[Zawgyi/Unicode]
အမေရိကန် ပြည်ထောင်စုမှာ ရွေးကောက်ခံသမ္မတ Joe Biden အစိုးရတက်လာတဲ့အခါ ရိုဟင်ဂျာအရေး ဦးဆောင်ဖြေရှင်းဖို့ ဒုက္ခသည်အရေး လှုပ်ရှားနေတဲ့ ဝါရှင်တန်အခြေစိုက် Refugees International အဖွဲ့က တိုက်တွန်းလိုက်တဲ့အကြောင်းကို ကိုအောင်လွင်ဦးက ပြောပြပါမယ်။
“ရိုဟင်ဂျာအရေး နိုင်ငံတကာအတိုင်းအတာနဲ့ ဦးဆောင်ဖြေရှင်းဖို့ ရွေးကောက်ခံသမ္မတ Biden အတွက် အရေးကြီးတဲ့ မူဝါဒရေးရာ အကြံပြုချက်” ဆိုတဲ့ အမည်နဲ့ အစီရင်ခံစာတစောင် ဒီကနေ့ပဲ ထုတ်ပြန်လိုက်ပြီး Refugees International အဖွဲ့က တိုက်တွန်းလိုက်တာ ဖြစ်ပါတယ်။ ရိုဟင်ဂျာအရေး ဖြေရှင်းရာမှာ နိုင်ငံတကာအသိုင်းအဝန်းကို တွန်းအားပေးနိုင်တာကြောင့် အခုလို တိုက်တွန်းရတာလို့လည်း အစီရင်ခံစာကို ဦးဆောင်ပြုစုခဲ့တဲ့ Daniel Sullivan ကပြောဆိုခဲ့တာပါ။
“အမေရိကန် ပြည်ထောင်စုအနေနဲ့ အဓိကအခန်းကဏ္ဍက ဦးဆောင်နိုင်မယ်လို့ ကျနော်တို့ ယုံကြည်ထားပါတယ်။ ဖြစ်ခဲ့တာတွေအပေါ် ဖြစ်တဲ့အတိုင်း တရားဝင် အသိအမှတ်ပြု သုံးနှုန်းပြောဆိုတာမျိုးကအစ လုပ်နိုင်တာတွေလည်း တော်တော်များများ ရှိပါတယ်။ လူမျိုးတုံး သတ်ဖြတ်မှု၊ လူသားထုအပေါ် ကျုးလွန်တဲ့ ရာဇဝတ်မှုအဖြစ် သတ်မှတ်ဖို့နဲ့ နောက်ဆက်တွဲ သံတမန်ရေးအရ အရေးတကြီး ဆောင်ရွက်တာတွေ အပါအဝင် တခြားအရေးယူ ဆောင်ရွက်တာတွေ လုပ်သွားဖို့လည်း လိုပါတယ်။”
ရိုဟင်ဂျာတွေအပေါ် လူ့အခွင့်အရေး ချိုးဖောက်မှုတွေကို လူမျိုးတုံး သတ်ဖြတ်မှုအဖြစ် တရားဝင်သတ်မှတ်ဖို့ လူ့အခွင့်အရေး လှုပ်ရှားသူတွေ၊ လွှတ်တော်အမတ်တွေက တိုက်တွန်းတာတွေ ရှိနေပေမဲ့ အမေရိကန် အစိုးရကတော့ လက်ခံမထားပါဘူး။ ဒါပေမဲ့လည်း မကြာခင် အစိုးရသစ် လက်ထက်မှာတော့ ဒီမူဝါဒကို ပြောင်းလဲဖို့လည်း Refugees International အဖွဲ့အပါအဝင် လူ့အခွင့်အရေး လှုပ်ရှားသူတွေ တွန်းအားပေး နေကြတာပါ။
