[Zawgyi/Unicode]
မြန်မာနိုင်ငံမှာ လာမယ့် ရွေးကောက်ပွဲအတွက် ကြိုတင်မဲပေးတဲ့ လုပ်ငန်းစဉ် စတင်နေချိန်မှာပဲ လွဲမှားမှုတွေ တွေ့နေရတဲ့အတွက် အကဲခတ်တွေ စိုးရိမ်နေတဲ့အကြောင်း ပြောပြပါမယ်။ ဗွီအိုအေမြန်မာပိုင်း သတင်းထောက် မမေခက သတင်းပေးပို့ထားပါတယ်။
ကပ်ရောဂါကာလ ကျင်းပမယ့် ရွေးကောက်ပွဲမှာ အကြောင်းအမျိုးမျိုးကြောင့် ရွေးကောက်ပွဲနေ့မှာ မဲမပေးနိုင်တဲ့သူတွေအတွက် ကြိုတင်မဲတွေ ပြီးခဲ့တဲ့ သီတင်းပတ်ကစ ကောက်ယူရာမှာ အခက်အခဲတွေ၊ လွဲမှားမှုတွေနဲ့ မသမာမှုသတင်းတွေနဲ့အတူ စိုးရိမ်မှုတွေလည်း ထွက်ပေါ်လာနေတာပါ။ မဲစာအိတ်တွေ ပေါက်ပြဲနေတာ၊ မဲပေးရာမှာသုံးတဲ့ တံဆိပ်တုံးတွေကို အတုတွေနဲ့ လဲလှယ်ထားတယ်ဆိုတဲ့ သတင်းတွေ ထွက်ပေါ်နေတာတွေကြောင့် ပယ်မဲဖြစ်မှာကို စိတ်ပူနေသူတွေလည်း ရှိပါတယ်။ ဒီလိုကြိုတင်မဲပေးရာမှာ အငြင်းပွားစရာတွေ၊ မသမာမှုသတင်းတွေကြောင့် ရွေးကောက်ပွဲ လုပ်ငန်းစဉ်ကို ထိခိုက်မှာ စိုးရိမ်တယ်လို့လည်း ရွေးကောက်ပွဲ စောင့်ကြည့် လေ့လာရေး အရပ်ဘက် လူ့အဖွဲ့အစည်းတွေတခုဖြစ်တဲ့ New Myanmar Foundation က ဒေါ်မြနန္ဒာသင်း ကပြောပါတယ်။
"ကြိုတင်မဲတွေနဲ့ ပတ်သတ်လို့ ကျမတို့မှာ စိုးရိမ်စိတ်တွေ ရှိပါတယ်။ မနေ့ကဆိုလည်း နာမည်တခုထဲကိုပဲ မဲစလစ်တွေ တူနေတာမျိုးတွေရှိတယ်။ မဲစလစ်တွေတူနေတော့ မဲ ၂ ကြိမ် ၃ကြိမ်ပေးနိုင်တာရှိလာနိုင်တယ်။ ကြိုတင်မဲက မှင်မတို့တော့ ဒီလိုပြဿနာတွေ ရှိနိုင်တယ်။ နောက်ကျမတို့ ဥပဒေပြင်ထားတာ ရှိတယ်။ ကြိုတင်မဲ ပေးပြီး သူတွေကို မဲစာရင်း ထဲကနေ ခြစ်ထုတ်ရမယ်ဆိုတာမျိုး၊ အဲဒီအခြေအနေတွေကရော တကယ်တမ်းရွေးကောက်ပွဲနေ့မှာဖြစ်နေနိုင်ပါ့မလား။ အားလုံးအတွက်နောက်ဆက်တွဲ မလိုလားအပ်တာတွေ ဖြစ်လာနိုင်တယ်ဆိုတော့ ဒီစိုးရိမ်မှု တချို့ရှိတယ်လို့ပြောချင်ပါတယ်။ မဲဆန္ဒရှင်တွေက မဲပေးရယ်သားနဲ့ တခုခုကြောင့်ပယ်မဲတွေဖြစ်သွားတာ၊ ကြိုတင်မဲရဲ့ရလဒ်တွေ အပေါ်မှာ လက်မခံနိုင်ဖြစ်ပြီးတော့ အငြင်းပွားမှု တချို့သော ကိုယ်စားလှယ်လောင်းတွေရဲ့ ရွေးကောက်ပွဲရလဒ်ကို ကန့်ကွက်တာမျိုးတွေ ရှိလာနိုင်မယ်လို့ ကျမတို့ စိတ်ပူပန်နေတာတွေတော့ ရှိပါတယ်။"
