[Zawgyi/Unicode]
မြန်မာနိုင်ငံမှာ ဆန္ဒပြသူတွေ သေဆုံးတဲ့အထိ ပစ်ခတ်နှိမ်နင်းခဲ့တဲ့ နိုင်ငံတော် စီမံအုပ်ချုပ်မှုကောင်စီကို အကြမ်းဖက်အုပ်စုအဖြစ် ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော် ကိုယ်စားပြုကော်မတီ CRPH က ဒီနေ့ ကြေညာလိုက်ပါတယ်။
နိုင်ငံတဝန်း လက်နက်ကိုင်အာဏာပိုင်တွေရဲ့ ပစ်ခတ်မှုကြောင့် တနင်္ဂနွေနေ့က ၂၀ ဝန်းကျင်သေဆုံးခဲ့ရပြီးနောက် CRPH က ဒီနေ့ ထုတ်ပြန်ကြေညာတာ ဖြစ်ပါတယ်။
"ပြည်ထောင်စုသမ္မတနိုင်ငံတော်နှင့် နိုင်ငံသူ၊ နိုင်ငံသားများအပေါ် အကြမ်းဖျက်မှုတိုက်ဖျက်ရေး ဥပဒေအပါ အကြမ်းဖက်မှုများကို ကျူးလွန်လျက်ရှိသည့် နိုင်ငံတော်စီမံအုပ်ချုပ်ရေးကောင်စီအား အကြမ်းဖက်အုပ်စုအဖြစ် ကြေငြာလိုက်သည်။ ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော် ကိုယ်စားပြုကော်မတီ။"
နိုင်ငံတကာဥပဒေတွေနဲ့ အရေးယူနိုင်ဖို့အတွက် အခုလို ကြေငြာတာဖြစ်တယ်လို့ ဒီကနေ့ ကြေငြာတဲ့အထဲမှာ ပြောပါတယ်။
"အာဏာသိမ်းစစ်ကောင်စီဟာ နိုင်ငံသူ၊ နိုင်ငံသားတွေရဲ့ တရားဥပဒေစိုးမိုးရေးနဲ့ လုံခြုံရေးကို အကာအကွယ်မပေးတဲ့အပြင် ငြိမ်းချမ်းစွာ ဆန္ဒပြနေတဲ့ နိုင်ငံသူ၊ နိုင်ငံသားတွေကို လမ်းမတွေမှာရော၊ လမ်းသွယ်လမ်းကျဉ်းတွေမှာရော၊ အဆောက်အဦးတွေကြားထဲမှာပါ အကြမ်းဖက်သတ်ဖြတ်မှုတွေ ကျူးလွန်နေပါတယ်။ ဒီလို အကြမ်းဖက်သတ်ဖြတ်မှုတွေကြောင့်မို့လို့ နိုင်ငံသားများစွာရဲ့ အသက်လည်း ဆုံးရှုံးခဲ့ရပါတယ်။ ဒါကြောင့်မို့လို့ ဒီ န.စ.က ကောင်စီကို နိုင်ငံတကာ ဥပဒေတွေနဲ့အညီ အရေးယူဆောင်ရွက်နိုင်ဖို့အတွက် အောက်ပါ ကြေငြာချက်ကို ထုတ်ပြန်ကြေငြာလိုက်ပါတယ်။"
ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော် ကိုယ်စားပြုကော်မတီက အပြင်းထန်ဆုံး ရှုတ်ချလိုက်ပါတယ်။ မြန်မာနိုင်ငံအနှံ့က မြို့တွေမှာ မနေ့က လူသေဆုံးတဲ့အထိ ပစ်ခတ်နှိမ်နင်းမှုတွေ ရှိခဲ့ပေမဲ့ ဒီနေ့ ဆန္ဒပြသူအမြောက်အများ လမ်းပေါ် ပြန်ထွက်လာပြီးတော့ စစ်အာဏာရှင်ဆန့်ကျင်ရေး ဆန္ဒပြခဲ့ကြပါတယ်။ ရန်ကုန်မြို့မှာတော့ ဆန္ဒပြသူတွေကို မျက်ရည်ယိုဗုံးတွေ၊ အသံဗုံးတွေ၊ ရာဘာကျည်တွေနဲ့ ပစ်ခတ်လူစုခွဲခဲ့ပါတယ်။