အထူးသဖြင့် ရွေးကောက်ခံသမ္မတ Biden အစိုးရသစ်မှာ အရေးကြီးတဲ့ အခန်းကဏ္ဍက ပါဝင်လာကြမယ့် သူတွေ အနေနဲ့ ရိုဟင်ဂျာအရေး အပါအဝင် မြန်မာနိုင်ငံနဲ့ ပတ်သက်လို့ အာရုံစိုက်တဲ့ မှတ်တမ်းတွေ ရှိခဲ့ဖူးတာကြောင့် မူဝါဒသစ်တွေကို အကောင်အထည် ဖော်နိုင်ဖို့လည်း မျှော်လင့်နေကြပါတယ်။ ရွေးကောက်ခံ ဒုသမ္မတ Kamala Harris နိုင်ငံခြားရေး ဝန်ကြီးအဖြစ် အဆိုပြုခံထားရတဲ့ Anthony Blinken အပြင် အမေရိကန် နိုင်ငံတကာ ဖွံ့ဖြိုးရေး အေဂျင်စီ (USAID) အကြီးအကဲအဖြစ် ကုလသမဂ္ဂဆိုင်ရာ သံအမတ်ကြီးဟောင်း Samantha Power တို့လို ပုဂ္ဂိုလ်တွေ အနေနဲ့ ရိုဟင်ဂျာအရေးမှာ တွန်းအားပေးနိုင်လိမ့်မယ်လို့ မျှော်လင့်ကြောင်းလည်း Refugees International အဖွဲ့က Daniel Sullivan ကပြောပါတယ်။
“အဆင့်မြင့်ရာထူးတာဝန် ထမ်းဆောင်ကြမယ့် သူတွေရဲ့ ပြောဆိုချက်တွေကြောင့် ကျနော်အားရကျေနပ်မိတ်တာတွေ ရှိပါတယ်။ Biden အစိုးရအဖွဲ့မှာ ပထမဆုံးအနေနဲ့ Kamala Harris ဟာဆိုရင်လည်း အထက်လွှတ်တော်အမတ် ဘဝမှာတုန်းက မြန်မာနိုင်ငံ လူ့အခွင့်အရေးဆိုင်ရာ ဥပဒေကြမ်းကို ပူးတွဲတင်သွင်းဖူးပါတယ်။ နိုင်ငံခြားရေး ဝန်ကြီးအဖြစ် အဆိုပြုခံထားရတဲ့ Anthony Blinken ဟာ ဆိုရင်လည်း ရိုဟင်ဂျာတွေ တိုက်ခိုက်ခံရမှုတွေ စခဲ့တဲ့ ၃ နှစ်ပြည့် အထိမ်းအမှတ်အဖြစ် ပြီးခဲ့တဲ့ သြဂုတ်လ ၂၅ ရက်နေ့က ရိုဟင်ဂျာအရေး တာဝန်ခံမှုရှိဖို့နဲ့ နိုင်ငံသားအခွင့်အရေး ရရှိဖို့ Twitter လူမှုကွန်ယက်ကနေ တောင်းဆိုခဲ့ဖူးပါတယ်။ Samantha Power ဟာလည်း အစိုးရအဖွဲ့မှာ ပါလာဖို့ ရှိတာကြောင့် ရိုဟင်ဂျာအရေး ဖြေရှင်းဖို့ လိုလိုလားလား ပြောဆိုကြသူတွေ တော်တော်များများ အစိုးရအဖွဲ့သစ်မှာ ပါလာကြတော့မှာပါ။”
ရခိုင်ပြည်နယ်မှာ ၂၀၁၇ ခုနှစ်တုန်းက လုံခြုံရေးကင်းစခန်းတွေကို စီးနင်းတိုက်ခိုက်ခဲ့တဲ့ ARSA ရိုဟင်ဂျာ အစွန်းရောက်အုပ်စုကို လိုက်လံရှင်းလင်းရာမှာ မြန်မာလုံခြုံရေး တပ်ဖွဲ့တွေက ကြီးလေးတဲ့ လူ့အခွင့်အရေး ချိုးဖောက်မှုတွေ ကျုးလွန်ခဲ့ကြောင်း ကုလသမဂ္ဂနဲ့ နိုင်ငံတကာ အသိုင်းအဝန်းက စွပ်စွဲထားပါတယ်။ ရိုဟင်ဂျာဆိုတဲ့ အသုံးအနှုန်းကို တရားဝင် အသိအမှတ်မပြုတဲ့ မြန်မာအစိုးရနဲ့ တပ်မတော်ဘက်ကတော့ နိုင်ငံတကာနဲ့ လူ့အခွင့်အရေး အဖွဲ့တွေက စွပ်စွဲနေသလောက် လူ့အခွင့်အရေး ချိုးဖောက်မှုတွေ ကျုးလွန်ခဲ့တာ မရှိကြောင်းနဲ့ ကျုးလွန်သူတချို့ကို စုံစမ်းဖော်ထုတ် အရေးယူတာတွေ ရှိခဲ့ကြောင်းလည်း ပြောဆိုထားပါတယ်။
