[Zawgyi/Unicode]
ဘင်္ဂလားဒေ့ရ်ှက ရိုဟင်ဂျာဒုက္ခသည်စခန်းအတွင်း COVID-19 ရောဂါပိုးကူးစက်ခံရမှုတွေတိုးလာပြီး၊ သီးသန့်ခွဲစောင့်ကြည့်ခံရသူဟာလည်း ၁၅,၀၀၀ ဝန်းကျင် ရှိလာတာမို့ ဘင်္ဂလားဒေ့ရ်ှအာဏာပိုင်တွေဘက်က ဒုက္ခသည်တွေရဲ့ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှု တိုးမြှင့်ဆောင်ရွက်ပေးဖို့ တောင်းဆိုနေကြတဲ့သတင်း ပြောပြပါမယ်။ ဒီအကြောင်း ဗွီအိုအေမြန်မာပိုင်းသတင်းထောက် ကိုဇော်ထက်က တင်ပြပေးပါမယ်။
ရိုဟင်ဂျာဒုက္ခသည် ၉၀၀,၀၀၀ လောက်ရှိနေတဲ့ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံ ကော့ဘဇားမှာ ၁၅ ရက်အတွင်း COVID-19 ကူးစက်ခံရသူ တဖြည်းဖြည်းတိုးလာပြီး လူဦးရေသိပ်သည်းနှုန်းများလို့ ရောဂါမြန်မြန်ပြန့်သွားမှာကို ဒေသခံတွေက စိုးရိမ်နေပါတယ်။ မေလ လယ်ပိုင်းလောက်က ဒုက္ခသည်တဦးထံမှာ COVID-19 ရောဂါပိုး စ တွေ့ရှိခဲ့တဲ့နောက် ရက်ပိုင်းအတွင်းမှာပဲ ဒုက္ခသည်စုစုပေါင်း ၂၉ ဦးမှာ ရောဂါပိုး ဓါတ်ခွဲစမ်းသပ်တွေ့ခဲ့တယ်လို့ ဘင်္ဂလားဒေ့ရ်ှ ကျန်းမာရေးအာဏာပိုင်တွေက ပြောခဲ့ပါတယ်။
ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်အစိုးရက အရေးပေါ်ဆေးပေးခန်း ၂၀၀ ကျော်လောက် ပံ့ပိုးပေးတာ၊ ဒုက္ခသည်စခန်းထဲက ကျန်းမာရေး လုပ်အားပေး အယောက် ၃,၀၀၀ လောက်ကို လေ့ကျင့်ပေးထားတာ ကြိုတင်လုပ်ပေးပေမဲ့ လက်တွေ့မှာတော့ လိုအပ်ချက်တွေရှိနေတယ်လို့ စခန်းနေ ဒုက္ခသည်တွေက ပြောပါတယ်။ နှာခေါင်းစည်းတခုကို ဘင်္ဂလားငွေ တာကာ ၂၀ ကနေ ၅၀ အထိခုန်တက်သွားပြီး ဒါက မြန်မာကျပ်ငွေ ၁,၀၀၀ ဝန်းကျင်ပါ။
ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှုအပြင် သတင်းအချက်အလက်တွေ မြန်မြန်ဆန်ဆန်ရရှိဖို့လည်း လိုနေတယ်လို့ ကုတုပလောင် ဒုက္ခသည်စခန်းက ဦးမောင်မောင်က VOA ကို ပြောပါတယ်။
“ပိုးတွေ့ရှိသူက လောလောဆယ်သိရသလောက် ၃၀ ကျော်မယ်လို့ ယူဆပါတယ်။ COVID-19 နဲ့ ပတ်သက်လို့ လူတွေက အင်မတန်မှ စိုးရိမ်နေရတယ်။ ကျနော်တို့ တောင်းဆိုချင်တာက ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံ အစိုးရကို ဖိအားပေးဖို့၊ အင်တာနက်တွေ ဖွင့်ပေးဖို့ တောင်းဆိုချင်ပါတယ်။”
