ကမာၻတလႊား စစ္ပြဲေတြနဲ႔ အလုပ္မ်ားေနခ်ိန္မွာ တရုတ္က အာတိတ္စက္ဝန္းေဒသမွာ သုေတသနကို ထဲထဲဝင္ဝင္ လုပ္လာေနတဲ့ အေပၚ ကမာၻ႔ႏိုင္ငံေတြက စိုးရိမ္လာေနတာပါ။ ဘာ့ေၾကာင့္ပါလဲ။ ဂ်ပန္အဏၰဝါသိပၸံနဲ႔ နည္းပညာဌာနက ေဒါက္တာမိုးေက်ာ္သူကို ေဒၚခင္မ်ိဳးသက္က ေမးျမန္းတင္ျပထားပါတယ္။
ေရခဲျပင္ဖုံးေနတဲ့ ေျမာက္ဝင္႐ိုးစြန္းက အာတိတ္စက္ဝန္းေဒသမွာ ေရခဲေတြ အရည္ေပ်ာ္ႏႈန္းက မၾကာခင္ႏွစ္ေတြအတြင္း သိသိသာသာ ျမန္လာေနတယ္လို႔ တ႐ုတ္သုေတသနစာတမ္းမွာ ေတြ႕ရပါတယ္။
" အေမရိကန္က ယူကရိန္းအတြက္ Abrams တင့္ကား ၃၁ စီးပို႔ေပးမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါဟာ ယူကရိန္း တပ္ရင္းတရင္းအင္အားနဲ႔ ညီမွ်ပါတယ္။ ယူကရိန္းေတြ သူတို႔ပိုင္နက္ကို သူတို႔ကာကြယ္ေရးႏိုင္ေရးနဲ႔ သူတို႔မဟာဗ်ဴဟာေအာင္ျမင္ေရးအတြက္ ပိုေကာင္းလာေစမယ္လို႔ ကာကြယ္ေရးဝန္ႀကီး Lloyd Austin ကလည္း အႀကံေပးပါတယ္။” (သမၼတဘိုင္ဒန္)
၂၀၂၃ခုႏွစ္ ဇန္နဝါရီ ၁၂ ရက္တုန္းက အုတ္က်င္းမွာရွိတဲ့ ေရခဲစက္ရံု အမိုးနီးယား ယိုစိမ့္မႈေၾကာင့္ လူအမ်ားအျပား ေဆးရံုေရာက္ခဲ့ရပါတယ္။ လူသားေတြအတြက္ အင္မတန္ အသံုးဝင္တဲ့ အမိုးနီးယားကို သံုးစြဲတဲ့အခါ ယိုစိမ္႔မႈမျဖစ္ေအာင္ သတိထားဖုိ႔ ဓါတုပညာရွင္ ေဒါက္တာခင္ေမာင္ညိဳက သတိေပးပါတယ္။ ေဒၚခင္မ်ိဳးသက္က တင္ျပေပးမွာပါ။
ထင္ရွားတဲ့ အတိုက္အခံေတြကိုအက်ဥ္းခ်ထားၿပီး အာဏာသိမ္းစစ္တပ္က က်င္းပဖို႔စဥ္ေနတဲ့ ေ႐ြးေကာက္ပြဲဟာ လြတ္လပ္ၿပီးတရားမွ်တမႈရွိမွာမဟုတ္တဲ့အတြက္ အေမရိကန္က အသိအမွတ္ျပဳမွာမဟုတ္ေၾကာင္း ကန္ႏိုင္ငံျခားေရးဌာန အတိုင္ပင္ခံပုဂၢိဳလ္က ဒဲရစ္ရႈိေလး(Derek Chollet)က ဗီြအိုေအနဲ႔ သီးသန႔္ေတြ႕ဆုံေမးျမန္းစဥ္မွာ ေျပာဆိုလိုက္ပါတယ္။
“UNHCR က ေနာက္ဆုံးရစာရင္းေတြအရ ၂၀၂၂ မွာ ဘဂၤလားပင္လယ္ေအာ္နဲ႔မုတၱမပင္လယ္ျပင္ထဲ အသက္အႏၲရာယ္ၾကားက ေလွ ၃၉ စင္းနဲ႔ ျဖတ္ေျပးဖို႔ႀကိဳးစားတဲ့ ႐ိုဟင္ဂ်ာ ၃,၅၀၀ ေက်ာ္ရွိေနပါတယ္။ ဒါဟာ ၂၀၂၁ ကနဲ႔စာရင္ ၃၆၀% တိုးလာတာပါ။ ဒီခရီးကို အသက္မေသဘဲ ျဖတ္သြားႏိုင္သူကေတာ့ ၇၀၀ ေလာက္ ရွိပါတယ္။” - UNHCR ေျပာခြင့္ရ Shabia Mantoo
Big bang သီအိုရီလို သိပၸံပညာရွင္ေတြ ဆယ္စုႏွစ္နဲ႔ခ်ီ လက္ခံထားတဲ့ အယူအဆမ်ိဳးကို အျငင္းပြါးဖို႔ ျဖစ္လာေစတဲ့ ပုံရိပ္ေတြထုတ္ေပးတဲ့ James Webb အာကာသမွန္ေျပာင္းနဲ႔ ဥကၠာပ်ံအႏၲရာယ္တားဆီးေရးလို ၂၀၂၂ ရဲ႕ သိပၸံဆိုင္ရာေအာင္ျမင္မႈေတြအေၾကာင္း နကၡတၱေဗဒပညာရွင္ ေဒါက္တာဝင္းသာေထြးကို ေဒၚခင္မ်ိဳးသက္ေမးျမန္းထားပါတယ္။