Refugees International အဖွဲ့ရဲ့ အစီရင်ခံစာမှာတော့ အမေရိကန်က ဦးဆောင်ပြီး ရိုဟင်ဂျာတွေအပေါ် လူ့အခွင့်အရေး ချိုးဖောက်မှုမှာ တာဝန်ရှိသူတွေကို ပစ်မှတ်ထား အရေးယူဒဏ်ခတ်တာတွေ အပါအဝင် ဖိအားပေးဖို့လည်း တိုက်တွန်းထားပါတယ်။ တချိန်တည်းမှာပဲ ဒုက္ခသည်တွေ လုံခြုံမှုရှိရှိနဲ့ ဂုဏ်သိက္ခာရှိရှိ နေရပ်ပြန်နိုင်အောင် သံတမန်ရေးနည်းလမ်းတွေနဲ့ ကြိုးပမ်းနိုင်တာတွေ ရှိတယ်လို့လည်း ထောက်ပြထားပါတယ်။
Refugees International အဖွဲ့ရဲ့ အစီရင်ခံစာကို ဦးဆောင်ပြုစုခဲ့တဲ့ Daniel Sullivan ကို Skype ကနေ ဆက်သွယ်မေးမြန်းချက် အပြည့်အစုံကိုတော့ ဗွီအိုအေ မြန်မာပိုင်းတနင်္ဂနွေနေ့ညနဲ့ တနင်္လာနေ့မနက် အစီအစဉ်တွေမှာ အပြည့်အစုံ နားဆင်နိုင်ကြောင်းလည်း ကြိုတင်အသိပေးချင်ပါတယ်။
[Unicode Version]
ရိုဟငျဂြာဒုက်ခသညျအရေး Joe Biden အစိုးရ ဦးဆောငျဖွရှေငျးပေးဖို့ RI အဖှဲ့တိုကျတှနျး
အမရေိကနျ ပွညျထောငျစုမှာ ရှေးကောကျခံသမ်မတ Joe Biden အစိုးရတကျလာတဲ့အခါ ရိုဟငျဂြာအရေး ဦးဆောငျဖွရှေငျးဖို့ ဒုက်ခသညျအရေး လှုပျရှားနတေဲ့ ဝါရှငျတနျအခွစေိုကျ Refugees International အဖှဲ့က တိုကျတှနျးလိုကျတဲ့အကွောငျးကို ကိုအောငျလှငျဦးက ပွောပွပါမယျ။
“ရိုဟငျဂြာအရေး နိုငျငံတကာအတိုငျးအတာနဲ့ ဦးဆောငျဖွရှေငျးဖို့ ရှေးကောကျခံသမ်မတ Biden အတှကျ အရေးကွီးတဲ့ မူဝါဒရေးရာ အကွံပွုခကြျ” ဆိုတဲ့ အမညျနဲ့ အစီရငျခံစာတစောငျ ဒီကနေ့ပဲ ထုတျပွနျလိုကျပွီး Refugees International အဖှဲ့က တိုကျတှနျးလိုကျတာ ဖွဈပါတယျ။ ရိုဟငျဂြာအရေး ဖွရှေငျးရာမှာ နိုငျငံတကာအသိုငျးအဝနျးကို တှနျးအားပေးနိုငျတာကွောင့ျ အခုလို တိုကျတှနျးရတာလို့လညျး အစီရငျခံစာကို ဦးဆောငျပွုစုခဲ့တဲ့ Daniel Sullivan ကပွောဆိုခဲ့တာပါ။