ဒုက္ခသည်စခန်းတွေမှာတော့ နေအိမ်အပြင်မထွက်ဖို့ ကန့်သတ်ပြီး ရဲ၊ စစ်သား၊ နယ်ခြားစောင့်တွေ ချထားပေမဲ့လည်း၊ နှာခေါင်းစည်း မတပ်ဆင်ဘဲ သွားလာနေတဲ့သူတွေ အများအပြားရှိနေတယ်လို့ ပြောပါတယ်။ လူဦးရေ ကြပ်သိပ်နေတဲ့ အခြေအနေမှာ ရောဂါပိုးမပြန့်အောင်ထိန်းချုပ်ရေး နိုင်နိုင်နင်းနင်း လုပ်ဖို့ခက်ခဲလိမ့်မယ်လို့ အင်္ဂလန်အခြေစိုက် မြန်မာ့လူ့အခွင့်အရေးကွန်ယက် BHRN အမှုဆောင်ဒါရိုက်တာ ဦးကျော်ဝင်းက ပြောပါတယ်။
“ကျနော် တော်တော်စိုးရိမ်နေတာ ဘာလဲဆိုတော့ ဒီရက်ပိုင်းအတွင်းမှာတင် အဲဒီလို များများပြောင်းလာတာ တော်တော်ကြောက်စရာကောင်းတဲ့ လက္ခဏာ တခုဗျ။ Mask တို့ hand sanitizer တို့ စသဖြင့် ပစ္စည်းတွေကလည်း လုံလုံလောက်လောက် မရကြဘူး။ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် အစိုးရရဲ့ ပေါ်လစီတချို့ကလည်း ပြောင်းလဲမှု လိုအပ်တယ်ဗျ။ ဘာလို့ဆို အင်တာနက် ပိတ်ထားတာ တခုကြောင့် ပညာပေးရေးနဲ့ ပတ်သက်လို့ information တွေက ကန့်သတ်လိုက်တဲ့ သဘော ဖြစ်သွားတာပေါ့။”
အာဟာရပိုင်း ချို့တဲ့နေတဲ့သူတွေများတဲ့ ဒီ ဒုက္ခသည်စခန်းတွေမှာ ရောဂါခံရနိုင်ရည်နည်းပါးလို့ နိုင်ငံတကာ အစိုးရတွေကလည်း ဝိုင်းဝန်းကူညီပေးဖို့ သူက တောင်းဆိုထားပါတယ်။ ကော့ဘဇားက ဒုက္ခသည်စခန်းမှာ Corona ဗိုင်းရပ်စ် ဦးဆုံးကူးစက်ခံရသူကို မေလ ၁၄ ရက်မှာ စတွေ့ခဲ့တယ်လို့ ကုလအဖွဲ့နဲ့ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် အစိုးရက ပြောပါတယ်။
ကော့ဘဇားမှာ ရိုဟင်ဂျာ ၉၀၀,၀၀၀ နီးပါးရှိပြီး ဘင်္ဂလားဒေ့ရှိဒေသခံ ဘင်္ဂလီလူမျိုး ၄၀၀,၀၀၀ လောက်လည်း အနားတဝိုက်မှာ နေထိုင်ကြတာပါ။ မကြာသေးခင်ကလည်း ဆိုင်ကလုံး Amphan ဒဏ်ကို သူတို့ခံစားခဲ့ရပြီး ဒီနေ့လည်း မိုးရွာ မြေပြိုမှုတွေ တချို့နေရာတွေမှာ ရှိခဲ့တယ်လို့ ဒုက္ခသည်တချို့က ပြောပါတယ်။
ရခိုင်မြောက်ပိုင်းကနေ ထွက်ပြေးသွားကြတဲ့ ဒီ မွတ်ဆလင်ဒုက္ခသည်တွေကို ရည်ညွှန်းတဲ့ ရိုဟင်ဂျာဆိုတဲ့ အသုံးအနှုန်းကို မြန်မာအစိုးရက လက်မခံပါဘူး။ ဒါပေမဲ့ ဒီလူတွေကို နေရပ်ပြန်ခေါ်သွားဖို့ကိုတော့ မူအားဖြင့် သဘောတူထားပါတယ်။
