တရုတ်-မြန်မာ ပူးတွဲကြေညာချက်အပေါ် အမြင်တချို့

(Zawgyi / Unicode)

တရုတ်သမ္မတ Xi Jinping ရဲ့ မြန်မာနိုင်ငံခရီးစဉ်ရလဒ်မှာ အများထင်ထားသလို တရုတ်ရဲ့ ခါးပတ်လမ်း စီမံကိန်းကြီးတွေကို အကောင်အထည်ဖော်မယ့်အရေး တွန်းအားပေးမလား ဆိုတာထက် တရုတ်ရဲ့ ဒေသတွင်း သူတို့ရဲ့သြဇာ အခိုင်အမာ တည်ဆောက်မှုကို လက်ခံတဲ့နိုင်ငံတွေထဲ မြန်မာပါဝင်လာပြီ ဆိုတာကို ပြသနိုင်ခဲ့တဲ့အချက်ပဲ ဖြစ်တယ်လို့ တရုတ်သုတေသီတဦးက ပြောပါတယ်။ သမ္မတ Xi ရဲ့ နှစ်ရက်ကြာ ခရီးစဉ်အပြီး နှစ်နိုင်ငံ ပူးတွဲထုတ်ပြန်တဲ့ ကြေညာချက်အပေါ် အမြင်သဘောထားတွေနဲ့ ပတ်သက်လို့ မအင်ကြင်းနိုင်က တင်ပြပေးထားပါတယ်။

ရခိုင်ပြည်နယ် ပဋိပက္ခကို ကိုင်တွယ်ဖြေရှင်းရာမှာ နိုင်ငံတကာရဲ့ ဝေဖန်မှုတွေကို ရင်ဆိုင်နေရတဲ့ မြန်မာအစိုးရအတွက် တရုတ်သမ္မတ Xi Jinping ရဲ့ မြန်မာနိုင်ငံခရီးစဉ်ဟာ နှစ်နိုင်ငံဆက်ရေးအတွက် ကဏ္ဍသစ်တရပ်ဖြစ်လာဖို့ အခိုင်အမာ တည်ဆောက်ပေးလိုက်တယ်လို့ သုံးသပ်ကြပါတယ်။

အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု ဝါရှင်တန်ဒီစီအခြေစိုက် Stimson Center ရဲ့ ပူးတွဲ ညွှန်ကြားရေးမှူး Yun Sun ရဲ့ အမြင်ကတော့-

“Xi ရဲ့ ခရီးစဉ်ရလဒ်ကို ကြည့်မယ်ဆိုရင် နှစ်နိုင်ငံ သဘောတူညီချက် စာချွန်လွှာ ၃၃ ခု ရေးထိုးခဲ့တဲ့အထဲက ၂၉ ခုမှာဆိုရင် လူတွေယုံကြည်နေသလိုမျိုး ဒါမှမဟုတ် သတင်းမီဒီယာတွေ ပုံဖော်ရေးသားနေသလိုမျိုး အနှစ်သာရအားဖြင့် အထင်ကြီးစရာ ဘာမှမရှိပါဘူး။ ဘာကြောင့်လဲဆိုတော့ ကျောက်ဖြူ ရေနက်ဆိပ်ကမ်းနဲ့ အထူးစီးပွားရေးဇုန် စီမံကိန်း၊ ရန်ကုန်မြို့သစ်စီမံကိန်း စတဲ့ စီမံကိန်းတွေဆိုရင် အသစ်အဆန်းတွေ မဟုတ်ပါဘူး။ ဒါ့အပြင် အရှေ့တောင်အာရှက လာအိုနဲ့ ကမ္ဘောဒီးယားနိုင်ငံတွေမှာ ရှိနေတဲ့ အခြား တရုတ်ရဲ့ စီမံကိန်းတွေနဲ့ နှိုင်းယှဉ်မယ်ဆိုရင်တောင် မြန်မာက တရုတ်စီမံကိန်းတွေကို အကောင်အထည်ဖော်တဲ့နေရာမှာ အလွန်ကို နှေးကွေးပါတယ်။ ဒါကြောင့် အခု နှစ်နိုင်ငံ အပြည့်အ၀ သဘောတူညီ ချုပ်ဆိုခဲ့တဲ့ စာချုပ်တွေကို ကြည့်မယ်ဆိုရင် အနှစ်သာရအားဖြင့် အထင်ကြီးစရာ မရှိပါဘူး။”

