{{Zawgyi/Unicode}}
တရုတ်နိုင်ငံနဲ့ကောင်းမွန်တဲ့ကုန်သွယ်ရေးတည်ဆောက်နေကြတဲ့ အရှေ့တောင်အာရှနိုင်ငံတွေဟာ တောင်တရုတ်ပင်လယ်ပြင်အတော်များများကို သူပိုင်အဖြစ်ပြောဆိုနေတဲ့ကိစ္စမှာတော့ တရုတ်နိုင်ငံကိုသတိနဲ့ ရေရှည်ဆက်ဆံနေကြပါတယ်။ ဒါပေမယ့်လည်း အင်ဒိုနီးရှားအပါအဝင် နိုင်ငံအတော်များများကတော့တောင်တရုတ်ပင်လယ်အရေးမှာ တရုတ်နိုင်ငံကို အခိုင်အမာဆန့်ကျင်လာကြပါတယ်။ ဂျကာတာမြို့ကနေ ဗွီအိုအေသတင်းထောက် AHADIAN UTAMA ပေးပို့ထားတဲ့သတင်းကို နန်းလောင်ဝ်က တင်ပြထားပါတယ်။
..
အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံ၊ Natuna ကျွန်းစုပိုင် ရေပြင်နယ်နိမိတ်ထဲမှာ Tuna Block သဘာဝဓာတ်ငွေ့တူးဖော်ရေး ကနဦးအစီအစဉ်တွေကို အင်ဒိုနီးရှားအာဏာပိုင်တွေက ခွင့်ပြုလိုက်ပါတယ်။ ဒီနေရာဟာ ၂၀၂၁ ခုနှစ်နှောင်းပိုင်းက ဓာတ်ငွေ့တူးဖော်မှုကြောင့် တရုတ်နိုင်ငံရဲ့ကန့်ကွက်မှုနဲ့ ကြုံခဲ့ရတဲ့ဧရိယာလည်းဖြစ်ပါတယ်။ အဲဒီတုန်းက ဓာတ်ငွေ့တူးဖော်ရေးလုပ်ငန်းတွေကို အင်ဒိုနီးရှားကရပ်ဆိုင်းခဲ့ပေမယ့် ဒီတကြိမ်တော့ နောက်ဆုတ်မယ့်ပုံမရပါဘူး။
“Natuna ဧရိယာမှာ ဓာတ်ငွေ့တူးဖော်တာဟာ Natuna ကို သူပိုင်တယ်ဆိုတာ အင်ဒိုနီးရှားက ရှင်းရှင်းလင်းလင်းပြသလိုက်တဲ့ လက္ခဏာဖြစ်ပါတယ်။ ကျနော့်အမြင်အရပြောရရင် အချုပ်အခြာအာဏာပိုင်နိုင်ငံတခုဖြစ်တဲ့ အင်ဒိုနီးရှားမှာ ဒီလိုလုပ်ပိုင်ခွင့်ရှိပါတယ်။”
အင်ဒိုနီးရှား၊ ဘော်နီယိုကျွန်းအနီး ကမ်းလွန်ပြင်ထဲက Natuna ကျွန်းစုတွေကို အင်ဒိုနီးရှားပိုင်ပါတယ်။ ဒါပေမယ့်လည်း ဒီကျွန်းတွေကနေ ရေမိုင် ၂၀၀ အကွာ၊ North Natuna ပင်လယ်ပြင်ထဲက Tuna Block ဓာတ်ငွေ့လုပ်ကွက်ကြောင့် တရုတ်နဲ့ အငြင်းပွါးနေရတာပါ။
UNCLOS လို့ခေါ်တဲ့ ပင်လယ်ရေကြောင်းသွားလာမှုဆိုင်ရာ ကုလသမဂ္ဂရဲ့ပြဌာန်းချက် အရ ဒီရေပြင်ဧရိယာကို သူပိုင် အထူးစီးပွါးရေးဇုံရဲ့အစိတ်အပိုင်းတခုအဖြစ် အင်ဒိုနီးရှားက ယူဆထားပါတယ်။