[Unicode Version]
ဘငျ်ဂလားဒေ့ရျှဒုက်ခသညျစခနျးတှမှော ကနြျးမာရေးစောင့ျရှောကျမှုတိုးမွှင့ျပေးဖို့ ဒုက်ခသညျတှတေောငျးဆို
ဘငျ်ဂလားဒေ့ရျှက ရိုဟငျဂြာဒုက်ခသညျစခနျးအတှငျး COVID-19 ရောဂါပိုးကူးစကျခံရမှုတှတေိုးလာပွီး၊ သီးသန့ျခှဲစောင့ျကွည့ျခံရသူဟာလညျး ၁၅,၀၀၀ ဝနျးကငြျ ရှိလာတာမို့ ဘငျ်ဂလားဒေ့ရျှအာဏာပိုငျတှဘေကျက ဒုက်ခသညျတှရေဲ့ကနြျးမာရေးစောင့ျရှောကျမှု တိုးမွှင့ျဆောငျရှကျပေးဖို့ တောငျးဆိုနကွေတဲ့သတငျး ပွောပွပါမယျ။ ဒီအကွောငျး ဗှီအိုအမွေနျမာပိုငျးသတငျးထောကျ ကိုဇောျထကျက တငျပွပေးပါမယျ။
ရိုဟငျဂြာဒုက်ခသညျ ၉၀၀,၀၀၀ လောကျရှိနတေဲ့ ဘငျ်ဂလားဒေ့ရျှနိုငျငံ ကော့ဘဇားမှာ ၁၅ ရကျအတှငျး COVID-19 ကူးစကျခံရသူ တဖွညျးဖွညျးတိုးလာပွီး လူဦးရသေိပျသညျးနှုနျးမြားလို့ ရောဂါမွနျမွနျပွန့ျသှားမှာကို ဒသေခံတှကေ စိုးရိမျနပေါတယျ။ မလေ လယျပိုငျးလောကျက ဒုက်ခသညျတဦးထံမှာ COVID-19 ရောဂါပိုး စ တှေ့ရှိခဲ့တဲ့နောကျ ရကျပိုငျးအတှငျးမှာပဲ ဒုက်ခသညျစုစုပေါငျး ၂၉ ဦးမှာ ရောဂါပိုး ဓါတျခှဲစမျးသပျတှေ့ခဲ့တယျလို့ ဘငျ်ဂလားဒေ့ရျှ ကနြျးမာရေးအာဏာပိုငျတှကေ ပွောခဲ့ပါတယျ။
ဘငျ်ဂလားဒေ့ရျှအစိုးရက အရေးပေါျဆေးပေးခနျး ၂၀၀ ကြောျလောကျ ပံ့ပိုးပေးတာ၊ ဒုက်ခသညျစခနျးထဲက ကနြျးမာရေး လုပျအားပေး အယောကျ ၃,၀၀၀ လောကျကို လေ့ကငြ့ျပေးထားတာ ကွိုတငျလုပျပေးပမေဲ့ လကျတှေ့မှာတော့ လိုအပျခကြျတှရှေိနတေယျလို့ စခနျးနေ ဒုက်ခသညျတှကေ ပွောပါတယျ။ နှာခေါငျးစညျးတခုကို ဘငျ်ဂလားငှေ တာကာ ၂၀ ကနေ ၅၀ အထိခုနျတကျသှားပွီး ဒါက မွနျမာကပြျငှေ ၁,၀၀၀ ဝနျးကငြျပါ။
ကနြျးမာရေးစောင့ျရှောကျမှုအပွငျ သတငျးအခကြျအလကျတှေ မွနျမွနျဆနျဆနျရရှိဖို့လညျး လိုနတေယျလို့ ကုတုပလောငျ ဒုက်ခသညျစခနျးက ဦးမောငျမောငျက VOA ကို ပွောပါတယျ။
“ပိုးတှေ့ရှိသူက လောလောဆယျသိရသလောကျ ၃၀ ကြောျမယျလို့ ယူဆပါတယျ။ COVID-19 နဲ့ ပတျသကျလို့ လူတှကေ အငျမတနျမှ စိုးရိမျနရေတယျ။ ကနြောျတို့ တောငျးဆိုခငြျတာက ဘငျ်ဂလားဒေ့ရျှနိုငျငံ အစိုးရကို ဖိအားပေးဖို့၊ အငျတာနကျတှေ ဖှင့ျပေးဖို့ တောငျးဆိုခငြျပါတယျ။”
