(Zawgyi/Unicode)
အမေရိကန်သမ္မတရွေးကောက်ပွဲရဲ့အဓိကအခန်းကဏ္ဍမှာရှိတဲ့ ဒေသန္တရရွေးကောက် ပွဲအရာရှိတွေဟာ မဲပေးခွင့် ရှိသူတွေ ကျိန်းသေမဲပေးနိုင်အောင်လုပ်ကိုင်ရသလို မဲရလဒ်တွေကိုလည်း ထုတ်ပြန်ကြရပါတယ်။ ခုလို COVID-19 ကပ်ရောဂါကာလကြားကပဲ မဲဆန္ဒရှင်တွေ လုံခြုံ ဘေးကင်းစွာမဲပေးနိုင်အောင် ရွေေးကောက်ပွဲတာဝန်ရှိသူတွေ လုပ်ကိုင်နေကြပါတယ်။VOA သတင်းထောက် Veronica Balderas Iglesias သတင်းပေးပို့ထားတာကို နန်းလောင်ဝ်က တင်ပြထားပါတယ်။
ကပ်ရောဂါကူးစက်ပျံ့နှံ့နတဲ့ခုလိုကာလမှာ နေရာခြားပေးတဲ့ မှန်ချပ်တွေ၊ နှာခေါင်းစည်းတွေနဲ့ ပိုးသတ်ဆေးပါ လက်ဆေးရည်တွေဟာ ဘေးကင်းလုံခြုံရေးအတွက်သာမက အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုရဲ့ ဒီမိုကရေစီရေး အတွက်ပါ မရှိမဖြစ်အရေးပါပါတယ်။ Alexandria မြို့ရွေးကောက်ပွဲမဲမှတ်ပုံတင်အရာရှိ Angie Maniglia Turner က မဲလာပေးသူတွေ ဘေးကင်းရေး ဆောင်ရွက်ထားပုံကိုရှင်းပြပါတယ်။
“လူတိုင်း တွတယောက်နဲ့တယောက် ၆ ပေခွာ ရပ်ရမယ့်အမှတ်အသားတွေ လုပ်ထားပါတယ်။ မဲရုံပရဝုဏ်ထဲ ဝင်လာတဲ့လူတိုင်းနှာခေါင်းစည်းတပ်ဖို့လည်း သတိပေးထားပါတယ်။ နောက်ပြီး မဲစာရွက်မှာလက်မှတ်ထိုးဖို့လည်း တခါသုံးဘောပင်တွေနဲ့ တခါသုံး ဖိုင်တွေကိုပဲ ကျမတို့ အသုံးပြုထားတာပါ။”
နိုဝင်ဘာ ၃ ရက်နေ့မှာကျင်းပမယ့် သမ္မတရွေးကောက်ပွဲဟာ တနိုင်ငံလုံးနဲ့ဆိုင်ပေမယ့် ဒေသန္တရ ရွေးကောက်ပွဲအရာရှိတွေက မဲရေတွက်တာ၊ စာတိုက်ကနေ ပို့လာတဲ့မဲစာရင်းတွေကို ရေတွက်တာတွေကို ကြီးကြပ်ရပါတယ်။ Alexandria မြို့ကမဲရုံမှာ အောက်တိုဘာလလယ်လောက်ရောက်တဲ့အချိန် လူကိုယ်တိုင်လာပြီး ကြိုတင်မဲထည့်သူ ၁သောင်း ၇ ထောင်နီးပါး ရှိခဲ့ပါတယ်။ လူကိုယ်တိုင်ကြိုတင်မဲလာထည့်သူ Fatimah Matteen ကလည်း မဲလာပေးရတဲ့ အကြောင်းရင်းကို ရှင်းပြပါတယ်။
"စာတိုက်ကနေမဲထည့်ရင် ကျမရဲ့ မဲစာရွက် ပျောက်သွားတာမျိုး၊ ဒါမှမဟုတ် မဲစာရွက်မှာ အချက်အလက် မှားပြီးဖြည့်မိတာမျိုး ဖြစ်မှာစိုးတဲ့အတွက် မဲရုံမှာ လူကိုယ်တိုင်မဲလာထည့်တာပါ။"
