[Zawgyi/Unicode]
ကိုဗစ်ကပ်ရောဂါ ကူးစက်မှုဒဏ် အဆိုးဆုံးခံနေရတဲ့ ရခိုင်ပြည်နယ်မှာ သတင်းအချက်အလက်တွေ ရရှိနိုင်အောင် အင်တာနက် ဆက်သွယ်မှုတွေ အပြည့်အဝရရေး ဆောင်ရွက်ပေးဖို့နဲ့ အကူအညီလိုအပ်နေသူတွေကို ထောက်ပံ့နိုင်အောင် တိုက်ပွဲတွေ ရပ်စဲဖို့ ကုလသမဂ္ဂက တိုက်တွန်းလိုက်တဲ့အကြောင်းကို ဗွီအိုအေမြန်မာပိုင်းသတင်းထောက် ကိုထက်အောင်ခန့်က ပြောပြပေးပါမယ်။
ကပ်ရောဂါကူးစက်မှုတွေ တိုးလာနေချိန်မှာ ရခိုင်လူထုအတွက် အရေးကြီးတဲ့ သတင်းအချက်အလက်တွေရရှိဖို့ လိုအပ်တာကြောင့် အင်တာနက် ဆက်သွယ်မှုတွေ အပြည့်အဝရအောင် ဆောင်ရွက်ပေးဖို့ ကုလသမဂ္ဂက ဒီကနေ့ပဲ ကြေညာချက် ထုတ်ပြန် တောင်းဆိုလိုက်တာ ဖြစ်ပါတယ်။
မြန်မာနိုင်ငံမှာ သတင်းအချက်အလက်တွေကို မိုဘိုင်းအင်တာနက်ကနေ တဆင့် အဓိက ရရှိတာ ဖြစ်တဲ့အတွက် ကပ်ရောဂါ အန္တရာယ်နဲ့ ပတ်သက်လို့ သတင်းအချက်အလက်တွေ အချိန်မှီရရှိရေးမှာ အရေးကြီးတဲ့အတွက် အခုလို တိုက်တွန်းရတာ ဖြစ်ကြောင်းလည်း မြန်မာနိုင်ငံ အခြေစိုက် ကုလသမဂ္ဂရုံး ပြန်ကြားရေးအရာရှိ ဦးအေးဝင်းက ဗွီအိုအေကို အခုလိုပြောပါတယ်။
“အဓိကက ဘာလည်းဆိုတော့ ကျနော်တို့ ရခိုင်မှာ လူသားချင်းစာနာမှုဆိုင်ရာတွေ ကျနော်တို့ အများကြီး ပါဝင်ဆောင်ရွက်တာရှိတယ်။ ဒါလည်းတိုးမြှင့်ဆောင်ရွက်တာတွေလည်းရှိတယ်။ နောက်တခုက ရခိုင်ပြည်မှာ ရောဂါပြန့်ပွားမှုကလည်း မြင့်တယ်လေ။ အခုချိန်မှာ ကျနော်တို့က အတတ်နိုင်ဆုံး ပံ့ပိုးမှုတွေလုပ်ဖို့ ကြိုးစားနေတာပေါ့။ အများကြီးလည်း ပံ့ပိုးကူညီထားတာတွေလည်း ရှိပါတယ်။ နောက်ပြီးတော့ ကိုဗစ်ဖြစ်နေတဲ့ အချိန်မှာ ကိုဗစ်နဲ့ ပတ်သက်တဲ့ အသိပညာပေးတွေဟာ အမြန်ဆုံး ရရှိနိုင်ဖို့ဆိုတာကလည်း အင်တာနက် ဖွင့်ပေး နိုင်ရင်တော့ အကောင်းဆုံးပေါ့ဗျာ။ အဲ့ဒီကဒေသခံတွေလည်း Information တွေ ပညာပေးတွေ သူတို့အမြန်ဆုံး အချိန်နဲ့ တပြေးညီရနိုင်အောင် အရေးကြီးပါတယ်။ ဒါကလည်း အင်တာနက်လိုင်း အဆင်ပြေမှသာလျှင် ရနိုင်တာပေါ့နော်။”
