့က တိုင်းပြည်အနေနဲ့ ဒီ impact (သက်ရောက်မှုက)ဘာကြောင့်ကြီးသလဲဆိုတော့ ကျနော်တို့က ပြန်ပြီးတော့ အိတ်စပို့တာ စာရင်းထဲမှာ တဖြည်းဖြည်းရှေ့ရောက်လာတဲ့အခါကျတော့ ဒီဟာကြီးတခုက တော်တော်ကို ရိုက်ခတ်မှုအရမ်းကြီးတယ်လေ။ နောက်တခုက တရုတ်မှာလည်း အခုက ဝယ်လိုအားနည်းတဲ့အချိန်ဆိုတော့ ဒီဟာကြီးက ကျနော်တို့အတွက်က တော်တော်ဆိုးဆိုးရွားရွား ရိုက်ခတ်တာဖြစ်တဲ့အတွက် ကြောင့်မို့လို့ အချိန်သိပ်မဆိုင်းတော့ဘဲနဲ့ လိုအပ်တဲ့အရေးယူမှုတွေ၊ သတင်းထုတ်ပြန်မှုတွေကို အချိန်နဲ့ တပြေးညီ လုပ်နိုင်ဖို့အရမ်းအရေးကြီးနေတာ ပေါ့နော်။”
သင်္ဘောနဲ့တင်ပို့တဲ့ ဒီဆန်အိတ်တွေကို အာဖရိကအနောက်ဖက်ကမ်းရိုးတန်း ဒေသတလွှားကဂါနာ၊ ဂီနီနဲ့ တိုဂိုနိုင်ငံတွေကလည်း အရည်အသွေး မပြည့်မီတဲ့ ပြဿနာကြောင့် လက်မခံဘဲငြင်းပယ်ခဲ့တယ်လို့ ဖေါ်ပြထားပါတယ်။ ဒါပေမယ့်နောက်ဆုံးမှာ Ivory Coast နိုင်ငံက လက်ခံခဲ့တာပါ။ ဒီဆန်တွေကို Ivory Coast က မြို့တော် Abidjan ကိုပို့ပြီး အရည်အသွေးစစ်ဆေးခဲ့ရာကနေ အရည်အသွေးမမီဘဲ စားသုံးဖို့မသင့်ကြောင်း တွေ့ရှိခဲ့ရ တယ်လို့ ဖေါ်ပြပါတယ်။
ကုန်တင်တဲ့အချိန်ကစပြီး သင်္ဘောနဲ့လှည့်လည်သွားနေတဲ့ ရှစ်လတာကာလအတွင်းမှာ ဒီဆန်တွေကို တာဝန်ယူထိန်းသိမ်းတဲ့အပိုင်းမှာ မြန်မာကုန်သည် တွေဘက်က တာဝန်ရှိသလား၊ ဒါမှမဟုတ် ဝယ်ယူတဲ့ကုန်သည်တွေကတာဝန်ရှိလားဆိုတာကို အခုထိသတင်းမထုတ် ပြန်သေးတဲ့အတွက် အသေးစိတ် မသိရသေးပါဘူး။ အခုပျက်စီးသွားတဲ့ဆန်တွေဟာ မြန်မာ့ဆိပ်ကမ်းမှာ ၂၀၁၈ ဆယ်လပိုင်းကတင်ခဲ့တာဖြစ်ပြီး ကုန်တင်အပြီး မိုးရွာခဲ့တဲ့အတွက် သင်္ဘောကုန်ခန်း အဖုံးပိတ်ချိန်ကြန့်ကြာသွားတာကြောင့် မိုးစိုတာရှိခဲ့ကြောင်း အမည်မဖော်လိုတဲ့ ဆန်ကုန်သည်အသင်း အဖွဲ့ဝင်တဦးက ဗွီအိုအေကို ပြောပါတယ်။
အခုလိုဖြစ်လာတဲ့ ပြဿနာတွေကြောင့် ဆန်ဝယ်ယူတဲ့ ပြည်ပကုန်သည်တွေလက်ထဲမှာ ကြာရှည်သိုလှောင်ထားတာမျိုးမဖြစ်အောင် အစိုးရချင်းနားလည်မှု G-G လုပ်ဆောင်ပြီး စားသုံးသူကိုတိုက်ရိုက်ရောင်းချတဲ့စနစ်ကျင့်သုံးသင့်တယ်လို့ ကုန်သည်တွေကြားမှာပြောနေကြတာလည်းရှိပါတယ်။ အဓိကတော့ ဘယ်နည်းနဲ့ပဲပို့ပို့ မြန်မာဘက်ကဆန်မတင်ပို့မီ စစ်ဆေးတဲ့အပိုင်းကို လွတ်လပ်တဲ့အဖွဲ့အစည်းတခုက ကြပ်မတ်ဆောင်ရွက်ပြီး အရည်အသွေး သက်သေ မှတ်တမ်း ယူထားသင့်ကြောင်း အစိမ်းရောင်လမ်းစိုက်ပျိုးရေးပညာပေးအဖွဲ့က စိုက်ပျိုးရေးပညာရှင် ဦးသိန်းစိုးမင်းက အခုလိုပြောပါတယ်။
