(Zawgyi / Unicode)
မြန်မာနိုင်ငံတွင်းမှာ COVID-19 ရောဂါပိုး ကူးစက်မှုနှုန်း နေ့စဉ် ၁,၀၀၀ အောက်အထိ ကျဆင်းလာပေမယ့် ရောဂါထိန်းချုပ်ရေးအတွက် လိုအပ်ချက်တွေ၊ စိုးရိမ်စရာတွေ ရှိတုန်းပဲလို့ ကျန်းမာရေးတာဝန်ရှိသူတွေက ပြောနေပါတယ်။ အပြည့်အစုံကို ဗွီအိုအေမြန်မာပိုင်း သတင်းထောက် မဆုမွန် စုံစမ်းမေးမြန်း တင်ဆက်ထားပါတယ်။
မြန်မာနိုင်ငံမှာ COVID-19 ကပ်ရောဂါကူးစက်မှု စုစုပေါင်း ၁၃၀,၀၀၀ ကျော် ရှိခဲ့ပေမယ့် ဒီသီတင်းပတ်တွေထဲ ကိုဗစ်ကြောင့် သေဆုံးမှု ဆယ်ဂဏန်းနဲ့ နေ့စဉ် ရောဂါပိုး စမ်းသပ်တွေ့ရှိမှုနှုန်းက လူနာ ၁,၀၀၀ အောက်ကို ဆက်တိုက် ရောက်ရှိလာပါတယ်။ လတ်တလော ပိုးတွေ့လူနာတွေ့ရှိမှု လျော့နည်းလာနေတဲ့ အနေအထားနဲ့ ကုသရေးနဲ့ အသွားအလာ ကန့်သတ်စောင့်ရှောက်ထားတဲ့ စင်တာတွေမှာလည်း လူတွေ နည်းစပြုလာတဲ့အပေါ်မှာတော့ ကျန်းမာရေးနဲ့ အားကစားဝန်ကြီးဌာန ပြောခွင့်ရ ဒေါက်တာသန်းနိုင်စိုးက အခုလိုရှင်းပြပါတယ်။
"အခုဆိုရင် Contacts တွေလည်း လျော့လာတယ်၊ ကွာရမ်တင်းတွေလည်း လျော့လာတယ်။ တဖက်က ကုသရေးစင်တာမှာလည်း လျော့တယ်။ အဓိကကတော့ ကျနော်တို့ အခုလို ကျလာတဲ့ အနေအထားကတော့ ပြည်သူလူထုရဲ့ ပူးပေါင်းမှု ကျန်းမာရေးဝန်ထမ်းတွေ စေတနာ့ဝန်ထမ်းတွေ အားလုံးရဲ့ ပူးပေါင်းမှုတွေကြောင့် ဒီအခြေအနေကို ရောက်လာတာပေါ့။ ဒါပေမယ့် ကျနော်တို့အားလုံးက တက်မထောင်ဘဲနဲ့ ပန်းတိုင်ရောက်တဲ့အထိ ဆက်လှော်ရမှာပေါ့နော်။ အခုတွေ့နေတဲ့ ၅၀၀ ဆိုတဲ့ အနေအထားက ဘာပဲပြောပြော ၁ ယောက်ထဲမှာ ရှိနေရင်တောင်မှ အများကြီးပွားနိုင်တဲ့ အနေအထားဆိုတော့ ဇီးရိုးအထိကို မကျမချင်း အားလုံးက ပူးပေါင်းပါဝင် ဆောင်ရွက်ကြရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။"
