[Zawgyi/Unicode]
မြန်မာနိုင်ငံမှာ ရှေ့လထဲ ရွေးကောက်ပွဲတွေ ကျင်းပဖို့ ရှိနေချိန်မှာပဲ ကိုဗစ်ကပ်ရောဂါ ကြုံနေရတာကြောင့် ရွေးကောက်ပွဲ လုပ်ငန်းစဉ်မှာ စိန်ခေါ်မှုတွေ ကြုံနေရတဲ့အကြောင်း ပြောပြပါမယ်။ ဗွီအိုအေမြန်မာပိုင်းသတင်းထောက် မအဂ္ဂနွန်က ပြောပြထားပါတယ်။
ကိုဗစ်ကပ်ရောဂါကြောင့် သေဆုံးမှုတွေနဲ့ ကူးစက်မှုတွေ တိုးလာနေတဲ့အတွက် အသွားအလာတွေ ကန့်သတ်ထားရတာကြောင့် ရွေးကောက်ပွဲ လုပ်ငန်းစဉ်မှာလည်း ရိုက်ခတ်လာနေတာပါ။ ကပ်ရောဂါ ကူးစက်မှုတွေကို ထိန်းချုပ်နိုင်အောင် အိမ်ပြင်မထွက်ဖို့ အမိန့်ထုတ်ပြန်ထားတဲ့နေရာတွေလည်း ရှိနေတဲ့အတွက် ရွေးကောက်ပွဲအတွက် ပြင်ဆင်ရာမှာ အခက်အခဲတွေ ကြုံနေရတယ်လို့ ဧရာဝတီတိုင်း ရွေးကောက်ပွဲကော်မရှင်အဖွဲ့ခွဲ အတွင်းရေးမှူး ဦးမြင့်နိုင်က ပြောပါတယ်။
“အခက်အခဲကတော့ အခုဗျာ သင်တန်းတွေပေါ့နော်၊ သင်တန်းတွေလုပ်ဖို့ အခက်အခဲရှိတာပေ့ါ၊ သင်တန်းတွေလုပ်ဖို့ အခက်အခဲရှိတဲ့အတွက် video conferencing လုပ်ကြတယ်၊ နောက်တစ်ခါ ကျနော်တို့ အဲ့ဒီမှာ ဟို သွားရေးလာရေး အခက်အခဲတွေပေါ့၊ ဒီအချိန်မှာတော့ ဥပမာ ကျနော် ပြောရရင်တော့ stay at home တဲ့ မြို့နယ်ရှိတာကိုး stay at home ထားတဲ့ မြို့နယ်တွေက လုပ်ရကိုင်ရတာ အခက်အခဲရှိတာပေါ့၊ လုပ်ရကိုင်ရတာ။”
လာမယ့် နိုဝင်ဘာလ ၈ ရက်နေ့မှာ ကျင်းပမယ့် ရွေးကောက်ပွဲအတွက် ဧရာဝတီတိုင်းမှာ မဲရုံပေါင်း ၅,၇၀၀ ကျော် ဖွင့်လှစ်ဖို့ စီစဉ်ထားပြီး၊ ကပ်ရောဂါကူးစက်မှု အန္တရာယ်ကို ကာကွယ်နိုင်အောင် မဲရုံဝန်ထမ်းအင်အား တိုးမြှင့်ထားတယ်လို့လည်း ဦးမြင့်နိုင်က ပြောပါတယ်။
“ကျနော်တို့က assign တွေ ထပ်တိုးချဲ့လာတာ ရှိတာပေါ့နော်၊ ကိုဗစ်ကြောင့်မို့လို့ အဆိုင်းတွေ ထပ်တိုးချဲ့တဲ့အတွက် ကျနော်တို့က အားလုံးပေါ့ အင်အားက ဧရာဝတီတိုင်းအနေနဲ့တော့ ၇၆,၇၅၆ အဲ့လိုမျိုးတိုးတာပေါ့၊ သာမာန်အားဖြင့်က မဲရုံတစ်ရုံကို ၁၀ ယောက်ပဲ မဲရုံအဖွဲ့ဝင်တွေကလေ၊ ကိုဗစ်ကာလကျ social distancing နဲ့အညီ သွားမှာဖြစ်တဲ့အတွက် ကျနော်တို့က ဒီမဲရုံ assign တွေလည်း ထပ်တိုးချဲ့ရတာပေါ့။”
