[Zawgyi/Unicode]
ရွေးကောက်ပွဲ ကျင်းပနိုင်တဲ့ အခြေအနေမရှိဘူးလို့ ကြေညာထားတဲ့ မဲဆန္ဒနယ်မြေတွေထဲက ရခိုင်ပြည်နယ် အမ်းမြို့နယ်နဲ့ ရွေးကောက်ပွဲကျင်းပဖို့ ရှိနေပေမဲ့ တိုက်ပွဲတွေဖြစ်နေတဲ့ ချင်းပြည်နယ် ပလက်ဝမြို့နယ်တွေက အခြေအနေတွေကို ပြန်လည်သုံးသပ် ထုတ်ပြန်ပေးမယ်လို့ ရွေးကောက်ပွဲကော်မရှင်က ပြောကြားလိုက်ပါတယ်။
အောက်တိုဘာလ (၂၀)ရက် အင်္ဂါနေ့က ပြုလုပ်တဲ့ ပြည်ထောင်စုရွေးကောက်ပွဲကော်မရှင်ရဲ့ သတင်းစာရှင်းလင်းပွဲအတွင်း ရွေးကောက်ပွဲလုပ်ဖို့ရှိမရှိ မဲဆန္ဒနယ်မြေတွေနဲ့ ပတ်သက်လို့ ပြောကြားချက်တွေကို ဗွီအိုအေသတင်းထောက် မေခ ကောက်နုတ်တင်ပြထားပါတယ်။
ရှေ့လကျင်းပမယ့် ရွေးကောက်ပွဲမှာ တိုင်းနဲ့ပြည်နယ် ၆ ခုမှာ လွတ်လပ်မျှတမှု ရှိရှိ ကျင်းပနိုင်မယ့် အခြေအနေမရှိကြောင်း ကြေညာထားပေမဲ့ ဒီအထဲက အမ်းနဲ့ ပလက်ဝမြို့နယ်တွေက အခြေအနေတွေကို ပြန်သုံးသပ်မှာဖြစ်ကြောင်း ရွေးကောက်ပွဲ ကော်မရှင်က ပြောဆိုလိုက်တာပါ။ ရွေးကောက်ပွဲ ကျင်းပဖို့ တလတောင် မလိုတော့တဲ့ အချိန်မှာပဲ ထုတ်ပြန်လိုက်တဲ့ ကြေညာချက်နဲ့ ပတ်သက်လို့ ဒီကနေ့ နေပြည်တော်မှာ ကျင်းပတဲ့ သတင်းစာရှင်းလင်းပွဲအတွင်း ပြည်ထောင်စုရွေးကောက်ပွဲကော်မရှင် အဖွဲ့ဝင် ဦးမြင့်နိုင်က ပြောဆိုလိုက်တာ ဖြစ်ပါတယ်။
"အမ်းနဲ့ ပတ်သက်ပြီးတော့လည်းပဲ သက်ဆိုင်ရာက သဘောထား မှတ်ချက်တွေပေးထားပါတယ်။ အဲ့ဒီအပေါ်မှာလည်းပဲ ကြည့်ပြီးတော့ ကျနော်တို့ ကြေငြာခြင်းဖြစ်တယ်၊ ပြန်လည်ပြီးတော့ သုံးသပ်မယ်။ ပလက်ဝမြို့နယ်ကတော့ နောက်ထပ် ထပ်ကြေငြာစရာရှိတယ်၊ စီစစ်စရာရှိတယ်။ စီစစ်စရာရှိတာကို ဆက်ပြီး စီစစ်နေတယ်။ ပလက်ဝနဲ့ ပတ်သက်ပြီးတော့လည်း ထပ်ပြီး ကြေငြာစရာရှိပါတယ်။ မကျင်းပနိုင်တော့ ရွှေ့ဆိုင်းတဲ့ ကိစ္စတွေကတော့ ၂၀၁၅ ခုနှစ်ကလည်းပဲ ဒီနည်းလမ်းအတိုင်းပါပဲ။"