အခုလို ပိုးတွေ့လူနာ လျော့လာတာက ပိုးကူးစက်မှု လျော့နည်းလာတာ မဟုတ်ဘူးဆိုတာ အထူးသတိထား ဆင်ခြင်ကြဖို့ လိုအပ်နေသေးတယ်လို့ ဆေးပညာရှင် ဆရာဝန်တွေက သတိပေးပါတယ်။ ကိုဗစ်ကူးစက်မှု အဖြစ်အများဆုံး တိုင်းတတိုင်းဖြစ်တဲ့ ရန်ကုန်တိုင်းတွင်း ကိုဗစ်ကာလ ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှု အခမဲ့ ကုသပေးနေတဲ့ ဖျားနာကုဆေးခန်း ရန်ကုန်ကွန်ရက်တာဝန်ခံ ဒေါက်တာကျော်မင်းထွန်းက အခုလိုပြောပါတယ်။
"ကူးစက်မှုအခြေအနေက ပြောမယ်ဆိုရင် အခုဆိုရင် တော်တော်များများက ဆေးခန်းမလာကြတော့ဘူး ဒီရက်ပိုင်းအတွင်းမှာ။ နောက် စစ်တဲ့သူကလည်း တော်တော်ကြီးကို နည်းသွားတယ်ပေါ့နော်၊ အရင်လို အများကြီး မစစ်တော့ဘူး။ မစစ်တော့ သတိထားကြရမှာက Silence တွေဖြစ်နေမှာ ကြောက်တာ အဓိကက။ Silence Carriers တွေပေ့ါနော်။ ရှိနေတာကို မရှိဘူးဆိုပြီးတော့ပေါ့နော်၊ မစစ်တော့ မသိဘူးပေါ့။ မသိတော့ သူက လျှောက်သွားနေမယ်၊ နောက် သူကနေ အိမ်ကမိသားစုတွေ၊ နောက် အိမ်ကနေတဆင့်လည်း နောက် အများကြီး ဆက်သယ်သွားမယ့် ကယ်ရီယာတွေ ပြန်ဖြစ်မယ်။ အဲ့လို Silence Carriers တွေကိုကြောက်တာ၊ အဲ့ဒါတွေကနေ တဆင့်ပြန့်နေမှာကို ကြောက်တာ။ ဒါကြောင့် အတတ်နိုင်ဆုံး ဒီကာလမှာ အိမ်မှာပဲ နေစေချင်တယ်။ ထိန်းနိုင်ပြီလားဆိုရင် အခုဒေတာအရတော့ ကောင်းတာပေါ့နော်။ ပြန့်ပွားမှု ကူးစက်မှုက သိပ်မတွေ့ရတော့ဘူးပေါ့နော်။ အရင်တုန်းက ထောင်ကျော်၊ အခုက ၅၀၀ ဝန်းကျင်ဆိုတော့ Silence Carriers တွေကရော Silence Carriers တွေအနေနဲ့ ဘယ်နှစ်ယောက် ဘယ်သူတွေ ဘယ်လာက်ရှိနေမလဲ ဆိုတာကိုပဲ ကြောက်ကြတာပါ။ နောက်ပိုင်းတွေမှာ ဒီ့ထက် ဒေတာတွေ လျော့လာဖို့ကိုလည်း မျှော်လင့်ပါတယ်။"
လူထုကို ကျန်းမာရေးပညာပေးနေတဲ့ အထွေထွေရောဂါကု ဆရာဝန် ဒေါက်တာမိုးအောင်ကျော်နိုင်ကတော့ အာရှနိုင်ငံတချို့မှာ တကျော့ပြန် ကူးစက်မှုနှုန်းတွေ ပိုတိုးလာပြီး အရေးပေါ်အခြေအနေတွေ ထုတ်ပြန်နေရချိန် နိုင်ငံတချို့မှာလည်း မျိုးဗီဇကွဲတဲ့ ဗိုင်းရပ်စ်သစ်တွေ တွေ့ရှိလာနေတဲ့ အနေအထားအပေါ်မှာ ပြည်သူလူထုရော သက်ဆိုင်တဲ့ ကျန်းမာရေး တာဝန်ရှိသူတွေဘက်ကပေါ အထူးသတိရှိနေကြဖို့ အရေးကြီးတယ်လို့ တိုက်တွန်း သတိပေးပါတယ်။