ရွေးကောက်ပွဲအတွက် မဲရုံ ၅,၀၀၀ လောက် ဖွင့်လှစ်ဖို့ စီစဉ်ထားတဲ့ မန္တလေးတိုင်းမှာလည်း မဲရုံဝန်ထမ်းတွေ တိုးမြှင့်တာဝန်ပေးဖို့ စီစဉ်နေပါတယ်။ မဲရုံဝန်ထမ်း ၆၉,၀၀၀ ကျော် တာဝန်ပေးဖို့ စီစဉ်ထားပေမဲ့ လတ်တလောမှာတော့ ပညာရေးဝန်ထမ်း ၃၇,၀၀၀ ကျော်သာ ရှိနေတဲ့အတွက် လိုအပ်ချက်ကို ဖြည့်ဆည်းနိုင်အောင် ကြိုးပမ်းနေတယ်လို့လည်း မန္တလေးတိုင်း ရွေးကောက်ပွဲကော်မရှင် ဥက္ကဋ္ဌ ဦးရှိန်ဝင်းက ပြောပါတယ်။
“ကျနော်တို့က မဲရုံထဲမှာ ခုဏပြောတဲ့ လွှတ်တော် သုံးရပ်အတွက် မဲစာရင်း စိစစ်သူရယ်၊ မဲလက်မှတ်ထုတ်ပေးသူရယ် အဆိုင်းတွေ တိုးရပါတယ်ခင်ဗျ၊ ပထမတော့ တစ်ဆိုင်းဆီပဲထားတာပေါ့နော်၊ ဒါပေမဲ့ တချို့မဲရုံတွေက ၁,၀၀၀ ကျော်တာရှိတယ်၊၂,၀၀၀ ကျော်တာရှိတယ်၊ အဲ့အတွက်ကို ကျနော်က သတ်မှတ်တဲ့ စံချိန်အတွင်းမှာ ပြီးနိုင်အောင်ဆိုတော့ ကျနော် လွှတ်တော်တစ်ရပ်အတွက်ကို မဲစာရင်းစိစစ်သူ၊ မဲလက်မှတ်ထုတ်ပေးသူဆိုပြီး နှစ်ယောက်ဆီတစ်ဆိုင်းထားတဲ့ဟာကနေ နောက်ထပ် လေးယောက်တိုးတဲ့သဘောပေါ့ဗျာ၊ လွှတ်တော်သုံးရပ်အတွက်ဆိုရင်တော့ နှစ်ယောက်ဆီတိုးရင် ခြောက်ယောက်တိုးပါတယ်ခင်ဗျ။”
ကပ်ရောဂါကာလ ကျင်းပမယ့် ရွေးကောက်ပွဲမှာ တာဝန်ယူရမယ့် မဲရုံဝန်ထမ်းတွေအတွက် ရောဂါကူးစက်မှုအန္တရာယ် ကာကွယ်နိုင်အောင် စီစဉ်နေတယ်လို့လည်း ကော်မရှင် တာဝန်ရှိသူတွေက ပြောကြပါတယ်။ ရွေးကောက်ပွဲအတွင်း မဲရုံမှာ တာဝန်ကျသူတွေဟာ လူအများနဲ့ ဆက်ဆံရမှာ ဖြစ်တာကြောင့် ကပ်ရောဂါကူးစက်မခံရအောင် ကြိုတင်ပြင်ဆင်ဖို့ လိုတယ်လို့လည်း New Myanmar Foundation အဖွဲ့ရဲ့ ရွေးကောက်ပွဲအကြံပေး ဒေါ်မြနန္ဒာသင်းက ပြောပါတယ်။