ကချင်ပြည်နယ်၊ ကရင်ပြည်နယ်၊ မွန်ပြည်နယ်၊ ရခိုင်ပြည်နယ်၊ ရှမ်းပြည်နယ်နဲ့ ပဲခူးတိုင်းထဲက နယ်မြေတချို့မှာ လွတ်လပ်ပြီး တရားမျှတတဲ့ ရွေးကောက်ပွဲ ကျင်းပဖို့ အခြေအနေမရှိတဲ့အတွက်ရွေးကောက်ပွဲ ကျင်းပမှာ မဟုတ်ဘူးလို့ ပြည်ထောင်စုရွေးကောက်ပွဲ ကော်မရှင်က ပြီးခဲ့တဲ့ သောကြာနေ့ကပဲ သတင်းထုတ်ပြန်ထားတာပါ။ ဒီထုတ်ပြန်ချက်ထဲမှာ ပါဝင်တဲ့ ချင်းပြည်နယ် ပလက်ဝမြို့နယ်မှာ လတ်တလော လက်နက်ကိုင်ပဋိပက္ခတွေ ဖြစ်ပွားနေတာမျိုး မရှိသလို၊ တချို့ဒေသတွေဟာလည်း ရွေးကောက်ပွဲတွေ မကျင်းပနိုင်လောက်အောင် စိုးရိမ်ရလောက်တဲ့ အခြေအနေမှာ ရှိရဲ့လားဆိုပြီး မေးခွန်းတွေ ထွက်ပေါ်နေချိန်မှာပဲ ကော်မရှင်က ဒီကနေ့ သတင်းစာရှင်းလင်းပွဲမှာ ပြန်လည်သုံးသပ်မယ့် အစီအစဉ်ကို ကြေညာလိုက်တာပါ။
ကော်မရှင်ဘက်ကတော့ ၂၀၂၀ ရွေးကောက်ပွဲ မကျင်းပနိုင်တဲ့နေရာတွေကို ထုတ်ပြန်ကြေညာဖို့ ဆုံးဖြတ်ရာမှာ လုံခြုံရေးအရ အဆုံးအဖြတ် ပေးနိုင်တဲ့ ကာကွယ်ရေးနဲ့ ပြည်ထဲရေးအပါအဝင် သက်ဆိုင်ရာဌာနတွေ အဖွဲ့အစည်းတွေရဲ့ အကြံပြုချက်တွေ ပါဝင်ကြောင်းလည်း ကော်မရှင်အဖွဲ့ဝင် ဦးမြင့်နိုင်ကပြောပါတယ်။
"ကာကွယ်ရေးဝန်ကြီးဌာန၊ ပြည်ထဲရေးဝန်ကြီးဌာန စတဲ့ သက်ဆိုင်ရာအဖွဲ့အစည်းတွေဆီက သဘောထား မှတ်ချက်တွေကို တောင်းခံရယူခဲ့ပါတယ်။ သက်ဆိုင်ရာ ကော်မရှင်အဖွဲ့ခွဲတွေရဲ့ တင်ပြချက်တွေ၊ ဒါတွေကို စုပေါင်းပြီးတော့ ပြည်ထောင်စု ရွေးကောက်ပွဲကော်မရှင်က မိမိသဘောနဲ့ မိမိ ဆုံးဖြတ်နေတာ မဟုတ်ဘူး။"
လက်ရှိရွေးကောက်ပွဲ ကျင်းပနိုင်ခြင်း မရှိဘူးလို့ ထုတ်ပြန်လိုက်တဲ့ မြို့နယ်တွေမှာ ရခိုင်ပြည်နယ်က မြို့နယ် ၉ မြို့နယ်နဲ့ တခြား မြို့နယ် ၄ မြို့နယ်က ရပ်ကွက်ကျေးရွာ အုပ်စု ၁၅၂ အုပ်စု၊ ကချင်ပြည်နယ်က မြို့နယ် ၁၁ မြို့နယ်မှ ကျေးရွာ အုပ်စု ၁၉၂ အုပ်စု၊ ကရင်ပြည်နယ်က မြို့နယ် ၆ မြို့နယ်ရှိ ကျေးရွာအုပ်စု ၅၃ အုပ်စု ပါဝင်နေပါတယ်။ နောက်ပြီး ရှမ်းပြည်နယ်က မြို့နယ် ၆ မြို့နယ်နဲ့ တခြားမြို့နယ် ၁၇ ခုမှ ရပ်ကွက်ကျေးရွာ အုပ်စု ၁၅၁ အုပ်စုနဲ့ မွန်ပြည်နယ်က ကျေးရွာအုပ်စု ၁ စုနဲ့ ပဲခူးတိုင်းက မြို့နယ် ၂ ခုက ကျေးရွာ အုပ်စု ၄၂ အုပ်စု စတာတွေ ပါဝင်ပါတယ်။