အမေရိကန်သမိုင်းမှာ လူကိုယ်တိုင်ဒါမှမဟုတ် စာတိုက်ကနေ ကြိုတင်မဲပေးမှု ဒီနှစ်မှာ မထင်မှတ်ပဲ တဟုန်ထိုးများလာပါတယ်။ မဲရုံကမဲစာရင်းတွေကိုတော့ ရွေးကောက်ပွဲနေ့ ည၇ နာရီမတိုင်ခင် ရေတွက်မှာမဟုတ်ပါဘူး၊ ဒါပေမယ့် မဲရလဒ်အဖြေ အမြန်ဆုံးထွက်လာအောင် ကြိုတင်ဆန္ဒမဲတွေကိုတော့ ကြို ရေတွက်ထားလို့လည်းရပါတယ်။ Alexandriaမြို့ ရွေးကောက်ပွဲမဲမှတ်ပုံတင် လက်ထောက် မှတ်ပုံတင်အရာရှိ Justin Knoernschild ကလည်း မဲရုံတာဝန်ခံတွေရဲ့အလုပ်ကိုရှင်းပြပါတယ်။
“ မဲဆန္ဒရှင်တွေ မဲစာရင်းပါအချက်အလက်တွေ မှန်မှန်ကန်ကန်ဖြည့်ထားသလား၊ ရွေးရမယ့်နေရာတွေမှာ အမှတ်အသားတွေ ခြစ်ထားရဲ့လား၊ လက်မှတ်အားလုံး ထိုးထားရဲ့လား ဆိုတာမျိုး ကျနော်တို့ စစ်ဆေးရပါတယ်။"
ရွေးကောပွဲအရာရှိရဲ့တာဝန်က ပြည်နယ်တခုနဲ့တခု ကွဲပါတယ်။Swing State လို့ခေါ်တဲ့ ဘယ်သူ့ကို မဲပေးရမလဲဆိုတာ အဖြေခန့်မှန်းလို့မရနိုင်သေးတဲ့ Wisconsin နဲ့ Pennsylvania လိုပြည်နယ်တွေမှာတော့ ရွေးကောက်ပွနေ့ကျမှ မဲရုံတွေဖွင့်လှစ်ရမှာဖြစ်ပါတယ်။ ဒါကြောင့်လည်း ရွေးကောက်ပွဲ အနိုင်ရသူစာရင်းထွက်ဖို့ နှောင့်နှေးနိုင်ပါတယ်။ ခုချိန်မှာတော့ နိုင်ငံတဝှမ်း ရွေေးကာက်ပွဲအရာရှိတွေ အလုပ်များနေပါပြီ။ Alexandria မြို့ကမဲရုံ ၄၀ အတွက် မဲရုံတာဝန်ခံ ၆၀၀ ကိုသင်တန်းတွေ ပေးနေပါတယ်။ Justin Knoernschild ကပဲ ခုလိုဆက်ရှင်းပြပါတယ်။
“ကျနော်တို့ဆီမှာ မဲဆန္ဒမှတ်တမ်းတွေရှိပါတယ်။ အဲတာကတော့ မဲဆန္ဒရှင်တွေ မဲလာပေးတဲ့အခါ စာရင်းသွင်းထားတဲ့ အီလက်ထရောနစ် ပစ္စည်းတွေဖြစ်ပါတယ်။ ရွေးကောက်ပွဲနေ့ မဲရုံမှာလာပြီး ထည့်ကြတဲ့ မဲစာရင်းတွေကို Scan ဖတ်ပြီး ရေတွက်ပေးတဲ့ စက်ကိရိယာတွေလည်းရှိပါတယ်။ မသန်စွမ်းတွေအတွက်လည်း အဲဒီလို စက်တွေ ထားပေးပါတယ်”
ပ ျှမ်းမ ျှဒေါ်လာ ၁၅၀ ရကြတဲ့ အဲဒီအရာရှိတွေက မဲရုံမှာအရေးပေါ်အခြေအနေဖြစ်လာတာ၊ ဒါမှမဟုတ် အနှောင့်အယှက်တွေပေါ်ပေါက်လာမလားဆိုတာကို စောင့်ကြည့်ဖို့လည်း သင်းတန်းတက်ထားကြရပါတယ်။
Alexandria မြို့Steve Lomb ရွေးကောက်ပွဲအရာရှိချုပ်ကလည်း မဲပေးသူတွေရဲ့လုံခြုံရေးကို အပြည့်အဝတာဝန်ယူပေးထားတဲ့ အစီအစဉ်ကို ရှင်းပြပါတယ်။
