မြန်မာနိုင်ငံမှာ စစ်အာဏာသိမ်းမှု သက်တမ်း သုံးလ ကျော်လွန်လာခဲ့ပြီ ဖြစ်ပေမယ့် စစ်ကောင်စီဟာ တိုင်းပြည်ကို အပြည့်အဝ ထိန်းသိမ်းနိုင်ခြင်း မရှိသလို၊ အုပ်ချုပ်ရးယန္တရားလဲ ပုံမှန်ဖြစ်ဖို့ အခက်အခဲရှိနေဆဲ ဖြစ်ပါတယ်။ အလားတူစွာပဲ စစ်အာဏာရှင်စနစ်ကို ဆန့်ကျင်တဲ့ဘက်ကကော အလားအလာ ဘယ်လိုရှိနေပါသလဲ။ မြန်မာ့အရေးသုံးသပ်သူ ဦးရဲထွန်းနဲ့ ဦးကျော်ဇံသာတို့ ဆွေးနွေးသုံးသပ်ထားပါတယ်။
မေး ။ ။ ဦးရဲထွန်း .. ကျနော် ဒီနေ့ဆွေးနွေးချင်တာကတော့ မြန်မာနိုင်ငံမှာ စစ်တပ်က အာဏာသိမ်းခဲ့တာ (၃) လခွဲ ရှိလာခဲ့ပြီ ဖြစ်ပါတယ်။ ဆိုတော့ ဒီအခြေအနေကို ကြည့်မယ်ဆိုရင် စစ်တပ်ဟာ သူတို့ကြေညာထားတဲ့အတိုင်း၊ သူတို့လုပ်ချင်တာတွေကို ဆက်လက်ပြီးတော့ လုပ်နိုင်သွားမယ့် အခင်းအကျင်းမျိုး၊ တိုင်းပြည်ရဲ့ တည်ငြိမ်မှုအပါအဝင်၊ အခြေအနေ အစစအရာရာ ဖြစ်လာဖို့ ငြိမ်းငြိမ်းချမ်းချမ်း ထိန်းသိမ်းနိုင်မယ့် အလားအလာ တွေ့နေရပြီလို့ ဆိုနိုင်မလား။
ဖြေ ။ ။ အခုနောက်ဆုံး ကျင်းပသွားတဲ့ သတင်းစာရှင်းလင်းပွဲမှာ ဗိုလ်ချုပ်ဇော်မင်းထွန်း တရားဝင်ပြောကြားချက်အရ ဆိုရင်တော့ သူတို့အနေနဲ့ တည်ငြိမ်အေးချမ်းပြီး ပိုင်ပိုင်နိုင်နိုင် အုပ်ချုပ်လို့ရပြီဆိုတဲ့ အခြေအနေမျိုးမှာ ASEAN ကနေ ကိုယ်စားလှယ်လွှတ်ပြီး လာမယ်ဆိုလို့ရှိရင် လက်ခံဖို့ အဲဒီလိုအခြေအနေ ရောက်လို့ရှိရင် လက်ခံပါမယ်လို့ ကတိပေးထားတာ ရှိတယ်။ အဲဒီမေးခွန်းကို ဖြေရင်းနဲ့ သူပြောသွားချက်အရဆိုရင်တော့ အခုအချိန်မှာ တည်ငြိမ်အေးချမ်းမှု မရှိသေးဘူးဆိုတဲ့သဘော သူဖြေသွားပါတယ်။
မေး ။ ။ စစ်အာဏာသိမ်းမှုကို ဆန့်ကျင်နေတဲ့ CRPH တို့ကလည်း အခုဆိုရင် National Unity Government (NUG) ဖွဲ့စည်းလိုက်တာ (၁) လ ပြည့်ခဲ့ပြီ ဖြစ်ပါတယ်။ သူတို့ဘက်ကလဲ နိုင်ငံရေးအားဖြင့်၊ အုပ်ချုပ်ရေးအားဖြင့် ခြေလှမ်းတွေ တလှမ်းပြီးတလှမ်း တိုးလှမ်းလာတာကို တွေ့ရပါတယ်။ သူတို့ကရော သူတို့ရဲ့ ရည်မှန်းချက်ကို ရောက်ရှိဖို့အတွက် အလားအလာကို ဘယ်လိုမြင်ပါသလဲ။
ဖြေ ။ ။ လုပ်စရာရှိတာတွေတော့ လုပ်နေတယ်ပေါ့။ အစိုးရဖွဲ့တယ်။ ပြည်သူ့ကာကွယ်ရေးတပ် ဖွဲ့စည်းတာတွေ လုပ်တယ်။ ကြေညာတယ်။ ဒါပေမဲ့ အခုမြို့တချို့မှာ ပြည်သူလူထုတချို့က ကိုယ့်အစီအစဉ်နဲ့ကိုယ် လက်နက်စွဲကိုင်ပြီးတော့ တော်လှန်ဆွဲကိုင် တော်လှန်တိုက်ခိုက်နေကြတဲ့ကိစ္စမှာတော့ ဗဟိုကနေ စနစ်တကျ ဦးဆောင်ဦးရွက်ပြုပြီးတော့ တိုက်ပွဲဝင်နေကြတယ်ဆိုတဲ့ အနေအထားမျိုးတော့ မရှိသေးဘူး။ ကျနော်တို့ ကိုယ့်အသိနဲ့ကိုယ် လက်နက်ဆွဲကိုင်ပြီးတော့ တိုက်ပွဲဝင်နေတဲ့ အနေအထားလောက်ပဲ ရှိတယ်။ ဒီဟာတွေကလဲ စနစ်တကျ ရေရှည်တိုက်ပွဲဝင်လာခဲ့တဲ့ တပ်မတော်တရပ်ကို အနိုင်တိုက်နိုင်ဖို့က ဖြစ်နိုင်ပါ့မလားဆိုတာကလဲ မေးစရာ ဖြစ်နေတယ်။ ဆိုတော့ နောက်တချက်က NUG