ဒီထုတ်ပြန်ချက်နဲ့ ပတ်သက်ပြီး ပြန်သုံးသပ်ပြင်ဆင်ပေးဖို့ တိုင်းရင်းသား ၅ ပါတီဖြစ်တဲ့ ကချင်ပြည်နယ်ပြည်သူ့ပါတီ၊ ကယားပြည်နယ် ဒီမိုကရက်တစ်ပါတီ၊ ကရင်အမျိုးသားဒီမိုကရက်တစ်ပါတီ၊ ချင်းအမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ်နဲ့ မွန်ညီညွှတ်ရေးပါတီနဲ့ တိုင်းရင်းသားနိုင်ငံရေးပါတီ ၁၃ ပါတီနဲ့ ဖွဲ့စည်းထားတဲ့ တိုင်းရင်းသားလူမျိုးများမဟာမိတ် (UNA) အဖွဲ့တို့က ပြီးခဲ့တဲ့ ရက်ပိုင်းက ပြည်ထောင်စုရွေးကောက်ပွဲကော်မရှင်ထံ တောင်းဆိုထားပါတယ်။
ရခိုင်ပြည်နယ်မှာ ရွေးကောက်ပွဲတွေ မကျင်းပဖို့ ကြေညာထားတဲ့ မြို့နယ် ၉ မြို့နယ်ထဲက အမ်းမြို့နယ်နဲ့ ပတ်သက်လို့ ပြန်လည်သုံးသပ်မယ့် အစီအစဉ်ကိုတော့ ရခိုင်ပြည်နယ် ရွေးကောက်ပွဲစောင့်ကြည့်လေ့လာရေးအဖွဲ့က ဦးခိုင်ကောင်းစံက ကြိုဆိုလိုက်ပါတယ်။
"အဓိကကတော့ ကော်မရှင်အနေနဲ့ ပြန်လည် သုံးသပ်သင့်တာပေါ့နော်။ ပြန်လည်သုံးသပ်တာကတော့ သူတို့အတွက် မှန်ကန်တဲ့ သုံးသပ်မှု ဖြစ်လိမ့်မှာပေါ့။"
ပြီးခဲ့တဲ့ ၂၀၁၅ ခုနှစ် ရွေးကောက်ပွဲမှာတော့ ကချင်၊ ကရင်၊ မွန်ပြည်နယ်တွေနဲ့ ပဲခူးတိုင်းအတွင်းက မြို့ ၇ မြို့နဲ့ ကျေးရွာအုပ်စု ၆၀၀ လောက်အပြင် ရှမ်းပြည်နယ်ဘက်က မြို့နယ် ၇ ခုနဲ့ ဝ ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့်ဒေသေတြမှာ လုံခြုံရေး စိတ်မချရတာကြောင့် ရွေးကောက်ပွဲ ကျင်းပမယ့် အစီအစဉ်တွေကို ဖျက်ခဲ့ရဖူးပါတယ်။ ဒီတကြိမ်ရွေးကောက်ပွဲကိုတော့ ကိုဗစ်ကပ်ရောဂါ ကူးစက်မှုတွေကြားမှာ ကျင်းပရမယ့် အခြေအနေကြောင့် မဲပေးတဲ့လုပ်ငန်းစဉ်မှာ ထိခိုက်မှာကိုလည်း စိုးရိမ်မှုတွေ ရှိနေပါတယ်။