အသက် ၆၀ နဲ့အထက် သက်ကြီးပိုင်းတွေ၊ ကျန်းမာရေး မကောင်းသူတွေ ရွေးကောက်ပွဲနေ့မှာ မဲပေးဖို့ အခက်အခဲရှိတဲ့ နိုင်ငံဝန်ထမ်းတွေ ကပ်ရောဂါကာလ မဲဆန္ဒနယ်မြေပြင်ပ ရောက်နေသူတွေ အပါအဝင် ကြိုတင်မဲပေးခွင့် ရှိသူတွေ ဒီနှစ်မှာ ပိုများမယ့် အလားအလာ ရှိနေချိန်မှာပဲ အငြင်းပွားစရာ သတင်းတွေလည်း ထွက်ပေါ်လာနေတာပါ။
သက်ကြီးပိုင်းတွေ မဲလက်မှတ်ပေါ်မှာ အမှန်ခြစ် တံဆိပ်တုံးနှိပ်ပြီး ဆန္ဒပြုရမယ့်အစား ဘောပင်နဲ့ အမှန်ခြစ်ပြီး မဲထည့်ခဲ့ကြတာတွေကြောင့် ပယ်ဖျက်ခံရမှာကို စိုးရိမ်မှုတွေ ထွက်ပေါ်လာပြီး နောက်မှာတော့ ဒီလိုမဲတွေကို ရွေးကောက်ပွဲ တာဝန်ရှိသူတွေရဲ့ မှတ်ချက်နဲ့ လက်ခံမှာဖြစ်ကြောင်း ပြည်ထောင်စု ရွေးကောက်ပွဲ ကော်မရှင်က အောက်တိုဘာလ ၃၀ ရက်နေ့မှာပဲ သတင်းထုတ်ပြန် ထားပါတယ်။
မဲထည့်ထားတဲ့ စာအိတ်တွေကို သေချာ ပိတ်မထားတာ၊ ကော်ကပ်ရာမှာ မဲလက်မှတ်မှာ အစွန်းအထင်းတွေ ဖြစ်ပေါ်တာနဲ့ ကော်မရှင် တာဝန်ရှိသူတွေ စာအိတ်တွေကို ဖွင့်ဖောက်တဲ့ အခါ မဲလက်မှတ် စုတ်ပြဲတာတွေ ရှိခဲ့ရင်လည်း ပယ်မဲအဖြစ် သတ်မှတ်မှာ မဟုတ်ဘူးလို့ ပြောပါတယ်။
တချိန်တည်းမှာပဲ ကြိုတင်မဲပေးတဲ့ လုပ်ငန်းစဉ် ယာယီရပ်ဆိုင်းထားရတဲ့အထိ ပဋိပက္ခဖြစ်စဉ်တွေ ရှိနေသလို ရွေးကောက်ပွဲ လုပ်ငန်းစဉ်မှာ လိုက်ပါကူညီသူတွေကြားမှာလည်း အငြင်းပွားစရာ ကိစ္စတွေ ရှိနေတယ်လို့ မွန်ပြည်နယ်ရွေးကောက်ပွဲ စောင့်ကြည့်လေ့လာ ရေးအဖွဲ့က ဦးမောင်ဇော်ထွန်းကပြောပါတယ်။