အနေနဲ့ သူတို့ဖွဲ့စည်းပြီးတဲ့နောက်ပိုင်းမှာ ဒီနေ့အထိတော့ NUG အသိအမှတ်ပြုတဲ့ အစိုးရက မပေါ်သေးဘူး။ နောက်တခါ နိုင်ငံခြားအကူအညီပေးပါ့မယ်ဆိုတဲ့ ပေါ်ပေါ်တင်တင် ကတိကဝတ်ပြုတဲ့ နိုင်ငံတွေ၊ အဖွဲ့အစည်းတွေလည်း မကြားရသေးဘူး။ ဆိုတော့ NUG ဘက်ကနေ ပြောမယ်ဆိုရင် သူတို့ဖွဲ့စည်းလိုက်ပြီး နောက်ပိုင်းမှာ အားတက်စရာကောင်းတဲ့ ခြေလှမ်းမျိုး အဆင့်မျိုးကို မတွေ့ရသေးဘူးလို့ အဲဒီလိုသုံးသပ်လို့ ရမယ်ထင်ပါတယ်။
မေး ။ ။ ပြည်သူလူထုရဲ့ ထောက်ခံမှုကတော့ ကျနော်တို့ လေ့လာရသလောက် NUG ဘက်မှာ အများကြီးရှိတယ်ဆိုတာကို တွေ့ရပါတယ်။ ဒီဟာကိုကြတော့ စစ်တပ်က သူတို့ဘက်ကို ပါလာအောက် ဆွဲဆောင်နိုင်မယ့်နည်းလမ်းများ ရှိမယ်ထင်ပါသလား။
ဖြေ ။ ။ နစကအနေနဲ့တော့ ပြည်သူလူထုက ငြိမ်ဝပ်ပိပြားပြီးတော့ သူတို့အုပ်ချုပ်မှုအောက်ကို ရောက်ဖို့က အာဏာစက်ကိုပဲ အသုံးပြုရတဲ့ အနေအထားပဲ ဖြစ်နေတယ်။ အခုအနေအထားကတော့ နိုင်ငံရေးအရ စည်းရုံးသိမ်းသွင်းတဲ့အခါမှာတော့ ပြောသမျှကို ပြည်သူလူထု အများစုက မယုံကြဘူး၊ လက်မခံကြဘူးဆိုတဲ့ အနေအထားမျိုး တွေ့နေရတယ်။ ဥပမာအားဖြင့် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်နဲ့ ပတ်သက်တဲ့ Corruption ကိစ္စမျိုးတွေကို ကျနော်တို့ လူထုထဲမှာ စကားပြောဆိုကြည့်တယ်။ Social Media တွေပေါ်မှာ ကြည့်တဲ့အခါကြတော့ ဒါကိုလက်ခံ ယုံကြည်တဲ့လူက တော်တော်နည်းတယ်။ ဘဏ်တွေမှာ ငွေတွေစုပြုံထုတ်နေတယ် ဆိုတာကလဲ တချို့လဲ လိုအပ်လို့ ထုတ်တာရှိသလို၊ အများစုကတော့ ယုံကြည်မှု မရှိတာကြောင့်လို့ စိုးရိမ်စိတ်နဲ့ ဝိုင်းထုတ်ကြတယ်ဆိုတဲ့ အနေအထားကို တွေ့ရတယ်။ ဒါကြောင့်မို့ နစက က နိုင်ငံရေးအရ စည်းရုံးဟောပြောတာ၊ ဝါဒဖြန့်တာထက် ဥပဒေနဲ့ကျပ်တဲ့လမ်းကိုပဲ သုံးတာကိုပဲ တွေ့ရပါတယ်။ ဥပမာ CDM လုပ်တဲ့ ဆရာ၊ ဆရာမတွေအပါအဝင် ဝန်ထမ်းတွေကို အလုပ်ဖြုတ်ပစ်တာမျိုး။
မေး ။ ။ တကယ်တော့ အဲဒါမျိုးတွေ လုပ်လာလေလေ၊ ပြည်သူလူထု ထောက်ခံမှုနဲ့ ပိုပြီးအလှမ်းဝေးသွားလေလေ ဖြစ်ပြီးတော့ အုပ်ချုပ်လို့မရတဲ့အထိ ကမောက်ကမ ဖြစ်သွားနိုင်တယ်။ တချို့က Failed State ဘာညာတွက်ကြတယ်။ အဲဒီ Failed State အသုံးအနှုန်းတောင် မသုံးပါနဲ့တော့ ဒါပေမဲ့ အဲဒီလို အုပ်ချုပ်လို့ ရနိုင်တဲ့အခြေအနေထိ ရောက်ဖို့တောင် ခဲယဉ်းနေတယ်ဆိုရင်ကော။
ဖြေ ။ ။ တစ်ခုတော့ရှိတယ်။ ကျနော်တို့ နိုင်ငံရေးမှာတော့ လက်နက်ကိုင် တော်လှန်ရေးနဲ့ အာဏာရလာတဲ့ တော်လှန်ရေးအစိုးရ၊ ကွန်မြူနစ်အစိုးရတွေ များပါတယ်။ အဲဒီလို အစိုးရပဲဖြစ်စေ၊ ပြည်သူလူထုရဲ့ ထောက်ခံမဲနဲ့ မဲဆန္ဒတွေနဲ့ အာဏာရလာတဲ့ အစိုးရတွေဖြစ်စေ။ သူတို့ရဲ့အာဏာဒေါက်တိုင်က အဓိကအားဖြင့်တော့ စစ်တပ်၊ ရဲတပ်ဖွဲ့၊ တရားရုံး၊ အကျဉ်းထောင်တို့အပြင် သူတို့ကို ငွေရှာပေးတဲ့ အစိုးရတွေကို ငွေရှာပေးတဲ့ ဌာနတွေက အဓိက အရေးကြီးတဲ့ဌာနတွေ ဖြစ်တယ်။ ဒီဌာနတွေက CDM မှာ မပါသမျှတော့ သူတို့အနေနဲ့ သိပ်ပူစရာ မလိုသေးဘူးလို့ ပြောမယ်ဆိုရင် ပြောလို့ရတာပေါ့။ အခု CDM လုပ်နေကြတာတွေကတော့ တကယ်အားဖြင့်တော့ ပြည်သူဝန်ဆောင်မှု လုပ်ငန်းဌာနတွေ။ ဥပမာ ပညာရေး - ပြည်သူလူထုကို ပညာသင်ကြားပေးနေတဲ့ ဆရာ၊ ဆရာမတွေ၊ ပြည်သူလူထုကို ဆေးကုပေးနေတဲ့ ကျန်းမာရေးဝန်ထမ်းတွေ။ အဲဒါတွေကတော့ အများစုက CDM မှာ အများစု ဖြစ်နေကြတာပေါ့။ ဆိုတော့ အဓိကဒေါက်တိုင် ဌာနကြီးတွေကို မကူးစက်သရွေ့တော့ သိပ်ပြီးတော့ ပြဿနာ မရှိသေးဘူးလို့ အဲဒီလို အစိုးရဘက်က ပြောမယ်ဆိုရင် ပြောနိုင်ပါတယ်။
မေး ။ ။ နောက်တခုသိချင်တာ အရေးကြီးတဲ့ကိစ္စ - တိုင်းရင်းသားတွေရဲ့ ပါဝင်မှု ဖြစ်ပါတယ်။ တိုင်းရင်းသားတွေ ပါဝင်လာအောင် တပ်ဘက်ကလဲ စည်းရုံးတယ်။ သူတို့က ဖယ်ဒရယ်ပြည်ထောင်စု လုပ်ပေးမယ်။ အခုဆိုရင် PR စနစ်ကို ကျင့်သုံးမယ်ဆိုပြီးတော့ စတင်ပြီးတော့ ပြောလာတယ်။ အဲဒီအတွက် ပြင်ဆင်နေပြီဆိုတဲ့ သဘောမျိုးကို တွေ့ရပါတယ်။ တချိန်တည်းမှာပဲ NUG ဘက်မှာလဲ တိုင်းရင်းသားတွေက ပါဝင်ကြတယ်။ တချို့ဆိုရင် လက်နက်ကိုင်ပြီးတော့ ဒီစစ်အစိုးရကို တော်လှန်နေကြတယ်။ စစ်ဆင်ရေးတွေကို အရှိန်မြှင့်ပြီးတော့ လုပ်နေကြတာကို တွေ့ရပါတယ်။ တိုင်းရင်းသားတွေ ပါဝင်ပူးပေါင်းမှုက ဘယ်ဘက်မှာ ပိုပြီးတော့ အားသာနေပါသလဲ။
ဖြေ ။ ။ တိုင်းရင်းသားတွေဘက်မှာတော့ ကျနော်တို့ ပြီးခဲ့တဲ့ ဖြတ်သန်းမှုတွေအရဆိုရင်တော့ ဇဝေဇဝါဆိုတဲ့ အနေအထားလို့ပြောရင် အမှန်ဆုံးလိုပဲ ပြောရမှာပဲ။ ဘာကြောင့်လဲဆိုတော့ တပ်မတော်အစိုးရ ရေးဆွဲခဲ့တဲ့ ၂၀၀၈ အခြေခံဥပဒေကလဲ ဖယ်ဒရယ်စနစ်ကို တကယ်ကို ပီပီပြင်ပြင် အာမခံတဲ့ စနစ်မဟုတ်ဘူး။ NLD အစိုးရ (၅) နှစ် အုပ်ချုပ်ခွင့်ရတဲ့ အချိန်မှာလဲ ဖယ်ဒရယ်စနစ်ကို ပိုပြီးတော့ အားပေးတဲ့၊ လုပ်လို့ရနိုင်တဲ့ ကိစ္စတွေကို မလုပ်ဆောင်ခဲ့ဘူး။ အဲဒီလို ဖြစ်တဲ့အတွက်ကြောင့်မို့ ဖယ်ဒရယ်စနစ်ကို တကယ်သွားမယ်ဆိုတဲ့ ကတိစကားအပေါ်မှာတော့ နည်းနည်းသံသယ ဖြစ်နေကြတယ်လို့ ကျနော်ထင်တယ်။ အခု PR စနစ်ဆိုတာကလဲ တကယ်ကြတော့ ၂၀၁၀ - ၂၀၁၅ ပထမအကြိမ် လွှတ်တော်ကာလအတွင်းက PR စနစ်နဲ့ ပတ်သက်ပြီးတော့ NDF တင်တဲ့အချိန်မှာ ဆန့်ကျင်တဲ့ပါတီတွေက တိုင်းရင်းသားပါတီတွေ ဖြစ်နေတယ်။ အဲဒီတုန်းက ကျနော်ကိုယ်တိုင် ပါဝင်ခွင့်ခဲ့တဲ့ ကျားဖြူပါတီ (SNDP) ဆိုရင် သပိတ်တောင် မှောက်ခဲ့ဖူးတယ်။ ဒီစနစ်ကို မကျင့်သုံးဖို့။ ဘာကြောင့် ဒီလိုဖြစ်ရသလဲလို့ ပြန်သုံးသပ်ကြည့်လိုက်တဲ့အခါကြတော့ ကျနော်တို့နိုင်ငံရဲ့ တိုင်းရင်းသားတွေ ဖြန့်ကျက်ပြီးနေမှုက လူမျိုးကြီးဗမာနဲ့ ရောပြီးတော့နေတာက နည်းပြီးတော့ သူတို့ဘာသာသူတို့ သီးခြားသီးခြား မြို့နယ်လေးတွေမှာ လူများစုအဖြစ်နဲ့ ရှိကြတာ။ ဒါကြောင့်မို့ အဲဒီမြို့နယ်ရဲ့ ပြည်သူ့လွှတ်တော် ကိုယ်စားလှယ်ကို ရွေးတဲ့အခါမှာ သူတို့လူမျိုးပါတီ ကိုယ်စားပြုတဲ့လူက သေချာပေါက်ရဖို့ အခွင့်အရေး ရှိတယ်။ ဒါကြောင့်မို့ သူတို့က အဲဒီ PR စနစ်ကို ကျင့်သုံးမယ်ဆိုရင် တခြားပါတီတွေကို မျှပေးရမယ့် အနေအထား ဖြစ်တယ်။ ဒါကြောင့်မို့ သူတို့က PR စနစ်ကို ဆန့်ကျင်ခဲ့တာ။ ဒါပေမဲ့ အဲဒီတိုင်းရင်းသားပါတီက တစ်ပါတီပဲ မဟုတ်ဘဲ၊ နှစ်ပါတီသုံးပါတီ ဖြစ်လာကြတဲ့အခါကြတော့ မဲတွေက ၂၀၁၅ ရွေးကောက်ပွဲမှာ ကွဲကုန်တယ်။ တချို့နေရာတွေမှာဆိုရင် ဥပမာ ကျားဖြူပါတီဆိုရင် ၂၀၁၅ ရွေးကောက်ပွဲမှာ ပြည်သူ့လွှတ်တော်၊ အမျိုးသားလွှတ်တော်မှာ တစ်နေရာမှ မနိုင်တော့ဘူး။ သို့သော် သူတို့ကို ထောက်ခံတဲ့ မဲတွေတော့ ရှိတယ်။ ဒီနေ့အချိန် အခြေအနေမျိုးမှာတော့ PR စနစ်ကို စိတ်ဝင်စားသလား၊ PR စနစ်ကို ထောက်ခံသလားမေးရင် သူတို့အဖြေက တမျိုးဖြစ်လိမ့်မယ်။
မေး ။ ။ PR စနစ်ကို အကြောင်းပြပြီးတော့ စည်းရုံးလို့ကတော့ တိုင်းရင်းသားတွေ အကုန်လုံး ပါမလာနိုင်ဘူးဆိုတဲ့ သဘောပေါ့။ အဲဒီတော့ NUG က အခု အမျိုးသားညီညွှတ်ရေးအစိုးရ ဖွဲ့တယ်ဆိုတော့ တိုင်းရင်းသားပါတီတွေကို ထည့်ပြီးတော့ ဖိတ်ခေါ်ပါတယ်။ အခု NUG ရဲ့ တိုင်းရင်းသားတွေအပေါ် ထားရှိတဲ့သဘောထားသည်၊ NLD ရဲ့ သဘောထားနဲ့ ပြောင်းလဲခဲ့ပြီ၊ တိုင်းရင်းသားတွေ လက်ခံနိုင်တဲ့ အနေအထားကို ရောက်သွားပြီလို့ ဆိုနိုင်သလား။ ဒီတခါ ဘယ်လောက်အထိ ခိုင်ခိုင်မာမာ စိတ်ချရပြီလဲ။
ဖြေ ။ ။ NUG က နဂို NLD ရဲ့ တိုင်းရင်းသားလူမျိုးစုတွေနဲ့ ပတ်သက်တဲ့ သဘောထားတွေအပေါ်မှာ ပြောင်းသွားတယ်ဆိုတာကတော့ ရှင်းတယ်။ ပြောင်းသွားပြီးတဲ့အခါကြတော့ တချို့လဲ ပြန်တောင်းပန်တဲ့ကိစ္စတွေကို ဖတ်ရတာပေါ့။ တချက်က CRPH နဲ့ NUG ရဲ့ ထုတ်ပြန်တဲ့ သဘောထားတွေကို NLD ခေါင်းဆောင်တွေ။ အဓိကခေါင်းဆောင်တွေ၊ အခု အဖမ်းခံထားရတဲ့ ခေါင်းဆောင်တွေက သဘောတူရဲ့လားဆိုတာက တကယ့်အရေးကြီးတဲ့ ပြဿနာ ဖြစ်နေတယ်။ တကယ်လို့ သဘောတူတယ်၊ သူတို့က ဒါကို ထောက်ခံပါတယ်ဆိုလို့ရှိရင် ဘာနဲ့ပြန်သွားငြိ့နိုင်သလဲဆိုရင် နစက က ကြေညာထားတဲ့ လာမယ့်ရွေးကောက်ပွဲမှာ နိုင်ငံရေးပါတီက ဖျက်သိမ်းခံရဖို့များတယ်။ တိုင်းရင်းသားပါတီတွေကို ဖိတ်ခေါ်တဲ့အခါမှာ တိုင်းရင်းသားပါတီတွေက NUG မှာ ပါဖို့မပါဖို့ စဉ်းစားတဲ့အခါမှာ NUG က နိုင်မှာလား၊ နစက က နိုင်မှာလား ဆိုတဲ့အချက်က အရေးကြီးဆုံးပြဿနာ။ အဲဒီတော့ NUG က မနိုင်ဘူး - ဒီ (၁) နှစ် (၂) နှစ်အတွင်းမှာ မနိုင်ဘူးဆိုရင် နောက်လာမယ့် ကတိပေးထားတဲ့ ရွေးကောက်ပွဲမှာ ပါရဖို့က မသေချာဘူး။ ဖျက်သိမ်းခံရဖို့က သေချာတယ်။ အဲဒီလို ဖြစ်တဲ့အတွက်ကြောင့်မို့ ဒီပြဿနာက အခုနပြောတဲ့ NUG က ကမ်းလှမ်းပေမယ့် တိုင်းရင်းသားနိုင်ငံရေးပါတီတွေက မပါဝင်ရတဲ့ အဓိကအကြောင်းရင်းလို့ ကျနော်ကတော့ အဲဒီလို ယူဆပါတယ်။