လက်နက်ကိုင် ပဋိပက္ခတွေကြောင့် ရခိုင်နဲ့ ချင်းပြည်နယ်က မြို့နယ်တချို့မှာ အင်တာနက် ဆက်သွယ်မှုတွေကို တနှစ်ကျော်ကြာ ဖြတ်ထားခဲ့ပြီးနောက် မကြာသေးခင်ကမှ ပြန်ဖွင့်ပေးလိုက်ပေမဲ့ မြန်နှုန်းမြင့် 4G အစား 2G သာ ရနိုင်တဲ့အတွက် အခက်အခဲ ကြုံနေရတာပါ။ ရခိုင်တိုင်းရင်းသား မျိုးနွယ်စုများအုပ်စု အတွင်းရေးမှူး ဦးဇော်ဇော်ထွန်း ကတော့ အင်တာနက် ဆက်သွယ်မှုတွေ အားနည်းမှုကြောင့် သတင်းအချက်အလက်တွေ မရတဲ့အတွက် ကျန်းမာရေးအတွက် လိုက်နာမှုတွေမှာ အားနည်းနေတယ်လို့ ပြောပါတယ်။
“ပြည်တွင်းကူးစက်မှုက အင်တာနက်မရှိတဲ့အခါမှာ ပိုပြီးတော့ လူတွေက သေသေချာချာ တိတိကျကျလိုက်နာမှုတွေ မရှိကြဘူး။ လိုက်နာရအောင်လည်း သူတို့က မသိနေတဲ့အခါကျတော့ ကူးစက်မှုတွေက ပိုမြန်နေတာပေါ့။ အခုလူတွေက ဘယ်လိုထင်လည်းဆိုတော့ လူတယောက်က လက္ခဏာ မပြတဲ့အခါကျတော့ ဆေးရုံတက်နေတဲ့ လူတွေတောင်မှလည်း ငါတို့ဘာမှမဖြစ်ဘူး အလကားပြောနေကြတာပါဆိုတဲ့ အနေအထားမျိုးတွေဖြစ်နေ တယ်။”
COVID-19 ရောဂါ အန္တရာယ်အကြောင်း တိကျတဲ့ အချက်အလက်တွေ အချိန်မီရရေးနဲ့ ကြိုတင်ကာကွယ်ရေး ဆောင်ရွက်ချက်တွေဟာ ပြည်သူလူထု ဘေးကင်းလုံခြုံရေးအတွက် အရေးကြီးကြောင်းလည်း ကုလသမဂ္ဂ မြန်မာနိုင်ငံဆိုင်ရာ ဌာနေညှိနှိုင်းရေးမှူးနဲ့ လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှုဆိုင်ရာ ညှိနှိုင်းရေးမှူး Mr. Ola Almgren က ထုတ်ပြန်ချက်မှာ ပြောဆိုထားပါတယ်။
တချိန်တည်းမှာပဲ ရခိုင်ပြည်နယ်နဲ့ ချင်းပြည်နယ်တွေက လက်နက်ကိုင် ပဋိပက္ခတွေကြောင့် အကူအညီပေးရေး လုပ်ငန်းတွေမှာ ထိခိုက်နေတဲ့အပေါ်မှာလည်း ကုလသမဂ္ဂက စိုးရိမ်တဲ့ သဘောထား ပြောဆိုခဲ့တဲ့အကြောင်း ပြန်ကြားရေးအရာရှိ ဦးအေးဝင်းက ပြောပါတယ်။