"မဲရုံကနေ ပေ ၄၀ အကွာအဝေးအတွင်း လူတွေကို အနှောင့်အယှက်ပေးတာမျိုးလုပ်လို့မရပါဘူး။ တစုံတယောက်က မဲပေးမယ့်သူတွေကို နှောင့်ယှက်တယ်ဆိုရင် အဲဒီလူကို ထွက်သွားဖို့ပြောရပါတယ်။ ဒါပေမယ့်အဲဒီထက်အခြေအနေဆိုးလာမယ်ဆိုရင်တော့ ရဲကိုခေါ်ပြီး အကူအညီတောင်းရမှာပါ။"
မဲရုံတာဝန်ခံတဦးဖြစ်တဲ့ Denise Blackburn ကလည်း သူတို့အနေနဲ့ ပါတီတရပ်ကို ကိုယ်စားပြုထားသူတွေ မဟုတ်သလို ပြည်နယ်နဲ့ ပြည်သူပြည်သားတွေ ဘေးကင်းလုံခြုံစွာမဲပေးနိုင်အောင်ဝန်ဆောင်မှုပေးဖို့ပဲ ဆန္ဒရှိပါတယ်လို့ပြောပါတယ်။၂၀၁၈ ခုနှစ်မှာ Election Administration and Voting Survey ကကောက်ယူထားတဲ့စစ်တမ်းအရ မဲရုံဝန်ထမ်း အများစုဟာCOVID-19 ကပ်ရောဂါ ကြောင့်အသက်အန္တရယ်ထိခိုက်နိုင်ခြေများတဲ့ အသက် ၆၁ နဲ့အထက်ပိုင်း လူအုပ်စုတွေ များပါတယ်။
Alexandria ကမဲရုံဝန်ထမ်းတွေကတော့ ကပ်ရောဂါဘေးရှိနေပေမယ့် ရိုးသားပြီး မ ျှတမှုရှိတဲ့ရွေးကောက်ပွဲတရပ်ဖြစ်လာစေရေး နာက်မတွန့်ပဲ ခုလို တာဝန်ထမ်းဆောင်နေတာဟာ နောင်လာနောင်သားတွေအတွက် သူတို့ရဲ့ခိုင်မာတဲ့စိတ်ထားကိုပြတဲ့ သာဓကကောင်းတခုဖြစ်ဖို့ မေ ျှာ်မှန်းနေတာဖြစ်ပါတယ်။
.................
COVID ကာလ ကနျရှေးကောကျပှဲ အရာရှိမြားရဲ့ တာဝနျ
(Unicode)
အမရေိကနျသမ်မတရှေးကောကျပှဲရဲ့အဓိကအခနျးကဏ်ဍမှာရှိတဲ့ ဒသေန်တရရှေးကောကျ ပှဲအရာရှိတှဟော မဲပေးခှင့ျ ရှိသူတှေ ကြိနျးသမေဲပေးနိုငျအောငျလုပျကိုငျရသလို မဲရလဒျတှကေိုလညျး ထုတျပွနျကွရပါတယျ။ ခုလို COVID-19 ကပျရောဂါကာလကွားကပဲ မဲဆန်ဒရှငျတှေ လုံခွုံ ဘေးကငျးစှာမဲပေးနိုငျအောငျ ရှေေးကောကျပှဲတာဝနျရှိသူတှေ လုပျကိုငျနကွေပါတယျ။VOA သတငျးထောကျ Veronica Balderas Iglesias သတငျးပေးပို့ထားတာကို နနျးလောငျဝျက တငျပွထားပါတယျ။
ကပျရောဂါကူးစကျပြံ့နှံ့နတဲ့ခုလိုကာလမှာ နရောခွားပေးတဲ့ မှနျခပြျတှေ၊ နှာခေါငျးစညျးတှနေဲ့ ပိုးသတျဆေးပါ လကျဆေးရညျတှဟော ဘေးကငျးလုံခွုံရေးအတှကျသာမက အမရေိကနျပွညျထောငျစုရဲ့ ဒီမိုကရစေီရေး အတှကျပါ မရှိမဖွဈအရေးပါပါတယျ။ Alexandria မွို့ရှေးကောကျပှဲမဲမှတျပုံတငျအရာရှိ Angie Maniglia Turner က မဲလာပေးသူတှေ ဘေးကငျးရေး ဆောငျရှကျထားပုံကိုရှငျးပွပါတယျ။