၂၀၂၃ မွာ အေရွ႕ေတာင္အာရွႏိုင္ငံမ်ားအသင္း ASEAN ရဲ႕အလွည့္က် ဥကၠ႒ျဖစ္လာတဲ့ အင္ဒိုနီးရွား ႏိုင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီး Retno Marsudi က ျမန္မာႏိုင္ငံဆိုင္ရာအထူးကိုယ္စားလွယ္အဖြဲ႕ကို ဖြဲ႕စည္းမွာျဖစ္ေၾကာင္းနဲ႔ ဒီအဖြဲ႕ကို သူကိုယ္တိုင္ဦးေဆာင္မွာျဖစ္ေၾကာင္း ဇန္နဝါရီ ၁၁ ရက္ ဗုဒၶဟူးေန႔မွာ ေၾကညာပါတယ္။
Virtual reality လို႔ေခၚတဲ့ ပကတိအသြင္နီးပါးျဖစ္ေအာင္ ပုံေဖၚတဲ့ VR နည္းပညာကို ဂိမ္းေဆာ့တဲ့လူေတြ အမ်ားဆုံးသုံးေနရာကေန အခုေတာ့ ေဆးပညာေလာကမွာ စိတ္ဖိစီးမႈေျဖေလွ်ာ့တာ၊ ႐ုပ္ပိုင္းဆိုင္ရာထိခိုက္မႈေတြအတြက္ ျပဳျပင္ေလ့က်င့္ေပးတာ၊ နာက်င္မႈေဝဒနာခံႏိုင္ရည္ ရွိေအာင္လုပ္ေပးတာအပါအဝင္ ေဆးေလာကမွာ အေတာ္အသုံးျပဳလာေနတာပါ။
ႏိုင္ငံေရးတည္ၿငိမ္မႈမရွိတဲ့ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ၂၀၂၂ ခုႏွစ္အတြင္း သိပၸံနည္းပညာက႑ ဆုတ္ယုတ္မႈ မရွိေအာင္ ျမန္မာပညာရွင္ေတြ ဘယ္လို ႀကိဳးစားေနၾကတယ္ ဆိုတာကို ကိုယ္တိုင္ပါဝင္ေဆာင္႐ြက္ေနတဲ့ ဂ်ပန္အဏၰဝါဘူမိသိပၸံနဲ႔ နည္းပညာဌာန (JAMSTEC) က ေဒါက္တာမိုးေက်ာ္သူကို ေဒၚခင္မ်ိဳးသက္က ေမးျမန္းတင္ျပ ေပးထားပါတယ္။
ျမန္မာရဲ႕ အိမ္နီးခ်င္း တ႐ုတ္မွာ ကူးစက္မႈေတြ တိုးလာေနတာေၾကာင့္ ကိုဗစ္ ၁၉ နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး သတိထားသင့္တာေတြကို ယူတားျပည္နယ္ Co- Diagnostics သုေတသနဌာနက အဏုဇီဝေဗဒပညာရွင္ ေဒၚခင္ဇာဝင္းျပည့္ကို ေဒၚခင္မ်ိဳးသက္က ေမးျမန္းတင္ျပ ထားပါတယ္။
ကမာၻ႔ကပ္ေရာဂါ အျဖစ္သတ္မွတ္ထားတဲ့ ကိုဗစ္ ၁၉ ကူးစက္ ေရာဂါဟာ အခုအခါမွာ ေဒသအလိုက္ ကူးစက္ျပန္႔ႏွံ႔တဲ့ အေနထားျဖစ္လာခ်ိန္မွာပဲ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံမွာေတာ့ ကူးစက္မႈေတြ တိုးလာေနပါတယ္။ ဘာ့ေၾကာင့္ပါလဲ။ ေဒၚခင္မ်ိဳးသက္က တင္ျပေပးမွာပါ။
ေနနဲ႔ ၾကယ္ေတြမွာသာ ေတြ႔ရတဲ့ အႏၱရာယ္ကင္း သန္႔ရွင္းတဲ့ ႏ်ဴကလီယား စြမ္းအင္မ်ိဳးကို အေမရိကန္သိပၸံပညာရွင္ေတြ ဓါတ္ခြဲခန္းမွာ ထုတ္ႏိုင္ပါၿပီ။ ၂၀၂၂ အတြက္ သိပၸံပညာရပ္ဆိုင္ရာ အထူးျခားဆံုး ေအာင္ျမင္မႈအေၾကာင္း ႏ်ဴကလီယား ႐ူပေဗဒပညာရွင္ ပါေမာကၡ ေဒါက္တာခင္ေမာင္ေမာင္ကို ေဒၚခင္မ်ိဳးသက္ ေမးျမန္းတင္ျပထားပါတယ္။