ဒုက်ခသညျစခနျးတှမှောတော့ နအေိမျအပွငျမထှကျဖို့ ကန့ျသတျပွီး ရဲ၊ စဈသား၊ နယျခွားစောင့ျတှေ ခထြားပမေဲ့လညျး၊ နှာခေါငျးစညျး မတပျဆငျဘဲ သှားလာနတေဲ့သူတှေ အမြားအပွားရှိနတေယျလို့ ပွောပါတယျ။ လူဦးရေ ကွပျသိပျနတေဲ့ အခွအေနမှော ရောဂါပိုးမပွန့ျအောငျထိနျးခြုပျရေး နိုငျနိုငျနငျးနငျး လုပျဖို့ခကျခဲလိမ့ျမယျလို့ အငျ်ဂလနျအခွစေိုကျ မွနျမာ့လူ့အခှင့ျအရေးကှနျယကျ BHRN အမှုဆောငျဒါရိုကျတာ ဦးကြောျဝငျးက ပွောပါတယျ။
“ကနြောျ တောျတောျစိုးရိမျနတော ဘာလဲဆိုတော့ ဒီရကျပိုငျးအတှငျးမှာတငျ အဲဒီလို မြားမြားပွောငျးလာတာ တောျတောျကွောကျစရာကောငျးတဲ့ လက်ခဏာ တခုဗြ။ Mask တို့ hand sanitizer တို့ စသဖွင့ျ ပစ်စညျးတှကေလညျး လုံလုံလောကျလောကျ မရကွဘူး။ ဘငျ်ဂလားဒေ့ရျှ အစိုးရရဲ့ ပေါျလစီတခြို့ကလညျး ပွောငျးလဲမှု လိုအပျတယျဗြ။ ဘာလို့ဆို အငျတာနကျ ပိတျထားတာ တခုကွောင့ျ ပညာပေးရေးနဲ့ ပတျသကျလို့ information တှကေ ကန့ျသတျလိုကျတဲ့ သဘော ဖွဈသှားတာပေါ့။”
အာဟာရပိုငျး ခြို့တဲ့နတေဲ့သူတှမြေားတဲ့ ဒီ ဒုက်ခသညျစခနျးတှမှော ရောဂါခံရနိုငျရညျနညျးပါးလို့ နိုငျငံတကာ အစိုးရတှကေလညျး ဝိုငျးဝနျးကူညီပေးဖို့ သူက တောငျးဆိုထားပါတယျ။ ကော့ဘဇားက ဒုက်ခသညျစခနျးမှာ Corona ဗိုငျးရပျဈ ဦးဆုံးကူးစကျခံရသူကို မလေ ၁၄ ရကျမှာ စတှေ့ခဲ့တယျလို့ ကုလအဖှဲ့နဲ့ ဘငျ်ဂလားဒေ့ရျှ အစိုးရက ပွောပါတယျ။
ကော့ဘဇားမှာ ရိုဟငျဂြာ ၉၀၀,၀၀၀ နီးပါးရှိပွီး ဘငျ်ဂလားဒေ့ရှိဒသေခံ ဘငျ်ဂလီလူမြိုး ၄၀၀,၀၀၀ လောကျလညျး အနားတဝိုကျမှာ နထေိုငျကွတာပါ။ မကွာသေးခငျကလညျး ဆိုငျကလုံး Amphan ဒဏျကို သူတို့ခံစားခဲ့ရပွီး ဒီနေ့လညျး မိုးရှာ မွပွေိုမှုတှေ တခြို့နရောတှမှော ရှိခဲ့တယျလို့ ဒုက်ခသညျတခြို့က ပွောပါတယျ။
ရခိုငျမွောကျပိုငျးကနေ ထှကျပွေးသှားကွတဲ့ ဒီ မှတျဆလငျဒုက်ခသညျတှကေို ရညျညှှနျးတဲ့ ရိုဟငျဂြာဆိုတဲ့ အသုံးအနှုနျးကို မွနျမာအစိုးရက လကျမခံပါဘူး။ ဒါပမေဲ့ ဒီလူတှကေို နရေပျပွနျခေါျသှားဖို့ကိုတော့ မူအားဖွင့ျ သဘောတူထားပါတယျ။