ဒါပေမယ့် တရုတ်သမ္မတ Xi ရဲ့ ခရီးစဉ်ဟာ နိုင်ငံရေးသဘောအရ အလွန်အရေးကြီးတာ တွေ့ရတယ်လို့ Yun Sun က သုံးသပ်ပါတယ်။

“သမ္မတ Xi ရဲ့ ခရီးစဉ်ရလဒ်မှာ အထင်ကြီးစရာ အချက်အဖြစ် နိုင်ငံရေးအရ ပေးချင်တဲ့ သတင်းအမှာစကားနဲ့ နိုင်ငံရေးအရ ကိုယ်စားပြုမှုပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ အဲဒီအတွက် ဥပမာနှစ်ခု ပေးရမယ်ဆိုရင် ပထမတခုက နှစ်နိုင်ငံ ပူးတွဲထုတ်ပြန်ချက်ဟာ တရုတ်-မြန်မာ အသိုင်းအဝိုင်းနှစ်ခုလုံးမှာ ဘုံတူညီတဲ့ ကံကြမ္မာ ရှိနေတယ်ဆိုတာကို ရည်ညွှန်းထားတာ တွေ့ရပါတယ်။ ဒီစကားလုံး သုံးနှုန်းထားချက်ကို တရုတ်ရေးရာ ကျွမ်းကျင်သူ၊ တရုတ်သုတေသီတဦး အနေနဲ့ ပြောရမယ်ဆိုရင် သမ္မတ Xi Jinping အစိုးရအနေနဲ့ မြန်မာနဲ့ဆက်ဆံရေး အခြားဆက်ဆံရေးမျိုးထက် အများကြီး မြင့်မားတယ်ဆိုတာကို ရည်ညွှန်းတာ ဖြစ်ပါတယ်။ အိမ်နီးချင်းနှစ်နိုင်ငံရဲ့ မဟာဗျူဟာမြောက် ခိုင်မာတဲ့ မဟာမိတ်ဆက်ဆံရေးထက် ကျော်လွန်တဲ့ အလွန်အရေးပါတဲ့ ဆက်ဆံရေးဖြစ်တယ် ဆိုတာကို ပြသတာဖြစ်ပါတယ်။ ဒီအသုံးအနှုန်းဟာ နိုင်ငံရေး ဂယက်ရိုက်ခတ်မှုတွေ ရှိနေတာပါ။”

တရုတ်အရေး စောင့်ကြည့်နေသူတဦး အနေနဲ့ ပြောရရင် ဘုံတူညီတဲ့ ကံကြမ္မာရှိနေတဲ့ အသိုင်းအဝိုင်းဆိုတဲ့ အသုံးအနှုန်းကို တရုတ်က သုံးတာဟာ အခြားနိုင်ငံတွေရဲ့ လွှမ်းမိုးမှုကို သူတို့က စိုးရိမ်ကြောက်ရွံ့တာကို ဖော်ပြတာနဲ့ အတူတူပဲလို့ Yun Sun က ဆိုပါတယ်။

“ဒါကြောင့်လည်း တရုတ်က ဒီနိုင်ငံရေး အယူအဆကို အရှေ့တောင်အာရှ နိုင်ငံတွေကို သွတ်သင်းနေတဲ့နေရာမှာ လာအိုနဲ့ ကမ္ဘောဒီးယားနိုင်ငံတွေက ဘုံတူညီတဲ့ ကံကြမ္မာရှိနေတဲ့ အသိုင်းအဝိုင်းဆိုတဲ့ အသုံးအနှုန်းကို လက်ခံခဲ့ကြပါတယ်။ အခုတော့ မြန်မာနိုင်ငံကလည်း တတိယမြောက်နိုင်ငံအနေနဲ့ ဒီအသုံးအနှုန်းကို လက်ခံခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် တရုတ်ဘက်က ဒီလိုသုံးနှုန်းတဲ့ စကားလုံးမှာ နိုင်ငံရေး ဂယက်ရိုက်ခတ်မှုတွေ၊ နိုင်ငံရေးအရ ပါဝင်ပတ်သက်မှုတွေ ရှိနေတယ်ဆိုတာ မြန်မာအစိုးရဘက်က အသေအချာ နားလည်သလား၊ နားမလည်ဘူးလားဆိုတာ မသေချာပါဘူး။”