ျမန္မာၾသဂဲနစ္ စိုက္ပ်ိဳးထုတ္လုပ္သူမ်ားအသင္း တည္ေထာင္သူ ဇီဝနည္းပညာရွင္ ေဒါက္တာသန္းသန္းစိန္က ပိုးသတ္ေဆးဟာ အဆိပ္ဆိုတာကို သံုးစြဲသူေတြနားလည္ဖို႔၊ ေရာင္းခ်သူေတြ အေသအခ်ာသိထားဖုိ႔ လိုအပ္တယ္လို႔ ေျပာပါတယ္။ ဘာေၾကာင့္ပါလဲ။ ေ ဒၚခင္မ်ိဳးသက္က ေမးျမန္းတင္ျပထားပါတယ္။
စိုက္ပ်ိဳးေရးမွာ မသံုးမျဖစ္ သံုးေနၾကတဲ့ ပိုးသတ္ေဆးနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး သိထားသင့္တာေတြကို ျမန္မာၾသဂဲနစ္ စိုက္ပ်ိဳးထုတ္လုပ္သူမ်ားအသင္း တည္ေထာင္သူ ဇီဝနည္းပညာရွင္ ေဒါက္တာသန္းသန္းစိန္ကို ေဒၚခင္မ်ိဳးသက္က ေမးျမန္းတင္ျပထားပါတယ္။
သိပၸံနဲ႔နည္းပညာ - က်န္းမာေရး လိုက္စားသူေတြၾကား ေရပန္းစားလာတဲ့ ပ႐ိုဘိုင္အိုတစ္ အေၾကာင္း ဓါတုပညာရွင္ ေဒါက္တာခင္ေမာင္ညိဳကို ေမးျမန္းၿပီး ေဒၚခင္မ်ိဳးသက္က တင္ျပထားပါတယ္။
သိပၸံနဲ႔နည္းပညာက႑ -- လူ႔က်န္းမာေရးအတြက္ အက်ိဳးျဖစ္ေစတဲ့ ရွင္သန္ေနတဲ့ ဘက္တီးရီးယား ေလးေတြပါတဲ့ ပ႐ိုဘိုင္အိုတစ္နဲ႔ ဒီပရိုဘိုင္အိုတစ္ ကို အလြယ္တကူရႏိုင္တဲ့ ဒိန္ခ်ဥ္ အေၾကာင္း ဓါတုပညာရွင္ ေဒါက္တာခင္ေမာင္ညိဳကို ေဒၚခင္မ်ိဳးသက္က ေမးျမန္းတင္ျပထားပါတယ္။
ျမန္မာႏိုင္ငံအေျခအေနဟာ ျပဳိလဲေတာ့မယ့္ အႏၲရာယ္ရွိေနတာေၾကာင့္ ျမန္မာႏိ္ုင္ငံမွာ အပစ္အခတ္ခ်က္ခ်င္းရပ္စဲၿပီး စစ္ေကာင္စီက ဖမ္းထားသူအားလံုးကို ျပန္လႊတ္ေပးဖို႔ကုလသမဂၢလုံၿခဳံေရးေကာင္စီ အလွည့္က်ဥကၠ႒ ေနာ္ေဝးႏိုင္ငံဆိုင္ရာ သံအမတ္ႀကီးက ေျပာၾကားလိုက္ပါတယ္။ အျပည့္အစံုကို ေဒၚခင္မ်ိဳးသက္က ေျပာျပေပးမွာပါ။
စစ္ကိုင္းတိုင္း၊ တမူးၿမိဳ႕က ေက်ာင္းတေက်ာင္းမွာကိုဗစ္ကပ္ေရာဂါ အစုလိုက္ ကူးစက္မႈ႐ွိခ့ဲၿပီး ကိုဗစ္အတည္ျပဳလူနာ ၁၅ဝ ေလာက္႐ွိေနပါတယ္။ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕က ေပးပို႔တဲ့ ဒီသတင္းကို ေဒၚခင္မ်ိဳးသက္က ေျပာျပေပးမွာပါ။
ဒီတပတ္ သိပၸံနဲ႔ နည္းပညာအစီအစဥ္မွာ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕အတြင္း ေျမေအာက္စက္ေရတြင္းသုံးတာနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး သတိထားသင့္တာေတြကို ဇလေဗဒပညာရွင္ ဦးျမင့္သိန္း ကို ေမးျမန္းၿပီး ေဒၚခင္မ်ိဳးသက္ က တင္ဆက္ထားပါတယ္။
ေနာက္ထပ္ၾကည့္႐ႈရန္
