(Zawgyi / Unicode)
ကချင်နဲ့ ရှမ်းပြည်နယ်အတွင်းက စစ်ရှောင်စခန်းတွေမှာ COVID-19 ကူးစက်ပျံ့နှံ့မှု တားဆီးကာကွယ်ရေးမှာ မပြည့်စုံတာတွေ ရှိနေပါတယ်။ အပြည့်အစုံကို ကိုဉာဏ်ဝင်းအောင်က ဆက်သွယ်မေးမြန်းပြီး တင်ပြပေးထားပါတယ်။
တရုတ်နိုင်ငံထဲမှာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကို ထိန်းချုပ်နိုင်ပြီလို့ အစိုးရက ဆိုပေမယ့် တရုတ်-မြန်မာနယ်စပ် အဝင်အထွက်ကို အစောပိုင်း ထိန်းချုပ်ခဲ့တဲ့ အတိုင်းအတာထက် ပိုပြီး ဧပြီ ၁ ရက်နေ့ကစလို့ နယ်စပ်အဝင်အထွက်ကို ယူနန်ပြည်နယ် အာဏာပိုင်တွေက လုံးဝနီးပါး ပိတ်ထားပါတယ်။
ဒါကြောင့် ယူနန်ပြည်နယ်ထဲ သွားရောက်အလုပ်လုပ်ကိုင်နေကြတဲ့ ကချင်စစ်ရှောင်စခန်းထဲက IDP ဒုက္ခသည်တွေဟာ လွန်ခဲ့တဲ့ နှစ်ပတ်ကျော်ကစပြီး ဒုက္ခသည်စခန်းတွေဆီ ပြန်လာနေကြတာကြောင့် အထူးသဖြင့် တရုတ်နယ်စပ်နဲ့ အနီးဆုံး မိုးမောက်၊ မန်စီမြို့နယ်တွေမှာရှိတဲ့ စစ်ဘေးဒုက္ခသည်စခန်းတွေမှာ ကိုဗစ်ရောဂါ မကူးစက်ရအောင် လုံးဝ အပြင်မထွက်ရ Lockdown အမိန့်မျိုး ထုတ်ထားရတယ်လို့ ကချင်ပြည်နယ် မိုင်ဂျာယန်အခြေစိုက် ဝမ်ပေါင်နိမ်းထွဲ အကူအညီပေးရေးအဖွဲ့ တာဝန်ခံ ဒေါ်မေရီတွမ်က ဗွီအိုအေကို ပြောပါတယ်။
“ပြောရမယ်ဆိုရင် Lockdown လုပ်လိုက်တဲ့ သဘောပေါ့၊ ကျမတို့ ကချင် IDP စခန်းတွေ အားလုံးက တရုတ်နယ်စပ်နဲ့နီးတဲ့ စခန်းတွေပဲ ဖြစ်တဲ့အခါကျတော့ အခုက တရုတ်က အကုန်လုံး ပိတ်လိုက်တဲ့အခါကျတော့ အခုဆို အကုန်ပြန်လာကြတယ်။ တရုတ်ပြည်မှာ သွားအလုပ်လုပ်တဲ့သူတွေ အလုံးအရင်းနဲ့ ပြန်လာတဲ့အခါကျတော့ ဒီမှာလည်း သူတို့ကို ၂၁ ရက် စောင့်ကြည့်တဲ့ Quarantine Center လေးတွေမှာ ထားထားတာမျိုး ရှိတယ်ပေါ့။ ပြဿနာက အခုက ၂ ပတ်ထဲမှာ ရောက်နေပြီပေါ့။ အဲလိုဆိုတော့ ခုက ဆန်ဆီဆားတော့ ရတယ်၊ ဒါပေမယ့် အခြားဟာတွေက အခက်အခဲရှိတယ်။”
အထူးသဖြင့် အစိုးရထိန်းချုပ်မှုအောက်မှာ မရှိတဲ့ IDP စစ်ရှောင်စခန်းတွေဟာ အကူအညီရဖို့ အလှမ်းဝေးနေတာကြောင့် ပိုပြီး စိုးရိမ်စရာ ကောင်းနေတယ်လို့ ကချင်ငြိမ်းချမ်းရေးကွန်ရက်အဖွဲ့ တာဝန်ခံ ဒေါ်ခွန်ဂျာကလည်း ပြောပါတယ်။