“အဲ့ဒီမှာလည်း တိုက်ပွဲဖြစ်နေတဲ့အခါကျတော့ ဒီကိစ္စတွေ ဖြစ်နေတဲ့အခါကျတော့ ပို့ရတဲ့အခါ စားနပ်ရိက္ခာတွေ သူတို့အခက်အခဲရှိတာတွေ ပံ့ပိုးဆောင်ရွက်ဖို့အတွက် စိမ်ခေါ်မှုတွေ တော်တော်လေးကို များလာတာပေါ့ဗျာ။ အဲ့ဒါပဲ ကျနော်တို့ ထည့်ရေးထားတာပါ။”
ကပ်ရောဂါနဲ့ ကြုံနေရချိန်မှာ ကမ္ဘာတဝန်း လက်နက်ကိုင်တိုက်ပွဲတွေရပ်စဲထားဖို့ ကုလသမဂ္ဂ အတွင်းရေးမှူးချုပ်က တိုက်တွန်းထားသလို မြန်မာနိုင်ငံ အခြေစိုက် သံတမန်တွေကလည်း တိုက်ခိုက်မှုတွေရပ်ဖို့ တိုက်တွန်းထားပါတယ်။ လတ်တလော တိုက်ပွဲတွေ အဓိကဖြစ်နေတဲ့ AA အဖွဲ့နဲ့ မြောက်ပိုင်းမဟာမိတ် ၄ ဖွဲ့ကတော့ တဘက်သတ်အပစ်ရပ်ကြေညာချက်ကို ထပ်မံသက်တမ်းတိုးကြောင်း ဒီကနေ့ပဲ ကြေညာထားသလို တပ်မတော်ကလည်း အစောပိုင်းမှာ ကြေညာထားပါတယ်။ တဘက်သတ်အပစ်ရပ်ရေး လက်နက်ကိုင် အဖွဲ့တွေ အပြန်အလှန် ကြေညာထားပေမဲ့လည်း ကပ်ရောဂါ အဓိကဖြစ်ပွားနေတဲ့ ရခိုင်ပြည်နယ်အပါအဝင် တိုင်းရင်းသား နယ်မြေတချို့မှာတော့ စစ်ရေးပဋိပက္ခတွေ ရှိနေဆဲဖြစ်ပါတယ်ခင်။
[Unicode Version]
ရခိုငျမှာ အငျတာနကျအပွည့ျအဝပွနျဖှင့ျဖို့ ကုလတိုကျတှနျး
ကိုဗဈကပျရောဂါ ကူးစကျမှုဒဏျ အဆိုးဆုံးခံနရေတဲ့ ရခိုငျပွညျနယျမှာ သတငျးအခကြျအလကျတှေ ရရှိနိုငျအောငျ အငျတာနကျ ဆကျသှယျမှုတှေ အပွည့ျအဝရရေး ဆောငျရှကျပေးဖို့နဲ့ အကူအညီလိုအပျနသေူတှကေို ထောကျပံ့နိုငျအောငျ တိုကျပှဲတှေ ရပျစဲဖို့ ကုလသမဂ်ဂက တိုကျတှနျးလိုကျတဲ့အကွောငျးကို ဗှီအိုအမွေနျမာပိုငျးသတငျးထောကျ ကိုထကျအောငျခန့ျက ပွောပွပေးပါမယျ။
ကပျရောဂါကူးစကျမှုတှေ တိုးလာနခြေိနျမှာ ရခိုငျလူထုအတှကျ အရေးကွီးတဲ့ သတငျးအခကြျအလကျတှရေရှိဖို့ လိုအပျတာကွောင့ျ အငျတာနကျ ဆကျသှယျမှုတှေ အပွည့ျအဝရအောငျ ဆောငျရှကျပေးဖို့ ကုလသမဂ်ဂက ဒီကနေ့ပဲ ကွညောခကြျ ထုတျပွနျ တောငျးဆိုလိုကျတာ ဖွဈပါတယျ။
