(Zawgyi/Unicode)
အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုမှာ ဂျိုးဘိုင်ဒန် သမ္မတတာဝန်ယူလာမယ် ဆိုရင် အရှေ့တောင်အာရှ ဒေသမှာ အမေရိကန်ရဲ့ ပါဝင်လုပ်ဆောင်မှု ပိုပြီး နက်နက်ရှိုင်းရှိုင်း ရှိလာနိုင်တယ်လို့ အကဲခတ်တွေက သုံးသပ်နေကြပါတယ်။ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကပ်ရောဂါဒဏ်ကြောင့် ထိခိုက်နေတဲ့ စီးပွားရေးနဲ့ ဒေသတွင်း တရုတ်ရဲ့ ဖိအားဒဏ် အပြင် လူ့အခွင့်ရေးနဲ့ဒီမိုကရေစီရေးမှာပါ ပိုကောင်း လာနိုင်မယ်လို့ တွက်ဆနေကြတာ ဖြစ်ပါတယ်။
အာရှဒေသကို ဦးစားပေးတဲ့ သမ္မတဟောင်း Barack Obama အစိုးရလက်ထက်မှာ ဒုသမ္မတအဖြစ်တာဝန်ယူခဲ့တဲ့ မစ္စတာဘိုင်ဒင်ဟာ အရှေ့တောင်အာရှ ဒေသကို နားလည်တဲ့ အပြင် အဲဒီအချိန်က အမေရိကန်အစိုးရဟာ အရှေ့တောင်ဒေသတွင်းနိုင်ငံတွေ အတွက် ကုန်သွယ်ရေး အရရော၊ ဒေသတွင်း ကာကွယ်ရေးအရပါ အလေးပေးဆောင်ရွက်ခဲ့သလို တရုတ်ရဲ့ ခြေလှမ်းကိုပါ စောင့်ကြည့်ခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။
သမ္မတ ဒေါ်နယ်ထရမ့်လက်ထက်မှာတော့ အမေရိကန်ရဲ့ အာဆီယံ ဆယ်နိုင်ငံကို ချဉ်းကပ်မှုဟာ ကာကွယ်ရေးနဲ့ ၊ ၂ နိုင်ငံ ကုန်သွယ်ရေး သဘောတူညီချက်တွေနဲ့အတူ လက်ရှိမှာ ဒေသတွင်းနိုင်ငံတွေနဲ့ နယ်မြေပိုင်ဆိုင်မှု အငြင်းပွါးနေတဲ့ တောင်တရုတ်ပင်လယ်ပြင်ထဲ တိုးပြီးအခြေချဖို့ ကြိုးစားလာတဲ့ တရုတ်ကို ရင်ဆိုင်ရာမှာ အထောက်အကူပေးမယ်လို့ ကတိတွေပေးနေတယ်လို့ ရှုမြင်နေကြတာပါ။
ဒေသတွင်းက အရေးပါတဲ့ အာဆီယံ ထိပ်သီးညီလာခံ အတော်များများကို သမ္မတထရမ့်က မတက်ရောက်ခဲ့ပေမယ့် တရုတ်ဘက်ကတော့ အမြဲတက်ရောက်ခဲ့တာပါ။ဒါ့အပြင် သမ္မတ ထရမ့်ဟာ ကုန်သွယ်ရေး လိုငွေပြနေတဲ့ ဒီနိုင်ငံတွေ အတွက် ခြိမ်းခြောက်မှုတွေ လုပ်ခဲ့ သလို အိုဘားမားအစိုးရလက်လက် ပစိဖိတ်သမုဒ္ဒရာ ဒေသတွင်း နိုင်ငံတွေနဲ့ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်တဲ့ TPP သဘောတူညီချက်ကနေလည်း နုတ်ထွက်ခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။
အာဆီယံခေါင်းဆောင်တွေဟာလည်း ဒီသီတင်းပတ်ကုန်လောက်မှာ နောက် သဘောတူညီချက် တရပ်ဖြစ်တဲ့ တရုတ်အစိုးရ ဦးဆောင်တဲ့ ဒေသတွင်း စီးပွါးရေး ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မယ့် RCEP (Regional Comprehensive Economic Partnership) သဘောတူစာချုပ်ကို လက်မှတ်ရေးထိုး ရဖို့ ရှိနေတာပါ။
ဒီအခြေနေတွေ အောက်မှာ မစ္စတာဘိုင်ဒန်ဟာ အာဆီယံဒေသဆိုင်ရာ အမေရိကန် နိုင်ငံခြားရေးမူဝါဒကို ပြန်လည် တည်ဆောက်မယ်လို့ ဒေသတွင်း နိုင်ငံရေး အကဲခတ်တွေက မေ ျှာ်လင့်နေကြတာ ဖြစ်ပါတယ်။
................