ရန်ကုန်မြို့ စမ်းချောင်းဘက်မှာ လက်နက်ကိုင်လုံခြုံရေးတွေက လူနေအိမ်တွေ ရှိရာလမ်းတွေမှာ မျက်ရည်ယိုဗုံးတွေနဲ့ ပစ်ခတ်တဲ့ အိမ်ထဲနေသူ ကလေးတွေ၊ လူကြီးတွေ ထိခိုက် ဒဏ်ရာတွေ ရခဲ့ကြပါတယ်။ ခုလိုပစ်ခတ်နေတဲ့ကြားကပဲ ဆန္ဒပြသူတွေက ရှောင်တိမ်း ဆန္ဒပြခဲ့ကြတာပါ။
"ဒီမကောင်းဆိုးဝါးခေတ်ကြီးကို ကျနော်သားတွေခေတ်ကို မသယ်သွားချင်ဘူး။ အဲဒီအတွက် ကျနော်တို့ပဲ ခံလိုက်မယ်။ သူတို့ကိုတော့ မခံစေချင်ဘူး။ အဲဒီအတွက် အဓိကတစ်ချက်။ ပြီးတော့ မနေ့က ကျဆုံးသွားတဲ့ ညီအကိုတွေ၊ သူရဲကောင်းတွေအတွက်ကို ကျနော် ခံပြင်းတဲ့အတွက် ဒီကို လာတာပါ။ မနေ့ကတော့ defense line မှာ မရှိခဲ့ပါဘူး။ ဒီနေ့ကတော့ ကျနော်ကိုယ်တိုင် defense line တက်ပါတယ်။ ကျနော့်သူငယ်ချင်း လေးယောက်ပါပါတယ်။"
ရန်ကုန်မြို့မှာ မနေ့က ပစ်ခတ်မှုအတွင်း သေဆုံးသူ လေး ယောက်လို့ အတည်ပြုနိုင်ပါတယ်။ သေဆုံးသူ နှစ် ယောက်လို့ အတည်ပြုနိုင်တဲ့ မန္တလေးမြို့မှာလည်း ဒီနေ့ ပြည်သူတွေ လမ်းပေါ်ထွက် ဆန္ဒပြကြပါတယ်။
"စစ်အာဏာရှင် ပျက်သုဉ်းရေး... ဒို့အရေး၊ ဒို့အရေး။ အာဏာလုတဲ့ စစ်ကောင်စီ... အလိုမရှိ၊ အလိုမရှိ။ သပိတ်၊ သပိတ်... မှောက်၊ မှောက်။"
ဒါကတော့ မန္တလေးမြို့က ဆန္ဒပြတဲ့ အသံတွေပါ။
မနေ့က သေဆုံးသူ ငါး ယောက်ထက်မနည်းရှိတဲ့ ထားဝယ်မြို့မှာလည်း ဒီနေ့ ဆန္ဒပြသူတွေက သေဆုံးသွားသူတွေအတွက် အောက်မေ့ဆုတောင်းပွဲလုပ်ခဲ့ကြပါတယ်။ ရန်ကုန်မြို့မှာလည်း သေဆုံးသွားသူတွေအတွက် အထိမ်းအမှတ် ဆုတောင်းပွဲတွေကို လုပ်ခဲ့ကြပါတယ်။ မြန်မာနိုင်ငံမှ ငြိမ်းချမ်းစွာ ဒီမိုကရေစီတောင်းဆိုရင်း သေဆုံးသွားသူတွေရဲ့ ကျန်ရစ်သူမိသားစုတွေကို အထူးစိတ်မကောင်းကြောင်း အမေရိကန်သမ္မတရဲ့ အမျိုးသားလုံခြုံရေး အကြံပေး Jake Sullivan ကလည်း ကြေညာချက်ထုတ်ပြန် ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။ ခုလို ငြိမ်းငြိမ်းချမ်းချမ်း ဆန္ဒပြသူတွေကို သေစေတဲ့အထိ အင်အားသုံးနှိမ်နင်းတဲ့အတွက် အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုက နောက်ထပ် အရေးယူမှုတွေ လာမဲ့ရက်ပိုင်းတွေကျရင် ထပ်လုပ်သွားမယ်လို့ သူကပြောပါတယ်။
အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုအနေနဲ့ ဒီမိုကရေစီ၊ တရားဥပဒေစိုးမိုးရေးနဲ့ လူ့အခွင့်အရေးအတွက် သတ္တိရှိရှိ တောင်းဆိုနေကြသူတွေနဲ့ တသားတည်း ဆက်လက်ရပ်တည်နေတယ်လု့ိလည်း ပြောပါတယ်။ မြန်မာပြည်သူတွေအပေါ် အားဖြည့်ထောက်ခံဖို့နဲ့ အကြမ်းဖက်သူတွေ သူတို့လုပ်ရပ်အတွက် တာဝန်ယူမှု ရှိအောင် Indo-Pacific ဒေသတွင်းမှာ ရှိတဲ့ အမေရိကန် မဟာမိတ်တွေနဲ့ ဆက်လက် အနီးကပ်ပူးပေါင်း ဆွေးနွေးဆောင်ရွက်နေတယ်လို့လည်း အိမ်ဖြူတော် အမျိုးသားလုံခြုံရေးအကြံပေး Jake Sullivan ရဲ့ ကြေညာချက်ထဲမှာ ပြောကြားထားပါတယ်။ ကုလသမဂ္ဂလုံခြုံရေးကောင်စီ အမြဲတမ်းအဖွဲ့ဝင်ဖြစ်တဲ့ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုက အလှည့်ကျ ဥက္ကဋ္ဌတာဝန်ကို ဒီနေ့ စတင်တာဝန်ယူမှာဖြစ်ပါတယ်။ ဥက္ကဋ္ဌတာဝန်ယူထားစဉ်မှာ ဦးစားပေးဆောင်ရွက်မယ့်ကိစ္စတွေကို ဒီနေ့ ကြေညာတဲ့အခါ မြန်မာအရေးကိစ္စကို ကိုင်တွယ်ဆောင်ရွက်ရေးအစီအစဉ်တွေ ပါဝင်မယ်လို့ မျှော်လင့်ရပါတယ်။
မြန်မာနိုင်ငံကို နိုင်ငံတကာ လုံခြုံရေးတပ်တွေ ဝင်ရောက်နိုင်တဲ့ ကုလသမဂ္ဂ ပဋိညာဉ်စာချုပ်ပါ Chapter 7 ကို အသုံးပြုရေး ကုလသမဂ္ဂလုံခြုံရေးကောင်စီမှာ အရေးပေါ် ဆွေးနွေးစဉ်းစားဖို့အတွက် မြန်မာနိုင်ငံလူ့အခွင့်အရေးဆိုင်ရာ ကုလသမဂ္ဂအထူးသံတမန် Tom Andrews ကလည်း ကြေညာချက် ထုတ်ပြန် တိုက်တွန်းလိုက်ပါတယ်။ Chapter 7 ထဲမှာ ကုလသမဂ္ဂရဲ့ ငြိမ်းချမ်းရေးထိန်းတပ်တွေ ဝင်ရောက်ရေးဆိုတဲ့ အချက်ပါဝင်ပါတယ်။ ငြိမ်းချမ်းစွာဆန္ဒပြနေသူတွေကို စစ်အာဏာသိမ်းထားသူတွေက ရက်ရက်စက်စက် နှိမ်နင်းမှုတွေ တိုးလုပ်နေတဲ့အတွက် ကမ္ဘာ့နိုင်ငံတွေအနေနဲ့ အရေးယူဆောင်ရွက်ရမယ်လို့ လူ့အခွင့်အရေးဆိုင်ရာ အထူးသံတမန် Tom Andrews ကပြောပါတယ်။ အင်အားသုံးနှိမ်နင်းသူတွေအပေါ် ပစ်မှတ်ထား ဒဏ်ခတ်အရေးယူမှုတွေ လုပ်ရမယ်လို့လည်း သူက ပြောထားပါတယ်။
အာဆီယံနိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးတွေအနေနဲ့ မြန်မာ့အရေးကို မနက်ဖြန်ကျရင်တော့ အွန်လိုင်းပေါ်ကနေ တွေ့ဆုံဆွေးနွေးမယ်လို့ စင်္ကာပူ နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးက အတည်ပြုပြောပါတယ်။ အထူးအစည်းအဝေးလုပ်ပြီးတော့ စစ်အာဏာပိုင်တွေဘက်က ဘာပြောမလဲဆိုတာ နားထောင်မယ်လို့ သူကပြောကြားထားပါတယ်။
နေပြည်တော်မှာတော့ ဆက်လက်ဖမ်းဆီး တရားစွဲခံထားရတဲ့ သမ္မတဦးဝင်းမြင့်နဲ့ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်တို့ကို ဒီနေ့ Video conferencing နဲ့ ရုံးထုတ်ပါတယ်။ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်ကို အများပြည်သူ တည်ငြိမ်အေးချမ်းမှု ပျက်ပြားအောင် လှုံ့ဆော်မှု ပုဒ်မ ၅၀၅ (ခ)၊ ဆက်သွယ်ရေးပုဒ်မ ၆၇ တို့နဲ့ ထပ်ပြီး တရားစွဲပါတယ်။ ဒါကြောင့် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်ကို စွဲထားတဲ့ ပုဒ်မစုစုပေါင်းက လေး ခုဖြစ်သွားပါပြီ။ ဒါပေမဲ့ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်အနေနဲ့ သူ့ရဲ့ ရှေ့နေနဲ့ ခုထိတေ့ွခွင့် မရသေးဘူးလို့ သူ့ရဲ့ ဥပဒေ အကျိုးဆောင် ဦးခင်မောင်ဇော်က ပြောပါတယ်။
"ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်ကလည်း ရှေ့နေတွေနဲ့ တွေ့ချင်တယ်လို့ ပြောတယ်။ အဲဒီတော့ တရားသူကြီးက ရဲကို စီစဉ်ပေးလိုက်ပါလို့ ညွှန်ကြားလိုက်ပါတယ်။ ဆိုတော့ အဲဒီအမှုကိုတော့ ရှေ့နေမပါသေးတဲ့အတွက်ကြောင့် CMP (Case Management Program) ကို မလုပ်ရသေးပါဘူး။ ၁၅ ရက်နေ့ကို ပြန်ချိန်းလိုက်ပါတယ်။"
ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်နဲ့ အတူ အမှုတတွဲထဲဖြစ်တဲ့ သမ္မတဦးဝင်းမြင့်ကိုလည်း ပုဒ်မ ၅၀၅ (ခ) နဲ့အမှုထပ်တိုး တရားစွဲသလို နေပြည်တော်ကောင်စီ ဥက္ကဋ္ဌ ဒေါက်တာမျိုးအောင်ကိုလည်း ပုဒ်မ ၅၀၅ (ခ) နဲ့တရားစွဲတယ်လို့ ရှေ့နေကြီး ဦးခင်မောင်ဇော်က ပြောပါတယ်။