"မျိုးကွဲသွားပြီး ကူးစက်မှုနှုန်း မြန်တယ်ဆိုတဲ့ အခု UK မှာဖြစ်နေတဲ့ Strain ပိုးက ရောဂါကလည်း ကျနော်တို့နိုင်ငံကိုလည်း ဝင်လာနိုင်တယ်။ အဲ့ဒါကြောင့် အဲ့ဒါကို ဂရုတစိုက် မျက်ခြည်မပြတ် စောင့်ကြည့်ပြီး ထိန်းသိမ်းထားဖို့လိုတယ်။ ဒါကြောင့် ကျနော်တို့က တဖြည်းဖြည်းကျလာတယ် ဆိုပြီးတော့ အကုန်လုံး ကျေနပ်ပြီးတော့ မနေဘဲနဲ့ ကာကွယ်ရေးနည်းတွေကို ဆက်ပြီးလုပ်ရမယ်။ ပြည်ပက ဝင်ရောက်လာနိုင်တဲ့ မျိုးကွဲတဲ့ ပြင်းထန်ရောဂါကို တဖက်က ထိန်းချုပ်ရမယ့်နည်းတူ ကိုယ့်ပြည်တွင်းကလည်း ကူးစက်မှုနှုန်းတွေကိုလည်း ထိန်းချုပ်နိုင်မယ်ဆိုရင် ဒီပျံ့နှံ့မှုနှုန်းတွေကို ကာကွယ်သွားနိုင်မယ်။ ပိုးတွေ့နှုန်း ကျလာတယ်ဆိုရင် ဘယ်လိုလူတွေကို စစ်ဆေးလဲ ဆိုတဲ့အပေါ်မှာလည်း မူတည်ပါတယ်။ ဖြစ်နေတဲ့သူတွေနဲ့ ပိုးတွေ့တဲ့သူ အချိုးချလိုက်တဲ့အချိန်မှာ ပိုးတွေ့တဲ့သူက နည်းလာတာ။
“နောက် တဖက်ကလည်း သေဆုံးမှုနှုန်းကလည်း ကျလာတယ်။ တဖြည်းဖြည်းနဲ့ ၁၀ ယောက်ပတ်ဝန်းကျင်အထိ ဖြစ်လာတယ်။ ဒါက ဝမ်းသာကြိုဆိုရမယ့် အနေအထားပါ။ သို့သော်လည်းပဲ တဖက်က ပြန်ပြောရမယ်ဆိုရင် ဆေးရုံဆေးခန်းမလာတဲ့ အုပ်စုကနေလည်း မပြန့်ဖို့အတွက်က အရေးကြီးတယ်။ ဒါကြောင့် လူတိုင်းလူတိုင်း သေချာပေါက် Mask တပ်မယ်၊ Social Distancing နေမယ်၊ လက်ဆေးမယ်ဆိုတဲ့ အချက် ၃ ချက်ကိုတော့ ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနက ထုတ်ပြန်တဲ့အတိုင်း လူတွေက ဆက်လက်လုပ်ဆောင်နေမယ်ဆိုရင် သေချာပေါက် ဖြစ်ပွားမှုနှုန်း လျော့ကျသွားမယ်လို့ ကျနော်ကတော့ ထင်ပါတယ်။"
အခုဆိုရင်တော့ တနိုင်ငံလုံး အတိုင်းအတာနဲ့ ရောဂါပိုးကူးစက်မှုဟာ ဇန်နဝါရီ ၁၆ ရက်နေ့ စနေနေ့ ည ၈ နာရီ ထုတ်ပြန်ချက်အရ ကူးစက်ခံရသူ စုစုပေါင်း ၁၃၀,၀၀၀ ကျော်ပြီး သေဆုံးသူပေါင်း ၃,၀၀၀ နီးပါးအထိ ရှိသွားပြီဖြစ်ပါတယ်။