မြန်မာနဲ့ တရုတ် နှစ်နိုင်ငံ သဘောတူညီမှု စာချွန်လွှာ ၃၃ ခုထဲ ပါဝင်နေတဲ့ စီမံကိန်းတွေနဲ့ ပတ်သက်လို့ တိုင်းရင်းသားဒေသတွေကို ဖြတ်ပြီး ဖောက်လုပ်မယ့် တရုတ်ရဲ့ စီမံကိန်းကြီးတွေအတွက် ဒေသခံတိုင်းရင်းသား လူမျိုးတွေရဲ့ သဘောတူညီချက်ရမှ အကောင်အထည်ဖော်သင့်ကြောင်း အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု အခြေစိုက် ကချင်မဟာမိတ်အဖွဲ့ ဥက္ကဋ္ဌ Gum San NSang က ဗွီအိုအေကို ပြောပါတယ်။

ဒါပေမယ့် သဘောတူညီချက် ၃၃ ခုထဲမှာတော့ မြစ်ဆုံဆည်စီမံကိန်းကိစ္စ ပါဝင်ခြင်းမရှိပါဘူး။ ဒီအပေါ် Gum San NSang ရဲ့ အမြင်ကတော့-

“မပါတဲ့သဘောအပေါ်မှာတော့ ဖျက်သိမ်းတယ်ဆိုတာ တကယ် အကုန်လုံး လိုချင်တာ။ ကျနော်တို့ ကချင်ပြည်နယ်သူ ပြည်နယ်သားတွေချည်းပဲ မဟုတ်ဘူး။ ဒါပေမယ့် ပြည်ထောင်စုမှာ မှီတင်းနေထိုင်တဲ့ ၅၂ သန်းသော ပြည်သူလူထု အားလုံး ထောက်ခံတဲ့ဟာ။ ဒီဟာ မပါတာနဲ့တော့ ကျနော်တို့ ကျေနပ်လို့မရဘူး။ ဖျက်သိမ်းတယ် ဆိုတာကို ကျနော်တို့ ကျေနပ်ရမှာ။ ဖျက်သိမ်းတယ် ဆိုတဲ့ စကားတွေ၊ စာလုံးတွေ ပါရမယ်၊ ပါသင့်တယ်။ ဒီဟာတွေကို အစိုးရကနေပြီးတော့ တကယ်ဆိုရင် တစိုက်မတ်မတ် တောင်းဆိုသင့်ပါတယ်။”

စနေနေ့က ထုတ်ပြန်တဲ့ တရုတ်-မြန်မာ နှစ်နိုင်ငံ ပူးတွဲကြေညာချက်မှာ တရုတ်တနိုင်ငံတည်း မူဝါဒကို မြန်မာက ခိုင်မာစွာ ထောက်ခံကြောင်းနဲ့ တရုတ်နိုင်ငံက ခွဲထွက်လို့မရတဲ့ အစိတ်အပိုင်းတွေဖြစ်တဲ့ ထိုင်ဝမ်၊ တိဘက်နဲ့ ရှန်ကျန်း ကိစ္စတွေကို ဖြေရှင်းဖို့ တရုတ်ရဲ့ကြိုးပမ်းမှုကို ထောက်ခံကြောင်း ဖော်ပြထားပါတယ်။ အခုလို မြန်မာက တရုတ်တနိုင်ငံတည်း မူဝါဒကို ထောက်ခံကြောင်း တရားဝင်ရပ်တည် ပြောဆိုလာတာဟာ ထူးခြားတဲ့ ပြောင်းလဲမှုဖြစ်ပြီး လက်တွေ့မကျဘူးလို့ တရုတ်သုတေသီ Yun Sun က ဗွီအိုအေကို ပြောပါတယ်။