နိုင်ငံတော် အတိုင်ပင်ခံ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်ကို စွဲထားတဲ့ အမှု ၄ ခုကတော့ သဘာဝဘေးအန္တရာယ်ဆိုင်ရာ စီမံခန့်ခွဲမှုဥပဒေ ပုဒ်မ ၂၅၊ ပို့ကုန် သွင်းကုန်ဥပဒေ ပုဒ်မ ၈၊ ဆက်သွယ်ရေးဥပဒေ ပုဒ်မ ၆၇နဲ့ ၊ အများပြည်သူ တည်ငြိမ်အေးချမ်းမှု ပျက်ပြားအောင် လှုံ့ဆော်မှု ပုဒ်မ ၅၀၅ (ခ) တို့ဖြစ်ပါတယ်။ သမ္မတဦးဝင်းမြင့်ကတော့ သဘာဝဘေးအန္တရာယ်ဆိုင်ရာ စီမံခန့်ခွဲမှုဥပဒေ ပုဒ်မ ၂၅၊ ရာဇသတ်ကြီး ပုဒ်မ ၅၀၅ (ခ) တို့နဲ့ တရားစွဲခံထားရပါတယ်။
[Unicode Version]
မွနျမာစဈအုပျခြုပျရေးကောငျစီကို အကွမျးဖကျအဖှဲ့အဖွဈ CRPH ကွညော
မွနျမာနိုငျငံမှာ ဆန်ဒပွသူတှေ သဆေုံးတဲ့အထိ ပဈခတျနှိမျနငျးခဲ့တဲ့ နိုငျငံတောျ စီမံအုပျခြုပျမှုကောငျစီကို အကွမျးဖကျအုပျစုအဖွဈ ပွညျထောငျစုလှှတျတောျ ကိုယျစားပွုကောျမတီ CRPH က ဒီနေ့ ကွညောလိုကျပါတယျ။
နိုငျငံတဝနျး လကျနကျကိုငျအာဏာပိုငျတှရေဲ့ ပဈခတျမှုကွောင့ျ တနငျ်ဂနှနေေ့က ၂၀ ဝနျးကငြျသဆေုံးခဲ့ရပွီးနောကျ CRPH က ဒီနေ့ ထုတျပွနျကွညောတာ ဖွဈပါတယျ။
"ပွညျထောငျစုသမ်မတနိုငျငံတောျနှင့ျ နိုငျငံသူ၊ နိုငျငံသားမြားအပေါျ အကွမျးဖကြျမှုတိုကျဖကြျရေး ဥပဒအေပါ အကွမျးဖကျမှုမြားကို ကြူးလှနျလကြျရှိသည့ျ နိုငျငံတောျစီမံအုပျခြုပျရေးကောငျစီအား အကွမျးဖကျအုပျစုအဖွဈ ကွငွောလိုကျသညျ။ ပွညျထောငျစုလှှတျတောျ ကိုယျစားပွုကောျမတီ။"
နိုငျငံတကာဥပဒတှေနေဲ့ အရေးယူနိုငျဖို့အတှကျ အခုလို ကွငွောတာဖွဈတယျလို့ ဒီကနေ့ ကွငွောတဲ့အထဲမှာ ပွောပါတယျ။
"အာဏာသိမျးစဈကောငျစီဟာ နိုငျငံသူ၊ နိုငျငံသားတှရေဲ့ တရားဥပဒစေိုးမိုးရေးနဲ့ လုံခွုံရေးကို အကာအကှယျမပေးတဲ့အပွငျ ငွိမျးခမြျးစှာ ဆန်ဒပွနတေဲ့ နိုငျငံသူ၊ နိုငျငံသားတှကေို လမျးမတှမှောရော၊ လမျးသှယျလမျးကဉြျးတှမှောရော၊ အဆောကျအဦးတှကွေားထဲမှာပါ အကွမျးဖကျသတျဖွတျမှုတှေ ကြူးလှနျနပေါတယျ။ ဒီလို အကွမျးဖကျသတျဖွတျမှုတှကွေောင့ျမို့လို့ နိုငျငံသားမြားစှာရဲ့ အသကျလညျး ဆုံးရှုံးခဲ့ရပါတယျ။ ဒါကွောင့ျမို့လို့ ဒီ န.စ.က ကောငျစီကို နိုငျငံတကာ ဥပဒတှေနေဲ့အညီ အရေးယူဆောငျရှကျနိုငျဖို့အတှကျ အောကျပါ ကွငွောခကြျကို ထုတျပွနျကွငွောလိုကျပါတယျ။"
ပွညျထောငျစုလှှတျတောျ ကိုယျစားပွုကောျမတီက အပွငျးထနျဆုံး ရှုတျခလြိုကျပါတယျ။ မွနျမာနိုငျငံအနှံ့က မွို့တှမှော မနေ့က လူသဆေုံးတဲ့အထိ ပဈခတျနှိမျနငျးမှုတှေ ရှိခဲ့ပမေဲ့ ဒီနေ့ ဆန်ဒပွသူအမွောကျအမြား လမျးပေါျ ပွနျထှကျလာပွီးတော့ စဈအာဏာရှငျဆန့ျကငြျရေး ဆန်ဒပွခဲ့ကွပါတယျ။ ရနျကုနျမွို့မှာတော့ ဆန်ဒပွသူတှကေို မကြျရညျယိုဗုံးတှေ၊ အသံဗုံးတှေ၊ ရာဘာကညြျတှနေဲ့ ပဈခတျလူစုခှဲခဲ့ပါတယျ။
ရနျကုနျမွို့ စမျးခြောငျးဘကျမှာ လကျနကျကိုငျလုံခွုံရေးတှကေ လူနအေိမျတှေ ရှိရာလမျးတှမှော မကြျရညျယိုဗုံးတှနေဲ့ ပဈခတျတဲ့ အိမျထဲနသေူ ကလေးတှေ၊ လူကွီးတှေ ထိခိုကျ ဒဏျရာတှေ ရခဲ့ကွပါတယျ။ ခုလိုပဈခတျနတေဲ့ကွားကပဲ ဆန်ဒပွသူတှကေ ရှောငျတိမျး ဆန်ဒပွခဲ့ကွတာပါ။
"ဒီမကောငျးဆိုးဝါးခတျေကွီးကို ကနြောျသားတှခေတျေကို မသယျသှားခငြျဘူး။ အဲဒီအတှကျ ကနြောျတို့ပဲ ခံလိုကျမယျ။ သူတို့ကိုတော့ မခံစခေငြျဘူး။ အဲဒီအတှကျ အဓိကတဈခကြျ။ ပွီးတော့ မနေ့က ကဆြုံးသှားတဲ့ ညီအကိုတှေ၊ သူရဲကောငျးတှအေတှကျကို ကနြောျ ခံပွငျးတဲ့အတှကျ ဒီကို လာတာပါ။ မနေ့ကတော့ defense line မှာ မရှိခဲ့ပါဘူး။ ဒီနေ့ကတော့ ကနြောျကိုယျတိုငျ defense line တကျပါတယျ။ ကနြော့ျသူငယျခငြျး လေးယောကျပါပါတယျ။"
ရနျကုနျမွို့မှာ မနေ့က ပဈခတျမှုအတှငျး သဆေုံးသူ လေး ယောကျလို့ အတညျပွုနိုငျပါတယျ။ သဆေုံးသူ နှဈ ယောကျလို့ အတညျပွုနိုငျတဲ့ မန်တလေးမွို့မှာလညျး ဒီနေ့ ပွညျသူတှေ လမျးပေါျထှကျ ဆန်ဒပွကွပါတယျ။
"စဈအာဏာရှငျ ပကြျသုဉျးရေး... ဒို့အရေး၊ ဒို့အရေး။ အာဏာလုတဲ့ စဈကောငျစီ... အလိုမရှိ၊ အလိုမရှိ။ သပိတျ၊ သပိတျ... မှောကျ၊ မှောကျ။"
ဒါကတော့ မန်တလေးမွို့က ဆန်ဒပွတဲ့ အသံတှပေါ။
မနေ့က သဆေုံးသူ ငါး ယောကျထကျမနညျးရှိတဲ့ ထားဝယျမွို့မှာလညျး ဒီနေ့ ဆန်ဒပွသူတှကေ သဆေုံးသှားသူတှအေတှကျ အောကျမေ့ဆုတောငျးပှဲလုပျခဲ့ကွပါတယျ။ ရနျကုနျမွို့မှာလညျး သဆေုံးသှားသူတှအေတှကျ အထိမျးအမှတျ ဆုတောငျးပှဲတှကေို လုပျခဲ့ကွပါတယျ။ မွနျမာနိုငျငံမှ ငွိမျးခမြျးစှာ ဒီမိုကရစေီတောငျးဆိုရငျး သဆေုံးသှားသူတှရေဲ့ ကနြျရဈသူမိသားစုတှကေို အထူးစိတျမကောငျးကွောငျး အမရေိကနျသမ်မတရဲ့ အမြိုးသားလုံခွုံရေး အကွံပေး Jake Sullivan ကလညျး ကွညောခကြျထုတျပွနျ ပွောကွားခဲ့ပါတယျ။ ခုလို ငွိမျးငွိမျးခမြျးခမြျး ဆန်ဒပွသူတှကေို သစေတေဲ့အထိ အငျအားသုံးနှိမျနငျးတဲ့အတှကျ အမရေိကနျပွညျထောငျစုက နောကျထပျ အရေးယူမှုတှေ လာမဲ့ရကျပိုငျးတှကေရြငျ ထပျလုပျသှားမယျလို့ သူကပွောပါတယျ။