--------------------------
(Unicode)
မွနျမာ ကိုဗဈပိုးကူးစကျမှု ကလြာပမေယ့ျ ကနြျးမာရေးအရာရှိတှေ စိုးရိမျနဆေဲ
မွနျမာနိုငျငံတှငျးမှာ COVID-19 ရောဂါပိုး ကူးစကျမှုနှုနျး နေ့စဉျ ၁,၀၀၀ အောကျအထိ ကဆြငျးလာပမေယ့ျ ရောဂါထိနျးခြုပျရေးအတှကျ လိုအပျခကြျတှေ၊ စိုးရိမျစရာတှေ ရှိတုနျးပဲလို့ ကနြျးမာရေးတာဝနျရှိသူတှကေ ပွောနပေါတယျ။ အပွည့ျအစုံကို ဗှီအိုအမွေနျမာပိုငျး သတငျးထောကျ မဆုမှနျ စုံစမျးမေးမွနျး တငျဆကျထားပါတယျ။
မွနျမာနိုငျငံမှာ COVID-19 ကပျရောဂါကူးစကျမှု စုစုပေါငျး ၁၃၀,၀၀၀ ကြောျ ရှိခဲ့ပမေယ့ျ ဒီသီတငျးပတျတှထေဲ ကိုဗဈကွောင့ျ သဆေုံးမှု ဆယျဂဏနျးနဲ့ နေ့စဉျ ရောဂါပိုး စမျးသပျတှေ့ရှိမှုနှုနျးက လူနာ ၁,၀၀၀ အောကျကို ဆကျတိုကျ ရောကျရှိလာပါတယျ။ လတျတလော ပိုးတှေ့လူနာတှေ့ရှိမှု လြော့နညျးလာနတေဲ့ အနအေထားနဲ့ ကုသရေးနဲ့ အသှားအလာ ကန့ျသတျစောင့ျရှောကျထားတဲ့ စငျတာတှမှောလညျး လူတှေ နညျးစပွုလာတဲ့အပေါျမှာတော့ ကနြျးမာရေးနဲ့ အားကစားဝနျကွီးဌာန ပွောခှင့ျရ ဒေါကျတာသနျးနိုငျစိုးက အခုလိုရှငျးပွပါတယျ။
"အခုဆိုရငျ Contacts တှလေညျး လြော့လာတယျ၊ ကှာရမျတငျးတှလေညျး လြော့လာတယျ။ တဖကျက ကုသရေးစငျတာမှာလညျး လြော့တယျ။ အဓိကကတော့ ကနြောျတို့ အခုလို ကလြာတဲ့ အနအေထားကတော့ ပွညျသူလူထုရဲ့ ပူးပေါငျးမှု ကနြျးမာရေးဝနျထမျးတှေ စတေနာ့ဝနျထမျးတှေ အားလုံးရဲ့ ပူးပေါငျးမှုတှကွေောင့ျ ဒီအခွအေနကေို ရောကျလာတာပေါ့။ ဒါပမေယ့ျ ကနြောျတို့အားလုံးက တကျမထောငျဘဲနဲ့ ပနျးတိုငျရောကျတဲ့အထိ ဆကျလှောျရမှာပေါ့နောျ။ အခုတှေ့နတေဲ့ ၅၀၀ ဆိုတဲ့ အနအေထားက ဘာပဲပွောပွော ၁ ယောကျထဲမှာ ရှိနရေငျတောငျမှ အမြားကွီးပှားနိုငျတဲ့ အနအေထားဆိုတော့ ဇီးရိုးအထိကို မကမြခငြျး အားလုံးက ပူးပေါငျးပါဝငျ ဆောငျရှကျကွရမှာ ဖွဈပါတယျ။"