---------------------------------

(Unicode)

တရုတျ-မွနျမာ ပူးတှဲကွညောခကြျအပေါျ အမွငျတခြို့

တရုတျသမ်မတ Xi Jinping ရဲ့ မွနျမာနိုငျငံခရီးစဉျရလဒျမှာ အမြားထငျထားသလို တရုတျရဲ့ ခါးပတျလမျး စီမံကိနျးကွီးတှကေို အကောငျအထညျဖောျမယ့ျအရေး တှနျးအားပေးမလား ဆိုတာထကျ တရုတျရဲ့ ဒသေတှငျး သူတို့ရဲ့သွဇာ အခိုငျအမာ တညျဆောကျမှုကို လကျခံတဲ့နိုငျငံတှထေဲ မွနျမာပါဝငျလာပွီ ဆိုတာကို ပွသနိုငျခဲ့တဲ့အခကြျပဲ ဖွဈတယျလို့ တရုတျသုတသေီတဦးက ပွောပါတယျ။ သမ်မတ Xi ရဲ့ နှဈရကျကွာ ခရီးစဉျအပွီး နှဈနိုငျငံ ပူးတှဲထုတျပွနျတဲ့ ကွညောခကြျအပေါျ အမွငျသဘောထားတှနေဲ့ ပတျသကျလို့ မအငျကွငျးနိုငျက တငျပွပေးထားပါတယျ။

ရခိုငျပွညျနယျ ပဋိပက်ခကို ကိုငျတှယျဖွရှေငျးရာမှာ နိုငျငံတကာရဲ့ ဝဖေနျမှုတှကေို ရငျဆိုငျနရေတဲ့ မွနျမာအစိုးရအတှကျ တရုတျသမ်မတ Xi Jinping ရဲ့ မွနျမာနိုငျငံခရီးစဉျဟာ နှဈနိုငျငံဆကျရေးအတှကျ ကဏ်ဍသဈတရပျဖွဈလာဖို့ အခိုငျအမာ တညျဆောကျပေးလိုကျတယျလို့ သုံးသပျကွပါတယျ။

အမရေိကနျပွညျထောငျစု ဝါရှငျတနျဒီစီအခွစေိုကျ Stimson Center ရဲ့ ပူးတှဲ ညှှနျကွားရေးမှူး Yun Sun ရဲ့ အမွငျကတော့-

“Xi ရဲ့ ခရီးစဉျရလဒျကို ကွည့ျမယျဆိုရငျ နှဈနိုငျငံ သဘောတူညီခကြျ စာခြှနျလှှာ ၃၃ ခု ရေးထိုးခဲ့တဲ့အထဲက ၂၉ ခုမှာဆိုရငျ လူတှယေုံကွညျနသေလိုမြိုး ဒါမှမဟုတျ သတငျးမီဒီယာတှေ ပုံဖောျရေးသားနသေလိုမြိုး အနှဈသာရအားဖွင့ျ အထငျကွီးစရာ ဘာမှမရှိပါဘူး။ ဘာကွောင့ျလဲဆိုတော့ ကြောကျဖွူ ရနေကျဆိပျကမျးနဲ့ အထူးစီးပှားရေးဇုနျ စီမံကိနျး၊ ရနျကုနျမွို့သဈစီမံကိနျး စတဲ့ စီမံကိနျးတှဆေိုရငျ အသဈအဆနျးတှေ မဟုတျပါဘူး။ ဒါ့အပွငျ အရှေ့တောငျအာရှက လာအိုနဲ့ ကမ်ဘောဒီးယားနိုငျငံတှမှော ရှိနတေဲ့ အခွား တရုတျရဲ့ စီမံကိနျးတှနေဲ့ နှိုငျးယှဉျမယျဆိုရငျတောငျ မွနျမာက တရုတျစီမံကိနျးတှကေို အကောငျအထညျဖောျတဲ့နရောမှာ အလှနျကို နှေးကှေးပါတယျ။ ဒါကွောင့ျ အခု နှဈနိုငျငံ အပွည့ျအ၀ သဘောတူညီ ခြုပျဆိုခဲ့တဲ့ စာခြုပျတှကေို ကွည့ျမယျဆိုရငျ အနှဈသာရအားဖွင့ျ အထငျကွီးစရာ မရှိပါဘူး။”