"မဲလိုက်ကူပေးတဲ့လူတွေမှာ ပါတီအလံတွေ၊ ပါတီအကျီတွေ၊ ဝတ်တာတွေ၊ တချို့နေရာတွေမှာ တွေ့ရတယ်။ ညွှန်ကြားချက်ထဲတော့ မပါဘူး။ ရှုံးနိုင်တဲ့ပါတီတွေက ဒါတွေကို အထောက်အထားအနေနဲ့ တင်ရင် ကော်မရှင်ကနေ ရလဒ် ကြေငြာပြီးတဲ့အခါမှာ ဘယ်လိုဆုံးဖြတ်မလဲဆိုတဲ့ဟာကလည်း ပရိပက္ခ တခု ဖြစ်လာနိုင်တယ်လို့ မြင်တယ်ပေါ့နော်။"
လွတ်လပ်မျှတတဲ့ အခြေအနေ မရှိဘူးဆိုပြီး မဲဆန္ဒနယ်မြေ တော်တော်များများကို ပယ်ဖျက်ထားတဲ့ ရခိုင်ပြည်နယ်မှာတော့ မဲပေးခွင့်ရမယ့်သူ ၃ ပုံ ၁ ပုံသာ ကျန်ပေမဲ့ ကပ်ရောဂါနဲ့ စစ်ဘေးဒဏ်ကြား မဲပေးခွင့် အပြည့်အဝ ရနိုင်ပါ့မလား စိုးရိမ်မှုတွေလည်း ရှိနေပါတယ်။ တချိန်တည်းမှာပဲ ရွေးကောက်ပွဲ လုပ်ငန်းစဉ်မှာ အားနည်းချက်တွေကိုလည်း တွေ့နေရတယ်လို့ ရခိုင်ပြည်နယ် ရွေးကောက်ပွဲ စောင့်ကြည့်ရေးအဖွဲ့က ခိုင်ကောင်းစံက ပြောပါတယ်။
"ရွေးကောက်ပွဲတခုက လွတ်လပ်ပြီးတရားမျှတတဲ့ ရွေးကောက်ပွဲဖြစ်ဖို့ အရမ်းအရေးကြီးပါတယ်။ ရခိုင်မှာတော့ ရွေးကောက်ပွဲက လွတ်လပ်မျှတတဲ့ ရွေးကောက်ပွဲမဖြစ်နိုင်ဘူး။ မဲဆန္ဒရှင် ၃ ပုံ၁ ပုံမဲမပေးနိုင်ဘူး။ မဲတွေကရော လုံခြုံမှု ရှိလား။ ပလက်စတစ်အိတ်ကို ကပ်ပြီးပို့လိုက်တယ်။ အဲဒီကပ်တာ အချိန်မရွေးဖြုတ်ရတယ်။ သော့ခလောက်စနစ် တောင်မဟုတ်ဘူး။ အဲ့ဒီတော့ လာမယ့်ရွေးကောက်ပွဲရလဒ်၊ ကြိုတင်မဲ သမာသမတ်ကျမှု ရာခိုင်နှုန်းကို ပြောမယ်ဆိုရင် တော်တော်လေးနည်းမယ်လို့ထင်ပါတယ်။"
နိုဝင်ဘာလ ၈ ရက်နေ့မှာ ကျင်းပမယ့် ရွေးကောက်ပွဲမှာတော့ နိုင်ငံရေးပါတီပေါင်း ၉၀ ကျော်နဲ့ တသီးပုဂ္ဂလ လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ်တွေ ဝင်ရောက်ယှဉ်ပြိုင်ကြမှာဖြစ်ပြီး မဲပေးခွင့်ရှိသူ ၃၇ သန်းကျော် ရှိမယ်လို့လည်း ရွေးကောက်ပွဲ ကော်မရှင်က ခန့်မှန်းထားပေမဲ့ လွတ်လပ်မျှတတဲ့ အခြေအနေမရှိဘူးဆိုပြီး တိုင်းနဲ့ပြည်နယ် ၆ ခုက မဲဆန္ဒနယ်မြေတွေကို ရွေးကောက်ပွဲ မကျင်းပဖို့ ကြေညာထားတဲ့အတွက် မဲဆန္ဒရှင် ခန့်မှန်းခြေ ၁,၀၀၀,၀၀၀ ကျော် မဲပေးခွင့်ဆုံးရှုံးမယ့် အခြေအနေမှာ ရှိနေပါတယ်။