အခုလို ပိုးတှေ့လူနာ လြော့လာတာက ပိုးကူးစကျမှု လြော့နညျးလာတာ မဟုတျဘူးဆိုတာ အထူးသတိထား ဆငျခွငျကွဖို့ လိုအပျနသေေးတယျလို့ ဆေးပညာရှငျ ဆရာဝနျတှကေ သတိပေးပါတယျ။ ကိုဗဈကူးစကျမှု အဖွဈအမြားဆုံး တိုငျးတတိုငျးဖွဈတဲ့ ရနျကုနျတိုငျးတှငျး ကိုဗဈကာလ ကနြျးမာရေးစောင့ျရှောကျမှု အခမဲ့ ကုသပေးနတေဲ့ ဖြားနာကုဆေးခနျး ရနျကုနျကှနျရကျတာဝနျခံ ဒေါကျတာကြောျမငျးထှနျးက အခုလိုပွောပါတယျ။
"ကူးစကျမှုအခွအေနကေ ပွောမယျဆိုရငျ အခုဆိုရငျ တောျတောျမြားမြားက ဆေးခနျးမလာကွတော့ဘူး ဒီရကျပိုငျးအတှငျးမှာ။ နောကျ စဈတဲ့သူကလညျး တောျတောျကွီးကို နညျးသှားတယျပေါ့နောျ၊ အရငျလို အမြားကွီး မစဈတော့ဘူး။ မစဈတော့ သတိထားကွရမှာက Silence တှဖွေဈနမှော ကွောကျတာ အဓိကက။ Silence Carriers တှပေေ့ါနောျ။ ရှိနတောကို မရှိဘူးဆိုပွီးတော့ပေါ့နောျ၊ မစဈတော့ မသိဘူးပေါ့။ မသိတော့ သူက လြှောကျသှားနမေယျ၊ နောကျ သူကနေ အိမျကမိသားစုတှေ၊ နောကျ အိမျကနတေဆင့ျလညျး နောကျ အမြားကွီး ဆကျသယျသှားမယ့ျ ကယျရီယာတှေ ပွနျဖွဈမယျ။ အဲ့လို Silence Carriers တှကေိုကွောကျတာ၊ အဲ့ဒါတှကေနေ တဆင့ျပွန့ျနမှောကို ကွောကျတာ။ ဒါကွောင့ျ အတတျနိုငျဆုံး ဒီကာလမှာ အိမျမှာပဲ နစေခေငြျတယျ။ ထိနျးနိုငျပွီလားဆိုရငျ အခုဒတောအရတော့ ကောငျးတာပေါ့နောျ။ ပွန့ျပှားမှု ကူးစကျမှုက သိပျမတှေ့ရတော့ဘူးပေါ့နောျ။ အရငျတုနျးက ထောငျကြောျ၊ အခုက ၅၀၀ ဝနျးကငြျဆိုတော့ Silence Carriers တှကေရော Silence Carriers တှအေနနေဲ့ ဘယျနှဈယောကျ ဘယျသူတှေ ဘယျလာကျရှိနမေလဲ ဆိုတာကိုပဲ ကွောကျကွတာပါ။ နောကျပိုငျးတှမှော ဒီ့ထကျ ဒတောတှေ လြော့လာဖို့ကိုလညျး မြှောျလင့ျပါတယျ။"
လူထုကို ကနြျးမာရေးပညာပေးနတေဲ့ အထှထှေရေောဂါကု ဆရာဝနျ ဒေါကျတာမိုးအောငျကြောျနိုငျကတော့ အာရှနိုငျငံတခြို့မှာ တကြော့ပွနျ ကူးစကျမှုနှုနျးတှေ ပိုတိုးလာပွီး အရေးပေါျအခွအေနတှေေ ထုတျပွနျနရေခြိနျ နိုငျငံတခြို့မှာလညျး မြိုးဗီဇကှဲတဲ့ ဗိုငျးရပျဈသဈတှေ တှေ့ရှိလာနတေဲ့ အနအေထားအပေါျမှာ ပွညျသူလူထုရော သကျဆိုငျတဲ့ ကနြျးမာရေး တာဝနျရှိသူတှဘေကျကပေါ အထူးသတိရှိနကွေဖို့ အရေးကွီးတယျလို့ တိုကျတှနျး သတိပေးပါတယျ။