“ဒီဆရာ၊ ဆရာမတွေကျတော့ မဲဆန္ဒရှင်တွေနဲ့ အဓိကထိတွေ့ရတဲ့ သူတွေဖြစ်တဲ့အတွက် သူတို့ကို ဒီကျန်းမာရေးဆိုင်ရာပေါ့နော်၊ သင်တန်းပေါ့ ဥပမာ ကိုယ်အပူချိန်တက်နေတဲ့ ဒီမဲဆန္ဒရှင်တစ်ယောက်က လာမယ်ဆိုရင် ဘယ်လိုလုပ်မလဲ၊ နောက်သူတို့ကို ဒီကိုဗစ် စည်းမျဉ်းစည်းကမ်းတွေနဲ့အညီ မဲဆန္ဒရှင်တွေ မဲပေးနိုင်အောင် ဒါဘယ်လိုလုပ်ရမလဲဆို အဲ့လိုအပိုင်းလေးကတော့ အခါတိုင်းနဲ့မတူတဲ့ ထပ်ပြီးတော့မှ သူတို့ကို guide line သော်လည်းကောင်း၊ လက်တွေ့သင်ရိုးဆောင်တဲ့ဟာမျိုးသော်လည်းကောင်း၊ အဲ့ဒါမျိုးတွေ ထပ်ပြီးတော့မှာ လေ့ကျင့်တာမျိုး ဒါမဟုတ်တွေ့ရှိရင် ဒီစာတွေ့လက်တွေ့ပေါ့နော်... ကြိုတင်ပြီးတော့မှ ပြင်ဆင်ထားတယ်ဆိုလို့ရှိရင် ပိုကောင်းနိုင်တယ်ပေါ့နော်။”
ရှေ့လထဲကျင်းပမယ့် ရွေးကောက်ပွဲမှာ မဲပေးခွင့်ရှိသူ ၃၇ သန်းကျော်ရှိကြောင်း ပြည်ထောင်စု ရွေးကောက်ပွဲကော်မရှင်က သတင်းထုတ်ပြန်ထားပါတယ်။ ကပ်ရောဂါနဲ့ လုံခြုံရေးပြဿနာတွေကြောင့် ရွေးကောက်ပွဲ ဆိုင်းငံ့ရမယ့် နယ်မြေတွေ ရှိမယ်ဆိုရင်တော့ ဒီလထဲမှာ ကြေညာမှာ ဖြစ်ကြောင်းလည်း ကော်မရှင်က ပြောဆိုထားပါတယ်။
[Unicode Version]
ကပျရောဂါကွောင့ျ ရှေးကောကျပှဲပွငျဆငျရေးခကျခဲမှုကွုံ
မွနျမာနိုငျငံမှာ ရှေ့လထဲ ရှေးကောကျပှဲတှေ ကငြျးပဖို့ ရှိနခြေိနျမှာပဲ ကိုဗဈကပျရောဂါ ကွုံနရေတာကွောင့ျ ရှေးကောကျပှဲ လုပျငနျးစဉျမှာ စိနျခေါျမှုတှေ ကွုံနရေတဲ့အကွောငျး ပွောပွပါမယျ။ ဗှီအိုအမွေနျမာပိုငျးသတငျးထောကျ မအဂ်ဂနှနျက ပွောပွထားပါတယျ။
ကိုဗဈကပျရောဂါကွောင့ျ သဆေုံးမှုတှနေဲ့ ကူးစကျမှုတှေ တိုးလာနတေဲ့အတှကျ အသှားအလာတှေ ကန့ျသတျထားရတာကွောင့ျ ရှေးကောကျပှဲ လုပျငနျးစဉျမှာလညျး ရိုကျခတျလာနတောပါ။ ကပျရောဂါ ကူးစကျမှုတှကေို ထိနျးခြုပျနိုငျအောငျ အိမျပွငျမထှကျဖို့ အမိန့ျထုတျပွနျထားတဲ့နရောတှလေညျး ရှိနတေဲ့အတှကျ ရှေးကောကျပှဲအတှကျ ပွငျဆငျရာမှာ အခကျအခဲတှေ ကွုံနရေတယျလို့ ဧရာဝတီတိုငျး ရှေးကောကျပှဲကောျမရှငျအဖှဲ့ခှဲ အတှငျးရေးမှူး ဦးမွင့ျနိုငျက ပွောပါတယျ။