ဒါပေမယ့်လည်း တရုတ်နိုင်ငံကလည်း တောင်တရုတ်ပင်လယ်ပြင်အတွင်း သူပိုင်အဖြစ်ပြောဆိုနေတဲ့နေရာတွေမှာ ဒီရေပြင်ဧရိယာကိုပါထည့်သွင်းထားပါတယ်။ တရုတ်အနေနဲ့ ဒီရေပြင်ကို သူပိုင်အဖြစ်တောင်းဆိုခွင့်မရှိဘူးလို့ The Hague မြို့မှာရှိတဲ့ Permanent Court of Arbitration နိုင်ငံတကာတရားရုံးက ၂၀၁၆ ခုနှစ်မှာ ဆုံးဖြတ်ထားတာဖြစ်ပါတယ်။
“ အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံပိုင် ပင်လယ်ရေပြင်နယ်နိမိတ်ထဲက ဆောင်ရွက်ချက်တွေဟာ အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာရေကြောင်းဥပဒေအပေါ် အခြေခံပါတယ်။ နောက်ပြီး တောင်တရုတ်ပင်လယ် ရေပြင်နယ်နိမိတ်ကိစ္စနဲ့ပတ်သက်လို့ ဘယ်နိုင်ငံနဲ့မှ အင်ဒိုနီးရှားကအငြင်းပွါးနေတာမရှိပါဘူး။”
ဓာတ်ငွေ့တူးဖာ်ရေးလုပ်ငန်းတွေ ပြန်လည်စတင်လိုက်တာဟာ အရှေ့တောင်အာရှက စီးပွါးရေးအင်အားအကြီးဆုံးနိုင်ငံနဲ့ တရုတ်တို့ကြား တင်းမာမှုတိုးလာတဲ့လက္ခဏာလည်းဖြစ်ပါတယ်။
ပြီးခဲ့တဲ့ ဒီဇင်ဘာလတုန်းက အင်ဒိုနီးရှားနဲ့ ဗီယက်နမ်နိုင်ငံတို့ကြား အထူးစီးပွါးရေးဇုံနယ်မြေတွေ အပြီးသတ်ဆုံးဖြတ်သတ်မှတ်ခဲ့တဲ့အချိန်ကစပြီး တရုတ်နဲ့တင်းမာမှုတွေတိုးလာခဲ့တာပါ။ အဲဒီဆောင်ရွက်ချက်ကြောင့် Tuna Block နဲ့ ဗီယက်နမ်နိုင်ငံအနီးက Chin Sao ဓာတ်ငွေ့တူးဖော်ရေးလုပ်ကွက်တွေဆီ တရုတ်က သူ့ရဲ့ကမ်းစောင့်တပ်တွေစေလွှတ်ခဲ့တဲ့ထိ ဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။ ဒါကြောင့်လည်း အင်ဒိုနီးရှားက North Natuna ပင်လယ်ပြင်ထဲ သူ့ရဲ့စစ်သင်္ဘောတွေစေလွှတ်ခဲ့ရပါတယ်။
“ တကယ်လို့များ တရုတ်က ငါးဖမ်းတာဖြစ်စေ၊ စူးစမ်းလေ့လာရေးလုပ်သည်ဖြစ်စေ ၊ဒါမှမဟုတ် ရေသယံဇာတကို အမြတ်ထုတ်အသုံးချသည်ဖြစ်စေ အားလုံးကို တားမြစ်ထားပါတယ်။ အင်ဒိုနီးရှားအစိုးရရဲ့ လိုင်စင်ရှိရပါမယ်။ ဖြတ်သန်းသွားလာရုံပဲဆိုရင်တော့ ခွင့်ပြုပါတယ်။”
အင်ဒိုပစိဖိတ်ရေပြင်နယ်နိမိတ်အတော်များများမှာလိုပဲ တရုတ်ကမ်းစောင့်တပ် လိုက်ပါစောင့်ကြပ်နေတဲ့ တရုတ်ငါးဖမ်းသင်္ဘောတွေကိုတွေ့မြင်ထားရတဲ့ မြောက်ပိုင်း Natuna ပင်လယ်ထဲမှာ အင်ဒိုနီးရှားရေတပ်က စစ်သင်္ဘော ၅ စင်းစေလွှတ်ထားသလို လေယာဉ်တစင်းနဲ့လည်း ရေပြင်နယ်နိမိတ်အတွင်း ကင်းလှည့်စောင့်ကြည့်နေပါတယ်။
