(Zawgyi / Unicode)
အာဆီယံအနေနဲ့ အဖွဲ့ပဋိညာဉ်စာချုပ် အပိုဒ် ၁ မှာ ဖော်ပြထားတဲ့ အခြေခံမူဝါဒနဲ့ ရည်မှန်းချက်တခုဖြစ်တဲ့ “လူ့အခွင့်အရေးနှင့် အခြေခံလွတ်လပ်ခွင့်တွေကို မြင့်တင် ကာကွယ်ပေးရေး” ဆိုတဲ့ ပြဋ္ဌာန်းချက်နဲ့အညီ လိုက်နာဆောင်ရွက်ဖို့ လိုအပ်ကြောင်း မြန်မာနိုင်ငံမှာ လက်ရှိဖြစ်နေတဲ့ စစ်အာဏာသိမ်းမှုနဲ့ ပတ်သက်လို့ Amnesty International - နိုင်ငံတကာ လွတ်ငြိမ်းချမ်းသာခွင့်အဖွဲ့ကြီးက အိတ်ဖွင့်ပေးစာ ပေးပို့လိုက်ပါတယ်။
မြန်မာနိုင်ငံမှာ ဖေဖော်ဝါရီလ ၁ ရက်နေ့က စစ်တပ်က အာဏာသိမ်းလိုက်တဲ့အပေါ် ဆန့်ကျင်ကန့်ကွက်သူတွေကို စစ်ကောင်စီဘက်က အကြမ်းဖက် ဖြိုခွဲမှုတွေ လုပ်ဆောင်ခဲ့တာကြောင့် ရာပေါင်းများစွာသော ပြည်သူတွေ အသက်ဆုံးရှုံးခဲ့ရပြီး ထောင်နဲ့ချီတဲ့ ပြည်သူတွေလည်း ဖမ်းဆီး ထိန်းသိမ်းခံထားရကြောင်း၊ စစ်တပ်ရဲ့ အကြမ်းဖက်လုပ်ရပ်တွေ ရပ်တန့်ဖို့ နိုင်ငံတကာ အသိုင်းအဝိုင်းနဲ့ အရပ်ဘက် လူမှုအဖွဲ့အစည်းတွေက တောင်းဆိုနေတာကို စစ်တပ်က ဂရုမစိုက်ဘဲ အကြမ်းဖက်လုပ်ရပ်ကို ဆက်လုပ်နေတဲ့အတွက် ပြည်တွင်းစစ်ဖြစ်ပေါ်မယ့်ဘက်ကို ဦးတည်နေပြီး အဲဒီရဲ့ နောက်ဆက်တွဲအဖြစ် လူ့အခွင့်အရေး ချိုးဖောက်မှုတွေနဲ့ နိုင်ငံတကာ ဥပဒေအရ ရာဇဝတ်မှုတွေ ကျူးလွန်တဲ့ အခြေအနေကို ဆိုက်ရောက်လာနိုင်ကြောင်း AI ရဲ့ အိတ်ဖွင့်ပေးစာမှာ ဖော်ပြထားပါတယ်။
အာဆီယံပဋိညာဉ်အရ အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံတခုရဲ့ ပြည်တွင်းရေးကို ဝင်ရောက်စွက်ဖက်ခြင်း မပြုရဆိုတဲ့ အခြေခံမူဝါဒကို AI အနေနဲ့ နားလည်သဘောပေါက်ကြောင်း၊ ဒါပေမယ့် မြန်မာနိုင်ငံမှာ လက်ရှိဖြစ်ပေါ်နေတဲ့ အခြေအနေတွေဟာ ပြည်တွင်းရေးသက်သက် မကတော့ကြောင်း AI ရဲ့ အိတ်ဖွင့်ပေးစာမှာ ဖော်ပြထားပါတယ်။
မြန်မာစစ်တပ်ဟာ သူ့လုပ်ရပ်တွေအတွက် ဒဏ်ခတ်အရေးယူခြင်း မခံရနိုင်ဘူးဆိုတဲ့ ခံယူချက်နဲ့ ချိုးဖောက်မှုတွေကို ကျူးလွန်နေတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ မြန်မာနိုင်ငံမှာ လက်ရှိဖြစ်ပေါ်နေတဲ့ အခြေအနေတွေဟာ အာဆီယံအပါအဝင် နိုင်ငံတကာ အသိုင်းအဝိုင်းအနေနဲ့ မြန်မာစစ်တပ်ကို သူ့ရဲ့ အရင်ကျူးလွန်ခဲ့တဲ့ ရာဇဝတ်မှုတွေအတွက် ပြစ်ဒဏ်ပေး အရေးယူနိုင်ခဲ့ခြင်း မရှိခဲ့တဲ့ ချို့ယွင်းချက်တွေကြောင့်ဖြစ်တယ်လို့ Amnesty International အဖွဲ့အနေနဲ့ ခံယူကြောင်းလည်း အိတ်ဖွင့်ပေးစာမှာ ဖော်ပြထားပါတယ်။