[Unicode Version]
“အမျးနဲ့ ပလကျဝမဲဆန်ဒနယျပွနျလညျသုံးသပျမယျ” ရှေးကောကျပှဲကောျမရှငျ
ရှေးကောကျပှဲ ကငြျးပနိုငျတဲ့ အခွအေနမေရှိဘူးလို့ ကွညောထားတဲ့ မဲဆန်ဒနယျမွတှေထေဲက ရခိုငျပွညျနယျ အမျးမွို့နယျနဲ့ရှေးကောကျပှဲကငြျးပဖို့ ရှိနပေမေဲ့ တိုကျပှဲတှဖွေဈနတေဲ့ ခငြျးပွညျနယျ ပလကျဝမွို့နယျတှကေ အခွအေနတှေကေို ပွနျလညျသုံးသပျ ထုတျပွနျပေးမယျလို့ ရှေးကောကျပှဲကောျမရှငျက ပွောကွားလိုကျပါတယျ။
အောကျတိုဘာလ (၂၀)ရကျ အငျ်ဂါနေ့က ပွုလုပျတဲ့ ပွညျထောငျစုရှေးကောကျပှဲကောျမရှငျရဲ့ သတငျးစာရှငျးလငျးပှဲအတှငျး ရှေးကောကျပှဲလုပျဖို့ရှိမရှိ မဲဆန်ဒနယျမွတှေနေဲ့ ပတျသကျလို့ ပွောကွားခကြျတှကေို ဗှီအိုအသေတငျးထောကျ မခေ ကောကျနုတျတငျပွထားပါတယျ။
ရှေ့လကငြျးပမယ့ျ ရှေးကောကျပှဲမှာ တိုငျးနဲ့ပွညျနယျ ၆ ခုမှာ လှတျလပျမြှတမှု ရှိရှိ ကငြျးပနိုငျမယ့ျ အခွအေနမေရှိကွောငျး ကွညောထားပမေဲ့ ဒီအထဲက အမျးနဲ့ ပလကျဝမွို့နယျတှကေ အခွအေနတှေကေို ပွနျသုံးသပျမှာဖွဈကွောငျး ရှေးကောကျပှဲ ကောျမရှငျက ပွောဆိုလိုကျတာပါ။ ရှေးကောကျပှဲ ကငြျးပဖို့ တလတောငျ မလိုတော့တဲ့ အခြိနျမှာပဲ ထုတျပွနျလိုကျတဲ့ ကွညောခကြျနဲ့ ပတျသကျလို့ ဒီကနေ့ နပွေညျတောျမှာ ကငြျးပတဲ့ သတငျးစာရှငျးလငျးပှဲအတှငျး ပွညျထောငျစုရှေးကောကျပှဲကောျမရှငျ အဖှဲ့ဝငျ ဦးမွင့ျနိုငျက ပွောဆိုလိုကျတာ ဖွဈပါတယျ။
"အမျးနဲ့ ပတျသကျပွီးတော့လညျးပဲ သကျဆိုငျရာက သဘောထား မှတျခကြျတှပေေးထားပါတယျ။ အဲ့ဒီအပေါျမှာလညျးပဲ ကွည့ျပွီးတော့ ကနြောျတို့ ကွငွောခွငျးဖွဈတယျ၊ ပွနျလညျပွီးတော့ သုံးသပျမယျ။ ပလကျဝမွို့နယျကတော့ နောကျထပျ ထပျကွငွောစရာရှိတယျ၊ စီစဈစရာရှိတယျ။ စီစဈစရာရှိတာကို ဆကျပွီး စီစဈနတေယျ။ ပလကျဝနဲ့ ပတျသကျပွီးတော့လညျး ထပျပွီး ကွငွောစရာရှိပါတယျ။ မကငြျးပနိုငျတော့ ရှှေ့ဆိုငျးတဲ့ ကိစ်စတှကေတော့ ၂၀၁၅ ခုနှဈကလညျးပဲ ဒီနညျးလမျးအတိုငျးပါပဲ။"