“ကျမတို့ အဲ့ဒါ အရမ်းပူပန်တယ်။ စိတ်ပူတဲ့အထဲမှာမှ အထူးသဖြင့် အစိုးရထိန်းချုပ်မှု မဟုတ်တဲ့ KIO ထိန်းချုပ်ဧရိယာလို နေရာမျိုး၊ ပြီးလို့ရှိရင် ဘယ်သူမှ သိပ်မကူညီနိုင်တဲ့ ရှမ်းပြည်မြောက်ပိုင်း ဟိုဘက်ဒီဘက်ကြားထဲက နေရာမျိုးဆိုရင် အကူအညီက မရှိတဲ့အတွက်ကြောင့်မို့လို့၊ အင်တာနက်မရှိတဲ့ နေရာတွေက အများကြီးဆိုတော့ သတင်းအချက်အလက်ကလည်း ရနိုင်ဖို့ အင်မတန်နည်းတယ်။ ဒါကြောင့်မို့လို့ ပိုပြီး စိတ်ပူတယ်ပေါ့။ ဥပမာဆိုရင် ကျမတို့ ကွတ်ခိုင် နမ်းဖျန်က ဒီ IDP Camp မှာ သေသွားပြီဖြစ်တဲ့ ဒီ လူနာနံပါတ် ၅ နဲ့အတူ စင်ကာပူကနေ လေယာဉ်စီးလာတဲ့ တယောက်က လာနေသွားတဲ့အခါမှာ၊ တော်သေးတာပေါ့ အဲ့ဒီလူက Positive မပြသေးလို့။”
ဝမ်ပေါင်နိမ်းထွဲလို လူသားချင်းစာနာမှု အဖွဲ့တွေက မြန်မာနိုင်ငံဆိုင်ရာ WHO အဖွဲ့ရဲ့ ထောက်ပံ့မှုနဲ့ စစ်ရှောင်စခန်းတွေထဲ ကိုဗစ်နဲ့ပတ်သက်တဲ့ ကျန်းမာရေးဆိုင်ရာ အသိပညာပေးတာ၊ ပိုးသတ်ဆေးဖျန်းတာတွေ သွားလုပ်နေပေမယ့် တရုတ်ပြည်ကနေ ပြန်လာသူတွေကြောင့် စခန်းတွင်း လူပိုများလာတဲ့အတွက် လိုအပ်ချက်တွေ ရှိနေတယ်လို့ ဒေါ်မေရီတွမ်က ပြောပါတယ်။
“အဲ့ဒီ IDP တွေရဲ့အိမ်က တခုနဲ့တခုက ၆ ပေလောက်ပဲ ကွာတာလေ။ အဲလိုဆိုတော့ အိမ်တွေကြားမှာ လမ်းလေးတွေက ၆ ပေလောက် သေးသေးလေးတွေပဲရှိတာ။ အိမ်ထဲကနေ အိမ်ပြင်ထွက်လိုက်တာနဲ့ သူတို့က တယောက်နဲ့တယောက် ထိတွေ့ပြီးသား ဖြစ်နေပြီပေါ့နော်။ ပြောရမယ်ဆို ကျမတို့က အရမ်းစိုးရိမ်ပါတယ်။ အဲဒါကြောင့်ပဲ ဖေဖေါ်ဝါရီလဆန်းမှာ ဒီရောဂါအကြောင်း ကြားတာနဲ့ ဒီဒုက္ခသည်စခန်းမှာ ဖြစ်လာရင် မလွယ်ဘူးဆိုတဲ့ စိတ်နဲ့၊ ကျမတို့လည်း စခန်းထဲက ကိုဗစ်ကာကွယ်ရေး ပူးပေါင်းလုပ်ငန်းစဉ်အဖွဲ့နဲ့ အတူ ဖေဖော်ဝါရီ ၅ ရက်ကစပြီး သူတို့ကို လက်ဆေးတဲ့ ပညာပေးတွေ၊ လက်ဆေးဆပ်ပြာ ဝေပေးတာတွေ ရှိတယ်။ လက်ရှိအခြေအနေကတော့ နယ်စပ်မှာ အလုပ်သွားလုပ်တဲ့သူတွေ အကုန်ပြန်လာကြပြီ။ ပြီးရင် သူတို့မှာ စားဖို့ သောက်ဖို့ ဆန်ဆီဆားပဲရှိမယ်၊ အခြားဟာတွေက လိုတယ်။ ကလေးတွေက ဘယ်လိုလုပ်မလဲ ဆိုတဲ့ဟာမျိုးပေါ့လေ၊ ဒါမျိုးကို စစ်ရှောင်တွေကိုယ်တိုင်ကလည်း စိုးရိမ်တယ်။ အဓိကကတော့ အစိုးရအနေနဲ့ကလည်း ပိုပြီး ဖြစ်နိုင်ခြေ အလားအလာများတဲ့ ဒုက္ခသည်တွေ အရေးကိုလည်း ဦးစားပေး စဉ်းစားပြီးတော့ ပူးပေါင်းလုပ်ဆောင်ပေးသွားနိုင်ရင် ပိုကောင်းမယ်လို့ မြင်ပါတယ်။”
လောလောဆယ်မှာတော့ KIO ထိန်းချုပ်ထားတဲ့ လိုင်ဇာမှာ COVID-19 သံသယလူနာ ၄ ဦးတွေ့ထားပြီး တရုတ်ပြည်ဘက်မှာ ဆေးစစ်တာမျိုး လုပ်ထားတယ်လို့ ဒေါ်ခွန်ဂျာက ပြောပါတယ်။
တရုတ်-မြန်မာနယ်စပ်မှာ တရုတ်စစ်တပ် ဖြန့်ချထားပြီး တင်းကျပ်ထားပါတယ်။ မြန်မာနိုင်ငံဘက်က ဖရဲသီးကားတွေ တရုတ်နယ်စပ်နားထိ သွားနေပေမယ့် လိုင်ဇာ-နမ်ဆိုင်ယမ်ကြား ကွင်းပြင်တခုမှာ ပစ္စည်းတွေပုံထားပြီး တရုတ်ဘက်က ကုန်ကားတွေ လာသယ်သွားတာကလွဲလို့ တရုတ်-မြန်မာနယ်စပ် အဝင်အထွက်ကို တင်းကျပ်ထားပါတယ်။
----------------------------------
(Unicode)
ရှမျးနဲ့ ကခငြျက စဈရှောငျစခနျးတှမှော COVID-19 ကွိုတငျကာကှယျရေး အကူအညီပေးရေးအဖှဲ့တှေ ကွိုးပမျး
ကခငြျနဲ့ ရှမျးပွညျနယျအတှငျးက စဈရှောငျစခနျးတှမှော COVID-19 ကူးစကျပြံ့နှံ့မှု တားဆီးကာကှယျရေးမှာ မပွည့ျစုံတာတှေ ရှိနပေါတယျ။ အပွည့ျအစုံကို ကိုဉာဏျဝငျးအောငျက ဆကျသှယျမေးမွနျးပွီး တငျပွပေးထားပါတယျ။
တရုတျနိုငျငံထဲမှာ ကိုရိုနာဗိုငျးရပျဈကို ထိနျးခြုပျနိုငျပွီလို့ အစိုးရက ဆိုပမေယ့ျ တရုတျ-မွနျမာနယျစပျ အဝငျအထှကျကို အစောပိုငျး ထိနျးခြုပျခဲ့တဲ့ အတိုငျးအတာထကျ ပိုပွီး ဧပွီ ၁ ရကျနေ့ကစလို့ နယျစပျအဝငျအထှကျကို ယူနနျပွညျနယျ အာဏာပိုငျတှကေ လုံးဝနီးပါး ပိတျထားပါတယျ။
ဒါကွောင့ျ ယူနနျပွညျနယျထဲ သှားရောကျအလုပျလုပျကိုငျနကွေတဲ့ ကခငြျစဈရှောငျစခနျးထဲက IDP ဒုက်ခသညျတှဟော လှနျခဲ့တဲ့ နှဈပတျကြောျကစပွီး ဒုက်ခသညျစခနျးတှဆေီ ပွနျလာနကွေတာကွောင့ျ အထူးသဖွင့ျ တရုတျနယျစပျနဲ့ အနီးဆုံး မိုးမောကျ၊ မနျစီမွို့နယျတှမှောရှိတဲ့ စဈဘေးဒုက်ခသညျစခနျးတှမှော ကိုဗဈရောဂါ မကူးစကျရအောငျ လုံးဝ အပွငျမထှကျရ Lockdown အမိန့ျမြိုး ထုတျထားရတယျလို့ ကခငြျပွညျနယျ မိုငျဂြာယနျအခွစေိုကျ ဝမျပေါငျနိမျးထှဲ အကူအညီပေးရေးအဖှဲ့ တာဝနျခံ ဒေါျမရေီတှမျက ဗှီအိုအကေို ပွောပါတယျ။
“ပွောရမယျဆိုရငျ Lockdown လုပျလိုကျတဲ့ သဘောပေါ့၊ ကမြတို့ ကခငြျ IDP စခနျးတှေ အားလုံးက တရုတျနယျစပျနဲ့နီးတဲ့ စခနျးတှပေဲ ဖွဈတဲ့အခါကတြော့ အခုက တရုတျက အကုနျလုံး ပိတျလိုကျတဲ့အခါကတြော့ အခုဆို အကုနျပွနျလာကွတယျ။ တရုတျပွညျမှာ သှားအလုပျလုပျတဲ့သူတှေ အလုံးအရငျးနဲ့ ပွနျလာတဲ့အခါကတြော့ ဒီမှာလညျး သူတို့ကို ၂၁ ရကျ စောင့ျကွည့ျတဲ့ Quarantine Center လေးတှမှော ထားထားတာမြိုး ရှိတယျပေါ့။ ပွူနာက အခုက ၂ ပတျထဲမှာ ရောကျနပွေီပေါ့။ အဲလိုဆိုတော့ ခုက ဆနျဆီဆားတော့ ရတယျ၊ ဒါပမေယ့ျ အခွားဟာတှကေ အခကျအခဲရှိတယျ။”
အထူးသဖွင့ျ အစိုးရထိနျးခြုပျမှုအောကျမှာ မရှိတဲ့ IDP စဈရှောငျစခနျးတှဟော အကူအညီရဖို့ အလှမျးဝေးနတောကွောင့ျ ပိုပွီး စိုးရိမျစရာ ကောငျးနတေယျလို့ ကခငြျငွိမျးခမြျးရေးကှနျရကျအဖှဲ့ တာဝနျခံ ဒေါျခှနျဂြာကလညျး ပွောပါတယျ။
“ကမြတို့ အဲ့ဒါ အရမျးပူပနျတယျ။ စိတျပူတဲ့အထဲမှာမှ အထူးသဖွင့ျ အစိုးရထိနျးခြုပျမှု မဟုတျတဲ့ KIO ထိနျးခြုပျဧရိယာလို နရောမြိုး၊ ပွီးလို့ရှိရငျ ဘယျသူမှ သိပျမကူညီနိုငျတဲ့ ရှမျးပွညျမွောကျပိုငျး ဟိုဘကျဒီဘကျကွားထဲက နရောမြိုးဆိုရငျ အကူအညီက မရှိတဲ့အတှကျကွောင့ျမို့လို့၊ အငျတာနကျမရှိတဲ့ နရောတှကေ အမြားကွီးဆိုတော့ သတငျးအခကြျအလကျကလညျး ရနိုငျဖို့ အငျမတနျနညျးတယျ။ ဒါကွောင့ျမို့လို့ ပိုပွီး စိတျပူတယျပေါ့။ ဥပမာဆိုရငျ ကမြတို့ ကှတျခိုငျ နမျးဖနြျက ဒီ IDP Camp မှာ သသှေားပွီဖွဈတဲ့ ဒီ လူနာနံပါတျ ၅ နဲ့အတူ စငျကာပူကနေ လယောဉျစီးလာတဲ့ တယောကျက လာနသှေားတဲ့အခါမှာ၊ တောျသေးတာပေါ့ အဲ့ဒီလူက Positiveမပွသေးလို့။”