"မြိုးကှဲသှားပွီး ကူးစကျမှုနှုနျး မွနျတယျဆိုတဲ့ အခု UK မှာဖွဈနတေဲ့ Strain ပိုးက ရောဂါကလညျး ကနြောျတို့နိုငျငံကိုလညျး ဝငျလာနိုငျတယျ။ အဲ့ဒါကွောင့ျ အဲ့ဒါကို ဂရုတစိုကျ မကြျခွညျမပွတျ စောင့ျကွည့ျပွီး ထိနျးသိမျးထားဖို့လိုတယျ။ ဒါကွောင့ျ ကနြောျတို့က တဖွညျးဖွညျးကလြာတယျ ဆိုပွီးတော့ အကုနျလုံး ကြနေပျပွီးတော့ မနဘေဲနဲ့ ကာကှယျရေးနညျးတှကေို ဆကျပွီးလုပျရမယျ။ ပွညျပက ဝငျရောကျလာနိုငျတဲ့ မြိုးကှဲတဲ့ ပွငျးထနျရောဂါကို တဖကျက ထိနျးခြုပျရမယ့ျနညျးတူ ကိုယ့ျပွညျတှငျးကလညျး ကူးစကျမှုနှုနျးတှကေိုလညျး ထိနျးခြုပျနိုငျမယျဆိုရငျ ဒီပြံ့နှံ့မှုနှုနျးတှကေို ကာကှယျသှားနိုငျမယျ။ ပိုးတှေ့နှုနျး ကလြာတယျဆိုရငျ ဘယျလိုလူတှကေို စဈဆေးလဲ ဆိုတဲ့အပေါျမှာလညျး မူတညျပါတယျ။ ဖွဈနတေဲ့သူတှနေဲ့ ပိုးတှေ့တဲ့သူ အခြိုးခလြိုကျတဲ့အခြိနျမှာ ပိုးတှေ့တဲ့သူက နညျးလာတာ။
“နောကျ တဖကျကလညျး သဆေုံးမှုနှုနျးကလညျး ကလြာတယျ။ တဖွညျးဖွညျးနဲ့ ၁၀ ယောကျပတျဝနျးကငြျအထိ ဖွဈလာတယျ။ ဒါက ဝမျးသာကွိုဆိုရမယ့ျ အနအေထားပါ။ သို့သောျလညျးပဲ တဖကျက ပွနျပွောရမယျဆိုရငျ ဆေးရုံဆေးခနျးမလာတဲ့ အုပျစုကနလေညျး မပွန့ျဖို့အတှကျက အရေးကွီးတယျ။ ဒါကွောင့ျ လူတိုငျးလူတိုငျး သခြောပေါကျ Mask တပျမယျ၊ Social Distancing နမေယျ၊ လကျဆေးမယျဆိုတဲ့ အခကြျ ၃ ခကြျကိုတော့ ကနြျးမာရေးဝနျကွီးဌာနက ထုတျပွနျတဲ့အတိုငျး လူတှကေ ဆကျလကျလုပျဆောငျနမေယျဆိုရငျ သခြောပေါကျ ဖွဈပှားမှုနှုနျး လြော့ကသြှားမယျလို့ ကနြောျကတော့ ထငျပါတယျ။"
အခုဆိုရငျတော့ တနိုငျငံလုံး အတိုငျးအတာနဲ့ ရောဂါပိုးကူးစကျမှုဟာ ဇနျနဝါရီ ၁၆ ရကျနေ့ စနနေေ့ ည ၈ နာရီ ထုတျပွနျခကြျအရ ကူးစကျခံရသူ စုစုပေါငျး ၁၃၀,၀၀၀ ကြောျပွီး သဆေုံးသူပေါငျး ၃,၀၀၀ နီးပါးအထိ ရှိသှားပွီဖွဈပါတယျ။