“အခကျအခဲကတော့ အခုဗြာ သငျတနျးတှပေေါ့နောျ၊ သငျတနျးတှလေုပျဖို့ အခကျအခဲရှိတာပေ့ါ၊ သငျတနျးတှလေုပျဖို့ အခကျအခဲရှိတဲ့အတှကျ video conferencing လုပျကွတယျ၊ နောကျတဈခါ ကနြောျတို့ အဲ့ဒီမှာ ဟို သှားရေးလာရေး အခကျအခဲတှပေေါ့၊ ဒီအခြိနျမှာတော့ ဥပမာ ကနြောျ ပွောရရငျတော့ stay at home တဲ့ မွို့နယျရှိတာကိုး stay at home ထားတဲ့ မွို့နယျတှကေ လုပျရကိုငျရတာ အခကျအခဲရှိတာပေါ့၊ လုပျရကိုငျရတာ။”
လာမယ့ျ နိုဝငျဘာလ ၈ ရကျနေ့မှာ ကငြျးပမယ့ျ ရှေးကောကျပှဲအတှကျ ဧရာဝတီတိုငျးမှာ မဲရုံပေါငျး ၅,၇၀၀ ကြောျ ဖှင့ျလှဈဖို့ စီစဉျထားပွီး၊ ကပျရောဂါကူးစကျမှု အန်တရာယျကို ကာကှယျနိုငျအောငျ မဲရုံဝနျထမျးအငျအား တိုးမွှင့ျထားတယျလို့လညျး ဦးမွင့ျနိုငျက ပွောပါတယျ။
“ကနြောျတို့က assign တှေ ထပျတိုးခြဲ့လာတာ ရှိတာပေါ့နောျ၊ ကိုဗဈကွောင့ျမို့လို့ အဆိုငျးတှေ ထပျတိုးခြဲ့တဲ့အတှကျ ကနြောျတို့က အားလုံးပေါ့ အငျအားက ဧရာဝတီတိုငျးအနနေဲ့တော့ ၇၆,၇၅၆ အဲ့လိုမြိုးတိုးတာပေါ့၊ သာမာနျအားဖွင့ျက မဲရုံတဈရုံကို ၁၀ ယောကျပဲ မဲရုံအဖှဲ့ဝငျတှကေလေ၊ ကိုဗဈကာလကြ social distancing နဲ့အညီ သှားမှာဖွဈတဲ့အတှကျ ကနြောျတို့က ဒီမဲရုံ assign တှလေညျး ထပျတိုးခြဲ့ရတာပေါ့။”
ရှေးကောကျပှဲအတှကျ မဲရုံ ၅,၀၀၀ လောကျ ဖှင့ျလှဈဖို့ စီစဉျထားတဲ့ မန်တလေးတိုငျးမှာလညျး မဲရုံဝနျထမျးတှေ တိုးမွှင့ျတာဝနျပေးဖို့ စီစဉျနပေါတယျ။ မဲရုံဝနျထမျး ၆၉,၀၀၀ ကြောျ တာဝနျပေးဖို့ စီစဉျထားပမေဲ့ လတျတလောမှာတော့ ပညာရေးဝနျထမျး ၃၇,၀၀၀ ကြောျသာ ရှိနတေဲ့အတှကျ လိုအပျခကြျကို ဖွည့ျဆညျးနိုငျအောငျ ကွိုးပမျးနတေယျလို့လညျး မန်တလေးတိုငျး ရှေးကောကျပှဲကောျမရှငျ ဥက်ကဋ်ဌ ဦးရှိနျဝငျးက ပွောပါတယျ။
“ကနြောျတို့က မဲရုံထဲမှာ ခုဏပွောတဲ့ လှှတျတောျ သုံးရပျအတှကျ မဲစာရငျး စိစဈသူရယျ၊ မဲလကျမှတျထုတျပေးသူရယျ အဆိုငျးတှေ တိုးရပါတယျခငျဗြ၊ ပထမတော့ တဈဆိုငျးဆီပဲထားတာပေါ့နောျ၊ ဒါပမေဲ့ တခြို့မဲရုံတှကေ ၁,၀၀၀ ကြောျတာရှိတယျ၊၂,၀၀၀ ကြောျတာရှိတယျ၊ အဲ့အတှကျကို ကနြောျက သတျမှတျတဲ့ စံခြိနျအတှငျးမှာ ပွီးနိုငျအောငျဆိုတော့ ကနြောျ လှှတျတောျတဈရပျအတှကျကို မဲစာရငျးစိစဈသူ၊ မဲလကျမှတျထုတျပေးသူဆိုပွီး နှဈယောကျဆီတဈဆိုငျးထားတဲ့ဟာကနေ နောကျထပျ လေးယောကျတိုးတဲ့သဘောပေါ့ဗြာ၊ လှှတျတောျသုံးရပျအတှကျဆိုရငျတော့ နှဈယောကျဆီတိုးရငျ ခွောကျယောကျတိုးပါတယျခငျဗြ။”
ကပျရောဂါကာလ ကငြျးပမယ့ျ ရှေးကောကျပှဲမှာ တာဝနျယူရမယ့ျ မဲရုံဝနျထမျးတှအေတှကျ ရောဂါကူးစကျမှုအန်တရာယျ ကာကှယျနိုငျအောငျ စီစဉျနတေယျလို့လညျး ကောျမရှငျ တာဝနျရှိသူတှကေ ပွောကွပါတယျ။ ရှေးကောကျပှဲအတှငျး မဲရုံမှာ တာဝနျကသြူတှဟော လူအမြားနဲ့ ဆကျဆံရမှာ ဖွဈတာကွောင့ျ ကပျရောဂါကူးစကျမခံရအောငျ ကွိုတငျပွငျဆငျဖို့ လိုတယျလို့လညျး New Myanmar Foundation အဖှဲ့ရဲ့ ရှေးကောကျပှဲအကွံပေး ဒေါျမွနန်ဒာသငျးက ပွောပါတယျ။
“ဒီဆရာ၊ ဆရာမတှကေတြော့ မဲဆန်ဒရှငျတှနေဲ့ အဓိကထိတှေ့ရတဲ့ သူတှဖွေဈတဲ့အတှကျ သူတို့ကို ဒီကနြျးမာရေးဆိုငျရာပေါ့နောျ၊ သငျတနျးပေါ့ ဥပမာ ကိုယျအပူခြိနျတကျနတေဲ့ ဒီမဲဆန်ဒရှငျတဈယောကျက လာမယျဆိုရငျ ဘယျလိုလုပျမလဲ၊ နောကျသူတို့ကို ဒီကိုဗဈ စညျးမဉြျးစညျးကမျးတှနေဲ့အညီ မဲဆန်ဒရှငျတှေ မဲပေးနိုငျအောငျ ဒါဘယျလိုလုပျရမလဲဆို အဲ့လိုအပိုငျးလေးကတော့ အခါတိုငျးနဲ့မတူတဲ့ ထပျပွီးတော့မှ သူတို့ကို guide line သောျလညျးကောငျး၊ လကျတှေ့သငျရိုးဆောငျတဲ့ဟာမြိုးသောျလညျးကောငျး၊ အဲ့ဒါမြိုးတှေ ထပျပွီးတော့မှာ လေ့ကငြ့ျတာမြိုး ဒါမဟုတျတှေ့ရှိရငျ ဒီစာတှေ့လကျတှေ့ပေါ့နောျ... ကွိုတငျပွီးတော့မှ ပွငျဆငျထားတယျဆိုလို့ရှိရငျ ပိုကောငျးနိုငျတယျပေါ့နောျ။”
ရှေ့လထဲကငြျးပမယ့ျ ရှေးကောကျပှဲမှာ မဲပေးခှင့ျရှိသူ ၃၇ သနျးကြောျရှိကွောငျး ပွညျထောငျစု ရှေးကောကျပှဲကောျမရှငျက သတငျးထုတျပွနျထားပါတယျ။ ကပျရောဂါနဲ့ လုံခွုံရေးပွူနာတှကွေောင့ျ ရှေးကောကျပှဲ ဆိုငျးငံ့ရမယ့ျ နယျမွတှေေ ရှိမယျဆိုရငျတော့ ဒီလထဲမှာ ကွညောမှာ ဖွဈကွောငျးလညျး ကောျမရှငျက ပွောဆိုထားပါတယျ။