အမရေိကနျပွညျထောငျစုအနနေဲ့ ဒီမိုကရစေီ၊ တရားဥပဒစေိုးမိုးရေးနဲ့ လူ့အခှင့ျအရေးအတှကျ သတ်တိရှိရှိ တောငျးဆိုနကွေသူတှနေဲ့ တသားတညျး ဆကျလကျရပျတညျနတေယျလု့ိလညျး ပွောပါတယျ။ မွနျမာပွညျသူတှအေပေါျ အားဖွည့ျထောကျခံဖို့နဲ့ အကွမျးဖကျသူတှေ သူတို့လုပျရပျအတှကျ တာဝနျယူမှု ရှိအောငျ Indo-Pacific ဒသေတှငျးမှာ ရှိတဲ့ အမရေိကနျ မဟာမိတျတှနေဲ့ ဆကျလကျ အနီးကပျပူးပေါငျး ဆှေးနှေးဆောငျရှကျနတေယျလို့လညျး အိမျဖွူတောျ အမြိုးသားလုံခွုံရေးအကွံပေး Jake Sullivan ရဲ့ ကွညောခကြျထဲမှာ ပွောကွားထားပါတယျ။ ကုလသမဂ်ဂလုံခွုံရေးကောငျစီ အမွဲတမျးအဖှဲ့ဝငျဖွဈတဲ့ အမရေိကနျပွညျထောငျစုက အလှည့ျကြ ဥက်ကဋ်ဌတာဝနျကို ဒီနေ့ စတငျတာဝနျယူမှာဖွဈပါတယျ။ ဥက်ကဋ်ဌတာဝနျယူထားစဉျမှာ ဦးစားပေးဆောငျရှကျမယ့ျကိစ်စတှကေို ဒီနေ့ ကွညောတဲ့အခါ မွနျမာအရေးကိစ်စကို ကိုငျတှယျဆောငျရှကျရေးအစီအစဉျတှေ ပါဝငျမယျလို့ မြှောျလင့ျရပါတယျ။
မွနျမာနိုငျငံကို နိုငျငံတကာ လုံခွုံရေးတပျတှေ ဝငျရောကျနိုငျတဲ့ ကုလသမဂ်ဂ ပဋိညာဉျစာခြုပျပါ Chapter 7 ကို အသုံးပွုရေး ကုလသမဂ်ဂလုံခွုံရေးကောငျစီမှာ အရေးပေါျ ဆှေးနှေးစဉျးစားဖို့အတှကျ မွနျမာနိုငျငံလူ့အခှင့ျအရေးဆိုငျရာ ကုလသမဂ်ဂအထူးသံတမနျ Tom Andrews ကလညျး ကွညောခကြျ ထုတျပွနျ တိုကျတှနျးလိုကျပါတယျ။ Chapter 7 ထဲမှာ ကုလသမဂ်ဂရဲ့ ငွိမျးခမြျးရေးထိနျးတပျတှေ ဝငျရောကျရေးဆိုတဲ့ အခကြျပါဝငျပါတယျ။ ငွိမျးခမြျးစှာဆန်ဒပွနသေူတှကေို စဈအာဏာသိမျးထားသူတှကေ ရကျရကျစကျစကျ နှိမျနငျးမှုတှေ တိုးလုပျနတေဲ့အတှကျ ကမ်ဘာ့နိုငျငံတှအေနနေဲ့ အရေးယူဆောငျရှကျရမယျလို့ လူ့အခှင့ျအရေးဆိုငျရာ အထူးသံတမနျ Tom Andrews ကပွောပါတယျ။ အငျအားသုံးနှိမျနငျးသူတှအေပေါျ ပဈမှတျထား ဒဏျခတျအရေးယူမှုတှေ လုပျရမယျလို့လညျး သူက ပွောထားပါတယျ။