[Unicode Version]
ကွိုတငျမဲကောကျယူမှု လှဲမှားမှုတခြို့ ကွုံနရေ
မွနျမာနိုငျငံမှာ လာမယ့ျ ရှေးကောကျပှဲအတှကျ ကွိုတငျမဲပေးတဲ့ လုပျငနျးစဉျ စတငျနခြေိနျမှာပဲ လှဲမှားမှုတှေ တှေ့နရေတဲ့အတှကျ အကဲခတျတှေ စိုးရိမျနတေဲ့အကွောငျး ပွောပွပါမယျ။ ဗှီအိုအမွေနျမာပိုငျး သတငျးထောကျ မမခေက သတငျးပေးပို့ထားပါတယျ။
ကပျရောဂါကာလ ကငြျးပမယ့ျ ရှေးကောကျပှဲမှာ အကွောငျးအမြိုးမြိုးကွောင့ျ ရှေးကောကျပှဲနေ့မှာ မဲမပေးနိုငျတဲ့သူတှအေတှကျ ကွိုတငျမဲတှေ ပွီးခဲ့တဲ့ သီတငျးပတျကစ ကောကျယူရာမှာ အခကျအခဲတှေ၊ လှဲမှားမှုတှနေဲ့ မသမာမှုသတငျးတှနေဲ့အတူ စိုးရိမျမှုတှလေညျး ထှကျပေါျလာနတောပါ။ မဲစာအိတျတှေ ပေါကျပွဲနတော၊ မဲပေးရာမှာသုံးတဲ့ တံဆိပျတုံးတှကေို အတုတှနေဲ့ လဲလှယျထားတယျဆိုတဲ့ သတငျးတှေ ထှကျပေါျနတောတှကွေောင့ျ ပယျမဲဖွဈမှာကို စိတျပူနသေူတှလေညျး ရှိပါတယျ။ ဒီလိုကွိုတငျမဲပေးရာမှာ အငွငျးပှားစရာတှေ၊ မသမာမှုသတငျးတှကွေောင့ျ ရှေးကောကျပှဲ လုပျငနျးစဉျကို ထိခိုကျမှာ စိုးရိမျတယျလို့လညျး ရှေးကောကျပှဲ စောင့ျကွည့ျ လေ့လာရေး အရပျဘကျ လူ့အဖှဲ့အစညျးတှတေခုဖွဈတဲ့ New Myanmar Foundation က ဒေါျမွနန်ဒာသငျး ကပွောပါတယျ။
"ကွိုတငျမဲတှနေဲ့ ပတျသတျလို့ ကမြတို့မှာ စိုးရိမျစိတျတှေ ရှိပါတယျ။ မနေ့ကဆိုလညျး နာမညျတခုထဲကိုပဲ မဲစလဈတှေ တူနတောမြိုးတှရှေိတယျ။ မဲစလဈတှတေူနတေော့ မဲ ၂ ကွိမျ ၃ကွိမျပေးနိုငျတာရှိလာနိုငျတယျ။ ကွိုတငျမဲက မှငျမတို့တော့ ဒီလိုပွူနာတှေ ရှိနိုငျတယျ။ နောကျကမြတို့ ဥပဒပွေငျထားတာ ရှိတယျ။ ကွိုတငျမဲ ပေးပွီး သူတှကေို မဲစာရငျး ထဲကနေ ခွဈထုတျရမယျဆိုတာမြိုး၊ အဲဒီအခွအေနတှေကေရော တကယျတမျးရှေးကောကျပှဲနေ့မှာဖွဈနနေိုငျပါ့မလား။ အားလုံးအတှကျနောကျဆကျတှဲ မလိုလားအပျတာတှေ ဖွဈလာနိုငျတယျဆိုတော့ ဒီစိုးရိမျမှု တခြို့ရှိတယျလို့ပွောခငြျပါတယျ။ မဲဆန်ဒရှငျတှကေ မဲပေးရယျသားနဲ့ တခုခုကွောင့ျပယျမဲတှဖွေဈသှားတာ၊ ကွိုတငျမဲရဲ့ရလဒျတှေ အပေါျမှာ လကျမခံနိုငျဖွဈပွီးတော့ အငွငျးပှားမှု တခြို့သော ကိုယျစားလှယျလောငျးတှရေဲ့ ရှေးကောကျပှဲရလဒျကို ကန့ျကှကျတာမြိုးတှေ ရှိလာနိုငျမယျလို့ ကမြတို့ စိတျပူပနျနတောတှတေော့ ရှိပါတယျ။"
အသကျ ၆၀ နဲ့အထကျ သကျကွီးပိုငျးတှေ၊ ကနြျးမာရေး မကောငျးသူတှေ ရှေးကောကျပှဲနေ့မှာ မဲပေးဖို့ အခကျအခဲရှိတဲ့ နိုငျငံဝနျထမျးတှေ ကပျရောဂါကာလ မဲဆန်ဒနယျမွပွေငျပ ရောကျနသေူတှေ အပါအဝငျ ကွိုတငျမဲပေးခှင့ျ ရှိသူတှေ ဒီနှဈမှာ ပိုမြားမယ့ျ အလားအလာ ရှိနခြေိနျမှာပဲ အငွငျးပှားစရာ သတငျးတှလေညျး ထှကျပေါျလာနတောပါ။
သကျကွီးပိုငျးတှေ မဲလကျမှတျပေါျမှာ အမှနျခွဈ တံဆိပျတုံးနှိပျပွီး ဆန်ဒပွုရမယ့ျအစား ဘောပငျနဲ့ အမှနျခွဈပွီး မဲထည့ျခဲ့ကွတာတှကွေောင့ျ ပယျဖကြျခံရမှာကို စိုးရိမျမှုတှေ ထှကျပေါျလာပွီး နောကျမှာတော့ ဒီလိုမဲတှကေို ရှေးကောကျပှဲ တာဝနျရှိသူတှရေဲ့ မှတျခကြျနဲ့ လကျခံမှာဖွဈကွောငျး ပွညျထောငျစု ရှေးကောကျပှဲ ကောျမရှငျက အောကျတိုဘာလ ၃၀ ရကျနေ့မှာပဲ သတငျးထုတျပွနျ ထားပါတယျ။
မဲထည့ျထားတဲ့ စာအိတျတှကေို သခြော ပိတျမထားတာ၊ ကောျကပျရာမှာ မဲလကျမှတျမှာ အစှနျးအထငျးတှေ ဖွဈပေါျတာနဲ့ ကောျမရှငျ တာဝနျရှိသူတှေ စာအိတျတှကေို ဖှင့ျဖောကျတဲ့ အခါ မဲလကျမှတျ စုတျပွဲတာတှေ ရှိခဲ့ရငျလညျး ပယျမဲအဖွဈ သတျမှတျမှာ မဟုတျဘူးလို့ ပွောပါတယျ။
တခြိနျတညျးမှာပဲ ကွိုတငျမဲပေးတဲ့ လုပျငနျးစဉျ ယာယီရပျဆိုငျးထားရတဲ့အထိ ပဋိပက်ခဖွဈစဉျတှေ ရှိနသေလို ရှေးကောကျပှဲ လုပျငနျးစဉျမှာ လိုကျပါကူညီသူတှကွေားမှာလညျး အငွငျးပှားစရာ ကိစ်စတှေ ရှိနတေယျလို့ မှနျပွညျနယျရှေးကောကျပှဲ စောင့ျကွည့ျလေ့လာ ရေးအဖှဲ့က ဦးမောငျဇောျထှနျးကပွောပါတယျ။