ဒါပမေယ့ျ တရုတျသမ်မတ Xi ရဲ့ ခရီးစဉျဟာ နိုငျငံရေးသဘောအရ အလှနျအရေးကွီးတာ တှေ့ရတယျလို့ Yun Sun က သုံးသပျပါတယျ။

“သမ်မတ Xi ရဲ့ ခရီးစဉျရလဒျမှာ အထငျကွီးစရာ အခကြျအဖွဈ နိုငျငံရေးအရ ပေးခငြျတဲ့ သတငျးအမှာစကားနဲ့ နိုငျငံရေးအရ ကိုယျစားပွုမှုပဲ ဖွဈပါတယျ။ အဲဒီအတှကျ ဥပမာနှဈခု ပေးရမယျဆိုရငျ ပထမတခုက နှဈနိုငျငံ ပူးတှဲထုတျပွနျခကြျဟာ တရုတျ-မွနျမာ အသိုငျးအဝိုငျးနှဈခုလုံးမှာ ဘုံတူညီတဲ့ ကံကွမ်မာ ရှိနတေယျဆိုတာကို ရညျညှှနျးထားတာ တှေ့ရပါတယျ။ ဒီစကားလုံး သုံးနှုနျးထားခကြျကို တရုတျရေးရာ ကြှမျးကငြျသူ၊ တရုတျသုတသေီတဦး အနနေဲ့ ပွောရမယျဆိုရငျ သမ်မတ Xi Jinping အစိုးရအနနေဲ့ မွနျမာနဲ့ဆကျဆံရေး အခွားဆကျဆံရေးမြိုးထကျ အမြားကွီး မွင့ျမားတယျဆိုတာကို ရညျညှှနျးတာ ဖွဈပါတယျ။ အိမျနီးခငြျးနှဈနိုငျငံရဲ့ မဟာဗြူဟာမွောကျ ခိုငျမာတဲ့ မဟာမိတျဆကျဆံရေးထကျ ကြောျလှနျတဲ့ အလှနျအရေးပါတဲ့ ဆကျဆံရေးဖွဈတယျ ဆိုတာကို ပွသတာဖွဈပါတယျ။ ဒီအသုံးအနှုနျးဟာ နိုငျငံရေး ဂယကျရိုကျခတျမှုတှေ ရှိနတောပါ။”

တရုတျအရေး စောင့ျကွည့ျနသေူတဦး အနနေဲ့ ပွောရရငျ ဘုံတူညီတဲ့ ကံကွမ်မာရှိနတေဲ့ အသိုငျးအဝိုငျးဆိုတဲ့ အသုံးအနှုနျးကို တရုတျက သုံးတာဟာ အခွားနိုငျငံတှရေဲ့ လှှမျးမိုးမှုကို သူတို့က စိုးရိမျကွောကျရှံ့တာကို ဖောျပွတာနဲ့ အတူတူပဲလို့ Yun Sun က ဆိုပါတယျ။

“ဒါကွောင့ျလညျး တရုတျက ဒီနိုငျငံရေး အယူအဆကို အရှေ့တောငျအာရှ နိုငျငံတှကေို သှတျသငျးနတေဲ့နရောမှာ လာအိုနဲ့ ကမ်ဘောဒီးယားနိုငျငံတှကေ ဘုံတူညီတဲ့ ကံကွမ်မာရှိနတေဲ့ အသိုငျးအဝိုငျးဆိုတဲ့ အသုံးအနှုနျးကို လကျခံခဲ့ကွပါတယျ။ အခုတော့ မွနျမာနိုငျငံကလညျး တတိယမွောကျနိုငျငံအနနေဲ့ ဒီအသုံးအနှုနျးကို လကျခံခဲ့တာ ဖွဈပါတယျ။ ဒါပမေယ့ျ တရုတျဘကျက ဒီလိုသုံးနှုနျးတဲ့ စကားလုံးမှာ နိုငျငံရေး ဂယကျရိုကျခတျမှုတှေ၊ နိုငျငံရေးအရ ပါဝငျပတျသကျမှုတှေ ရှိနတေယျဆိုတာ မွနျမာအစိုးရဘကျက အသအေခြာ နားလညျသလား၊ နားမလညျဘူးလားဆိုတာ မသခြောပါဘူး။”