=================
{{Unicode}}
တရုတျနဲ့ ပိုငျဆိုငျမှုအငွငျးပှားရပွေငျမှာ အငျဒိုနီးရှားဓာတျငှေ့တူးဖောျမညျ
တရုတျနိုငျငံနဲ့ကောငျးမှနျတဲ့ကုနျသှယျရေးတညျဆောကျနကွေတဲ့ အရှေ့တောငျအာရှနိုငျငံတှဟော တောငျတရုတျပငျလယျပွငျအတောျမြားမြားကို သူပိုငျအဖွဈပွောဆိုနတေဲ့ကိစ်စမှာတော့ တရုတျနိုငျငံကိုသတိနဲ့ ရရှေညျဆကျဆံနကွေပါတယျ။ ဒါပမေယ့ျလညျး အငျဒိုနီးရှားအပါအဝငျ နိုငျငံအတောျမြားမြားကတော့တောငျတရုတျပငျလယျအရေးမှာ တရုတျနိုငျငံကို အခိုငျအမာဆန့ျကငြျလာကွပါတယျ။ ဂကြာတာမွို့ကနေ ဗှီအိုအသေတငျးထောကျ AHADIAN UTAMA ပေးပို့ထားတဲ့သတငျးကို နနျးလောငျဝျက တငျပွထားပါတယျ။
..
အငျဒိုနီးရှားနိုငျငံ၊ Natuna ကြှနျးစုပိုငျ ရပွေငျနယျနိမိတျထဲမှာ Tuna Block သဘာဝဓာတျငှေ့တူးဖောျရေး ကနဦးအစီအစဉျတှကေို အငျဒိုနီးရှားအာဏာပိုငျတှကေ ခှင့ျပွုလိုကျပါတယျ။ ဒီနရောဟာ ၂၀၂၁ ခုနှဈနှောငျးပိုငျးက ဓာတျငှေ့တူးဖောျမှုကွောင့ျ တရုတျနိုငျငံရဲ့ကန့ျကှကျမှုနဲ့ ကွုံခဲ့ရတဲ့ဧရိယာလညျးဖွဈပါတယျ။ အဲဒီတုနျးက ဓာတျငှေ့တူးဖောျရေးလုပျငနျးတှကေို အငျဒိုနီးရှားကရပျဆိုငျးခဲ့ပမေယ့ျ ဒီတကွိမျတော့ နောကျဆုတျမယ့ျပုံမရပါဘူး။
“Natuna ဧရိယာမှာ ဓာတျငှေ့တူးဖောျတာဟာ Natuna ကို သူပိုငျတယျဆိုတာ အငျဒိုနီးရှားက ရှငျးရှငျးလငျးလငျးပွသလိုကျတဲ့ လက်ခဏာဖွဈပါတယျ။ ကနြော့ျအမွငျအရပွောရရငျ အခြုပျအခွာအာဏာပိုငျနိုငျငံတခုဖွဈတဲ့ အငျဒိုနီးရှားမှာ ဒီလိုလုပျပိုငျခှင့ျရှိပါတယျ။”
အငျဒိုနီးရှား၊ ဘောျနီယိုကြှနျးအနီး ကမျးလှနျပွငျထဲက Natuna ကြှနျးစုတှကေို အငျဒိုနီးရှားပိုငျပါတယျ။ ဒါပမေယ့ျလညျး ဒီကြှနျးတှကေနေ ရမေိုငျ ၂၀၀ အကှာ၊ North Natuna ပငျလယျပွငျထဲက Tuna Block ဓာတျငှေ့လုပျကှကျကွောင့ျ တရုတျနဲ့ အငွငျးပှါးနရေတာပါ။
UNCLOS လို့ခေါျတဲ့ ပငျလယျရကွေောငျးသှားလာမှုဆိုငျရာ ကုလသမဂ်ဂရဲ့ပွဌာနျးခကြျ အရ ဒီရပွေငျဧရိယာကို သူပိုငျ အထူးစီးပှါးရေးဇုံရဲ့အစိတျအပိုငျးတခုအဖွဈ အငျဒိုနီးရှားက ယူဆထားပါတယျ။