မွနျမာနိုငျငံမှာ သတငျးအခကြျအလကျတှကေို မိုဘိုငျးအငျတာနကျကနေ တဆင့ျ အဓိက ရရှိတာ ဖွဈတဲ့အတှကျ ကပျရောဂါ အန်တရာယျနဲ့ ပတျသကျလို့ သတငျးအခကြျအလကျတှေ အခြိနျမှီရရှိရေးမှာ အရေးကွီးတဲ့အတှကျ အခုလို တိုကျတှနျးရတာ ဖွဈကွောငျးလညျး မွနျမာနိုငျငံ အခွစေိုကျ ကုလသမဂ်ဂရုံး ပွနျကွားရေးအရာရှိ ဦးအေးဝငျးက ဗှီအိုအကေို အခုလိုပွောပါတယျ။
“အဓိကက ဘာလညျးဆိုတော့ ကနြောျတို့ ရခိုငျမှာ လူသားခငြျးစာနာမှုဆိုငျရာတှေ ကနြောျတို့ အမြားကွီး ပါဝငျဆောငျရှကျတာရှိတယျ။ ဒါလညျးတိုးမွှင့ျဆောငျရှကျတာတှလေညျးရှိတယျ။ နောကျတခုက ရခိုငျပွညျမှာ ရောဂါပွန့ျပှားမှုကလညျး မွင့ျတယျလေ။ အခုခြိနျမှာ ကနြောျတို့က အတတျနိုငျဆုံး ပံ့ပိုးမှုတှလေုပျဖို့ ကွိုးစားနတောပေါ့။ အမြားကွီးလညျး ပံ့ပိုးကူညီထားတာတှလေညျး ရှိပါတယျ။ နောကျပွီးတော့ ကိုဗဈဖွဈနတေဲ့ အခြိနျမှာ ကိုဗဈနဲ့ ပတျသကျတဲ့ အသိပညာပေးတှဟော အမွနျဆုံးရရှိနိုငျဖို့ဆိုတာကလညျး အငျတာနကျ ဖှင့ျပေး နိုငျရငျတော့ အကောငျးဆုံးပေါ့ဗြာ။ အဲ့ဒီကဒသေခံတှလေညျး Information တှေ ပညာပေးတှေ သူတို့အမွနျဆုံး အခြိနျနဲ့ တပွေးညီရနိုငျအောငျ အရေးကွီးပါတယျ။ ဒါကလညျး အငျတာနကျလိုငျး အဆငျပွမှေသာလြှငျ ရနိုငျတာပေါ့နောျ။”
လကျနကျကိုငျ ပဋိပက်ခတှကွေောင့ျ ရခိုငျနဲ့ ခငြျးပွညျနယျက မွို့နယျတခြို့မှာ အငျတာနကျ ဆကျသှယျမှုတှကေို တနှဈကြောျကွာ ဖွတျထားခဲ့ပွီးနောကျ မကွာသေးခငျကမှ ပွနျဖှင့ျပေးလိုကျပမေဲ့ မွနျနှုနျးမွင့ျ 4G အစား 2G သာ ရနိုငျတဲ့အတှကျ အခကျအခဲ ကွုံနရေတာပါ။ ရခိုငျတိုငျးရငျးသား မြိုးနှယျစုမြားအုပျစု အတှငျးရေးမှူး ဦးဇောျဇောျထှနျး ကတော့ အငျတာနကျ ဆကျသှယျမှုတှေ အားနညျးမှုကွောင့ျ သတငျးအခကြျအလကျတှေ မရတဲ့အတှကျ ကနြျးမာရေးအတှကျ လိုကျနာမှုတှမှော အားနညျးနတေယျလို့ ပွောပါတယျ။
“ပွညျတှငျးကူးစကျမှုက အငျတာနကျမရှိတဲ့အခါမှာ ပိုပွီးတော့ လူတှကေ သသေခြောခြာ တိတိကကြလြိုကျနာမှုတှေ မရှိကွဘူး။ လိုကျနာရအောငျလညျး သူတို့က မသိနတေဲ့အခါကတြော့ ကူးစကျမှုတှကေ ပိုမွနျနတောပေါ့။ အခုလူတှကေ ဘယျလိုထငျလညျးဆိုတော့ လူတယောကျက လက်ခဏာ မပွတဲ့အခါကတြော့ ဆေးရုံတကျနတေဲ့ လူတှတေောငျမှလညျး ငါတို့ဘာမှမဖွဈဘူး အလကားပွောနကွေတာပါဆိုတဲ့ အနအေထားမြိုးတှဖွေဈနေ တယျ။”