ပြီးခဲ့တဲ့ ဧပြီလ ၂၄ ရက်နေ့မှာ ပြုလုပ်ခဲ့တဲ့ မြန်မာနိုင်ငံဆိုင်ရာ အာဆီယံ အရေးပေါ် စည်းဝေးပွဲမှာ မြန်မာနိုင်ငံအတွင်း လူ့အခွင့်အရေး ချိုးဖောက်ခံနေရတဲ့ အခြေအနေတွေကို အာဆီယံအနေနဲ့ ဦးစားပေး ဆောင်ရွက်မယ်ဆိုတာ နိုင်ငံတကာ အသိုင်းအဝိုင်းကို ပြသခဲ့သင့်တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။
နိုင်ငံတကာ ဥပဒေတွေနဲ့ ဆန့်ကျင်ပြီး လူ့အခွင့်အရေး ချိုးဖောက်မှုတွေ ကျူးလွန်နေတဲ့ မြန်မာစစ်တပ်အနေနဲ့ သူ့လုပ်ရပ်တွေအတွက် တာဝန်ယူမှု၊ တာဝန်ခံမှု ရှိရမယ်ဆိုတာကို အာဆီယံဘက်က ပြသခဲ့သင့်ကြောင်း၊ လက်ရှိ မြန်မာနိုင်ငံမှာဖြစ်နေတဲ့ ပဋိပက္ခ ချုပ်ငြိမ်းအောင် အာဆီယံနိုင်ငံတွေက ပြတ်ပြတ်သားသား ဆုံးဖြတ်ပြီး အချိန်မီ မဆောင်ရွက်နိုင်ဘူးဆိုရင် မြန်မာနိုင်ငံဟာ ကြီးမားတဲ့ ဘေးဒုက္ခတွေနဲ့ ရင်ဆိုင်ရနိုင်တဲ့အပြင် မြန်မာနိုင်ငံအတွင်းတင်သာမကဘဲ ဒေသတွင်းနဲ့ တခြားနေရာတွေကိုပါ ရိုက်ခတ်လာမယ့် တန်ပြန် အကျိုးသက်ရောက်မှုတွေ ဖြစ်ပေါ်စေနိုင်တယ်လို့ Amnesty International ရဲ့ အိတ်ဖွင့်ပေးစာမှာ ဖော်ပြထားပါတယ်။
--------------------
(Unicode)
အာဆီယံပဋိညာဉျပါ လူ့အခှင့ျအရေး ဖောျဆောငျဖို့ AI တိုကျတှနျး
အာဆီယံအနနေဲ့ အဖှဲ့ပဋိညာဉျစာခြုပျ အပိုဒျ ၁ မှာ ဖောျပွထားတဲ့ အခွခေံမူဝါဒနဲ့ ရညျမှနျးခကြျတခုဖွဈတဲ့ “လူ့အခှင့ျအရေးနှင့ျ အခွခေံလှတျလပျခှင့ျတှကေို မွင့ျတငျ ကာကှယျပေးရေး” ဆိုတဲ့ ပွဋ်ဌာနျးခကြျနဲ့အညီ လိုကျနာဆောငျရှကျဖို့ လိုအပျကွောငျး မွနျမာနိုငျငံမှာ လကျရှိဖွဈနတေဲ့ စဈအာဏာသိမျးမှုနဲ့ ပတျသကျလို့ Amnesty International - နိုငျငံတကာ လှတျငွိမျးခမြျးသာခှင့ျအဖှဲ့ကွီးက အိတျဖှင့ျပေးစာ ပေးပို့လိုကျပါတယျ။
မွနျမာနိုငျငံမှာ ဖဖေောျဝါရီလ ၁ ရကျနေ့က စဈတပျက အာဏာသိမျးလိုကျတဲ့အပေါျ ဆန့ျကငြျကန့ျကှကျသူတှကေို စဈကောငျစီဘကျက အကွမျးဖကျ ဖွိုခှဲမှုတှေ လုပျဆောငျခဲ့တာကွောင့ျ ရာပေါငျးမြားစှာသော ပွညျသူတှေ အသကျဆုံးရှုံးခဲ့ရပွီး ထောငျနဲ့ခြီတဲ့ ပွညျသူတှလေညျး ဖမျးဆီး ထိနျးသိမျးခံထားရကွောငျး၊ စဈတပျရဲ့ အကွမျးဖကျလုပျရပျတှေ ရပျတန့ျဖို့ နိုငျငံတကာ အသိုငျးအဝိုငျးနဲ့ အရပျဘကျ လူမှုအဖှဲ့အစညျးတှကေ တောငျးဆိုနတောကို စဈတပျက ဂရုမစိုကျဘဲ အကွမျးဖကျလုပျရပျကို ဆကျလုပျနတေဲ့အတှကျ ပွညျတှငျးစဈဖွဈပေါျမယ့ျဘကျကို ဦးတညျနပွေီး အဲဒီရဲ့ နောကျဆကျတှဲအဖွဈ လူ့အခှင့ျအရေး ခြိုးဖောကျမှုတှနေဲ့ နိုငျငံတကာ ဥပဒအေရ ရာဇဝတျမှုတှေ ကြူးလှနျတဲ့ အခွအေနကေို ဆိုကျရောကျလာနိုငျကွောငျး AI ရဲ့ အိတျဖှင့ျပေးစာမှာ ဖောျပွထားပါတယျ။