ဝမျပေါငျနိမျးထှဲလို လူသားခငြျးစာနာမှု အဖှဲ့တှကေ မွနျမာနိုငျငံဆိုငျရာ WHO အဖှဲ့ရဲ့ ထောကျပံ့မှုနဲ့ စဈရှောငျစခနျးတှထေဲ ကိုဗဈနဲ့ပတျသကျတဲ့ ကနြျးမာရေးဆိုငျရာ အသိပညာပေးတာ၊ ပိုးသတျဆေးဖနြျးတာတှေ သှားလုပျနပေမေယ့ျ တရုတျပွညျကနေ ပွနျလာသူတှကွေောင့ျ စခနျးတှငျး လူပိုမြားလာတဲ့အတှကျ လိုအပျခကြျတှေ ရှိနတေယျလို့ ဒေါျမရေီတှမျကပွောပါတယျ။
“အဲ့ဒီ IDP တှရေဲ့အိမျက တခုနဲ့တခုက ၆ ပလေောကျပဲ ကှာတာလေ။ အဲလိုဆိုတော့ အိမျတှကွေားမှာ လမျးလေးတှကေ ၆ ပလေောကျ သေးသေးလေးတှပေဲရှိတာ။ အိမျထဲကနေ အိမျပွငျထှကျလိုကျတာနဲ့ သူတို့က တယောကျနဲ့တယောကျ ထိတှေ့ပွီးသား ဖွဈနပွေီပေါ့နောျ။ ပွောရမယျဆို ကမြတို့က အရမျးစိုးရိမျပါတယျ။ အဲဒါကွောင့ျပဲ ဖဖေေါျဝါရီလဆနျးမှာ ဒီရောဂါအကွောငျး ကွားတာနဲ့ ဒီဒုက်ခသညျစခနျးမှာ ဖွဈလာရငျ မလှယျဘူးဆိုတဲ့ စိတျနဲ့၊ ကမြတို့လညျး စခနျးထဲက ကိုဗဈကာကှယျရေး ပူးပေါငျးလုပျငနျးစဉျအဖှဲ့နဲ့ အတူ ဖဖေောျဝါရီ ၅ ရကျကစပွီး သူတို့ကို လကျဆေးတဲ့ ပညာပေးတှေ၊ လကျဆေးဆပျပွာ ဝပေေးတာတှေ ရှိတယျ။ လကျရှိအခွအေနကေတော့ နယျစပျမှာ အလုပျသှားလုပျတဲ့သူတှေ အကုနျပွနျလာကွပွီ။ ပွီးရငျ သူတို့မှာ စားဖို့ သောကျဖို့ ဆနျဆီဆားပဲရှိမယျ၊ အခွားဟာတှကေ လိုတယျ။ ကလေးတှကေ ဘယျလိုလုပျမလဲ ဆိုတဲ့ဟာမြိုးပေါ့လေ၊ ဒါမြိုးကို စဈရှောငျတှကေိုယျတိုငျကလညျး စိုးရိမျတယျ။ အဓိကကတော့ အစိုးရအနနေဲ့ကလညျး ပိုပွီး ဖွဈနိုငျခွေ အလားအလာမြားတဲ့ ဒုက်ခသညျတှေ အရေးကိုလညျး ဦးစားပေး စဉျးစားပွီးတော့ ပူးပေါငျးလုပျဆောငျပေးသှားနိုငျရငျ ပိုကောငျးမယျလို့ မွငျပါတယျ။”
လောလောဆယျမှာတော့ KIO ထိနျးခြုပျထားတဲ့ လိုငျဇာမှာ COVID-19 သံသယလူနာ ၄ ဦးတှေ့ထားပွီး တရုတျပွညျဘကျမှာ ဆေးစဈတာမြိုး လုပျထားတယျလို့ ဒေါျခှနျဂြာက ပွောပါတယျ။
တရုတျ-မွနျမာနယျစပျမှာ တရုတျစဈတပျ ဖွန့ျခထြားပွီး တငျးကပြျထားပါတယျ။ မွနျမာနိုငျငံဘကျက ဖရဲသီးကားတှေ တရုတျနယျစပျနားထိ သှားနပေမေယ့ျ လိုငျဇာ-နမျဆိုငျယမျကွား ကှငျးပွငျတခုမှာ ပစ်စညျးတှပေုံထားပွီး တရုတျဘကျက ကုနျကားတှေ လာသယျသှားတာကလှဲလို့ တရုတျ-မွနျမာနယျစပျ အဝငျအထှကျကို တငျးကပြျထားပါတယျ။