COVID-19 ရောဂါ အန်တရာယျအကွောငျး တိကတြဲ့ အခကြျအလကျတှေ အခြိနျမီရရေးနဲ့ ကွိုတငျကာကှယျရေး ဆောငျရှကျခကြျတှဟော ပွညျသူလူထု ဘေးကငျးလုံခွုံရေးအတှကျ အရေးကွီးကွောငျးလညျး ကုလသမဂ်ဂ မွနျမာနိုငျငံဆိုငျရာ ဌာနညှေိနှိုငျးရေးမှူးနဲ့ လူသားခငြျးစာနာထောကျထားမှုဆိုငျရာ ညှိနှိုငျးရေးမှူး Mr. Ola Almgren က ထုတျပွနျခကြျမှာ ပွောဆိုထားပါတယျ။
တခြိနျတညျးမှာပဲ ရခိုငျပွညျနယျနဲ့ ခငြျးပွညျနယျတှကေ လကျနကျကိုငျ ပဋိပက်ခတှကွေောင့ျ အကူအညီပေးရေး လုပျငနျးတှမှော ထိခိုကျနတေဲ့အပေါျမှာလညျး ကုလသမဂ်ဂက စိုးရိမျတဲ့ သဘောထား ပွောဆိုခဲ့တဲ့အကွောငျး ပွနျကွားရေးအရာရှိ ဦးအေးဝငျးက ပွောပါတယျ။
“အဲ့ဒီမှာလညျး တိုကျပှဲဖွဈနတေဲ့အခါကတြော့ ဒီကိစ်စတှေ ဖွဈနတေဲ့အခါကတြော့ ပို့ရတဲ့အခါ စားနပျရိက်ခာတှေ သူတို့အခကျအခဲရှိတာတှေ ပံ့ပိုးဆောငျရှကျဖို့အတှကျ စိမျခေါျမှုတှေ တောျတောျလေးကို မြားလာတာပေါ့ဗြာ။ အဲ့ဒါပဲ ကနြောျတို့ ထည့ျရေးထားတာပါ။”
ကပျရောဂါနဲ့ ကွုံနရေခြိနျမှာ ကမ်ဘာတဝနျး လကျနကျကိုငျတိုကျပှဲတှရေပျစဲထားဖို့ ကုလသမဂ်ဂ အတှငျးရေးမှူးခြုပျက တိုကျတှနျးထားသလို မွနျမာနိုငျငံ အခွစေိုကျ သံတမနျတှကေလညျး တိုကျခိုကျမှုတှရေပျဖို့ တိုကျတှနျးထားပါတယျ။ လတျတလော တိုကျပှဲတှေ အဓိကဖွဈနတေဲ့ AA အဖှဲ့နဲ့ မွောကျပိုငျးမဟာမိတျ ၄ ဖှဲ့ကတော့ တဘကျသတျအပဈရပျကွညောခကြျကို ထပျမံသကျတမျးတိုးကွောငျး ဒီကနေ့ပဲ ကွညောထားသလို တပျမတောျကလညျး အစောပိုငျးမှာ ကွညောထားပါတယျ။ တဘကျသတျအပဈရပျရေး လကျနကျကိုငျ အဖှဲ့တှေ အပွနျအလှနျ ကွညောထားပမေဲ့လညျး ကပျရောဂါ အဓိကဖွဈပှားနတေဲ့ ရခိုငျပွညျနယျအပါအဝငျ တိုငျးရငျးသား နယျမွတေခြို့မှာတော့ စဈရေးပဋိပက်ခတှေ ရှိနဆေဲဖွဈပါတယျခငျ။