“လူတိုငျး တှတယောကျနဲ့တယောကျ ၆ ပခှော ရပျရမယ့ျအမှတျအသားတှေ လုပျထားပါတယျ။ မဲရုံပရဝုဏျထဲ ဝငျလာတဲ့လူတိုငျးနှာခေါငျးစညျးတပျဖို့လညျး သတိပေးထားပါတယျ။ နောကျပွီး မဲစာရှကျမှာလကျမှတျထိုးဖို့လညျး တခါသုံးဘောပငျတှနေဲ့ တခါသုံး ဖိုငျတှကေိုပဲ ကမြတို့ အသုံးပွုထားတာပါ။”
နိုဝငျဘာ ၃ ရကျနေ့မှာကငြျးပမယ့ျ သမ်မတရှေးကောကျပှဲဟာ တနိုငျငံလုံးနဲ့ဆိုငျပမေယ့ျ ဒသေန်တရ ရှေးကောကျပှဲအရာရှိတှကေ မဲရတှေကျတာ၊ စာတိုကျကနေ ပို့လာတဲ့မဲစာရငျးတှကေို ရတှေကျတာတှကေို ကွီးကွပျရပါတယျ။ Alexandria မွို့ကမဲရုံမှာ အောကျတိုဘာလလယျလောကျရောကျတဲ့အခြိနျ လူကိုယျတိုငျလာပွီး ကွိုတငျမဲထည့ျသူ ၁သောငျး ၇ ထောငျနီးပါး ရှိခဲ့ပါတယျ။ လူကိုယျတိုငျကွိုတငျမဲလာထည့ျသူ Fatimah Matteen ကလညျး မဲလာပေးရတဲ့ အကွောငျးရငျးကို ရှငျးပွပါတယျ။
"စာတိုကျကနမေဲထည့ျရငျ ကမြရဲ့ မဲစာရှကျ ပြောကျသှားတာမြိုး၊ ဒါမှမဟုတျ မဲစာရှကျမှာ အခကြျအလကျ မှားပွီးဖွည့ျမိတာမြိုး ဖွဈမှာစိုးတဲ့အတှကျ မဲရုံမှာ လူကိုယျတိုငျမဲလာထည့ျတာပါ။"
အမရေိကနျသမိုငျးမှာ လူကိုယျတိုငျဒါမှမဟုတျ စာတိုကျကနေ ကွိုတငျမဲပေးမှု ဒီနှဈမှာ မထငျမှတျပဲ တဟုနျထိုးမြားလာပါတယျ။ မဲရုံကမဲစာရငျးတှကေိုတော့ ရှေးကောကျပှဲနေ့ ည၇ နာရီမတိုငျခငျ ရတှေကျမှာမဟုတျပါဘူး၊ ဒါပမေယ့ျ မဲရလဒျအဖွေ အမွနျဆုံးထှကျလာအောငျ ကွိုတငျဆန်ဒမဲတှကေိုတော့ ကွို ရတှေကျထားလို့လညျးရပါတယျ။ Alexandriaမွို့ ရှေးကောကျပှဲမဲမှတျပုံတငျ လကျထောကျ မှတျပုံတငျအရာရှိ Justin Knoernschild ကလညျး မဲရုံတာဝနျခံတှရေဲ့အလုပျကိုရှငျးပွပါတယျ။
“ မဲဆန်ဒရှငျတှေ မဲစာရငျးပါအခကြျအလကျတှေ မှနျမှနျကနျကနျဖွည့ျထားသလား၊ ရှေးရမယ့ျနရောတှမှော အမှတျအသားတှေ ခွဈထားရဲ့လား၊ လကျမှတျအားလုံး ထိုးထားရဲ့လား ဆိုတာမြိုး ကနြောျတို့ စဈဆေးရပါတယျ။"
ရှေးကောပှဲအရာရှိရဲ့တာဝနျက ပွညျနယျတခုနဲ့တခု ကှဲပါတယျ။Swing State လို့ခေါျတဲ့ ဘယျသူ့ကို မဲပေးရမလဲဆိုတာ အဖွခေန့ျမှနျးလို့မရနိုငျသေးတဲ့ Wisconsin နဲ့ Pennsylvania လိုပွညျနယျတှမှောတော့ ရှေးကောကျပှနေ့ကမြှ မဲရုံတှဖှေင့ျလှဈရမှာဖွဈပါတယျ။ ဒါကွောင့ျလညျး ရှေးကောကျပှဲ အနိုငျရသူစာရငျးထှကျဖို့ နှောင့ျနှေးနိုငျပါတယျ။ ခုခြိနျမှာတော့ နိုငျငံတဝှမျး ရှေေးကာကျပှဲအရာရှိတှေ အလုပျမြားနပေါပွီ။ Alexandria မွို့ကမဲရုံ ၄၀ အတှကျ မဲရုံတာဝနျခံ ၆၀၀ ကိုသငျတနျးတှေ ပေးနပေါတယျ။ Justin Knoernschild ကပဲ ခုလိုဆကျရှငျးပွပါတယျ။