==Unicode==
မွနျမာနိုငျငံမှာ စဈအာဏာသိမျးမှု သကျတမျး သုံးလ ကြောျလှနျလာခဲ့ပွီ ဖွဈပမေယ့ျ စဈကောငျစီဟာ တိုငျးပွညျကို အပွည့ျအဝ ထိနျးသိမျးနိုငျခွငျး မရှိသလို၊ အုပျခြုပျရးယန်တရားလဲ ပုံမှနျဖွဈဖို့ အခကျအခဲရှိနဆေဲ ဖွဈပါတယျ။ အလားတူစှာပဲ စဈအာဏာရှငျစနဈကို ဆန့ျကငြျတဲ့ဘကျကကော အလားအလာ ဘယျလိုရှိနပေါသလဲ။ မွနျမာ့အရေးသုံးသပျသူ ဦးရဲထှနျးနဲ့ ဦးကြောျဇံသာတို့ ဆှေးနှေးသုံးသပျထားပါတယျ။
မေး ။ ။ ဦးရဲထှနျး .. ကနြောျ ဒီနေ့ဆှေးနှေးခငြျတာကတော့ မွနျမာနိုငျငံမှာ စဈတပျက အာဏာသိမျးခဲ့တာ (၃) လခှဲ ရှိလာခဲ့ပွီ ဖွဈပါတယျ။ ဆိုတော့ ဒီအခွအေနကေို ကွည့ျမယျဆိုရငျ စဈတပျဟာ သူတို့ကွညောထားတဲ့အတိုငျး၊ သူတို့လုပျခငြျတာတှကေို ဆကျလကျပွီးတော့ လုပျနိုငျသှားမယ့ျ အခငျးအကငြျးမြိုး၊ တိုငျးပွညျရဲ့ တညျငွိမျမှုအပါအဝငျ၊ အခွအေနေ အစစအရာရာ ဖွဈလာဖို့ ငွိမျးငွိမျးခမြျးခမြျး ထိနျးသိမျးနိုငျမယ့ျ အလားအလာ တှေ့နရေပွီလို့ ဆိုနိုငျမလား။
ဖွေ ။ ။ အခုနောကျဆုံး ကငြျးပသှားတဲ့ သတငျးစာရှငျးလငျးပှဲမှာ ဗိုလျခြုပျဇောျမငျးထှနျး တရားဝငျပွောကွားခကြျအရ ဆိုရငျတော့ သူတို့အနနေဲ့ တညျငွိမျအေးခမြျးပွီး ပိုငျပိုငျနိုငျနိုငျ အုပျခြုပျလို့ရပွီဆိုတဲ့ အခွအေနမြေိုးမှာ ASEAN ကနေ ကိုယျစားလှယျလှှတျပွီး လာမယျဆိုလို့ရှိရငျ လကျခံဖို့ အဲဒီလိုအခွအေနေ ရောကျလို့ရှိရငျ လကျခံပါမယျလို့ ကတိပေးထားတာ ရှိတယျ။ အဲဒီမေးခှနျးကို ဖွရေငျးနဲ့ သူပွောသှားခကြျအရဆိုရငျတော့ အခုအခြိနျမှာ တညျငွိမျအေးခမြျးမှု မရှိသေးဘူးဆိုတဲ့သဘော သူဖွသှေားပါတယျ။
မေး ။ ။ စဈအာဏာသိမျးမှုကို ဆန့ျကငြျနတေဲ့ CRPH တို့ကလညျး အခုဆိုရငျ National Unity Government (NUG) ဖှဲ့စညျးလိုကျတာ (၁) လ ပွည့ျခဲ့ပွီ ဖွဈပါတယျ။ သူတို့ဘကျကလဲ နိုငျငံရေးအားဖွင့ျ၊ အုပျခြုပျရေးအားဖွင့ျ ခွလှေမျးတှေ တလှမျးပွီးတလှမျး တိုးလှမျးလာတာကို တှေ့ရပါတယျ။ သူတို့ကရော သူတို့ရဲ့ ရညျမှနျးခကြျကို ရောကျရှိဖို့အတှကျ အလားအလာကို ဘယျလိုမွငျပါသလဲ။
ဖွေ ။ ။ လုပျစရာရှိတာတှတေော့ လုပျနတေယျပေါ့။ အစိုးရဖှဲ့တယျ။ ပွညျသူ့ကာကှယျရေးတပျ ဖှဲ့စညျးတာတှေ လုပျတယျ။ ကွညောတယျ။ ဒါပမေဲ့ အခုမွို့တခြို့မှာ ပွညျသူလူထုတခြို့က ကိုယ့ျအစီအစဉျနဲ့ကိုယျ လကျနကျစှဲကိုငျပွီးတော့ တောျလှနျဆှဲကိုငျ တောျလှနျတိုကျခိုကျနကွေတဲ့ကိစ်စမှာတော့ ဗဟိုကနေ စနဈတကြ ဦးဆောငျဦးရှကျပွုပွီးတော့ တိုကျပှဲဝငျနကွေတယျဆိုတဲ့ အနအေထားမြိုးတော့ မရှိသေးဘူး။ ကနြောျတို့ ကိုယ့ျအသိနဲ့ကိုယျ လကျနကျဆှဲကိုငျပွီးတော့ တိုကျပှဲဝငျနတေဲ့ အနအေထားလောကျပဲ ရှိတယျ။ ဒီဟာတှကေလဲ စနဈတကြ ရရှေညျတိုကျပှဲဝငျလာခဲ့တဲ့ တပျမတောျတရပျကို အနိုငျတိုကျနိုငျဖို့က ဖွဈနိုငျပါ့မလားဆိုတာကလဲ မေးစရာ ဖွဈနတေယျ။ ဆိုတော့ နောကျတခကြျက NUG အနနေဲ့ သူတို့ဖှဲ့စညျးပွီးတဲ့နောကျပိုငျးမှာ ဒီနေ့အထိတော့ NUG အသိအမှတျပွုတဲ့ အစိုးရက မပေါျသေးဘူး။ နောကျတခါ နိုငျငံခွားအကူအညီပေးပါ့မယျဆိုတဲ့ ပေါျပေါျတငျတငျ ကတိကဝတျပွုတဲ့ နိုငျငံတှေ၊ အဖှဲ့အစညျးတှလေညျး မကွားရသေးဘူး။ ဆိုတော့ NUG ဘကျကနေ ပွောမယျဆိုရငျ သူတို့ဖှဲ့စညျးလိုကျပွီး နောကျပိုငျးမှာ အားတကျစရာကောငျးတဲ့ ခွလှေမျးမြိုး အဆင့ျမြိုးကို မတှေ့ရသေးဘူးလို့ အဲဒီလိုသုံးသပျလို့ ရမယျထငျပါတယျ။
မေး ။ ။ ပွညျသူလူထုရဲ့ ထောကျခံမှုကတော့ ကနြောျတို့ လေ့လာရသလောကျ NUG ဘကျမှာ အမြားကွီးရှိတယျဆိုတာကို တှေ့ရပါတယျ။ ဒီဟာကိုကွတော့ စဈတပျက သူတို့ဘကျကို ပါလာအောကျ ဆှဲဆောငျနိုငျမယ့ျနညျးလမျးမြား ရှိမယျထငျပါသလား။
ဖွေ ။ ။ နစကအနနေဲ့တော့ ပွညျသူလူထုက ငွိမျဝပျပိပွားပွီးတော့ သူတို့အုပျခြုပျမှုအောကျကို ရောကျဖို့က အာဏာစကျကိုပဲ အသုံးပွုရတဲ့ အနအေထားပဲ ဖွဈနတေယျ။ အခုအနအေထားကတော့ နိုငျငံရေးအရ စညျးရုံးသိမျးသှငျးတဲ့အခါမှာတော့ ပွောသမြှကို ပွညျသူလူထု အမြားစုက မယုံကွဘူး၊ လကျမခံကွဘူးဆိုတဲ့ အနအေထားမြိုး တှေ့နရေတယျ။ ဥပမာအားဖွင့ျ ဒေါျအောငျဆနျးစုကွညျနဲ့ ပတျသကျတဲ့ Corruption ကိစ်စမြိုးတှကေို ကနြောျတို့ လူထုထဲမှာ စကားပွောဆိုကွည့ျတယျ။ Social Media တှပေေါျမှာ ကွည့ျတဲ့အခါကွတော့ ဒါကိုလကျခံ ယုံကွညျတဲ့လူက တောျတောျနညျးတယျ။ ဘဏျတှမှော ငှတှေစေုပွုံထုတျနတေယျ ဆိုတာကလဲ တခြို့လဲ လိုအပျလို့ ထုတျတာရှိသလို၊ အမြားစုကတော့ ယုံကွညျမှု မရှိတာကွောင့ျလို့ စိုးရိမျစိတျနဲ့ ဝိုငျးထုတျကွတယျဆိုတဲ့ အနအေထားကို တှေ့ရတယျ။ ဒါကွောင့ျမို့ နစက က နိုငျငံရေးအရ စညျးရုံးဟောပွောတာ၊ ဝါဒဖွန့ျတာထကျ ဥပဒနေဲ့ကပြျတဲ့လမျးကိုပဲ သုံးတာကိုပဲ တှေ့ရပါတယျ။ ဥပမာ CDM လုပျတဲ့ ဆရာ၊ ဆရာမတှအေပါအဝငျ ဝနျထမျးတှကေို အလုပျဖွုတျပဈတာမြိုး။
မေး ။ ။ တကယျတော့ အဲဒါမြိုးတှေ လုပျလာလလေေ၊ ပွညျသူလူထု ထောကျခံမှုနဲ့ ပိုပွီးအလှမျးဝေးသှားလလေေ ဖွဈပွီးတော့ အုပျခြုပျလို့မရတဲ့အထိ ကမောကျကမ ဖွဈသှားနိုငျတယျ။ တခြို့က Failed State ဘာညာတှကျကွတယျ။ အဲဒီ Failed State အသုံးအနှုနျးတောငျ မသုံးပါနဲ့တော့ ဒါပမေဲ့ အဲဒီလို အုပျခြုပျလို့ ရနိုငျတဲ့အခွအေနထေိ ရောကျဖို့တောငျ ခဲယဉျးနတေယျဆိုရငျကော။
ဖွေ ။ ။ တဈခုတော့ရှိတယျ။ ကနြောျတို့ နိုငျငံရေးမှာတော့ လကျနကျကိုငျ တောျလှနျရေးနဲ့ အာဏာရလာတဲ့ တောျလှနျရေးအစိုးရ၊ ကှနျမွူနဈအစိုးရတှေ မြားပါတယျ။ အဲဒီလို အစိုးရပဲဖွဈစေ၊ ပွညျသူလူထုရဲ့ ထောကျခံမဲနဲ့ မဲဆန်ဒတှနေဲ့ အာဏာရလာတဲ့ အစိုးရတှဖွေဈစေ။ သူတို့ရဲ့အာဏာဒေါကျတိုငျက အဓိကအားဖွင့ျတော့ စဈတပျ၊ ရဲတပျဖှဲ့၊ တရားရုံး၊ အကဉြျးထောငျတို့အပွငျ သူတို့ကို ငှရှောပေးတဲ့ အစိုးရတှကေို ငှရှောပေးတဲ့ ဌာနတှကေ အဓိက အရေးကွီးတဲ့ဌာနတှေ ဖွဈတယျ။ ဒီဌာနတှကေ CDM မှာ မပါသမြှတော့ သူတို့အနနေဲ့ သိပျပူစရာ မလိုသေးဘူးလို့ ပွောမယျဆိုရငျ ပွောလို့ရတာပေါ့။ အခု CDM လုပျနကွေတာတှကေတော့ တကယျအားဖွင့ျတော့ ပွညျသူဝနျဆောငျမှု လုပျငနျးဌာနတှေ။ ဥပမာ ပညာရေး - ပွညျသူလူထုကို ပညာသငျကွားပေးနတေဲ့ ဆရာ၊ ဆရာမတှေ၊ ပွညျသူလူထုကို ဆေးကုပေးနတေဲ့ ကနြျးမာရေးဝနျထမျးတှေ။ အဲဒါတှကေတော့ အမြားစုက CDM မှာ အမြားစု ဖွဈနကွေတာပေါ့။ ဆိုတော့ အဓိကဒေါကျတိုငျ ဌာနကွီးတှကေို မကူးစကျသရှေ့တော့ သိပျပွီးတော့ ပွူနာ မရှိသေးဘူးလို့ အဲဒီလို အစိုးရဘကျက ပွောမယျဆိုရငျ ပွောနိုငျပါတယျ။
မေး ။ ။ နောကျတခုသိခငြျတာ အရေးကွီးတဲ့ကိစ်စ - တိုငျးရငျးသားတှရေဲ့ ပါဝငျမှု ဖွဈပါတယျ။ တိုငျးရငျးသားတှေ ပါဝငျလာအောငျ တပျဘကျကလဲ စညျးရုံးတယျ။ သူတို့က ဖယျဒရယျပွညျထောငျစု လုပျပေးမယျ။ အခုဆိုရငျ PR စနဈကို ကငြ့ျသုံးမယျဆိုပွီးတော့ စတငျပွီးတော့ ပွောလာတယျ။ အဲဒီအတှကျ ပွငျဆငျနပွေီဆိုတဲ့ သဘောမြိုးကို တှေ့ရပါတယျ။ တခြိနျတညျးမှာပဲ NUG ဘကျမှာလဲ တိုငျးရငျးသားတှကေ ပါဝငျကွတယျ။ တခြို့ဆိုရငျ လကျနကျကိုငျပွီးတော့ ဒီစဈအစိုးရကို တောျလှနျနကွေတယျ။ စဈဆငျရေးတှကေို အရှိနျမွှင့ျပွီးတော့ လုပျနကွေတာကို တှေ့ရပါတယျ။ တိုငျးရငျးသားတှေ ပါဝငျပူးပေါငျးမှုက ဘယျဘကျမှာ ပိုပွီးတော့ အားသာနပေါသလဲ။
ဖွေ ။ ။ တိုငျးရငျးသားတှဘေကျမှာတော့ ကနြောျတို့ ပွီးခဲ့တဲ့ ဖွတျသနျးမှုတှအေရဆိုရငျတော့ ဇဝဇေဝါဆိုတဲ့ အနအေထားလို့ပွောရငျ အမှနျဆုံးလိုပဲ ပွောရမှာပဲ။ ဘာကွောင့ျလဲဆိုတော့ တပျမတောျအစိုးရ ရေးဆှဲခဲ့တဲ့ ၂၀၀၈ အခွခေံဥပဒကေလဲ ဖယျဒရယျစနဈကို တကယျကို ပီပီပွငျပွငျ အာမခံတဲ့ စနဈမဟုတျဘူး။ NLD အစိုးရ (၅) နှဈ အုပျခြုပျခှင့ျရတဲ့ အခြိနျမှာလဲ ဖယျဒရယျစနဈကို ပိုပွီးတော့ အားပေးတဲ့၊ လုပျလို့ရနိုငျတဲ့ ကိစ်စတှကေို မလုပျဆောငျခဲ့ဘူး။ အဲဒီလို ဖွဈတဲ့အတှကျကွောင့ျမို့ ဖယျဒရယျစနဈကို တကယျသှားမယျဆိုတဲ့ ကတိစကားအပေါျမှာတော့ နညျးနညျးသံသယ ဖွဈနကွေတယျလို့ ကနြောျထငျတယျ။ အခု PR စနဈဆိုတာကလဲ တကယျကွတော့ ၂၀၁၀ - ၂၀၁၅ ပထမအကွိမျ လှှတျတောျကာလအတှငျးက PR စနဈနဲ့ ပတျသကျပွီးတော့ NDF တငျတဲ့အခြိနျမှာ ဆန့ျကငြျတဲ့ပါတီတှကေ တိုငျးရငျးသားပါတီတှေ ဖွဈနတေယျ။ အဲဒီတုနျးက ကနြောျကိုယျတိုငျ ပါဝငျခှင့ျခဲ့တဲ့ ကြားဖွူပါတီ (SNDP) ဆိုရငျ သပိတျတောငျ မှောကျခဲ့ဖူးတယျ။ ဒီစနဈကို မကငြ့ျသုံးဖို့။ ဘာကွောင့ျ ဒီလိုဖွဈရသလဲလို့ ပွနျသုံးသပျကွည့ျလိုကျတဲ့အခါကွတော့ ကနြောျတို့နိုငျငံရဲ့ တိုငျးရငျးသားတှေ ဖွန့ျကကြျပွီးနမှေုက လူမြိုးကွီးဗမာနဲ့ ရောပွီးတော့နတောက နညျးပွီးတော့ သူတို့ဘာသာသူတို့ သီးခွားသီးခွား မွို့နယျလေးတှမှော လူမြားစုအဖွဈနဲ့ ရှိကွတာ။ ဒါကွောင့ျမို့ အဲဒီမွို့နယျရဲ့ ပွညျသူ့လှှတျတောျ ကိုယျစားလှယျကို ရှေးတဲ့အခါမှာ သူတို့လူမြိုးပါတီ ကိုယျစားပွုတဲ့လူက သခြောပေါကျရဖို့ အခှင့ျအရေး ရှိတယျ။ ဒါကွောင့ျမို့ သူတို့က အဲဒီ PR စနဈကို ကငြ့ျသုံးမယျဆိုရငျ တခွားပါတီတှကေို မြှပေးရမယ့ျ အနအေထား ဖွဈတယျ။ ဒါကွောင့ျမို့ သူတို့က PR စနဈကို ဆန့ျကငြျခဲ့တာ။ ဒါပမေဲ့ အဲဒီတိုငျးရငျးသားပါတီက တဈပါတီပဲ မဟုတျဘဲ၊ နှဈပါတီသုံးပါတီ ဖွဈလာကွတဲ့အခါကွတော့ မဲတှကေ ၂၀၁၅ ရှေးကောကျပှဲမှာ ကှဲကုနျတယျ။ တခြို့နရောတှမှောဆိုရငျ ဥပမာ ကြားဖွူပါတီဆိုရငျ ၂၀၁၅ ရှေးကောကျပှဲမှာ ပွညျသူ့လှှတျတောျ၊ အမြိုးသားလှှတျတောျမှာ တဈနရောမှ မနိုငျတော့ဘူး။ သို့သောျ သူတို့ကို ထောကျခံတဲ့ မဲတှတေော့ ရှိတယျ။ ဒီနေ့အခြိနျ အခွအေနမြေိုးမှာတော့ PR စနဈကို စိတျဝငျစားသလား၊ PR စနဈကို ထောကျခံသလားမေးရငျ သူတို့အဖွကေ တမြိုးဖွဈလိမ့ျမယျ။
မေး ။ ။ PR စနဈကို အကွောငျးပွပွီးတော့ စညျးရုံးလို့ကတော့ တိုငျးရငျးသားတှေ အကုနျလုံး ပါမလာနိုငျဘူးဆိုတဲ့ သဘောပေါ့။ အဲဒီတော့ NUG က အခု အမြိုးသားညီညှှတျရေးအစိုးရ ဖှဲ့တယျဆိုတော့ တိုငျးရငျးသားပါတီတှကေို ထည့ျပွီးတော့ ဖိတျခေါျပါတယျ။ အခု NUG ရဲ့ တိုငျးရငျးသားတှအေပေါျ ထားရှိတဲ့သဘောထားသညျ၊ NLD ရဲ့ သဘောထားနဲ့ ပွောငျးလဲခဲ့ပွီ၊ တိုငျးရငျးသားတှေ လကျခံနိုငျတဲ့ အနအေထားကို ရောကျသှားပွီလို့ ဆိုနိုငျသလား။ ဒီတခါ ဘယျလောကျအထိ ခိုငျခိုငျမာမာ စိတျခရြပွီလဲ။
ဖွေ ။ ။ NUG က နဂို NLD ရဲ့ တိုငျးရငျးသားလူမြိုးစုတှနေဲ့ ပတျသကျတဲ့ သဘောထားတှအေပေါျမှာ ပွောငျးသှားတယျဆိုတာကတော့ ရှငျးတယျ။ ပွောငျးသှားပွီးတဲ့အခါကွတော့ တခြို့လဲ ပွနျတောငျးပနျတဲ့ကိစ်စတှကေို ဖတျရတာပေါ့။ တခကြျက CRPH နဲ့ NUG ရဲ့ ထုတျပွနျတဲ့ သဘောထားတှကေို NLD ခေါငျးဆောငျတှေ။ အဓိကခေါငျးဆောငျတှေ၊ အခု အဖမျးခံထားရတဲ့ ခေါငျးဆောငျတှကေ သဘောတူရဲ့လားဆိုတာက တကယ့ျအရေးကွီးတဲ့ ပွူနာ ဖွဈနတေယျ။ တကယျလို့ သဘောတူတယျ၊ သူတို့က ဒါကို ထောကျခံပါတယျဆိုလို့ရှိရငျ ဘာနဲ့ပွနျသှားငွိ့နိုငျသလဲဆိုရငျ နစက က ကွညောထားတဲ့ လာမယ့ျရှေးကောကျပှဲမှာ နိုငျငံရေးပါတီက ဖကြျသိမျးခံရဖို့မြားတယျ။ တိုငျးရငျးသားပါတီတှကေို ဖိတျခေါျတဲ့အခါမှာ တိုငျးရငျးသားပါတီတှကေ NUG မှာ ပါဖို့မပါဖို့ စဉျးစားတဲ့အခါမှာ NUG က နိုငျမှာလား၊ နစက က နိုငျမှာလား ဆိုတဲ့အခကြျက အရေးကွီးဆုံးပွူနာ။ အဲဒီတော့ NUG က မနိုငျဘူး - ဒီ (၁) နှဈ (၂) နှဈအတှငျးမှာ မနိုငျဘူးဆိုရငျ နောကျလာမယ့ျ ကတိပေးထားတဲ့ ရှေးကောကျပှဲမှာ ပါရဖို့က မသခြောဘူး။ ဖကြျသိမျးခံရဖို့က သခြောတယျ။ အဲဒီလို ဖွဈတဲ့အတှကျကွောင့ျမို့ ဒီပွူနာက အခုနပွောတဲ့ NUG က ကမျးလှမျးပမေယ့ျ တိုငျးရငျးသားနိုငျငံရေးပါတီတှကေ မပါဝငျရတဲ့ အဓိကအကွောငျးရငျးလို့ ကနြောျကတော့ အဲဒီလို ယူဆပါတယျ။