ကခငြျပွညျနယျ၊ ကရငျပွညျနယျ၊ မှနျပွညျနယျ၊ ရခိုငျပွညျနယျ၊ ရှမျးပွညျနယျနဲ့ ပဲခူးတိုငျးထဲက နယျမွတေခြို့မှာ လှတျလပျပွီး တရားမြှတတဲ့ ရှေးကောကျပှဲ ကငြျးပဖို့ အခွအေနမေရှိတဲ့အတှကျရှေးကောကျပှဲ ကငြျးပမှာ မဟုတျဘူးလို့ ပွညျထောငျစုရှေးကောကျပှဲ ကောျမရှငျက ပွီးခဲ့တဲ့ သောကွာနေ့ကပဲ သတငျးထုတျပွနျထားတာပါ။ ဒီထုတျပွနျခကြျထဲမှာ ပါဝငျတဲ့ ခငြျးပွညျနယျ ပလကျဝမွို့နယျမှာ လတျတလော လကျနကျကိုငျပဋိပက်ခတှေ ဖွဈပှားနတောမြိုး မရှိသလို၊ တခြို့ဒသေတှဟောလညျး ရှေးကောကျပှဲတှေ မကငြျးပနိုငျလောကျအောငျ စိုးရိမျရလောကျတဲ့ အခွအေနမှော ရှိရဲ့လားဆိုပွီး မေးခှနျးတှေ ထှကျပေါျနခြေိနျမှာပဲ ကောျမရှငျက ဒီကနေ့ သတငျးစာရှငျးလငျးပှဲမှာ ပွနျလညျသုံးသပျမယ့ျ အစီအစဉျကို ကွညောလိုကျတာပါ။
ကောျမရှငျဘကျကတော့ ၂၀၂၀ ရှေးကောကျပှဲ မကငြျးပနိုငျတဲ့နရောတှကေို ထုတျပွနျကွညောဖို့ ဆုံးဖွတျရာမှာ လုံခွုံရေးအရ အဆုံးအဖွတျ ပေးနိုငျတဲ့ ကာကှယျရေးနဲ့ ပွညျထဲရေးအပါအဝငျ သကျဆိုငျရာဌာနတှေ အဖှဲ့အစညျးတှရေဲ့ အကွံပွုခကြျတှေ ပါဝငျကွောငျးလညျး ကောျမရှငျအဖှဲ့ဝငျ ဦးမွင့ျနိုငျကပွောပါတယျ။
"ကာကှယျရေးဝနျကွီးဌာန၊ ပွညျထဲရေးဝနျကွီးဌာန စတဲ့ သကျဆိုငျရာအဖှဲ့အစညျးတှဆေီက သဘောထား မှတျခကြျတှကေို တောငျးခံရယူခဲ့ပါတယျ။ သကျဆိုငျရာ ကောျမရှငျအဖှဲ့ခှဲတှရေဲ့ တငျပွခကြျတှေ၊ ဒါတှကေို စုပေါငျးပွီးတော့ ပွညျထောငျစု ရှေးကောကျပှဲကောျမရှငျက မိမိသဘောနဲ့ မိမိ ဆုံးဖွတျနတော မဟုတျဘူး။"
လကျရှိရှေးကောကျပှဲ ကငြျးပနိုငျခွငျး မရှိဘူးလို့ ထုတျပွနျလိုကျတဲ့ မွို့နယျတှမှော ရခိုငျပွညျနယျက မွို့နယျ ၉ မွို့နယျနဲ့ တခွား မွို့နယျ ၄ မွို့နယျက ရပျကှကျကြေးရှာ အုပျစု ၁၅၂ အုပျစု၊ ကခငြျပွညျနယျက မွို့နယျ ၁၁ မွို့နယျမှ ကြေးရှာ အုပျစု ၁၉၂ အုပျစု၊ ကရငျပွညျနယျက မွို့နယျ ၆ မွို့နယျရှိ ကြေးရှာအုပျစု ၅၃ အုပျစု ပါဝငျနပေါတယျ။ နောကျပွီး ရှမျးပွညျနယျက မွို့နယျ ၆ မွို့နယျနဲ့ တခွားမွို့နယျ ၁၇ ခုမှ ရပျကှကျကြေးရှာ အုပျစု ၁၅၁ အုပျစုနဲ့ မှနျပွညျနယျက ကြေးရှာအုပျစု ၁ စုနဲ့ ပဲခူးတိုငျးက မွို့နယျ ၂ ခုက ကြေးရှာ အုပျစု ၄၂ အုပျစု စတာတှေ ပါဝငျပါတယျ။
ဒီထုတျပွနျခကြျနဲ့ ပတျသကျပွီး ပွနျသုံးသပျပွငျဆငျပေးဖို့ တိုငျးရငျးသား ၅ ပါတီဖွဈတဲ့ ကခငြျပွညျနယျပွညျသူ့ပါတီ၊ ကယားပွညျနယျ ဒီမိုကရကျတဈပါတီ၊ ကရငျအမြိုးသားဒီမိုကရကျတဈပါတီ၊ ခငြျးအမြိုးသားဒီမိုကရစေီအဖှဲ့ခြုပျနဲ့ မှနျညီညှှတျရေးပါတီနဲ့ တိုငျးရငျးသားနိုငျငံရေးပါတီ ၁၃ ပါတီနဲ့ ဖှဲ့စညျးထားတဲ့ တိုငျးရငျးသားလူမြိုးမြားမဟာမိတျ (UNA) အဖှဲ့တို့က ပွီးခဲ့တဲ့ ရကျပိုငျးက ပွညျထောငျစုရှေးကောကျပှဲကောျမရှငျထံ တောငျးဆိုထားပါတယျ။
ရခိုငျပွညျနယျမှာ ရှေးကောကျပှဲတှေ မကငြျးပဖို့ ကွညောထားတဲ့ မွို့နယျ ၉ မွို့နယျထဲက အမျးမွို့နယျနဲ့ ပတျသကျလို့ ပွနျလညျသုံးသပျမယ့ျ အစီအစဉျကိုတော့ ရခိုငျပွညျနယျ ရှေးကောကျပှဲစောင့ျကွည့ျလေ့လာရေးအဖှဲ့က ဦးခိုငျကောငျးစံက ကွိုဆိုလိုကျပါတယျ။
"အဓိကကတော့ ကောျမရှငျအနနေဲ့ ပွနျလညျ သုံးသပျသင့ျတာပေါ့နောျ။ ပွနျလညျသုံးသပျတာကတော့ သူတို့အတှကျ မှနျကနျတဲ့ သုံးသပျမှု ဖွဈလိမ့ျမှာပေါ့။"
ပွီးခဲ့တဲ့ ၂၀၁၅ ခုနှဈ ရှေးကောကျပှဲမှာတော့ ကခငြျ၊ ကရငျ၊ မှနျပွညျနယျတှနေဲ့ ပဲခူးတိုငျးအတှငျးက မွို့ ၇ မွို့နဲ့ ကြေးရှာအုပျစု ၆၀၀ လောကျအပွငျ ရှမျးပွညျနယျဘကျက မွို့နယျ ၇ ခုနဲ့ ဝ ကိုယျပိုငျအုပျခြုပျခှင့ျဒသေတွေမှာ လုံခွုံရေး စိတျမခရြတာကွောင့ျ ရှေးကောကျပှဲ ကငြျးပမယ့ျ အစီအစဉျတှကေို ဖကြျခဲ့ရဖူးပါတယျ။ ဒီတကွိမျရှေးကောကျပှဲကိုတော့ ကိုဗဈကပျရောဂါ ကူးစကျမှုတှကွေားမှာ ကငြျးပရမယ့ျ အခွအေနကွေောင့ျ မဲပေးတဲ့လုပျငနျးစဉျမှာ ထိခိုကျမှာကိုလညျး စိုးရိမျမှုတှေ ရှိနပေါတယျ။