“ကနြောျတို့ဆီမှာ မဲဆန်ဒမှတျတမျးတှရှေိပါတယျ။ အဲတာကတော့ မဲဆန်ဒရှငျတှေ မဲလာပေးတဲ့အခါ စာရငျးသှငျးထားတဲ့ အီလကျထရောနဈ ပစ်စညျးတှဖွေဈပါတယျ။ ရှေးကောကျပှဲနေ့ မဲရုံမှာလာပွီး ထည့ျကွတဲ့ မဲစာရငျးတှကေို Scan ဖတျပွီး ရတှေကျပေးတဲ့ စကျကိရိယာတှလေညျးရှိပါတယျ။ မသနျစှမျးတှအေတှကျလညျး အဲဒီလို စကျတှေ ထားပေးပါတယျ”
ပ ြှမျးမ ြှဒေါျလာ ၁၅၀ ရကွတဲ့ အဲဒီအရာရှိတှကေ မဲရုံမှာအရေးပေါျအခွအေနဖွေဈလာတာ၊ ဒါမှမဟုတျ အနှောင့ျအယှကျတှပေေါျပေါကျလာမလားဆိုတာကို စောင့ျကွည့ျဖို့လညျး သငျးတနျးတကျထားကွရပါတယျ။
Alexandria မွို့Steve Lomb ရှေးကောကျပှဲအရာရှိခြုပျကလညျး မဲပေးသူတှရေဲ့လုံခွုံရေးကို အပွည့ျအဝတာဝနျယူပေးထားတဲ့ အစီအစဉျကို ရှငျးပွပါတယျ။
"မဲရုံကနေ ပေ ၄၀ အကှာအဝေးအတှငျး လူတှကေို အနှောင့ျအယှကျပေးတာမြိုးလုပျလို့မရပါဘူး။ တစုံတယောကျက မဲပေးမယ့ျသူတှကေို နှောင့ျယှကျတယျဆိုရငျ အဲဒီလူကို ထှကျသှားဖို့ပွောရပါတယျ။ ဒါပမေယ့ျအဲဒီထကျအခွအေနဆေိုးလာမယျဆိုရငျတော့ ရဲကိုခေါျပွီး အကူအညီတောငျးရမှာပါ။"
မဲရုံတာဝနျခံတဦးဖွဈတဲ့ Denise Blackburn ကလညျး သူတို့အနနေဲ့ ပါတီတရပျကို ကိုယျစားပွုထားသူတှေ မဟုတျသလို ပွညျနယျနဲ့ ပွညျသူပွညျသားတှေ ဘေးကငျးလုံခွုံစှာမဲပေးနိုငျအောငျဝနျဆောငျမှုပေးဖို့ပဲ ဆန်ဒရှိပါတယျလို့ပွောပါတယျ။၂၀၁၈ ခုနှဈမှာ Election Administration and Voting Survey ကကောကျယူထားတဲ့စဈတမျးအရ မဲရုံဝနျထမျး အမြားစုဟာCOVID-19 ကပျရောဂါ ကွောင့ျအသကျအန်တရယျထိခိုကျနိုငျခွမြေားတဲ့ အသကျ ၆၁ နဲ့အထကျပိုငျး လူအုပျစုတှေ မြားပါတယျ။
Alexandria ကမဲရုံဝနျထမျးတှကေတော့ ကပျရောဂါဘေးရှိနပေမေယ့ျ ရိုးသားပွီး မ ြှတမှုရှိတဲ့ရှေးကောကျပှဲတရပျဖွဈလာစရေေး နာကျမတှန့ျပဲ ခုလို တာဝနျထမျးဆောငျနတောဟာ နောငျလာနောငျသားတှအေတှကျ သူတို့ရဲ့ခိုငျမာတဲ့စိတျထားကိုပွတဲ့ သာဓကကောငျးတခုဖွဈဖို့ မေ ြှာျမှနျးနတောဖွဈပါတယျ။