အာဆီယံပဋိညာဉျအရ အဖှဲ့ဝငျနိုငျငံတခုရဲ့ ပွညျတှငျးရေးကို ဝငျရောကျစှကျဖကျခွငျး မပွုရဆိုတဲ့ အခွခေံမူဝါဒကို AI အနနေဲ့ နားလညျသဘောပေါကျကွောငျး၊ ဒါပမေယ့ျ မွနျမာနိုငျငံမှာ လကျရှိဖွဈပေါျနတေဲ့ အခွအေနတှေဟော ပွညျတှငျးရေးသကျသကျ မကတော့ကွောငျး AI ရဲ့ အိတျဖှင့ျပေးစာမှာ ဖောျပွထားပါတယျ။
မွနျမာစဈတပျဟာ သူ့လုပျရပျတှအေတှကျ ဒဏျခတျအရေးယူခွငျး မခံရနိုငျဘူးဆိုတဲ့ ခံယူခကြျနဲ့ ခြိုးဖောကျမှုတှကေို ကြူးလှနျနတေယျလို့ ဆိုပါတယျ။ မွနျမာနိုငျငံမှာ လကျရှိဖွဈပေါျနတေဲ့ အခွအေနတှေဟော အာဆီယံအပါအဝငျ နိုငျငံတကာ အသိုငျးအဝိုငျးအနနေဲ့ မွနျမာစဈတပျကို သူ့ရဲ့ အရငျကြူးလှနျခဲ့တဲ့ ရာဇဝတျမှုတှအေတှကျ ပွဈဒဏျပေး အရေးယူနိုငျခဲ့ခွငျး မရှိခဲ့တဲ့ ခြို့ယှငျးခကြျတှကွေောင့ျဖွဈတယျလို့ Amnesty International အဖှဲ့အနနေဲ့ ခံယူကွောငျးလညျး အိတျဖှင့ျပေးစာမှာ ဖောျပွထားပါတယျ။
ပွီးခဲ့တဲ့ ဧပွီလ ၂၄ ရကျနေ့မှာ ပွုလုပျခဲ့တဲ့ မွနျမာနိုငျငံဆိုငျရာ အာဆီယံ အရေးပေါျ စညျးဝေးပှဲမှာ မွနျမာနိုငျငံအတှငျး လူ့အခှင့ျအရေး ခြိုးဖောကျခံနရေတဲ့ အခွအေနတှေကေို အာဆီယံအနနေဲ့ ဦးစားပေး ဆောငျရှကျမယျဆိုတာ နိုငျငံတကာ အသိုငျးအဝိုငျးကို ပွသခဲ့သင့ျတယျလို့ ဆိုပါတယျ။
နိုငျငံတကာ ဥပဒတှေနေဲ့ ဆန့ျကငြျပွီး လူ့အခှင့ျအရေး ခြိုးဖောကျမှုတှေ ကြူးလှနျနတေဲ့ မွနျမာစဈတပျအနနေဲ့ သူ့လုပျရပျတှအေတှကျ တာဝနျယူမှု၊ တာဝနျခံမှု ရှိရမယျဆိုတာကို အာဆီယံဘကျက ပွသခဲ့သင့ျကွောငျး၊ လကျရှိ မွနျမာနိုငျငံမှာဖွဈနတေဲ့ ပဋိပက်ခ ခြုပျငွိမျးအောငျ အာဆီယံနိုငျငံတှကေ ပွတျပွတျသားသား ဆုံးဖွတျပွီး အခြိနျမီ မဆောငျရှကျနိုငျဘူးဆိုရငျ မွနျမာနိုငျငံဟာ ကွီးမားတဲ့ ဘေးဒုက်ခတှနေဲ့ ရငျဆိုငျရနိုငျတဲ့အပွငျ မွနျမာနိုငျငံအတှငျးတငျသာမကဘဲ ဒသေတှငျးနဲ့ တခွားနရောတှကေိုပါ ရိုကျခတျလာမယ့ျ တနျပွနျ အကြိုးသကျရောကျမှုတှေ ဖွဈပေါျစနေိုငျတယျလို့ Amnesty International ရဲ့ အိတျဖှင့ျပေးစာမှာ ဖောျပွထားပါတယျ။