ဒါပမေယ့ျလညျး တရုတျနိုငျငံကလညျး တောငျတရုတျပငျလယျပွငျအတှငျး သူပိုငျအဖွဈပွောဆိုနတေဲ့နရောတှမှော ဒီရပွေငျဧရိယာကိုပါထည့ျသှငျးထားပါတယျ။ တရုတျအနနေဲ့ ဒီရပွေငျကို သူပိုငျအဖွဈတောငျးဆိုခှင့ျမရှိဘူးလို့ The Hague မွို့မှာရှိတဲ့ Permanent Court of Arbitration နိုငျငံတကာတရားရုံးက ၂၀၁၆ ခုနှဈမှာ ဆုံးဖွတျထားတာဖွဈပါတယျ။
“ အငျဒိုနီးရှားနိုငျငံပိုငျ ပငျလယျရပွေငျနယျနိမိတျထဲက ဆောငျရှကျခကြျတှဟော အပွညျပွညျဆိုငျရာရကွေောငျးဥပဒအေပေါျ အခွခေံပါတယျ။ နောကျပွီး တောငျတရုတျပငျလယျ ရပွေငျနယျနိမိတျကိစ်စနဲ့ပတျသကျလို့ ဘယျနိုငျငံနဲ့မှ အငျဒိုနီးရှားကအငွငျးပှါးနတောမရှိပါဘူး။”
ဓာတျငှေ့တူးဖာျရေးလုပျငနျးတှေ ပွနျလညျစတငျလိုကျတာဟာ အရှေ့တောငျအာရှက စီးပှါးရေးအငျအားအကွီးဆုံးနိုငျငံနဲ့ တရုတျတို့ကွား တငျးမာမှုတိုးလာတဲ့လက်ခဏာလညျးဖွဈပါတယျ။
ပွီးခဲ့တဲ့ ဒီဇငျဘာလတုနျးက အငျဒိုနီးရှားနဲ့ ဗီယကျနမျနိုငျငံတို့ကွား အထူးစီးပှါးရေးဇုံနယျမွတှေေ အပွီးသတျဆုံးဖွတျသတျမှတျခဲ့တဲ့အခြိနျကစပွီး တရုတျနဲ့တငျးမာမှုတှတေိုးလာခဲ့တာပါ။ အဲဒီဆောငျရှကျခကြျကွောင့ျ Tuna Block နဲ့ ဗီယကျနမျနိုငျငံအနီးက Chin Sao ဓာတျငှေ့တူးဖောျရေးလုပျကှကျတှဆေီ တရုတျက သူ့ရဲ့ကမျးစောင့ျတပျတှစေလှေှတျခဲ့တဲ့ထိ ဖွဈခဲ့ပါတယျ။ ဒါကွောင့ျလညျး အငျဒိုနီးရှားက North Natuna ပငျလယျပွငျထဲ သူ့ရဲ့စဈသငျ်ဘောတှစေလှေှတျခဲ့ရပါတယျ။
“ တကယျလို့မြား တရုတျက ငါးဖမျးတာဖွဈစေ၊ စူးစမျးလေ့လာရေးလုပျသညျဖွဈစေ ၊ဒါမှမဟုတျ ရသေယံဇာတကို အမွတျထုတျအသုံးခသြညျဖွဈစေ အားလုံးကို တားမွဈထားပါတယျ။ အငျဒိုနီးရှားအစိုးရရဲ့ လိုငျစငျရှိရပါမယျ။ ဖွတျသနျးသှားလာရုံပဲဆိုရငျတော့ ခှင့ျပွုပါတယျ။”
အငျဒိုပစိဖိတျရပွေငျနယျနိမိတျအတောျမြားမြားမှာလိုပဲ တရုတျကမျးစောင့ျတပျ လိုကျပါစောင့ျကွပျနတေဲ့ တရုတျငါးဖမျးသငျ်ဘောတှကေိုတှေ့မွငျထားရတဲ့ မွောကျပိုငျး Natuna ပငျလယျထဲမှာ အငျဒိုနီးရှားရတေပျက စဈသငျ်ဘော ၅ စငျးစလှေှတျထားသလို လယောဉျတစငျးနဲ့လညျး ရပွေငျနယျနိမိတျအတှငျး ကငျးလှည့ျစောင့ျကွည့ျနပေါတယျ။