"မဲလိုကျကူပေးတဲ့လူတှမှော ပါတီအလံတှေ၊ ပါတီအကြီတှေ၊ ဝတျတာတှေ၊ တခြို့နရောတှမှော တှေ့ရတယျ။ ညှှနျကွားခကြျထဲတော့ မပါဘူး။ ရှုံးနိုငျတဲ့ပါတီတှကေ ဒါတှကေို အထောကျအထားအနနေဲ့ တငျရငျ ကောျမရှငျကနေ ရလဒျ ကွငွောပွီးတဲ့အခါမှာ ဘယျလိုဆုံးဖွတျမလဲဆိုတဲ့ဟာကလညျး ပရိပက်ခ တခု ဖွဈလာနိုငျတယျလို့ မွငျတယျပေါ့နောျ။"
လှတျလပျမြှတတဲ့ အခွအေနေ မရှိဘူးဆိုပွီး မဲဆန်ဒနယျမွေ တောျတောျမြားမြားကို ပယျဖကြျထားတဲ့ ရခိုငျပွညျနယျမှာတော့ မဲပေးခှင့ျရမယ့ျသူ ၃ ပုံ ၁ ပုံသာ ကနြျပမေဲ့ ကပျရောဂါနဲ့ စဈဘေးဒဏျကွား မဲပေးခှင့ျ အပွည့ျအဝ ရနိုငျပါ့မလား စိုးရိမျမှုတှလေညျး ရှိနပေါတယျ။ တခြိနျတညျးမှာပဲ ရှေးကောကျပှဲ လုပျငနျးစဉျမှာ အားနညျးခကြျတှကေိုလညျး တှေ့နရေတယျလို့ ရခိုငျပွညျနယျ ရှေးကောကျပှဲ စောင့ျကွည့ျရေးအဖှဲ့က ခိုငျကောငျးစံက ပွောပါတယျ။
"ရှေးကောကျပှဲတခုက လှတျလပျပွီးတရားမြှတတဲ့ ရှေးကောကျပှဲဖွဈဖို့ အရမျးအရေးကွီးပါတယျ။ ရခိုငျမှာတော့ ရှေးကောကျပှဲက လှတျလပျမြှတတဲ့ ရှေးကောကျပှဲမဖွဈနိုငျဘူး။ မဲဆန်ဒရှငျ ၃ ပုံ၁ ပုံမဲမပေးနိုငျဘူး။ မဲတှကေရော လုံခွုံမှု ရှိလား။ ပလကျစတဈအိတျကို ကပျပွီးပို့လိုကျတယျ။ အဲဒီကပျတာ အခြိနျမရှေးဖွုတျရတယျ။ သော့ခလောကျစနဈ တောငျမဟုတျဘူး။ အဲ့ဒီတော့ လာမယ့ျရှေးကောကျပှဲရလဒျ၊ ကွိုတငျမဲ သမာသမတျကမြှု ရာခိုငျနှုနျးကို ပွောမယျဆိုရငျ တောျတောျလေးနညျးမယျလို့ထငျပါတယျ။"
နိုဝငျဘာလ ၈ ရကျနေ့မှာ ကငြျးပမယ့ျ ရှေးကောကျပှဲမှာတော့ နိုငျငံရေးပါတီပေါငျး ၉၀ ကြောျနဲ့ တသီးပုဂ်ဂလ လှှတျတောျကိုယျစားလှယျတှေ ဝငျရောကျယှဉျပွိုငျကွမှာဖွဈပွီး မဲပေးခှင့ျရှိသူ ၃၇ သနျးကြောျ ရှိမယျလို့လညျး ရှေးကောကျပှဲ ကောျမရှငျက ခန့ျမှနျးထားပမေဲ့ လှတျလပျမြှတတဲ့ အခွအေနမေရှိဘူးဆိုပွီး တိုငျးနဲ့ပွညျနယျ ၆ ခုက မဲဆန်ဒနယျမွတှေကေို ရှေးကောကျပှဲ မကငြျးပဖို့ ကွညောထားတဲ့အတှကျ မဲဆန်ဒရှငျ ခန့ျမှနျးခွေ ၁,၀၀၀,၀၀၀ ကြောျ မဲပေးခှင့ျဆုံးရှုံးမယ့ျ အခွအေနမှော ရှိနပေါတယျ။