“ဟို အန္တရာယ်ရှိတဲ့ ဆန်လို့ပြောလိုက်တယ်ဗျာ အဲဒီလိုအနေအထားမျိုးမှာ ဘာမှန်းမသိတဲ့သူအနေနဲ့ ဖတ်လိုက်တဲ့အခါကျ ဘာဖြစ်လဲဆိုတော့ မြန်မာနိုင်ငံကစိုက်တဲ့ စပါးတွေမှာက ပိုးသတ်ဆေးအာဏိသင်တွေများနေလို့ဆိုတဲ့ သဘောမျိုးသွားပေါက်တယ်။ အဲဒီလိုဆိုကျန်တဲ့နိုင်ငံတွေက ဝယ်ဖို့ရာ တော်တော်လေးတွန့်သွားတော့မှာ။ အစိုးရချင်း G to G မဟုတ်ပဲနဲ့ လိုအပ်ချက်အရ အခြားနိုင်ငံကိုပို့လိုက်တဲ့ ကုန်သည်တွေလည်းရှိမှာပဲ ဒါကတားလို့ မရဘူးလေ။ ကျနော်တို့ Open Market လုပ်ထားတာကိုး။ ဒီသင်္ဘောမတင်ခင်မှာ လိုအပ်တဲ့ စစ်ဆေးတဲ့အပိုင်းကို Third Party တခုနဲ့ပေးထား။ အဲဒီ third party ကအကုန်လုံးစစ်။ စစ်ပြီးရင် သတ်မှတ်ချက်နဲ့ကိုက်ညီပါတယ်ဆိုတဲ့ အနေအထားကျမှသွားပေါ့နော်။ အဲဒီအချက်အလက်တွေအကုန်လုံးကို ဒီဘက်က သိမ်းထားမယ်။ ပြဿနာဖြစ်လာရင် အဲဒီနမူနာနဲ့ ဒီဘက်ကစစ်ထားတဲ့ နမူနာနဲ့ ပြန်တိုက်စစ်ပြီးတော့မှ အဖြေထုတ်လိုက်မယ်ဆိုရင် ဒါက ဘယ်သူရဲ့ အားနည်းချက်လဲဆိုတာ ပိုပြီးတော့ပေါ်လွင်သွားလိမ့်မယ်။”
သင်္ဘောနဲ့ဆန်ဝယ်ယူသွားတဲ့သူတွေဟာ အာဖရိက ၄နိုင်ငံကို ကုန်မချဘဲလှည့်ပတ်နေတဲ့အတွက် အချိန်ကြာကြာသိုလှောင်ထားတဲ့ အနေအထားကြောင့် ဆန်ဝယ်ယူသွားတဲ့သူတွေက ဒီကိစ္စမှာအဓိက တာဝန်ရှိတယ်ဆိုတာ ယေဘုယ ယူဆနိုင်ကြောင်း၊ ကနဦး သတင်းရေးခဲ့တဲ့ ဘီဘီစီသတင်းထောက်နဲ့ သတင်းဖော်ပြခဲ့တဲ့ အာဖရိကသတင်းအေဂျင်စီ African News Agency ပြီးတော့ အဲဒီသင်္ဘောအတွက် ဆန်ရောင်းပေးခဲ့တဲ့ ပြည်တွင်းကုမ္ပဏီတွေ ကိုလည်း စုံစမ်းနေတဲ့အကြောင်း ဆန်ကုန်သည်များအသင်း အထွေထွေအတွင်းရေးမှူး ဦးရဲမင်းအောင်က သူ့ရဲ့ ဖေ့စ်ဘွတ်ခ်အင်တာနက်စာမျက်နှာမှာ ဧပြီလ ၁၈ရက်မနက်ပိုင်းက ရေးသားခဲ့ပြီး အသင်းအနေနဲ့လည်း မကြာခင်သတင်းထုတ်ပြန်သွားမယ်လို့ပြောပါတယ်။
Your browser doesn’t support HTML5
Ivory Coast မှာ မြန်မာဆန်တွေဖျက်ဆီးမှု တာဝန်ရှိသူတွေ စစ်ဆေး