“အမရေိကနျ ပွညျထောငျစုအနနေဲ့ အဓိကအခနျးကဏ်ဍက ဦးဆောငျနိုငျမယျလို့ ကနြောျတို့ ယုံကွညျထားပါတယျ။ ဖွဈခဲ့တာတှအေပေါျ ဖွဈတဲ့အတိုငျး တရားဝငျ အသိအမှတျပွု သုံးနှုနျးပွောဆိုတာမြိုးကအစ လုပျနိုငျတာတှလေညျး တောျတောျမြားမြား ရှိပါတယျ။ လူမြိုးတုံး သတျဖွတျမှု၊ လူသားထုအပေါျ ကြုးလှနျတဲ့ ရာဇဝတျမှုအဖွဈ သတျမှတျဖို့နဲ့ နောကျဆကျတှဲ သံတမနျရေးအရ အရေးတကွီး ဆောငျရှကျတာတှေ အပါအဝငျ တခွားအရေးယူ ဆောငျရှကျတာတှေ လုပျသှားဖို့လညျး လိုပါတယျ။”
ရိုဟငျဂြာတှအေပေါျ လူ့အခှင့ျအရေး ခြိုးဖောကျမှုတှကေို လူမြိုးတုံး သတျဖွတျမှုအဖွဈ တရားဝငျသတျမှတျဖို့ လူ့အခှင့ျအရေး လှုပျရှားသူတှေ၊ လှှတျတောျအမတျတှကေ တိုကျတှနျးတာတှေ ရှိနပေမေဲ့ အမရေိကနျ အစိုးရကတော့ လကျခံမထားပါဘူး။ ဒါပမေဲ့လညျး မကွာခငျ အစိုးရသဈ လကျထကျမှာတော့ ဒီမူဝါဒကို ပွောငျးလဲဖို့လညျး Refugees International အဖှဲ့အပါအဝငျ လူ့အခှင့ျအရေး လှုပျရှားသူတှေ တှနျးအားပေး နကွေတာပါ။
အထူးသဖွင့ျ ရှေးကောကျခံသမ်မတ Biden အစိုးရသဈမှာ အရေးကွီးတဲ့ အခနျးကဏ်ဍက ပါဝငျလာကွမယ့ျ သူတှေ အနနေဲ့ ရိုဟငျဂြာအရေး အပါအဝငျ မွနျမာနိုငျငံနဲ့ ပတျသကျလို့ အာရုံစိုကျတဲ့ မှတျတမျးတှေ ရှိခဲ့ဖူးတာကွောင့ျ မူဝါဒသဈတှကေို အကောငျအထညျ ဖောျနိုငျဖို့လညျး မြှောျလင့ျနကွေပါတယျ။ ရှေးကောကျခံ ဒုသမ်မတ Kamala Harris နိုငျငံခွားရေး ဝနျကွီးအဖွဈ အဆိုပွုခံထားရတဲ့ Anthony Blinken အပွငျ အမရေိကနျ နိုငျငံတကာ ဖှံ့ဖွိုးရေး အဂေငြျစီ (USAID) အကွီးအကဲအဖွဈ ကုလသမဂ်ဂဆိုငျရာ သံအမတျကွီးဟောငျး Samantha Power တို့လို ပုဂ်ဂိုလျတှေ အနနေဲ့ ရိုဟငျဂြာအရေးမှာ တှနျးအားပေးနိုငျလိမ့ျမယျလို့ မြှောျလင့ျကွောငျးလညျး Refugees International အဖှဲ့က Daniel Sullivan ကပွောပါတယျ။
“အဆင့ျမွင့ျရာထူးတာဝနျ ထမျးဆောငျကွမယ့ျ သူတှရေဲ့ ပွောဆိုခကြျတှကွေောင့ျ ကနြောျအားရကြနေပျမိတျတာတှေ ရှိပါတယျ။ Biden အစိုးရအဖှဲ့မှာ ပထမဆုံးအနနေဲ့ Kamala Harris ဟာဆိုရငျလညျး အထကျလှှတျတောျအမတျ ဘဝမှာတုနျးက မွနျမာနိုငျငံ လူ့အခှင့ျအရေးဆိုငျရာ ဥပဒကွေမျးကို ပူးတှဲတငျသှငျးဖူးပါတယျ။ နိုငျငံခွားရေး ဝနျကွီးအဖွဈ အဆိုပွုခံထားရတဲ့ Anthony Blinken ဟာ ဆိုရငျလညျး ရိုဟငျဂြာတှေ တိုကျခိုကျခံရမှုတှေ စခဲ့တဲ့ ၃ နှဈပွည့ျ အထိမျးအမှတျအဖွဈ ပွီးခဲ့တဲ့ သွဂုတျလ ၂၅ ရကျနေ့က ရိုဟငျဂြာအရေး တာဝနျခံမှုရှိဖို့နဲ့ နိုငျငံသားအခှင့ျအရေး ရရှိဖို့ Twitter လူမှုကှနျယကျကနေ တောငျးဆိုခဲ့ဖူးပါတယျ။ Samantha Power ဟာလညျး အစိုးရအဖှဲ့မှာ ပါလာဖို့ ရှိတာကွောင့ျ ရိုဟငျဂြာအရေး ဖွရှေငျးဖို့ လိုလိုလားလား ပွောဆိုကွသူတှေ တောျတောျမြားမြား အစိုးရအဖှဲ့သဈမှာ ပါလာကွတော့မှာပါ။”
ရခိုငျပွညျနယျမှာ ၂၀၁၇ ခုနှဈတုနျးက လုံခွုံရေးကငျးစခနျးတှကေို စီးနငျးတိုကျခိုကျခဲ့တဲ့ ARSA ရိုဟငျဂြာ အစှနျးရောကျအုပျစုကို လိုကျလံရှငျးလငျးရာမှာ မွနျမာလုံခွုံရေး တပျဖှဲ့တှကေ ကွီးလေးတဲ့ လူ့အခှင့ျအရေး ခြိုးဖောကျမှုတှေ ကြုးလှနျခဲ့ကွောငျး ကုလသမဂ်ဂနဲ့ နိုငျငံတကာ အသိုငျးအဝနျးက စှပျစှဲထားပါတယျ။ ရိုဟငျဂြာဆိုတဲ့ အသုံးအနှုနျးကို တရားဝငျ အသိအမှတျမပွုတဲ့ မွနျမာအစိုးရနဲ့ တပျမတောျဘကျကတော့ နိုငျငံတကာနဲ့ လူ့အခှင့ျအရေး အဖှဲ့တှကေ စှပျစှဲနသေလောကျ လူ့အခှင့ျအရေး ခြိုးဖောကျမှုတှေ ကြုးလှနျခဲ့တာ မရှိကွောငျးနဲ့ ကြုးလှနျသူတခြို့ကို စုံစမျးဖောျထုတျ အရေးယူတာတှေ ရှိခဲ့ကွောငျးလညျး ပွောဆိုထားပါတယျ။
Refugees International အဖှဲ့ရဲ့ အစီရငျခံစာမှာတော့ အမရေိကနျက ဦးဆောငျပွီး ရိုဟငျဂြာတှအေပေါျ လူ့အခှင့ျအရေး ခြိုးဖောကျမှုမှာ တာဝနျရှိသူတှကေို ပဈမှတျထား အရေးယူဒဏျခတျတာတှေ အပါအဝငျ ဖိအားပေးဖို့လညျး တိုကျတှနျးထားပါတယျ။ တခြိနျတညျးမှာပဲ ဒုက်ခသညျတှေ လုံခွုံမှုရှိရှိနဲ့ ဂုဏျသိက်ခာရှိရှိ နရေပျပွနျနိုငျအောငျ သံတမနျရေးနညျးလမျးတှနေဲ့ ကွိုးပမျးနိုငျတာတှေ ရှိတယျလို့လညျး ထောကျပွထားပါတယျ။
Refugees International အဖှဲ့ရဲ့ အစီရငျခံစာကို ဦးဆောငျပွုစုခဲ့တဲ့ Daniel Sullivan ကို Skype ကနေ ဆကျသှယျမေးမွနျးခကြျ အပွည့ျအစုံကိုတော့ ဗှီအိုအေ မွနျမာပိုငျးတနငျ်ဂနှနေေ့ညနဲ့ တနငျ်လာနေ့မနကျ အစီအစဉျတှမှော အပွည့ျအစုံ နားဆငျနိုငျကွောငျးလညျး ကွိုတငျအသိပေးခငြျပါတယျ။