Joe Biden တကျလာပွီးနောကျ ကနျ-အရှေ့တောငျအာရှ ဆကျဆံရေးအလားအလာ
(Unicode)
အမရေိကနျပွညျထောငျစုမှာ ဂြိုးဘိုငျဒနျ သမ်မတတာဝနျယူလာမယျ ဆိုရငျ အရှေ့တောငျအာရှ ဒသေမှာ အမရေိကနျရဲ့ ပါဝငျလုပျဆောငျမှု ပိုပွီး နကျနကျရှိုငျးရှိုငျး ရှိလာနိုငျတယျလို့ အကဲခတျတှကေ သုံးသပျနကွေပါတယျ။ ကိုရိုနာဗိုငျးရပျဈ ကပျရောဂါဒဏျကွောင့ျ ထိခိုကျနတေဲ့ စီးပှားရေးနဲ့ ဒသေတှငျး တရုတျရဲ့ ဖိအားဒဏျ အပွငျ လူ့အခှင့ျရေးနဲ့ဒီမိုကရစေီရေးမှာပါ ပိုကောငျး လာနိုငျမယျလို့ တှကျဆနကွေတာ ဖွဈပါတယျ။
အာရှဒသေကို ဦးစားပေးတဲ့ သမ်မတဟောငျး Barack Obama အစိုးရလကျထကျမှာ ဒုသမ်မတအဖွဈတာဝနျယူခဲ့တဲ့ မစ်စတာဘိုငျဒငျဟာ အရှေ့တောငျအာရှ ဒသေကို နားလညျတဲ့ အပွငျ အဲဒီအခြိနျက အမရေိကနျအစိုးရဟာ အရှေ့တောငျဒသေတှငျးနိုငျငံတှေ အတှကျ ကုနျသှယျရေး အရရော၊ ဒသေတှငျး ကာကှယျရေးအရပါ အလေးပေးဆောငျရှကျခဲ့သလို တရုတျရဲ့ ခွလှေမျးကိုပါ စောင့ျကွည့ျခဲ့တာ ဖွဈပါတယျ။
သမ်မတ ဒေါျနယျထရမ့ျလကျထကျမှာတော့ အမရေိကနျရဲ့ အာဆီယံ ဆယျနိုငျငံကို ခဉြျးကပျမှုဟာ ကာကှယျရေးနဲ့ ၊ ၂ နိုငျငံ ကုနျသှယျရေး သဘောတူညီခကြျတှနေဲ့အတူ လကျရှိမှာ ဒသေတှငျးနိုငျငံတှနေဲ့ နယျမွပေိုငျဆိုငျမှု အငွငျးပှါးနတေဲ့ တောငျတရုတျပငျလယျပွငျထဲ တိုးပွီးအခွခေဖြို့ ကွိုးစားလာတဲ့ တရုတျကို ရငျဆိုငျရာမှာ အထောကျအကူပေးမယျလို့ ကတိတှပေေးနတေယျလို့ ရှုမွငျနကွေတာပါ။
ဒသေတှငျးက အရေးပါတဲ့ အာဆီယံ ထိပျသီးညီလာခံ အတောျမြားမြားကို သမ်မတထရမ့ျက မတကျရောကျခဲ့ပမေယ့ျ တရုတျဘကျကတော့ အမွဲတကျရောကျခဲ့တာပါ။ဒါ့အပွငျ သမ်မတ ထရမ့ျဟာ ကုနျသှယျရေး လိုငှပွေနတေဲ့ ဒီနိုငျငံတှေ အတှကျ ခွိမျးခွောကျမှုတှေ လုပျခဲ့ သလို အိုဘားမားအစိုးရလကျလကျ ပစိဖိတျသမုဒ်ဒရာ ဒသေတှငျး နိုငျငံတှနေဲ့ ပူးပေါငျးဆောငျရှကျတဲ့ TPP သဘောတူညီခကြျကနလေညျး နုတျထှကျခဲ့တာ ဖွဈပါတယျ။
အာဆီယံခေါငျးဆောငျတှဟောလညျး ဒီသီတငျးပတျကုနျလောကျမှာ နောကျ သဘောတူညီခကြျ တရပျဖွဈတဲ့ တရုတျအစိုးရ ဦးဆောငျတဲ့ ဒသေတှငျး စီးပှါးရေး ပူးပေါငျးဆောငျရှကျမယ့ျ RCEP (Regional Comprehensive Economic Partnership) သဘောတူစာခြုပျကို လကျမှတျရေးထိုး ရဖို့ ရှိနတောပါ။
ဒီအခွနေတှေေ အောကျမှာ မစ်စတာဘိုငျဒနျဟာ အာဆီယံဒသေဆိုငျရာ အမရေိကနျ နိုငျငံခွားရေးမူဝါဒကို ပွနျလညျ တညျဆောကျမယျလို့ ဒသေတှငျး နိုငျငံရေး အကဲခတျတှကေ မေ ြှာျလင့ျနကွေတာ ဖွဈပါတယျ။