အာဆီယံနိုငျငံခွားရေးဝနျကွီးတှအေနနေဲ့ မွနျမာ့အရေးကို မနကျဖွနျကရြငျတော့ အှနျလိုငျးပေါျကနေ တှေ့ဆုံဆှေးနှေးမယျလို့ စငျ်ကာပူ နိုငျငံခွားရေးဝနျကွီးက အတညျပွုပွောပါတယျ။ အထူးအစညျးအဝေးလုပျပွီးတော့ စဈအာဏာပိုငျတှဘေကျက ဘာပွောမလဲဆိုတာ နားထောငျမယျလို့ သူကပွောကွားထားပါတယျ။
နပွေညျတောျမှာတော့ ဆကျလကျဖမျးဆီး တရားစှဲခံထားရတဲ့ သမ်မတဦးဝငျးမွင့ျနဲ့ ဒေါျအောငျဆနျးစုကွညျတို့ကို ဒီနေ့ Video conferencing နဲ့ ရုံးထုတျပါတယျ။ ဒေါျအောငျဆနျးစုကွညျကို အမြားပွညျသူ တညျငွိမျအေးခမြျးမှု ပကြျပွားအောငျ လှုံ့ဆောျမှု ပုဒျမ ၅၀၅ (ခ)၊ ဆကျသှယျရေးပုဒျမ ၆၇ တို့နဲ့ ထပျပွီး တရားစှဲပါတယျ။ ဒါကွောင့ျ ဒေါျအောငျဆနျးစုကွညျကို စှဲထားတဲ့ ပုဒျမစုစုပေါငျးက လေး ခုဖွဈသှားပါပွီ။ ဒါပမေဲ့ ဒေါျအောငျဆနျးစုကွညျအနနေဲ့ သူ့ရဲ့ ရှေ့နနေဲ့ ခုထိတှေ့ခှင့ျ မရသေးဘူးလို့ သူ့ရဲ့ ဥပဒေ အကြိုးဆောငျ ဦးခငျမောငျဇောျက ပွောပါတယျ။
"ဒေါျအောငျဆနျးစုကွညျကလညျး ရှေ့နတှေနေဲ့ တှေ့ခငြျတယျလို့ ပွောတယျ။ အဲဒီတော့ တရားသူကွီးက ရဲကို စီစဉျပေးလိုကျပါလို့ ညှှနျကွားလိုကျပါတယျ။ ဆိုတော့ အဲဒီအမှုကိုတော့ ရှေ့နမေပါသေးတဲ့အတှကျကွောင့ျ CMP (Case Management Program) ကို မလုပျရသေးပါဘူး။ ၁၅ ရကျနေ့ကို ပွနျခြိနျးလိုကျပါတယျ။"
ဒေါျအောငျဆနျးစုကွညျနဲ့ အတူ အမှုတတှဲထဲဖွဈတဲ့ သမ်မတဦးဝငျးမွင့ျကိုလညျး ပုဒျမ ၅၀၅ (ခ) နဲ့အမှုထပျတိုး တရားစှဲသလို နပွေညျတောျကောငျစီ ဥက်ကဋ်ဌ ဒေါကျတာမြိုးအောငျကိုလညျး ပုဒျမ ၅၀၅ (ခ) နဲ့တရားစှဲတယျလို့ ရှေ့နကွေီး ဦးခငျမောငျဇောျက ပွောပါတယျ။
နိုငျငံတောျ အတိုငျပငျခံ ဒေါျအောငျဆနျးစုကွညျကို စှဲထားတဲ့ အမှု ၄ ခုကတော့ သဘာဝဘေးအန်တရာယျဆိုငျရာ စီမံခန့ျခှဲမှုဥပဒေ ပုဒျမ ၂၅၊ ပို့ကုနျ သှငျးကုနျဥပဒေ ပုဒျမ ၈၊ ဆကျသှယျရေးဥပဒေ ပုဒျမ ၆၇နဲ့ ၊ အမြားပွညျသူ တညျငွိမျအေးခမြျးမှု ပကြျပွားအောငျ လှုံ့ဆောျမှု ပုဒျမ ၅၀၅ (ခ) တို့ဖွဈပါတယျ။ သမ်မတဦးဝငျးမွင့ျကတော့ သဘာဝဘေးအန်တရာယျဆိုငျရာ စီမံခန့ျခှဲမှုဥပဒေ ပုဒျမ ၂၅၊ ရာဇသတျကွီး ပုဒျမ ၅၀၅ (ခ) တို့နဲ့ တရားစှဲခံထားရပါတယျ။