မွနျမာနဲ့ တရုတျ နှဈနိုငျငံ သဘောတူညီမှု စာခြှနျလှှာ ၃၃ ခုထဲ ပါဝငျနတေဲ့ စီမံကိနျးတှနေဲ့ ပတျသကျလို့ တိုငျးရငျးသားဒသေတှကေို ဖွတျပွီး ဖောကျလုပျမယ့ျ တရုတျရဲ့ စီမံကိနျးကွီးတှအေတှကျ ဒသေခံတိုငျးရငျးသား လူမြိုးတှရေဲ့ သဘောတူညီခကြျရမှ အကောငျအထညျဖောျသင့ျကွောငျး အမရေိကနျပွညျထောငျစု အခွစေိုကျ ကခငြျမဟာမိတျအဖှဲ့ ဥက်ကဋ်ဌ Gum San NSang က ဗှီအိုအကေို ပွောပါတယျ။

ဒါပမေယ့ျ သဘောတူညီခကြျ ၃၃ ခုထဲမှာတော့ မွဈဆုံဆညျစီမံကိနျးကိစ်စ ပါဝငျခွငျးမရှိပါဘူး။ ဒီအပေါျ Gum San NSang ရဲ့ အမွငျကတော့-

“မပါတဲ့သဘောအပေါျမှာတော့ ဖကြျသိမျးတယျဆိုတာ တကယျ အကုနျလုံး လိုခငြျတာ။ ကနြောျတို့ ကခငြျပွညျနယျသူ ပွညျနယျသားတှခေညြျးပဲ မဟုတျဘူး။ ဒါပမေယ့ျ ပွညျထောငျစုမှာ မှီတငျးနထေိုငျတဲ့ ၅၂ သနျးသော ပွညျသူလူထု အားလုံး ထောကျခံတဲ့ဟာ။ ဒီဟာ မပါတာနဲ့တော့ ကနြောျတို့ ကြနေပျလို့မရဘူး။ ဖကြျသိမျးတယျ ဆိုတာကို ကနြောျတို့ ကြနေပျရမှာ။ ဖကြျသိမျးတယျ ဆိုတဲ့ စကားတှေ၊ စာလုံးတှေ ပါရမယျ၊ ပါသင့ျတယျ။ ဒီဟာတှကေို အစိုးရကနပွေီးတော့ တကယျဆိုရငျ တစိုကျမတျမတျ တောငျးဆိုသင့ျပါတယျ။”

စနနေေ့က ထုတျပွနျတဲ့ တရုတျ-မွနျမာ နှဈနိုငျငံ ပူးတှဲကွညောခကြျမှာ တရုတျတနိုငျငံတညျး မူဝါဒကို မွနျမာက ခိုငျမာစှာ ထောကျခံကွောငျးနဲ့ တရုတျနိုငျငံက ခှဲထှကျလို့မရတဲ့ အစိတျအပိုငျးတှဖွေဈတဲ့ ထိုငျဝမျ၊ တိဘကျနဲ့ ရှနျကနြျး ကိစ်စတှကေို ဖွရှေငျးဖို့ တရုတျရဲ့ကွိုးပမျးမှုကို ထောကျခံကွောငျး ဖောျပွထားပါတယျ။ အခုလို မွနျမာက တရုတျတနိုငျငံတညျး မူဝါဒကို ထောကျခံကွောငျး တရားဝငျရပျတညျ ပွောဆိုလာတာဟာ ထူးခွားတဲ့ ပွောငျးလဲမှုဖွဈပွီး လကျတှေ့မကဘြူးလို့ တရုတျသုတသေီ Yun Sun က ဗှီအိုအကေို ပွောပါတယျ။

တရုတ်-မြန်မာ ပူးတွဲကြေညာချက်အပေါ် အမြင်တချို့